ڕوونكردنه‌وه‌ی مانای ( شرك) هاوه‌ڵ بۆ خوا بڕیاردان
] kurdish – كوردی – كردي [
شێخ عبد العزیز بن باز
وه‌رگێڕانی: ده‌سته‌ی به‌شی زمانی كوردی له ماڵپه‌ڕی ئیسلام هاوس
پێداچونه‌وه‌ی: پشتیوان سابیر عه‌زیز
2014 - 1435
توضيح معنى الشرك بالله
« باللغة الكردية »
الشیخ عبد العزیز بن باز
ترجمه: فريق القسم الكردي في موقع دار الإسلام
مراجعة: بشتيوان صابر عزيز
2014 - 1435
ڕوونكردنه‌وه‌ی مانای ( شرك) هاوه‌ڵ بۆ خوا بڕیاردان
ئه‌م پرسیاره ئاڕاسته‌ی شێخ عبدالعزیز بن باز كراوه ( ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت) :
پرسیار: ده‌پرسین ئایا مانای (شرك) و هاوه‌ڵ بڕیاردان بۆ خوای گه‌وره چیه؟ وه ئایا مانای ئه‌و ئایه‌ته‌ی كه خوای گه‌وره له سوره‌تی المائده ده‌فه‌رموێت: ▬ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَٱبۡتَغُوٓاْ إِلَيۡهِ ٱلۡوَسِيلَةَ ♂ چیه ؟
وه‌ڵام: شيرك ناوه‌كه‌ی به‌خۆیه‌وه‌تی، كه مه‌به‌ست پێی هاوبه‌ش بڕیاردانه بۆ خوای گه‌وره له عیباده‌ته‌كاندا، وه‌ك ئه‌وه‌ی داوا بكه‌یت بتێك یان كه‌سێك یان دارێك یان به‌ردێك، یان هاواری بۆ به‌ریت، یان نه‌زرو نوێژی بۆ بكه‌یت، یان ڕۆژووی بۆ بگریت، یان ئاژه‌ڵێك یان گیاندارێكی بۆ بكوژیته‌وه، وه‌ك ئه‌وه‌ی ئاژه‌ڵێك سه‌ر ببڕیت بۆ شێخی نه‌ده‌وه‌ی، یان بۆ عیدڕوس، یان نوێژێك بكه‌یت بۆ فڵان كه‌سێك، یان هاوار و داوای كۆمه‌كی له پێغه‌مبه‌ری خوا (صلی الله علیه وسلم) بكه‌یت، یان له شێخ عبدالقادری گه‌یلانی، یان له عیدڕوسی یه‌مه‌نی، یان له‌هه‌ر كه‌سێكی تر وه‌ك هاوار بردن بۆ مردوویه‌ك یان كه‌سێكی غائب، هه‌موو ئه‌مانه ده‌چنه چوار چیوه‌ی شیرك و هاوه‌ڵ بریادانه‌وه بۆ خوای گه‌وره.
هه‌ر به‌و شێوه‌یه ئه‌گه‌ر داوا له ئه‌ستێره‌كان بكات، یان له جنۆكه‌كان، یان هاواریان بۆ ببات و داوای یارمه‌تی و كۆمه‌كیان لێ بكات، یان هه‌ر جۆره كارێكی تری له‌م شیوه و قه‌بیله‌یه، جا ئه‌گه‌ر هاتوو هه‌ر شتێكی له‌م عیباده‌تانه ئه‌نجام دا بۆ شتێكی بێ گیا نیان بۆ مردوویه‌ك یان بۆ كه‌سیكی غائب، ئه‌وه بێگومان ئه‌و كه‌سه كه‌وتوه‌ته ناو شیرك وهاوه‌ڵ بڕیادانه‌وه بۆ خوای گه‌وره، له‌م باره‌یه‌شه‌وه خۆی فه‌رموویه‌تی : ▬ وَلَوۡ أَشۡرَكُواْ لَحَبِطَ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ ♂ [ الانعام : 88 ] واتا : خۆ ئه‌گه‌ر شه‌ریک و هاوبه‌ش بڕیار بده‌ن، ئه‌وه هه‌رچی کارو کرده‌وه‌یه‌کی (چاکیشیان) هه‌یه هه‌مووی پووچ و بێ نرخ ده‌بێت .
