محرمات استهان بها كثير من الناس
خوێنەری بەڕێز: له‌م نامێلكه‌یه‌دا ژماره‌یه‌ك له حه‌رامه فه‌رامۆشكراوه‌كان ده‌بینێت كه حه‌رام بونیان جێگر بوه به به‌ڵگه‌ی قورئان وسوننه‌ت، وه ئه‌م قه‌ده‌غه‌كراوانه ئه‌نجام ده‌درێت له لایه‌ن زۆرێك له موسڵمانان، خوا په‌نامان بدات.
حه‌رامه فه‌رامۆشكراوه‌كان
الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ، وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ، وَصَلَّى اللهُ وَسَلَّمَ عَلَى عَبْدِهِ وَرَسُوْلِهِ نَبِيِّنَا مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِهِ وَأَصْحَابِهِ أَجْمَعِيْنَ. أَمَّا بَعْدُ:
له‌و ووشه‌بڵاوانه‌ی سه‌رده‌می نه‌فامی كه‌بڵاوه‌له‌ناو ئه‌م ئوممه‌ته‌دا ئه‌ویش شوبهاندنی ئافره‌ت له‌لایه‌ن مێرده‌كه‌یه‌وه به‌دایكی یان یه‌كێك له‌موحڕه‌مه‌كانی وه‌ك (خوشك وكچ ودایك و....هتد)ی خۆی، وه‌ك مێرد به‌ژنه‌كه‌ی بڵێت تۆ له‌سه‌ر من وه‌ك پشتی دایكم وه‌های یان تۆ حه‌رامی له‌سه‌رم وه‌ك خوشكه‌كه‌م یان.... هتد. له‌و ووشه نابه‌جێیانه‌ن كه‌شه‌ریعه‌تی په‌روه‌ردگار به‌ناڕه‌وای داناوه كه‌تیایدا زوڵم و سته‌می لێ ده‌رده‌كه‌وێت به‌رامبه‌ر به‌مافی ئافره‌ت، هه‌روه‌ك خوای گه‌وره باسی ئه‌مه‌مان بۆ ده‌كات كه‌ده‌فه‌رموێت: (الَّذِينَ يُظَاهِرُونَ مِنكُم مِّن نِّسَائِهِم مَّا هُنَّ أُمَّهَاتِهِمْ إِنْ أُمَّهَاتُهُمْ إِلَّا اللَّائِي وَلَدْنَهُمْ وَإِنَّهُمْ لَيَقُولُونَ مُنكَرًا مِّنَ الْقَوْلِ وَزُورًا وَإِنَّ اللَّهَ لَعَفُوٌّ غَفُورٌ) [1] واته: ئه‌و پیاوانه‌ی كه‌لێكچوون ده‌كه‌ن له‌گه‌ڵ ژنه‌كانیان وه‌پێیان ده‌ڵێن ئێوه‌وه‌ك دایكمان وان، ئه‌وانه نه‌خێر دایكیان نین دایكیان ئه‌وانه‌ن كه‌لێیان بوون. ئه‌و پیاوانه قسه‌یه‌كی زۆر ناڕه‌واو نابه‌جێ ده‌كه‌ن، وه‌خوای په‌روه‌ردگار لێبوورده‌و لێخۆشبووه بۆ ئه‌وانه‌ی په‌شیمان ده‌بنه‌وه له‌قسه‌كانیان، هه‌روه‌ك شه‌ریعه‌تی خوای گه‌وره كه‌فاره‌تی زۆر قورسی داناوه له‌م باره‌یه‌وه، له‌وێنه‌ی كوشتنی ناڕه‌وا وه‌یان كه‌فاره‌تی چوونه‌لای خێزان له‌كاتی حه‌یزدا له‌كاتێكدا كه‌زمان و لاشه‌یان به‌ڕۆژووه له ڕۆژگاری مانگی ڕه‌مه‌زاندا كه‌نابێت ئه‌و پیاوه نزیكی خێزانی ببێته‌وه به‌مه‌به‌ستی جیماع كردن.
ته‌نها دوای ئه‌وه‌ی كه‌كه‌فاره‌ته‌كه‌ی ئه‌دات وه‌ك خوای گه‌وره ده‌فه‌رموێت: (وَالَّذِينَ يُظَاهِرُونَ مِن نِّسَائِهِمْ ثُمَّ يَعُودُونَ لِمَا قَالُوا فَتَحْرِيرُ رَقَبَةٍ مِّن قَبْلِ أَن يَتَمَاسَّا ذَلِكُمْ تُوعَظُونَ بِهِ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ * فَمَن لَّمْ يَجِدْ فَصِيَامُ شَهْرَيْنِ مُتَتَابِعَيْنِ مِن قَبْلِ أَن يَتَمَاسَّا فَمَن لَّمْ يَسْتَطِعْ فَإِطْعَامُ سِتِّينَ مِسْكِينًا ذَلِكَ لِتُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَتِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ وَلِلْكَافِرِينَ عَذَابٌ أَلِيمٌ) [2] واته: ئه‌و پیاوانه‌ی كه‌لێكچوون ده‌كه‌ن له‌گه‌ڵ ژنه‌كانیان وله‌پاشاندا پاشگه‌ز ده‌بنه‌وه پێویسته له‌سه‌ریان به‌نده‌یه‌ك ئازاد بكه‌ن پێش ئه‌وه‌ی بچنه‌لای خێزانه‌كانیان.
