ئه‌و مامه‌ڵانه‌ی كه‌ حه‌رام ونادروستن

ئه‌م فه‌توایه‌ بریتیه‌ له‌وه‌ڵامی پرسیارێك كه‌ به‌رێز شێخ عبد الله ی كوری عبدالرحمن ی الجبرین ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت وه‌ڵامی داوه‌ته‌وه‌، ده‌قی پرسیاره‌كه‌ش بریتیه‌ له‌ : له‌م ڕۆژگاره‌ی ئێمه‌دا له‌ڕێگای ئینته‌رنێته‌وه‌ به‌چه‌ند شێوه‌یه‌ك كڕین وفرۆشتن ئه‌نجام ده‌درێت، ئایا حوكمی شه‌رعی ئه‌م مه‌سئه‌له‌یه‌ چیه‌ ؟ بۆمان ڕوون بكه‌نه‌وه‌ خوای گه‌وره‌ پاداشتی خێرتان بداته‌وه‌ .

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن ده‌سته‌ی به‌شی زمانی كوردی ماڵپه‌ڕی ئیسلام هاوس وه‌ڵام دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه:" من كه‌سێكم و خاوه‌نی ماركێتێكم له‌یه‌كێك له‌ بازاڕه‌كانی هه‌رێمی كوردستانی عێراق، هه‌ندێك كه‌سانێك دێن شتمان لێ ده‌كڕن كه‌ ناموسڵمانن، گومانمان هه‌یه‌ كه‌ ئه‌و پاره‌یه‌ی كه‌ شتی پێ ده‌كڕن حه‌رام بێت، ئایا دروسته‌ بۆ ئێمه‌ شتیان پێ بفرۆشین ؟ خوای گه‌وره‌ پاداشتی خێرتان بداته‌وه؟‌ ".

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن ده‌سته‌ی به‌شی زمانی كوردی له‌ ماڵپه‌ڕی ئیسلام هاوس وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه: " ئایا تا چی ئه‌ندازه‌یه‌ك دروسته‌ كه‌ دوو كه‌س ڕێك بكه‌ون له‌سه‌ر كڕینی كاڵایه‌ك به‌ هاوبه‌شی (شه‌راكه‌ت) له‌ نێوانیاندا، له‌ هه‌مان كاتدا یه‌كێك له‌ شه‌ریكه‌كان به‌ڵێن بدات به‌ شه‌ریكه‌كه‌ی تری كه‌ دواتر به‌شه‌كه‌ی ئه‌و بكرێته‌وه‌ به‌و مه‌رجه‌ی پاش ماوه‌یه‌ك پاره‌كه‌ی بداتێ به‌ڵام به‌ زیاتر له‌و نرخه‌ی كه‌ كڕیوویانه‌ ؟ واتا : به‌ قازانج لێی بكرێته‌وه‌ به‌ڵام پاره‌كه‌ی به‌ حارز نه‌بێت به‌ڵكو بۆ ماوه‌یكی دیاری كراو دوای بخات ؟ ".

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن شێخ موحه‌مه‌د ساڵح المنجد، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه:" ئایا حوكمی كڕین وفرۆشتنی پشیله‌ چیه‌ له‌ شه‌ریعه‌تدا ".

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن شێخ موحه‌مه‌د ساڵح المنجد، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه:" ئایا حوكمی كردنه‌وه‌ی شوێنێك بۆ فرۆشتنی ئه‌و به‌رهه‌م و ئه‌ده‌واتانه‌ی كه‌ په‌یوه‌سته‌ به‌ سێكسه‌وه‌ چیه‌ ".

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن شێخ سلێمان ماجد، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه: یا شێخ من ده‌مه‌وێت كه‌ ئۆتۆمبیله‌كه‌م بفرۆشم له‌ بازاڕی مه‌زاددا ( الحراج ) و هه‌ندێك عه‌یب و كه‌موكورتی تێدایه‌، سیسته‌می بازاڕی مه‌زاد و حیراجیش چاوبه‌ستی و فڕوفێڵی تێدایه‌، ئایا من هیچ گوناهبار ده‌بم ؟ وه‌ هه‌ندێك ووشه‌ به‌كارده‌هێنن له‌كاتی فرۆشتنیدا وه‌ك ئه‌وه‌ی ده‌ڵێن ( ئه‌مه‌ پارچه‌ ئاسنێكه‌ ) یان ( وه‌ك شه‌كر وایه‌ له‌ ئاودا ) واتا : من به‌رپرس نییم له‌هیچ عه‌یب و كه‌موكورتیه‌كی؟