هه‌روه‌ها فه‌رموویه‌تی : ▬وَلَقَدۡ أُوحِيَ إِلَيۡكَ وَإِلَى ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِكَ لَئِنۡ أَشۡرَكۡتَ لَيَحۡبَطَنَّ عَمَلُكَ وَلَتَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ ♂ [ الزمر : 65 ] واتا : سوێند به‌خوا بادڵنیابن که وه‌حی و نیگا نێردراوه بۆ تۆو بۆ ئه‌وانه‌ی پێش تۆش: ئه‌گه‌ر هاوه‌ڵگه‌ر بیت و شه‌ریک بۆ خوا بڕیار بده‌یت کاروکرده‌وه چاکه‌کانیشت پووچه و ده‌چیته ڕیزی خه‌ساره‌تمه‌ند و زه‌ره‌رمه‌ندانه‌وه .
یه‌كێكی تر له جۆره‌كانی هاوه‌ڵ بریادان بۆ خوای گه‌وره ئه‌وه‌یه كه عیباده‌تی ته‌واو بۆ غه‌یری خوای گه‌وره بكرێت، كه پێی ده‌وترێت شیرك و هاوه‌ڵ بڕیاردانی گه‌وره یان كوفر و بێباوه‌ڕی .
جا هه‌ر كه‌سیك به شێوه‌یه‌كی گشتی پشتی له‌خوای گه‌وره كرد و عيباده‌ت و په‌رستنه‌كانی بۆ غه‌یری په‌روه‌ردگار كرد، وه‌ك به‌ندایه‌تی و په‌رستنی دار وبه‌رد و بت و جنۆكه، یان په‌رستنی هه‌ندێك كه‌سی مردوو كه خه‌ڵكی ناویان لێ ناون ( ئه‌ولیاء ) جا بیان په‌رستن یان نوێژیان بۆ بكه‌ن، یان ڕۆژوویان بۆ بگرن، و خوای گه‌وره‌یان به یه‌كجاری له‌بیر چوویه‌وه، ئه‌وه گه‌وره‌ترین بێباوه‌ڕی و توندترین شیرك وهاوه‌ڵ بریادانه بۆ خوای گه‌وره، له‌خوای گه‌وره داواكارین له شیرك و هاوه‌ڵ بریادان بمان پارێزێت .
به هه‌مان شیوه هه‌ر كه‌سێك ئینكاری بوونی خوای گه‌وره بكات، و بڵێت : خوایه‌ك بوونی نیه و ژیان ته‌نها ماده‌یه، وه‌ك ئه‌وه‌ی شیوعی و مولحيده‌كان ده‌یڵێن وئينكاري بووني ذاتی هه‌ق ته‌عالای ( الله ) ده‌كه‌ن، ئه‌مانه بێباوه‌ڕترین و گومڕاترین كه‌سن، وه گه‌وره‌ترین شیرك و گومڕاییان بڕیارداوه، له‌خوای گه‌وره ده‌پاڕێینه‌وه بمان پارێزێت، مه‌به‌ستیشمان ئه‌وه‌یه ئه‌م جۆره بیروباوه‌ڕه و هاوشێوه‌كانی هه‌ر ه‌موویان ده‌چنه چوار چیوه‌ی شیرك وهاوه‌ڵ بریادانه‌وه بۆ خوای گه‌وره، وه پێیشی ده‌وترێت بێباوه‌ڕ بوون به خوای گه‌وره جل جلاله .
وه هه‌ندێك كه‌س له نه‌زانی خۆیانه‌وه داواكردن و هاوار بردن بۆ مردووه‌كانیان ناو ناوه (وسیلة) و وا گومان ده‌به‌ن كه كاره‌كه‌یان دروسته، ئه‌مه‌ش هه‌ڵه‌یه‌كی گه‌وره و ناقۆڵایه، چونكه ئه‌م جۆره كارانه گه‌وره‌ترین شیرك وهاوه‌ڵ بڕیاردانه بۆ په‌روه‌ردكاری به‌رزو بڵند، هه‌رچه‌ند كه‌سانیكی گیڵ و نه‌زان ناویشی لێ بنێن (وسیلة) چونكه ئه‌وه بیروباوه‌ڕی موشریكه‌كان بووه، كه خوای گه‌وره به خراپی ناوی هێناون وڕه‌خنه‌ی لێگرتوون، هه‌ر بۆ ئینكاری كردن و ڕیگرتنیش له‌وه‌ها كارێك بووه كه خوای گه‌وره سه‌رجه‌م پێغه‌مبه‌رانی ناردووه بۆ لای گه‌له‌كانیان، تاوه‌كو ئاگاداریان بكه‌نه‌وه و بیان ترسێن له پاشه‌ڕۆژ و سه‌ره‌نجامی كاره‌كانیان .