ئه‌مه ئه‌و ڕێیه‌یه كه‌لێوه‌ی ئامۆژگاری ده‌كرێین وپه‌روه‌ردگار به‌وه‌ی كه‌ئه‌نجامی ده‌ده‌ن ئاگاداره هه‌ر كه‌سێك كه‌نه‌یبوو ده‌بێت دوو مانگ به ڕۆژوو بێت به‌دوای یه‌كدا پێش ئه‌وه‌ی بچێته‌لای خێزانی، ئه‌گه‌ر نه‌یتوانی ده‌بێت خواردنی شه‌ست هه‌ژار بدات یه‌ك ژه‌م نان خواردن، ئه‌وه بۆ كه‌سانێكه كه‌باوه‌ڕیان به‌خواو پێغه‌مبه‌ره‌كه‌ی ببێت كه‌سنورێكه‌و دانراوه، وه‌كه‌سانێك كه‌باوه‌ڕیان پێی نه‌بێت سزایه‌كی به‌ئازار چاوه‌ڕوانیان ده‌كات.
یه‌كێكی تر له‌و حه‌رامانه‌ی كه‌لای زۆرێك له‌خوشكان فه‌رامۆش كراوه، ئه‌ویش خۆ بۆنخۆش كردنی ئافره‌تانه له‌كاتی چوونه ده‌ره‌وه‌دا له‌م سه‌رده‌مه‌دا، له‌كاتێكدا پێغه‌مبه‌ری خوا (درودو سه‌لامی خوای له‌سه‌ر بێت) ئاگادارمان ده‌كاته‌وه وده‌مانترسێنێت تا ئاگاداری ئه‌و تاوانه گه‌وره‌یه بین وخۆمانی لێ به‌دوور بگرین وه‌ك ده‌فه‌رموێت: (أيما امرأة استعطرت ثم مرت على القوم ليجدوا ريحها فهي زانية) [3]، واته: هه‌ر ئافره‌تێك خۆی بۆنخۆش بكات و له‌دوایدا بڕوات به‌لای پیاواندا تا بۆنی بكه‌ن ئه‌وه ئه‌و ئافره‌ته داوین پیسه(زانیه).
وه‌هه‌ندێك ئافره‌ت له‌به‌ر نه‌زانین و بێ ئاگاییان گوێ به‌م بۆن خۆشكردنه ناده‌ن، له‌كاتێكدا خۆیان بۆنخۆش كردووه‌و به‌لای دووكان و بازاڕ و شوێنه گشتیه‌كاندا ده‌ڕۆن.
له‌كاتێكدا دینی خوای گه‌وره زۆر به‌توندی باسی ئه‌وه‌ده‌كات كه‌ئه‌گه‌ر ئافره‌تێك خۆی بۆنخۆش كرد به‌عه‌تر یان به‌هه‌ر داو ده‌رمانێكی تر ده‌بێت خۆی بشوات هه‌روه‌كو خۆی ده‌شوات له‌كاتێكدا كه‌له‌شی پیسه، ئه‌گه‌ر ویستی له‌ماڵ ده‌ربچێت با بۆ مزگه‌وتیش بچێت.
هه‌روه‌كو پێغه‌مبه‌ری خوا (درودو سه‌لامی خوای لێبێت) له‌فه‌رموده‌یه‌كدا ده‌فه‌رمووێت: (أيما امرأة تطيبت ثم خرجت الى المسجد ليوجد ريحها لم يقبل منها صلاة حتى تغتسل اغتسالها من الجنابة)[4]، واته: هه‌ر ئافره‌تێك بۆنی خۆش له‌خۆی بدات و له‌دوایدا بڕوات بۆ مزگه‌وت بۆئه‌وه‌ی بۆنی بكرێت نوێژی لێ وه‌رناگیرێت هه‌تاوه‌كو خۆی ده‌شوات هه‌روه‌كو خۆشتنی له‌كاتێكدا كه‌له‌شی پیسه.
كه‌واته شه‌كوا ته‌نها بۆلای خوا ده‌برێت، له‌و هه‌موو بۆنه خۆشانه‌ی كه‌ئافره‌تان به‌كاری دێنن له‌كاتی ئاهه‌نگ گێران وبۆنه‌كاندا وه‌پاش ئه‌وه له‌ماڵ ده‌رده‌چن، وه‌هه‌روه‌ها به‌كار هێنانی ئه‌و هه‌موو بۆن وعه‌ترانه له‌بازاڕو له‌ناو هۆیه‌كانی گواستنه‌وه‌و كۆبوونه‌وه‌ی خه‌ڵكیدا وه‌تێكه‌ڵاوبوون له‌گه‌ڵیاندا ته‌نانه‌ت له‌مزگه‌وتیش له‌شه‌وانی ڕه‌مه‌زاندا .
له‌كۆتایدا داواكارین له‌خوای گه‌وره كه‌پیاوان و ئافره‌تانی گونجاو بۆ خوا توشی ناڕه‌حه‌تی نه‌بن به‌هۆی كرداری نه‌زان ونه‌فامانانه‌وه. وه‌هه‌موو لایه‌ك ڕینمونی بكات بۆگرتنی ڕێگه‌ی ڕاست.
دووزمانی یه‌كێكی تره له‌و حه‌رامانه‌ی كه‌وا ئه‌مڕۆ زۆر باوه له‌ناو خه‌ڵكیدا (به‌تایبه‌ت ئافره‌تان)، به‌مه‌به‌ستی تێكدانی نێوان تاكه‌كانی كۆمه‌ڵ، وه‌گه‌وره‌ترین هۆكاریشه بۆ پچڕاندنی په‌یوه‌ندیه‌كان وهه‌ڵگیرساندنی ئاگری دووبه‌ره‌كی و دوژمنایه‌تی له‌ناو خه‌ڵكیدا.
وه‌خوای گه‌وره‌ش سه‌رزه‌نشتی ئه‌و كه‌سانه‌ی كردووه كه‌ئه‌م كاره‌ده‌كه‌ن، وه‌ك ده‌فه‌رمووێت: (وَلَا تُطِعْ كُلَّ حَلَّافٍ مَّهِينٍ (10) هَمَّازٍ مَّشَّاء بِنَمِيمٍ (11) [5]، واته: به‌قسه‌ی ئه‌وانه مه‌كه‌ن چونكه زۆر سوێند ده‌خۆن به‌حه‌ق وناحه‌ق وه‌زۆر سووك و ڕیسوان، ئه‌وانه‌ی به‌شوێن عه‌یب و كه‌م وكوڕییه‌كانی خه‌ڵكیدا ده‌گه‌ڕێن و دوو زمانی ده‌كه‌ن وفیتنه ده‌گێڕن وحه‌زیان له‌ئاشوبه‌یه.
