Modern ulaşım araçlarının bol olması ile
birlikte yolcunun oruç tutmasının hükmü
﴿ حكم صيام المسافر مع توفر وسائل المواصلات الحديثة ﴾
] Türkçe – Turkish – تركي [
Muhammed b. Salih el-Useymîn
Terceme : Muhammed Şahin
Tetkik : Ali Rıza Şahin
2010 - 1431
﴿ حكم صيام المسافر مع توفر وسائل المواصلات الحديثة ﴾
« باللغة التركية »
محمد بن صالح العثيمين
ترجمة: محمد مسلم شاهين
مراجعة: علي رضا شاهين
2010 - 1431
Soru:
Zamanımızda modern ulaşım araçlarının bol olması sebebiyle oruç tutmak oruçluya zorluk vermediği halde yolcunun oruç tutmasının hükmü nedir?
Cevap:
Yolcu, isterse orucunu tutar, isterse tutmaz.
Çünkü Allah Teâlâ bu konuda şöyle buyurmuştur:
ﮋ ... ﮫ ﮬ ﮭ ﮮ ﮯ ﮰ ﮱ ﯓ ﯔ ﯕﯖ... ﮊ
[ سورة البقرة الآية :185]
"...Her kim de onda hasta veya yolcu olursa (tutamadığı günler sayısınca) başka günlerde kaza etsin..."[1]
Sahâbe -Allah onlardan râzı olsun-, Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem- ile birlikte yolculuk ederlerdi ve kimisi oruç tutar, kimisi oruç tutmazdı.Oruç tutan, oruç tutmayanı, oruç tutmayan da oruç tutanı ayıplamazdı.Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem- de yolculuk sırasında oruç tutardı.
Nitekim Ebu Derdâ -Allah ondan râzı olsun- bu konuda şöyle demiştir:
((خَرَجْنَا مَعَ رَسُولِ اللهِ g فِي شَهْرِ رَمَضَانَ فِي حَرٍّ شَدِيدٍ حَتَّى إِنْ كَانَ أَحَدُنَا لَيَضَعُ يَدَهُ عَلَى رَأْسِهِ مِنْ شِدَّةِ الْحَرِّ، وَمَا فِينَا صَائِمٌ إِلَّا رَسُولُ اللهِ g وَعَبْدُ اللهِ بْنُ رَوَاحَةَ.)) [ رواه مسلم ]
"Biz, sıcağı çok şiddetli bir Ramazan'da Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- ile birlikte yolculuğa çıktık.Sıcağın şiddetinden herkes elini başına koyuyordu.İçimizde Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- ve Abdullah b. Ravâha’dan başka oruç tutan kimse yoktu."[2]
Yolcu hakkındaki kural; oruç tutup-tutmamakta serbest bırakılmasıdır. Fakat eğer oruç kendisine zorluk vermeyecekse tutması daha fazîletlidir.Çünkü oruç tutmasında üç tane fayda vardır:
Birincisi: Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-'e uymak ve O'nu örnek almaktır.
İkincisi: Kolaylıktır. Oruç tutmanın insana daha kolay gelmesidir. Çünkü insan insanlarla birlikte tuttuğu zaman oruç kendisine daha kolay gelir.
Üçüncüsü: Süratle borçtan kurtulmasıdır.
Eğer oruç tutmak kendisine zorluk veriyorsa, oruç tutmaz. Bu gibi durumlarda yolculukta oruç tutmak iyilik değildir.
Çünkü Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem- gölgelendirilen bir adam gördü. Etrafını kalabalık bir insan topluluğu sarmıştı.
Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-:
- Bu nedir? diye sordu.
Sahâbe:
-Oruç tutan bir adam, cevabını verdiler.
Bunun üzerine Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur:
(( لَيْسَ مِنَ الْبِرِّ الصِّيَامُ فِي السَّفَرِ.)) [ رواه البخاري ومسلم ]
"Yolculukta oruç tutmak iyilik değildir."[3]
Bu hüküm, oruç tutmak kendisine zor gelen bu adamın durumunda olan herkes için geçerlidir.
Buna göre biz de deriz ki:
Soruyu soran kişinin de dediği gibi zamanımızda yolculuk kolaydır ve yolculukta oruç tutmak genellikle zor değildir. Yolculukta oruç tutmak zorluk vermediği zaman oruç tutması daha fazîletlidir.
& & & & & &
[1] Bakara Sûresi: 185
[2] Buhârî; "Oruç kitabı", 35 nolu bâb, hadis no: 1945, Müslim; "Oruç kitabı", 'Yolculukta oruç tutup-tutmamada muhayyer olma bâbı', hadis no: 1122.
[3] Buhârî; "Oruç kitabı",'Sıcağın şiddetinden dolayı gölgelendirilen kimseye Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-'in:Yolculukta oruç tutmak iyilik değildir, sözü bâbı', hadis no: 1946. Müslim; "Oruç kitabı", 'Yolcunun, Allah'a isyan olmayan yolculukta Ramazan ayında oruç tutması ve orucu yemesinin câiz oluşu bâbı', hadis no: 1115.