بابه‌ته‌كانی باوه‌ڕ

ئه‌م ووتاره‌ له‌ژێر ناونیشانی (واجبه‌ ته‌وبه‌كردن له‌گوناهو دانه‌وه‌ی مافی خه‌ڵكی) ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی (لێكۆڵینه‌وه‌ وڕوونكردنه‌وه‌ی زۆرێك له‌بابه‌ته‌كانی حه‌ج وعومره‌ وزیاره‌ت)، كه‌ سه‌ماحه‌تی شێخ عبد العزیزی كوڕی عبد الله كوڕی باز دایناوه‌، له‌م ووتاره‌دا باسی چوار بابه‌ت كراوه‌ : بابه‌تی یه‌كه‌م : كه‌سابه‌ت وبه‌ده‌ستهێنانی ماڵی حه‌ڵاڵ بۆ حاجی وعومره‌كار . بابه‌تی دووه‌م : واجبه‌ حاجی بێناز بێت له‌خه‌ڵكی وچاوی له‌ده‌ستی كه‌س نه‌بێت ، بابه‌تی سێهه‌م : واجب بوونی ئیخلاص ودڵسۆزی بۆ خوای گه‌وره‌، چواره‌م : حه‌ج ئه‌و شتانه‌ی كه‌ پێویسته‌ حاجی پێش ئه‌نجامدانی حه‌جه‌كه‌ی بیانكات.

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن سه‌ماحه‌تی شێخ عبد العزیز بن باز (ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت) هاوسه‌وه‌ وه‌ڵام دراوه‌ته‌وه‌، ئه‌مه‌ش ده‌قی پرسیاره‌كه‌یه‌ : ئایا حوكمی ده‌ركردنی ئه‌و گۆڤارانه‌ چیه‌ كه‌ ئافره‌تی ڕووت وسافیره‌ی به‌ شێوه‌یه‌كی سه‌رنج ڕاكیشه‌ر تێدا بڵاو ده‌كرێته‌وه‌، وه‌ گرنگی به‌ هه‌واڵی ئه‌و پیاو ژنه‌ دراماكه‌رانه‌ ده‌دات كه‌ خه‌ریكی كاری نواندنن، وه‌ ئایا حوكمی ئه‌و كه‌سه‌ چیه‌ له‌و گۆڤارانه‌دا ئیش ده‌كات و یارمه‌تیان ده‌دات له‌ بڵاو كردنه‌وه‌ و دابه‌شكردن، وه‌ حوكمی ئه‌و كه‌سه‌شمان بۆ ڕوون بكه‌نه‌وه‌ كه‌ ئه‌و گۆڤارانه‌ ده‌كرێت ؟ خوای گه‌وره‌ پاداشتی خێرتان بداته‌وه‌ ..

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن شێخ موحه‌مه‌د صاڵح المنجد، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه: ئایا حوكمی ئه‌و باوه‌ڕداره‌ چییه‌ كه‌ زۆرێك له‌تاوان و گوناهـه‌كان ئه‌نجام ده‌دات ؟ ئایا خوای گه‌وره‌ لێی خۆش ده‌بێت، یان سزای ده‌دات؟ وه‌ ئایــا ئــه‌ندازه‌ی ئه‌و سزایه‌ چه‌نده‌ ؟

هه‌ر كه‌سێك بانگی خه‌ڵكی بكات بۆ ڕێگای هیدایه‌ت، ئه‌وه‌ به‌ ئه‌ندازه‌ی پاداشتی ئه‌وانه‌ی كه‌ شوێنی ده‌كه‌ون پاداشتی ده‌ستده‌كه‌وێت، هیچ له‌پاداشتی ئه‌وان كه‌م ناكات، هه‌ر كه‌سێكیش بانگی خه‌ڵكی بكات بۆ گومڕایی، ئه‌وا تاوانی له‌سه‌ره‌ وه‌ك ئه‌وانه‌ی كه‌ شوێنی ده‌كه‌ون و هیچ له‌ تاوانی ئه‌وان كه‌م ناكات...