ئیبنو عه‌باس (ڕه‌زای خوای لێبێت) به‌مه‌ڕفووعی ده‌گێڕێته‌وه له پێغه‌مبه‌ری خواوه (دروودو سه‌لامی خوای له‌سه‌ر بێت) كه‌وا فه‌رموویه‌تی: (من استمع إلى حديث قوم وهم له كارهون صب في أذنيه الافك يوم القيامة)[6]، واته: هه‌ر كه‌سێك گوێ بگرێت بۆ قسه‌ی كۆمه‌ڵیك له‌كاتێكدا كه‌پێیان ناخۆشه ئه‌وا له‌ڕۆژی قیامه‌تدا قوڕقوشم ده‌كرێته گوێیه‌وه.
وه‌ئه‌گه‌ر قسه‌كانیان ببات به‌مه‌به‌ستی زیان پێ گه‌یاندنیان له‌كاتێكدا ئه‌وان بێ ئاگان لێی، ئه‌وه سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی سیخوڕی (جاسووسی) كردو وه‌تاوانێكی تریشی بۆ خۆی زیاد كردووه، وه‌ك پێغه‌مبه‌ری خوا (دروودو سه‌لامی خوای له‌سه‌ربێت) ده‌فه‌رمووێت: (لا يدخل الجنة قتات) [7]، واته: ناچێته به‌هه‌شت كه‌سێك كه‌وا گوێ بگرێت بۆ قسه‌ی گه‌لێك له‌كاتێكدا بێ ئاگان لێی، وه‌پاشان بیبات بۆ لای كه‌سانێكی تر.
وه‌عه‌بدوڵڵای كوڕی عه‌باس (ڕه‌زای خوای لێ بێت) ده‌گێڕێته‌وه كه‌پێغه‌مبه‌ری خوا (دروودو سه‌لامی خوای له‌سه‌ر بێت) به‌لای باخێكدا ڕۆیشت له‌باخه‌كانی مه‌دینه‌دا، گوێی لێ بوو دوو كه‌س له‌گۆڕه‌كانیاندا سزا ده‌درێن پێغه‌مبه‌ری خوا (دروودو سه‌لامی خوای له‌سه‌ر بێت) فه‌رمووی: (يعذبان وما يعذبان في كبير، ثم قال: (وفي رواية: وانه لكبير) كان أحدهما لا يستتر من بوله وكان الآخر يمشي بالنميمة) [8] واته: پێغه‌مبه‌ری خوا (دروودو سه‌لامی خوای له‌سه‌ر بێت) به‌لای دوو گۆڕدا تێپه‌ڕی كه‌سزا ده‌دران فه‌رمووی سزا ده‌درێن به‌لإم سزا دانه‌كه‌یان له‌سه‌ر گوناهی گه‌وره‌نیه (وه‌له‌ڕیوایه‌تێكی تردا به‌گوناهی گه‌وره‌ی داده‌نێت) پاشان فه‌رمووی یه‌كه‌میان خۆی پاك نه‌ده‌كرده‌وه له‌پاش میز كردن، دووه‌میشیان خه‌ریكی قسه‌هێنان و قسه‌بردن بوو (دوو زمانی كردن).
له‌كۆتایدا داواكارین كه‌وا موسڵمانان به‌گشتی وبه‌تایبه‌ت خوشكان بتوانن ئه‌م ئاكارو كرده‌وه ناشرینه له‌خۆیان به‌دوور بگرن، تاكو بتوانن خۆیان زیاتر له‌خوای گه‌وره نزیك بكه‌نه‌وه.
یه‌كێك له‌و شتانه‌ی كه‌بۆ پیاو ڕه‌وایه‌و له‌ئافره‌ت قه‌ده‌غه‌كراوه بریتییه له‌سه‌فه‌ركردن بۆ ماوه‌ی دوو شه‌و و ڕۆژێك یاخود كه‌متریش به‌ته‌نها، واته: یه‌كێك له‌مه‌حره‌مه‌كانی له‌گه‌ڵدا نه‌بێت وه‌ك (مێرد یان باوك و برا و كوڕ یان مام و خاڵ) وه‌ك پێغه‌مبه‌ری خوا (دروودو سه‌لامی خوای له‌سه‌ر بێت) ده‌فه‌رموێت: (لا تسافر المرأة مسيرة يومين ليس معها زوجها او ذو محرم) [9]، واته: هیچ ئافره‌تێك نابێت به‌بێ مێرد یان خزمێكی مه‌حره‌م سه‌فه‌رێكی دوو ڕۆژی بكات.
وه‌هه‌روه‌ها پێغه‌مبه‌ری خوا (دروود وسه‌لامی خوای له‌سه‌ر بێت) له‌فه‌رمووده‌یه‌كی تردا ده‌فه‌رمووێت: (لا تسافر المرأة إلا مع ذي محرم)[10]واته: ئافره‌ت نابێت سه‌فه‌ر بكات به‌ته‌نها مه‌گه‌ر له‌گه‌ڵ یه‌كێك له‌مه‌حره‌مه‌كانی بێت.
وه‌به‌مه‌رجیش گیراوه له‌مه‌حره‌مدا چوار مه‌رج هه‌بێت موسڵمان و باڵغ و ژیر و نێرینه‌بێت.
ئه‌م مه‌سه‌له‌یه‌ش بێ گومان حیكمه‌ته‌كه‌ی پاراستنی ئافره‌ته له‌ڕووی جه‌سته‌یی ومه‌عنه‌وییه‌وه تا تووشی گرفت وكێشه‌نه‌بێت.