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن شێخ عبد العزیز بن باز ڕه‌حمه‌تی خوای لێبێت، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه: ئێمه‌ ده‌چین بۆ بانكی ئیسلامی، بۆ ئه‌وه‌ی بانك ئه‌و شته‌مان بۆ بكڕێت مه‌ ئێمه‌ ده‌مانه‌وێت، وه‌كو كڕینی ئۆتۆمبیل و پێداویستی خانوبه‌ره‌، و ئه‌م شتانه‌، ئه‌مجا ژمێریاری بانكه‌كه‌ هه‌ژماری ده‌كات، به‌ شێوه‌ی ( قسط ) بۆمانی دیاری ده‌كات، به‌مه‌ش بانك به‌ڕێژه‌یه‌كی دیاریكراو قازانجی ده‌ست ده‌كه‌وێت له‌سه‌روو نرخی ئاسایی خۆیه‌وه‌، ئایا ئه‌م جۆره‌ مامه‌ڵه‌یه‌ له‌ شه‌ریعه‌تی ئیسلامییدا دروسته‌ ؟ خوای گه‌وره‌ پاداشتی خێرتان بداته‌وه‌ ؟

فه‌توایه‌كی وه‌رگێڕاوه‌ بۆ زمانی كوردی بریتیه‌ له‌ پرسیارێك له‌ لایه‌ن شێخ موحه‌مه‌د صاڵح المنجد، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه: من ژماره‌یه‌ك په‌رتووكم هه‌یه‌ كه‌ په‌رتووكی ئاینی نین، وه‌ك په‌رتووكی سیاسی و ئابووری و مێژوویی، هه‌روه‌ها ژماره‌یه‌ك په‌رتووكی ڕۆمانی شانۆیی عه‌ره‌بی و جیهانیشم هه‌یه‌، ئایا دروسته‌ من ئه‌م په‌رتوكانه‌ بفرۆشم و به‌ پاره‌كه‌یان په‌رتووكی تری ئاینی پێ بكڕم، یان پاره‌كه‌ی بكه‌م به‌ خێر و صه‌ده‌قه‌ ؟

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن ده‌سته‌ی به‌شی زمانی كوردی له‌ ماڵپه‌ڕی ئیسلام هاوس د، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه: من ئۆتۆمبیلێكم له‌ یه‌كێك له‌ پێشانگاكانی ئۆتۆمبیل كڕیوه‌، وئۆتۆمبیله‌كه‌ كراوه‌ به‌ناوی خۆمه‌وه‌‌، وهه‌ر خۆیشم ده‌توانم هه‌موو ته‌صه‌ڕوفێكی پێوه‌ بكه‌م، ئێستاش پێویستم به‌ پاره‌كه‌ی هه‌یه‌، ئایا دروسته‌ بۆ من بیفرۆشمه‌وه‌ به‌و پێشانگایه‌ی كه‌ لێم كڕیوه‌، یان ده‌بێت به‌یه‌كێكی تری بفرۆشمه‌وه‌ ؟

پرسیارێكه‌‌ له‌ لایه‌ن شێخ موحه‌مه‌د ساڵح العثیمین وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ده‌قی پرسیاره‌كه ئه‌مه‌یه‌: «حوكمی فرۆشتنی ئەڵقەی ئاڵتون بۆ پیاوان چییە ئەگەر زەرەنگەرەكە دڵنیا بێت لەوەی كە كڕیارە پیاوەكە لەدەستی دەكات؟».

پرسیارێكه‌‌ له‌ لایه‌ن شێخ موحه‌مه‌د ساڵح العثیمین - ڕه‌حمه‌تی خوای لێبێت - وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ده‌قی پرسیاره‌كه ئه‌مه‌یه‌‌: ئایا حوكمی شه‌رعی فرۆشتنی كاڵایه‌ك چیه‌ هێشتا ئه‌و كاڵایه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی وڵات بێت و نه‌گه‌شتبێته‌ ده‌ستی خاوه‌نه‌كه‌ی ؟.