به نسبه‌ت ماناو مه‌به‌ستی ووشه‌ی ( الوسیلة) شه‌وه كه له ئایه‌ته پیرۆزه‌كه‌ی سه‌ره‌وه‌دا باسكراوه كه خوای گه‌وره فه‌رمووی بوو : ▬ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَٱبۡتَغُوٓاْ إِلَيۡهِ ٱلۡوَسِيلَةَ ♂ [ المائدة : 35] .
مه‌به‌ست له ووشه‌ی ( الوسیلة) له‌م ئایه‌ته پیرۆزه‌دا خۆنزیك كردنه‌وه‌یه له په‌روه‌ردگار به په‌رستن و به‌ندایه‌تی بۆ كردنی، هه‌ر ئه‌مه‌ش مانای ته‌واویه‌تی لای سه‌رجه‌م زانایان و ئه‌هلی علیم، نوێژكردن ده‌بێته مایه‌ی نزیك بوونه‌وه له خوای گه‌وره، ئه‌وه‌ش واتای الوسیلة) یه، هه‌روه‌ها ئاژه‌ڵ سه‌ربڕین بۆ خوای گه‌وره وه‌سله‌یه بۆ نزیك بوونه‌وه له خوای گه‌وره، وه‌ك قوربانی كردن و هه‌دی كردن له حه‌جدا، ڕۆژویش وه‌سله‌یه بۆ نزیك بوونه‌وه له په‌روه‌ردگار، به‌هه‌مان شێوه‌یه خێر و صه‌ده‌قات كردنیش وه‌سیله‌یه، یادی خوای گه‌وره و قورئان خوێندنیش وه‌سیله‌یه، ئه‌وه‌ش كه ووتمان مانای ئه‌و ئایه‌ته بوو خوای گه‌وره فه‌رمووی : ▬ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَٱبۡتَغُوٓاْ إِلَيۡهِ ٱلۡوَسِيلَةَ ♂ [ المائدة : 35] .
واتا : داوای نزیك بوونه‌وه بكه له خوای گه‌وره به طاعه‌ت وگوێرایه‌ڵی كردن بۆی، هه‌وره‌ك هه‌ر یه‌ك له (ابن كثیر) و ( ابن جریر الطبري) و ( به‌غه‌وی) وجگه له‌وانیش كه‌سانێكی تر ته‌فسیری ئه‌و ئایه‌ته‌یان به‌و شێوه‌یه كردووه، كه مه‌به‌ست له وه‌سیله خۆنزیك كردنه‌وه‌ی به‌نده‌كانه له‌خوای گه‌وره به طاعه‌ت وعیباده‌ت كردن بۆ په‌روه‌ردگاریان، وداوای نزیك بوونه‌وه لێكردنی له‌هه‌ر جێگا و شوێن بوون، به‌و شێوه‌یه‌ی كه خوای گه‌وره و په‌روه‌ردگار ڕیگای پێداون، له نوێژكردن و ڕۆژووگرتن وخێر و صه‌ده‌قات كردن و چه‌ندان عیباده‌ت و په‌رستنی تریش .
هه‌وره‌ها ئه‌مه‌ش ووته‌ی ئه‌وانه له ته‌فسیری ئه‌و ئایه‌ته‌ی تریشدا كه خوای گه‌وره فه‌رموویه‌تی : ▬أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ يَدۡعُونَ يَبۡتَغُونَ إِلَىٰ رَبِّهِمُ ٱلۡوَسِيلَةَ أَيُّهُمۡ أَقۡرَبُ وَيَرۡجُونَ رَحۡمَتَهُۥ وَيَخَافُونَ عَذَابَهُۥٓ إِنَّ عَذَابَ رَبِّكَ كَانَ مَحۡذُورٗا♂ [الاسراء : 57] واتا : ئا ئه‌وانه‌ی که ئه‌وان هاناو هاواریان لێ ده‌که‌ن، کامیان له خوا نزیکتره؟! له کاتێکدا که ئه‌وان خۆیان هاوار له خوا ده‌که‌ن و داوای نزیك بوونه‌وه له په‌روه‌ردگاریان ده‌خوازن و چاوه‌ڕوانی ڕه‌حمه‌تی ده‌که‌ن، له سزاو تۆڵه‌شی ده‌ترسن، به‌ڕاستی سزای په‌روه‌ردگارت مه‌ترسی لێکراوه.