له‌و ڕۆژه‌وه‌ی كه‌خوای گه‌وره فه‌رمانی كرد به‌شه‌یتان كه‌وا سوجده‌به‌رێت بۆ ئاده‌م (سه‌لامی خوای له‌سه‌ر بێت) و شه‌یتانیش بێ فه‌رمانی په‌روه‌ردگاری كرد، له‌و ده‌مه‌وه ململانێیه‌ك دروست بوو له‌نێوان مرۆڤ له‌لایه‌ك ودوژمنه سه‌رسه‌خته‌كه‌شی له‌لایه‌ك كه‌شه‌یتانه، وه‌به‌ڵێنیشی دا به‌خوای گه‌وره كه‌درێغی نه‌كات له‌گومڕاكردنی به‌نده‌كاندا.
بۆیه خوای گه‌وره ئاگادارمان ده‌كاته‌وه له‌فێڵ و ته‌ڵه‌كه‌ی شه‌یتان وه‌ك ده‌فه‌رمووێت: (يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ وَمَن يَتَّبِعْ خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ فَإِنَّهُ يَأْمُرُ بِالْفَحْشَاء وَالْمُنكَرِ وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ مَا زَكَا مِنكُم مِّنْ أَحَدٍ أَبَدًا وَلَكِنَّ اللَّهَ يُزَكِّي مَن يَشَاء وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ) [11]، واته: ئه‌ی ئه‌وانه‌ی ئیمانتان هێناوه‌دوای فێڵ وته‌ڵه‌كه‌ی شه‌یتان مه‌كه‌ون، چونكه هه‌ر كه‌سێك دوای داواكارییه‌كانی شه‌یتان بكه‌وێت ئه‌وا فه‌رمان ده‌كات به‌تاوان و خراپه.
وه‌شه‌یتان له‌سه‌نگه‌ردایه به‌هه‌میشه‌یی بۆ مرۆڤ تاوه‌كو گومڕای بكات، وه‌له‌گیانیدا هاتووچۆ ده‌كات هه‌روه‌كو چۆن خوێن له‌لاشه‌ی مرۆڤدا هاتووچۆ ده‌كات.
یه‌كێك له‌و ڕێگایانه‌ی كه‌شه‌یتان زۆر گرنگی پێ ده‌دات بۆ له‌خشته‌بردنی به‌نده‌كان، مانه‌وه‌ی پیاو و ئافره‌ته به‌ته‌نهایی له‌شوێنێكدا به‌مه‌رجێك مه‌حره‌می یه‌كتر نه‌بن، له‌به‌ر ئه‌وه‌ئاینی پیرۆزی ئیسلام بۆ ڕێگه‌گرتن له‌هه‌ر كارێكی نادروست ئه‌م ده‌رگایه‌ی هه‌ر له‌سه‌ره‌تاوه داخستووه، هه‌ر وه‌ك پێغه‌مبه‌ری خوا (دروودو سه‌لامی خوای له‌سه‌ر بێت) ده‌فه‌رمووێت: (لا يخلون رجل بامراءة إلاّ كان ثالثهما الشيطان)[12]، واته: هیچ پیاو و ئافره‌تێك به‌یه‌كه‌وه‌كۆ نابنه‌وه‌مه‌گه‌ر شه‌یتان سێهه‌میان نه‌بێت بێت.
وه‌هه‌روه‌ها له‌عه‌بدووڵای كوڕی عه‌مره‌وه‌كه‌وا پێغه‌مبه‌ری خوا (دروودو سه‌لامی خوای له‌سه‌ر بێت) فه‌رموویه‌تی: (لا يدخلنَّ رجل بعد يومي هذا على مغيبه إلا ومعه رجل أو اثنان) [13]، واته: هیچ پیاوێك له‌مڕۆ به‌دواوه نه‌چێته ماڵی ئافره‌تێك له‌كاتێكدا مێردی یاخود یه‌كێك له‌مه‌حره‌مه‌كانی له‌گه‌ڵدا نه‌بێت، مه‌گه‌ر یه‌كێك یان دووانی تری له‌گه‌ڵدا بێت.
ئیمامی نه‌وه‌وی (ڕه‌حمه‌تی خوای لێبێت) له‌و باره‌یه‌وه‌یه‌ك ده‌نگی زانایانی هێناوه له‌كتێبی (صحیح مسلم بشرح النووي) (ج9، ص 109)، وه‌ك ده‌فه‌رمووێت: ئه‌وه‌ی كه‌بۆ پیاو دروست و ڕه‌وایه‌و له‌ئافره‌ت قه‌ده‌غه‌یه بریتیه له‌وه‌ی كه‌پیاوێك بۆی هه‌یه به‌ته‌نهاو له‌شوێنێكی چۆڵ له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵه ئافره‌تێك بێت، به‌ڵام ئافره‌ت بۆی نیه به‌ته‌نها وله‌شوێنێكی چۆڵ له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵه پیاوێك بێت. وه‌ك ئیبن حه‌جه‌ری عه‌سقه‌لانی هێناویه‌تی له (فتح الباري) (ج 6، ص 75 - 76).
حیكمه‌تی ئه‌م یاسا شه‌رعییه‌ش دیسان هه‌ر پارێزگاری كردنه‌له‌كه‌سایه‌تی ئافره‌ت چونكه:
داواكارین له‌خوشكان كه‌وا خۆیان له‌م تاوانه‌ش بپارێزن، به‌هیوای ڕه‌زامه‌ندی خوای گه‌وره.
یه‌كێكی تر له‌و حه‌رامانه‌ی كه‌وا به‌شێوه‌یه‌كی به‌رچاو بڵاوبۆته‌وه له‌ناو موسوڵماندا، خۆشوبهاندنی پیاوانه به‌ژنان وه‌به‌پێچه‌وانه‌شه‌وه، له‌سه‌رجه‌م بواره‌كانی ژیاندا وه‌كو قسه‌كردن و ڕوخسارو جل و به‌رگدا.