ئه‌ی مرۆڤی ژیر خۆت بپاڕێزه‌ له‌ درۆ ، چونكه‌ درۆ شته‌كانت لێ تێك ده‌دات، كاره‌كانت لێ ئاڵۆز ده‌كات، ڕاسته‌قینه‌ی كاره‌كانی تۆش له‌ خه‌ڵكی تێك ده‌چێت

ئاینی پیرۆزی ئیسلام كرین وفرۆشتن وبازرگانی به‌شێوه‌یه‌كی گشتی حه‌ڵاڵ كردووه‌ و ڕیبا و سوود خواردنیشی قه‌ده‌غه‌ وحه‌رام كردووه‌... وه‌هه‌ندێ مامه‌ڵه‌ هه‌یه‌ كه‌ له‌ شه‌رع دا قه‌ده‌غه‌ كراوه‌ و رێگرى لێ كراوه‌ لێره‌دا باسیان ده‌كه‌ین له‌گه‌ڵ به‌ڵگه‌كانیاندا...

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن سایتی ( ئیسلام پرسیار وه‌ڵام ) وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌ ئه‌مه‌یه‌:" ئایا دروسته‌ كرێن وفرۆشتن له‌ناو مزگه‌وتدا له‌كاتێك مه‌به‌ستت پێی كارێكی خێریخوازی بێت و داهات و قازانجه‌كه‌ی بدرێت به‌ده‌زگایه‌كی خێرخوازی ئه‌وانیش بیده‌ن به‌ هه‌تیوان و هه‌ژارانی موسڵمانان، وه‌ك ئه‌وه‌ی په‌رتووك و كاسێتی ئیسلامی بفرۆشیت كه‌ مه‌به‌ست له‌هه‌ردووكیان چ له‌فرۆشتن و چ له‌صه‌رفكردنیشی هه‌ر خێركردن بێت‌‌؟".

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن سایتی ( ئیسلام پرسیار وه‌ڵام ) وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌ ئه‌مه‌یه‌:" حوكمی ئیسلام چیه‌ سه‌باره‌ت به‌و كه‌سانه‌ی كه‌ دووكه‌ڵ ده‌فرۆشن مه‌به‌ستم فرۆشتنی جگه‌ره‌یه‌؟ له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا ڕێگای پێدرابێت له‌لایه‌ن كۆمپانیای دروستكردنی جگه‌ره‌وه‌‌؟".

التورق له‌ زاراوه‌ی فیقهی ئیسلامیدا: بریتی یه‌ له‌وه‌ی كه‌سێك به‌قه‌رز كاڵایه‌ك بكڕێت پاشان به‌كاش ونه‌قد به‌كه‌متر بیفرۆشێته‌وه‌ به‌كه‌سێكی تری جگه‌ له‌فرۆشیاره‌كه‌ی یه‌كه‌مجاری...

خۆشه‌ویستان له‌م بابه‌ته‌ماندا هه‌وڵ ده‌ده‌ین به‌پێی توانا ڕای ئه‌و زانایانه‌ بخیه‌نه‌ڕوو سه‌باره‌ت به‌حوكمی شه‌رعی پێشه‌كی وه‌رگرتن له‌كڕین وفرشتندا ( بیع العربون ) وپاشان ڕای په‌سه‌ندیش به‌ئێوه‌ی ئازیز ئاشنا بكه‌ین . العربون : له‌زمانی عه‌ره‌بیدا به‌ مانای " هو ما عقد به البيع من الثّمن " ئه‌و ئه‌ندازه‌یه‌ له‌نرخ كه‌ كڕین وفرۆشتنی پێ گرێ ده‌درێت داده‌مه‌زرێت .

لێره‌و له‌وێ زۆر پرسیارمان لێ ده‌كرێت سه‌باره‌ت به‌ حوكمی شه‌رعی به‌شداری كردن لــه‌ ( تسویق = بازاڕ په‌یدا كردن ) بۆ كۆمپانیاكانی ( كویست نت و گۆڵد كویست و بزناس ) و هی تریش كه‌ ئایا حه‌ڵاله‌ مرۆڤی موسڵمان بۆ ده‌ست كه‌وتنی قازانج له‌گه‌ڵ ئه‌و كۆمپانیا وشه‌ریكانه‌دا به‌شداری بكات ؟ بۆ ئه‌وه‌ی موسڵمانان شاره‌زابن ده‌رباره‌ی ئه‌م جۆره‌ مامه‌ڵه‌كردنانه‌ پێمان خۆشه‌ ئه‌م لێكۆڵینه‌وه‌یان پێشكه‌ش بكه‌ین...‌