هه‌ر به‌م شێوه‌یه پێغه‌مبه‌ران و شوێنكه‌وتوانیان به طاعه‌ت و عیباده‌تی ڕیگا پێدراو خۆیان له په‌روه‌ردگار نزیك كردوه‌ته‌وه، له جهاد كردن و ڕۆژووگرتن ونوێژكردن و ئادی خوای گه‌وره كردن، وقورئان خوێندن، و چه‌ندان هۆكاری تر كه موسلمان ده‌توانێت به‌هۆیانه‌وه خۆی له په‌روه‌ردگار نزیك بكاته‌وه، به‌ڵام گومانی كه‌سانیك كه وا ده‌زانن مانای ( الوسیلة) پابه‌ند بوونه‌وه به مردووه‌كان و هاواربرنه بۆلای ئه‌ولیا و خواناسه‌كان، گومانێكی باتڵ وپڕوپووچه، چونكه ئه‌مه بیروباوه‌ڕی موشریكه‌كان بووه كه خوای گه‌وره له‌باره‌یانه‌وه فه‌رموویه‌تی : ▬وَيَعۡبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَا لَا يَضُرُّهُمۡ وَلَا يَنفَعُهُمۡ وَيَقُولُونَ هَٰٓؤُلَآءِ شُفَعَٰٓؤُنَا عِندَ ٱللَّهِ♂ [ یونس : 18] واتا : بێ باوه‌ڕانی مه‌ککه‌و ئه‌وانه‌یش که‌له‌سه‌ر بیروباوه‌ڕی ئه‌وانن، له‌جیاتی خودا شتێکی دیکه ده‌په‌رستن و، به‌ندایه‌تی بۆ شتێك ده‌که‌ن که هیچ توانایه‌کی سوود گه‌یاندن، یان زیان گه‌یاندنی نیه، وه‌کو دارو به‌ردی تاشراوو نه‌تاشراو، یاخود وه‌کو فریشته‌کان و جنۆکه‌و ئه‌ستێره‌کان ، ده‌ڵێن: ئه‌مانه لای خودا شه‌فاعه‌تمان بۆ ده‌که‌ن...
خوای گه‌وره‌ش به توندی وه‌ڵامی ئه‌و گومانه‌ی دانه‌وه و پێی فه‌رموون : ▬قُلۡ أَتُنَبُِّٔونَ ٱللَّهَ بِمَا لَا يَعۡلَمُ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَلَا فِي ٱلۡأَرۡضِ سُبۡحَٰنَهُۥ وَتَعَٰلَىٰ عَمَّا يُشۡرِكُونَ♂ [ یونس : 18] واتا : ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم)! تۆیش پێیان بڵێ: ئایا ئێوه خودا ئاگادار ده‌که‌نه‌وه له شتێك که ئێوه ده‌یزانن و خودا نایزانێت، چ له ئاسمانه‌کاندا بێت له زه‌ویدا؟!!! ئه‌گه‌ر له‌هه‌ر جێگه‌یه‌ك که‌سێك بیتوانیایه شه‌فاعه‌تکار بوایه، ئه‌وه خودا خۆی له ئێوه باشتر پێی ده‌زانی، چونکه هیچ شتێك له خودا شارابێته‌وه، پاکیی و بێ نه‌نگی و بێ وێنه‌یی هه‌ر بۆ خودایه‌و، زۆر به‌رزتره له‌وه‌ی وێنه‌و هاوتای هه‌بێت
خوای گه‌وره له گوناهه‌كانمان خۆش بیت و بمان پارێزێت له شیرك و بت په‌رستی و طاعه‌تی كوێرانه بۆ شتانیك كه خوای گه‌وره ڕیگای پێ نه‌داوه .
سه‌رچاوه: سایتی شێخی پایه به‌رز عبد العزیز بن باز ره‌حمه‌تی خوای لێ بێت www.binbaz.org