ژمارەیەكی زۆر لەباوكان و مامۆستایان پەنادەبەنە بەر لێدانی دەم‌و چاوی ‏منداڵ لەكاتی سزادانی منداڵەكانیان، وە هەندێ كەس ئەم كارە بەكاردێنی ‏بەرامبەر خزمەت كارو ژێر دەستەكانی.‏

ووشه‌ی (الضلال) واته‌ لادان له‌ ڕێگاى ڕاست، دژى ڕێنمایییه‌. ووه‌شه‌ی (الفسق) له‌ ڕووى شه‌رعیه‌وه‌ واته‌ ده‌رچوون له‌ گوێرایه‌ڵیی خواى گه‌وره‌. ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ پێناسه‌كردنى شه‌رعیی هه‌ردوو وشه‌ى (الضلال) و (الفسق).

پرسیارێكه‌‌ له‌ لایه‌ن شێخ عبد الكریم الخضیر ئه‌ندامی ده‌سته‌ی گه‌وره‌ زانایانی شانشینی عه‌ره‌بستانی سعودیه وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ده‌قی پرسیاره‌كه ئه‌مه‌یه‌‌: ئایا دروسته‌ كڕینی هه‌ندێك كه‌ل وپه‌لی حه‌ڵاڵ له‌و دوكانانه‌ی كه‌ هه‌ندێك شتی حه‌رام ده‌فرۆشن ؟.

ئاماده‌كردنی: یاسین ئه‌حمه‌د زه‌نگه‌نه‌ ئه‌وانه‌ی ئه‌مڕۆ هه‌ر جۆره‌ تاوان و لادانێك ئه‌نجام ده‌ده‌ن ئه‌وا به‌رگی تاوانی یه‌كێك له‌نه‌ته‌وه‌كانی پێشوو ده‌پۆشن و هه‌مان زنجیره‌ تاوانی گه‌لانی پێشین چه‌ندباره‌ ده‌كه‌نه‌وه‌... له‌ ده‌ره‌نجامه‌كانی گوناهو تاوان له‌ژیاندا: 1- بێبه‌ش بوون له‌زانست و زانیاری (حرمان العلم )... 2- بێبه‌ش بوون له‌رزق و ڕۆزی... 3- كاروباره‌كانی قورس و گران ده‌بێت... 4- تاریكییه‌ك ده‌بینێته‌وه‌ له‌دڵ و دورونیدا ،هه‌ستی پێ‌ ده‌كات وه‌ك چۆن هه‌ست به‌تاریكی شه‌وی تار ده‌كات... خوێنه‌ری به‌ڕێز ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ دوو به‌ش به‌ هیوای سوود لێوه‌رگرتنی...

به‌ پێنوسی: احسان برهان الدین زۆر له‌ خه‌ڵكى چاوپۆشى له‌ خۆیان ده‌كه‌ن بۆ ئه‌نجامدانى هه‌ندێك گوناه كه‌ به‌ بچووكى ده‌زانن، خوێیشى له‌ رِاستیدا كاریگه‌رى له‌سه‌ر بنه‌ماكانى ئیسلام هه‌یه‌، بۆ نموونه‌ قوتابیه‌كى زانست كتێبێك له‌هاوه‌ڵێكى ده‌خوازیت و نایگێرِێته‌وه‌، یان به‌ ئه‌نقه‌ست له‌ كاتى نانخواردندا سه‌ردانى كه‌سێك ده‌كات بۆ ئه‌وه‌ى به‌شدارى نانخواردنه‌كه‌ى بكات، یان بوار به‌خۆدان بۆ سووكایه‌تى كردن وجنێودان به‌ ناحه‌زو دوژمن وبه‌كه‌م ته‌ماشاكردنى و گوناهى له‌و شێوه‌.

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن ده‌سته‌ی به‌شی زمانی كوردی له‌ ماڵپه‌ڕی ئیسلام هاوس وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌ ئه‌مه‌یه‌:" ئایا مه‌به‌ست له‌و شه‌یتانانه‌ كامه‌یه‌ كه‌ له‌مانگی ڕه‌مه‌زاندا ده‌به‌سترێنه‌وه‌، چونكه‌ له‌فه‌رمووده‌داهاتووه‌، كه‌ مانگی ره‌مه‌زان هات ده‌رگای به‌هه‌شت ده‌كرێته‌وه‌ و ده‌رگاكانی دۆزه‌خ داده‌خرێن وشه‌یتانه‌كانیش ده‌به‌سترێنه‌وه‌ ؟ خوای گه‌وره‌ پاداشتی خێرتان بداته‌وه‌؟ ".