له‌كاتێكدا ئه‌و فیتره‌یه‌ی كه‌خوای گه‌وره دایناوه بۆ به‌نده‌كانی ئه‌وه‌یه‌كه‌پیاو پارێزگاری له‌پیاوه‌تی خۆی بكات و ئافره‌تانیش پارێزگاری له‌مێینه‌ی خۆیان بكه‌ن. ئه‌مه‌ش یه‌كێكه‌له‌و شتانه‌ی كه‌ژیانی خه‌ڵكی دانامه‌زرێت و ڕێك نابێت به‌وه‌نه‌بێت.
خۆشوبهاندنی پیاوان به‌ئافره‌تان و ئافره‌تانیش به‌پیاوان پێچه‌وانه‌ی سروشتی مرۆڤه‌وه كردنه‌وه‌ی ده‌رگای خراپه‌كارییه‌و بڵاوبوونه‌وه‌ی حه‌رام به‌حه‌ڵاڵ كردنه له‌ناو كۆمه‌ڵگادا.
وه‌هه‌ركارێكیش ده‌قێكی ئاشكرا هاتبێت له‌سه‌ری كه‌وا نه‌فرین بكات له‌و كه‌سه‌ی كه‌وا بكه‌رێتی، ئه‌وا حه‌رامه‌كردنی وه‌به‌تاوانه گه‌وره‌كان ده‌ژمێردرێت.
ئیبنو عه‌باس (ڕه‌زاو ڕه‌حمه‌تی خوای لێبێت) ده‌فه‌رمووێت: (لعن رسول الله المتشبهين من الرجال بالنساء والمتشبهات من النساء بالرجال)[14]واته: پێغه‌مبه‌ری خوا نه‌فره‌تی كردووه‌له‌و پیاوانه‌ی كه‌خۆیان ده‌شوبهێنن به‌ئافره‌تان وئه‌و ئافره‌تانه‌ش كه‌وا خۆیان ده‌شوبهێنن به‌پیاوان.
وه‌هه‌روه‌ها ئیبنو عه‌باس (ڕه‌زاو ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت) ده‌فه‌رمووێت: (لعن رسول الله المخنين من الرجال والمرجلات من النساء)[15]واته: پێغه‌مبه‌ری خوا نه‌فره‌تی كردووه‌له‌و پیاوانه‌ی كه‌له‌هه‌ڵسوكه‌وتدا لاسایی ئافره‌تان ده‌كه‌نه‌وه، وه‌ئه‌و ئافره‌تانه‌ش كه‌وه‌ك پیاو هه‌ڵسوكه‌وت و ڕه‌فتار ده‌كه‌ن.
وه‌له‌و لێكچوونانه‌ش كه‌وا حه‌رامه‌بۆ پیاو وه‌كو ملوانكه له‌مل كردن وه‌بازن له‌ده‌ست كردن وه‌گواره‌له‌گوێكردن .... هتد، له‌كاتێكدا ئه‌مانه‌تایبه‌تن به‌ئافره‌تانه‌وه، وه‌له‌و حه‌رامانه‌ش كه‌وا قه‌ده‌غه‌ن له‌ئافره‌تان وه‌كو پۆشینی ئه‌و جل وبه‌رگانه‌ی كه‌وا تایبه‌تن به‌پیاوانه‌وه.... هتد.
وه‌ئه‌بو هوره‌یره (ڕه‌زاو ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت) ده‌فه‌رمووێت: پێغه‌مبه‌ری خوا (دروودو سه‌لامی خوای له‌سه‌ر بێت) فه‌رموویه‌تی: (لعن الله الرجل يلبس لبسة المرأة والمرأة يلبس لبسة الرجل) [16] واته: پێغه‌مبه‌ری خوا نه‌فره‌تی كردووه له‌و پیاوانه‌ی كه‌جل و به‌رگی ئافره‌تان له‌به‌ر ده‌كه‌ن و ئه‌و ئافره‌تانه‌ش كه‌جل و به‌رگی پیاوان له‌به‌ر ده‌كه‌ن.
ئه‌میش یه‌كێكی تره له‌و حه‌رامانه‌ی كه‌وا به‌شێوه‌یه‌كی زۆر پشتگوێ خراوه‌له‌لایه‌ن سه‌رجه‌م موسڵمانانه‌وه (به‌خوشكان وبرایانه‌وه)، له‌كاتێكدا هه‌ڕه‌شه‌یه‌كی توند ئاڕاسته‌ی ئه‌و كه‌سانه كراوه كه‌وا ده‌ست ده‌خه‌نه‌ده‌ستی كه‌سێكی نامه‌حره‌مه‌وه.
وه‌دروست نییه بۆ پیاو ته‌وقه‌كردن له‌گه‌ڵ ئافره‌تی نامه‌حره‌مدا وبه‌مه‌به‌ست بێت یان به‌بێ مه‌به‌ست، وه‌مه‌به‌ستیش له‌نامه‌حره‌م هه‌ركه‌سێك ده‌گرێته‌وه كه خوازبێنی كردنی دروست بێت وه‌بۆ ئافره‌تیش به‌هه‌مان شێوه. هه‌روه‌ك پێغه‌مبه‌ری خوا (دروود و سه‌لامی خوای له‌سه‌ر بێت) ده‌فه‌رمووێت: (لأنْ يُطْعَنَ في رأسِ أحَدِكم بمخيطٍ مِنْ حديدٍ خيرٌ له مِنْ أن يَمسّ إمْرأةٍ لا تَحِلّ له) [17] ، واته: هه‌ر یه‌كێك له‌ئێوه ئه‌گه‌ر ده‌رزییه‌كی ئاسنینی به‌سه‌ردا دابكوترێت باشتره له‌وه‌ی ده‌ست بدات له‌ده‌ستی ئافره‌تێكی نامه‌حره‌مه‌وه. وه‌بێ گومان ئه‌مه‌ش به‌زینای ده‌ست ده‌ژمێردرێت هه‌روه‌ك پێغه‌مبه‌ری خوا (دروود و سه‌لامی خوای له‌سه‌ر بێت) ده‌فه‌رمووێت: (العينان تزْنِيان واليدانِ تَزْنِيان والرِجْلانِ تَزْنِيان والفَرْج يَزني)[18]، واته: هه‌ردوو چاو زینا ده‌كه‌ن وه‌هه‌ردوو ده‌ست زینا ده‌كه‌ن وه‌هه‌ردوو قاچ زینا ده‌كه‌ن وه‌هه‌روه‌ها عه‌وره‌تیش زینا ده‌كات.
وه‌هه‌روه‌ها له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دا كه‌وا پێغه‌مبه‌ری خوا (دروود و سه‌لامی خوای له‌سه‌ر بێت) كه‌سێكی پاك و بێ گوناه بووه‌له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا ده‌فه‌رمووێت:(أنّي لا أصافِح النساء)[19]، واته من ته‌وقه‌له‌گه‌ڵ ئافره‌تاندا ناكه‌م. وه‌هه‌روه‌ها ده‌فه‌رمووێت:(أنّي لا أمسُّ أيدي النساء)[20]، واته: من ده‌ست ناده‌م له‌ده‌ستی ئافره‌تان، له‌كاتێكدا بۆ مه‌به‌ستی په‌یمان و به‌یعه‌ت بووه كه هاوه‌ڵ بۆ خوا په‌یدا نه‌كه‌ن ودزی نه‌كه‌ن و زینا نه‌كه‌ن وه‌خه‌ڵك به‌ناحه‌ق نه‌كوژن وه‌ده‌ست وده‌م وداوێن پاك بن. به‌كورتی بڕوادارێكی ته‌واو وموسڵمانێكی ڕاسته‌قینه‌بن بۆ ئه‌م مه‌به‌سته پیرۆزه‌ش ده‌ستی له‌ده‌ستی ئافره‌تی نامه‌حره‌م نه‌كه‌وتووه هه‌روه‌ك (ئومه‌یمه‌یی كچی ڕه‌فیعه) (خوای لێ ڕازی بێت) ده‌فه‌رمووێت: هاتم بۆ لای پێغه‌مبه‌ری خوا (دروود و سه‌لامی خوای له‌سه‌ر بێت) له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵێك ئافره‌تدا تا په‌یمانی بده‌ینێ، ئه‌ویش په‌یمانی له‌گه‌ڵ به‌ستین له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی كه‌له‌قورئاندا هه‌یه‌پاشان فه‌رمووی (فيما استَطَعْتُنَّ وَطِقْتُنَّ)، واته‌به‌پێی توانا و ووزه‌ی خۆتان، ئینجا ووتمان خواو پێغه‌مبه‌ری خوا به‌سۆزترن بۆمان له‌خۆمان و ووتمان ئایه‌ئه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا (دروود و سه‌لامی خوای له‌سه‌ر بێت) ده‌ست ناخه‌یته ناو ده‌ستمان بۆ په‌یمانه‌كه، فه‌رمووی: (أنّي لا أصافِحُ النساء وإنَّما قَوْلِيْ لإمراةٍ واحدةٍ قَوْلِيْ لِمائَةِ إمرأة)[21]، واته: من ده‌ست ناخه‌مه‌ناو ده‌ستی ئافره‌ت به‌ڵكو قسه‌م بۆ یه‌ك ئافره‌ت و سه‌د ئافره‌ت یه‌كێكه، هه‌روه‌ها له‌م باره‌یه‌وه‌دایكی موسڵمانان عائیشه (خوای لێ ڕازی بێت) ده‌فه‌رمووێت: (والله ما أخذَ رسول الله (صلى الله عليه وسلم) على النساءِ قط الإّ بما أمَرهُ الله وما مَسّتْ كف رسول الله كن كلاما) [22]، واته: سوێند به‌خوا پێغه‌مبه‌ری خوا (دروود و سه‌لامی خوای له‌سه‌ر بێت) په‌یمانی له‌ئافره‌تان وه‌رنه‌گرتووه به‌و شێوه‌یه نه‌بێت كه‌خوا فه‌رمانی پێ كردووه، سویند به‌خوا هه‌رگیز ده‌ستی پێغه‌مبه‌ری خوا (دروود وسه‌لامی خوای له‌سه‌ر بێت) له‌ده‌ستی هیچ ئافره‌تێك نه‌كه‌وتووه له‌كاتی په‌یمان وه‌رگرتندا لێی، ده‌یفه‌رموو ئه‌وا په‌یمانم لێ وه‌رگرتن به‌قسه، واته‌به‌بێ ده‌ست خستنه‌ناو ده‌ست.
ئه‌و هه‌ڕه‌شانه‌ی كه‌وا كراوه له‌م فه‌رموودانه‌دا ته‌نها ڕووبه‌ڕووی پیاوان نییه به‌ڵكو به‌هه‌مان شێوه ئافره‌تانیش ده‌گرێته‌وه بۆیه پێویسته ئافره‌تانیش به‌هه‌موو شێوه‌یه‌ك خۆیان له‌م تاوانه به‌دوور بگرن به‌و هیوایه‌ی زیاتر بتوانین له‌خوای خۆمان نزیك ببینه‌وه.