زۆرێك لە خەڵكی ئەم زەمانە ڕێز لە خوای مەزن ناگرن، بە شەو و ڕۆژ بە جۆرەها تاوان و سەرپێچی ڕوبەڕوی خوای مەزن دەوەستنەوە، تەنانەت هەندێكیان زۆر بە كەم تەماشای تاوان دەكات، هەندێك خراپە هەر بە تاوان نازانێت...

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن سایتی ( ئیسلام پرسیار وه‌ڵام ) وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌ ئه‌مه‌یه‌:" ئیمه‌لێكم دروستكردوه‌ بۆ هاوڕێیه‌كم، پاشان ده‌ركه‌وت كه‌ له‌تاوان و گوناهـ و سه‌رپێچی په‌روه‌ردگاردا به‌كاری ده‌هێنێت، منیش به‌بێ پرسی ئه‌و هه‌ستام به‌داخستنی ئیمه‌یله‌كه‌، له‌هه‌مان كاتدا من نامه‌وێت كه‌ بزانیت من كارێكی وام كردوه‌، ئایا ئه‌م كاره‌ی كردوومه‌ كارێكی دروسته‌؟".

چه‌ند كاروكرده‌وه‌یه‌كی حه‌سه‌ن وچاكه‌ هه‌یه‌ له‌فه‌رمووده‌ سه‌حیحه‌كاندا ده‌ست نیشان كراون كه‌ ده‌بن به‌هۆی كه‌فاره‌ت و سڕینه‌وه‌ی تاوان و گوناهه‌كانی به‌‌نی ئاده‌م،خوای گه‌وره‌ یارمه‌تیده‌رمان بێت ئاماژه‌ به‌ژماره‌یه‌ك له‌و كرده‌وه‌ چاكانه‌ ده‌كه‌ین...

گومان ده‌به‌ن هیچ و‌ بێ نرخن ( ٦٢ ) سزا بۆ گوناهـ وتاوان له‌ دونیادا : ئیمامی ابن قیم الجوزیه‌ ( ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت ) ده‌ڵێت : گومانی تێدا نیه‌ تاوان وگوناهـ زیانی خۆی ده‌گه‌یه‌نێت، زیانه‌كه‌شی له‌سه‌ر دڵ وه‌ك زیانی ژه‌هر وایه‌ له‌سه‌ر لاشه‌و جه‌سته‌، ئه‌مه‌ش به‌پێی بچوك وگه‌وره‌ی ئه‌و گوناهه‌ ده‌گۆڕێت، ئایا له‌دونیا ودواڕۆژیشدا هیچ شه‌ڕ وخراپه‌یه‌ك هه‌یه‌ كه‌ هۆكاره‌كه‌ی نه‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ تاوان وگوناهكردن ...

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن سایتی ( عبد الله بن جبرين )وه‌ وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ده‌قی پرسیاره‌كه‌ ئه‌مه‌یه‌:"حوكمی ئه‌و كه‌سه‌ چیه‌ كه‌ ده‌بینێت كه‌سێك خه‌ریكی تاوانه‌ و،چاوپۆشی لێ ده‌كات و ته‌نها ئامۆژگاری ده‌كات به‌ ته‌مای ئه‌وه‌ی چاك ببێت و ڕێگه‌ی ڕاستی بگرێت؟ وه‌ ئایه‌ توشی گوناه ده‌بێت ئه‌گه‌ر لایه‌نی په‌یوه‌ندیداری ئاگادار نه‌كرده‌‌وه"‌.

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن لیژنه‌ی هه‌میشه‌یی بۆ لێكۆلینه‌وه‌ی زانستی و فه‌توا و بانگه‌واز و رێنمایی له‌ وڵاتی سعودیه‌ وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌ ئه‌مه‌یه‌:" ئایه‌گوناه و تاوان حه‌جی پێشتر به‌تاڵ ده‌كاته‌وه‌ ‌؟‌".

ئه‌گه‌ر مرۆڤی ئیماندار که‌وته‌تاوانه‌وه‌، خوای گه‌وره‌کۆمه‌ڵێك ده‌رگای ڕه‌حمه‌ت و به‌زه‌ی خۆی کردۆته‌وه‌بۆ لاچونی ئه‌و تاوانانه‌ی که‌تێی که‌وتوون ئه‌گه‌ر وازی لێ بێنن و له‌خوا بترسن.