یه‌كێكی تر له‌و حه‌رامه فه‌رامۆشكراوانه‌ی كه‌زۆرێك له‌خوشكان و برایان بێ ئاگان لێی، كۆبوونه‌وه‌ی ژن و پیاوه (جیماع كردن) له‌كاتێكدا كه‌ئافره‌ته‌كه له‌ماوه‌ی بێ نوێژیدایه. هه‌ر وه‌ك خوای گه‌وره له‌قورئانی پیرۆزدا ده‌فه‌رمووێت (وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْمَحِيضِ قُلْ هُوَ أَذًى فَاعْتَزِلُواْ النِّسَاء فِي الْمَحِيضِ وَلاَ تَقْرَبُوهُنَّ حَتَّىَ يَطْهُرْنَ فَإِذَا تَطَهَّرْنَ فَأْتُوهُنَّ مِنْ حَيْثُ أَمَرَكُمُ اللّهُ إِنَّ اللّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ) [23]، واته: ئه‌ی موحه‌ممه‌د (دروودو سه‌لامی خوای له‌سه‌ربێت) پرسیارت لێ ده‌كرێت ده‌رباره‌ی چونه‌لای خێزان له‌كاتی بێ نوێژیدا بۆ جیماع كردن، تۆش له‌وه‌ڵامدا پیان بڵێ جووت بوون له‌كاتی بێ نویژیدا مایه‌ی ئێش وئازارو نه‌خۆشی یه، به‌مه‌به‌ستی جووت بوون لێیان نزیك مه‌بنه‌وه تاوه‌كو له‌خوێنی بێ نوێژی پاك ده‌بنه‌وه. ئه‌گه‌ر له‌خوێنه‌كه پاك بوونه‌وه ئه‌وا له‌گه‌ڵیاندا جووت ببن به‌و شێوه‌یه‌ی كه‌خوای گه‌وره فه‌رمانی پێ كردووه. وه‌خوایی گه‌وره ئه‌و كه‌سانه‌ی خۆش ده‌وێت كه‌ته‌وبه‌كارن و وه‌هه‌روه‌ها ئه‌وانه‌ش كه‌خۆیان پاك ڕاده‌گرن. وه‌هه‌روه‌ها پێغه‌مبه‌ری خوا (دروودو سه‌لامی خوای له‌سه‌ر بێت) فه‌رموویه‌تی: (من أتى حائضاً أو إمراة في دبرها أو كاهنا فصدّقه بما يقول فقد كفرَ بما أنزل على محمد)[24]، واته: هه‌ركه‌سێك له‌كاتی بێ نوێژیدا له‌گه‌ڵ خێزانه‌كه‌یدا جووت ببێت یاخود له‌دواوه‌بچێته‌لای (واته له‌ڕێگه‌ی كۆمه‌وه) یاخود بچێته‌لای فاڵچیه‌ك و باوه‌ڕ به‌قسه‌كه‌ی بكات ئه‌وا بێ بڕوایه به‌وه‌ی كه بۆ محمد دابه‌زیوه. وه‌هه‌روه‌ها: (كان رسول الله (صلى الله عليه وسلم) إذا أراد من الحائض شيئاً ألقى على فرجها ثوبا صنع ما أراد)[25]، واته: پێغه‌مبه‌ری خوا (دروودو سه‌لامی خوای له‌سه‌ر بێت) ئه‌گه‌ر بیویستایه بچێته‌لای یه‌كێك له خێزانه‌كانی له‌كاتێكدا له‌ماوه‌ی بێ نوێژیدا بونایه، ئه‌وا پارچه قوماشێكی به‌سه‌ر داوێنی خیزانه‌كه‌یدا ده‌داو پاشان چی بویستایه ده‌یكرد.
له‌ته‌فسیری (المراغي)دا هاتووه كه‌وا زانستی نوێی ئێستا ئاشكرایان كردووه كه‌جووت بوون له‌ماوه‌ی بێ نوێژیدا ئه‌م زیانانه‌ی هه‌یه:
له‌به‌رئه‌م زیانانه‌ی كه‌باس كران پزیشكه‌كان ئێستا له‌سه‌ر ئه‌وه یه‌ك ده‌نگن كه‌پێویسته پیاو له‌ماوه‌ی بێ نوێژیدا به‌مه‌به‌ستی جووت بوون نزیكی خێزانی نه‌كه‌وێته‌وه وه‌ك قورئانی پیرۆز باسی كردووه.
ئیبنو عه‌باس (خوای لێ ڕازی بێت) ده‌فه‌رمووێت: (ئه‌و كه‌سه‌ی له‌ماوه‌یی بێ نوێژیدا بۆ جووت بوون ده‌چێته‌لای خێزانه‌كه‌ی ئه‌وا ده‌بێت دینارێك یان نیو دیناری ئاڵتوون بكات به‌خێر)[26]، وه‌یه‌ك دیناریش كێشه‌كه‌یی یه‌كسانه‌به (4.25) گرام ئاڵتوون.
بۆیه زۆر گرنگه كه‌وا هه‌موومان ئاگاداری ئه‌م حه‌رامه بین تا كۆمه‌ڵگاكه‌مان به‌ره‌و ئاسوده‌یی به‌رین و له‌سه‌ر ئه‌و ڕێگایه‌ب ه‌رده‌وام بین كه‌خوای گه‌وره وپێغه‌مبه‌ره‌كه‌ی داوای ده‌كه‌ن.
چوونه‌لای خێزان له‌ڕێگه‌ی كۆمه‌وه یه‌كێكی تره له‌و حه‌رامانه‌ی كه‌پشت گوێ خراوه‌و فه‌رامۆش كراوه، وه‌به‌شێكی موسڵمانان گیرۆده‌ی ئه‌م حه‌رامه‌بوون بێ ئاگا له‌وه‌ی كه‌خوای گه‌وره وپێغه‌مبه‌ره‌كه‌ی (درودوو سه‌لامی خوای له‌سه‌ر بێت) ئاگاداریان كردونه‌ته‌وه‌و هه‌ڕه‌شه له‌بكه‌ری ده‌كه‌ن.
هه‌روه‌ك خوای گه‌وره ده‌فه‌رمووێت: (نِسَآؤُكُمْ حَرْثٌ لَّكُمْ فَأْتُواْ حَرْثَكُمْ أَنَّى شِئْتُمْ وَقَدِّمُواْ لأَنفُسِكُمْ وَاتَّقُواْ اللّهَ وَاعْلَمُواْ أَنَّكُم مُّلاَقُوهُ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ)[27]، واته: خێزانه‌كانتان كێڵگه‌ی خۆتانن له‌هه‌ركوێوه ده‌تانه‌وێت بچنه كێڵگه‌ی خۆتانه‌وه وه‌توێشوویه‌كیش پێش خۆتان بخه‌ن وده‌بێت له‌خوا بترسن وه‌بشزانن كه‌له‌گه‌ڵ خوای گه‌وره ڕووبه‌ڕوو ده‌بنه‌وه، مژده‌ش بده به‌بڕواداران. وه‌هه‌روه‌ها پێغه‌مبه‌ری خوا (دروودو سه‌لامی خوای له‌سه‌ر بێت) ده‌فه‌رمووێت: (لاينظر الله إلى رجل يأتي امراته في دبرها) [28]، واته‌خوای گه‌وره‌سه‌یری پیاوێك ناكات كه‌له‌ڕێگه‌ی كۆمه‌وه‌له‌گه‌ڵ خێزانیدا جووت ببێت. وه‌هه‌روه‌ها له‌فه‌رموده‌یه‌كی تردا پێغه‌مبه‌ری خوا (دروودو سه‌لامی خوای له‌سه‌ر بێت) ده‌فه‌رمووێت: (من أتى حائضا أو امرأة في دبرها أو كاهناً فصدقه بما يقول فقد كفر بما أنزل على محمد) [29]، واته: هه‌ر پیاوێك له‌كاتی بێ نوێژیدا به‌مه‌به‌ستی جووت بوون بچێته‌لای خێزانی، یان له‌ڕێگه‌ی كۆمه‌وه جووت ببێت، یان هه‌ركه‌سێك بچێته‌لای فاڵگره‌وه‌یه‌ك یان قاوه‌گره‌وه‌یه‌ك و بڕوای پێ بكات، ئه‌وا ئه‌و كه‌سه بڕوای به‌و قورئانه نیه كه خوای گه‌وره بۆ پێغه‌مبه‌ره‌كه‌ی ناردووه. وه‌هه‌روه‌ها له‌فه‌رمووده‌یه‌كی تردا بۆمان ده‌گێڕنه‌وه‌كه: (جاء عمر بن الخطاب رضي الله عنه إلى رسول الله (صلى الله عليه وسلم) فقال: يا رسول الله هلكت! قال (صلى الله عليه وسلم): وما الذي أهلكك! قال: حولت رحلي الليلة. قال: فلم يرد عليه. فأوحى الله إلى رسوله الله (صلى الله عليه وسلم) هذه الآية: (نِسَآؤُكُمْ حَرْثٌ لَّكُمْ فَأْتُواْ حَرْثَكُمْ أَنَّى شِئْتُمْ) يقول: أقبل وأدبر واتق الدبر والحيضة)[30]، واته: خه‌لیفه عومه‌ری كوڕی خه‌تاب (خوای لێ ڕازی بێت) هاته‌لای پێغه‌مبه‌ری خوا (دروودو سه‌لامی خوای له‌سه‌ر بێت) و پێی فه‌رموو ئه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا به‌هیلاك چووم، پێغه‌مبه‌ری خواش فه‌رمووی چ شتێكت كردووه به‌هیلاكت به‌رێت؟ عومه‌ریش (خوای لێ ڕازی بێت) فه‌رمووی ئه‌مشه‌و شێوه‌ی چوونه‌لای خێزانه‌كه‌م گۆڕیوه! واته له‌دواوه چوومه‌ته‌لای بۆ جووت بوون به‌ڵام له‌ڕێگه‌ی فه‌رجه‌وه، واته: له‌شوینی منداڵ بوونه‌وه. پێغه‌مبه‌ری خواش (دروودو سه‌لامی خوای له‌سه‌ر بێت) وه‌ڵامی نه‌دایه‌وه، پاشان خوای گه‌وره ڕاسته‌وخۆ وه‌حی بۆ پێغه‌مبه‌ری خوا نارد و ئه‌م ئایه‌ته‌ی نارده‌خواره‌وه: (نِسَآؤُكُمْ حَرْثٌ لَّكُمْ فَأْتُواْ حَرْثَكُمْ أَنَّى شِئْتُمْ). فه‌رمووی دروسته‌له‌پێش بێت یان له‌پاش به‌ڵام به‌مه‌رجێك جووتبوون له‌ڕێگای كۆمه‌وه‌نه‌بێت وه‌له‌كاتی بێنوێژیدا نه‌بێت. وه‌هه‌روه‌ها له‌فه‌رموده‌یه‌كی تردا بۆمان ده‌گێڕنه‌وه: (سأل رجل النبي (صلى الله عليه وسلم) عن إيتان النساء في أدبارهن أو إيتان الرجل امرأته في دبرها فقال النبي (صلى الله عليه وسلم): حلال! فلما ولى الرجل دعاه أو أمر به فَدُعِيَ فقال: كيف قلتَ في أي الخرزتين أمن دبرها في قبلها فنعم، أم من دبرها في دبرها فلا! فإن الله لا يستحي من الحق فلا تأتوا النساء في أدبارهن) [31]، واته پیاوێك پرسیاری كرد له‌پێغه‌مبه‌ری خوا (درودو سه‌لامی خوای له‌سه‌ر بێت) ده‌رباره‌ی چوونه‌لای خێزان له‌ڕێگه‌ی كۆمه‌وه ئایا دروسته؟ پێغه‌مبه‌ری خواش (درودو سه‌لامی خوای له‌سه‌ر بێت) فه‌رمووی حه‌ڵاڵه. كاتێك پیاوه‌كه ڕۆیی پێغه‌مبه‌ری خوا (درودو سه‌لامی خوای له‌سه‌ر بێت) بانگی كرد، یاخود ده‌فه‌رموون فه‌رمانی كرد كه‌بانگی بكه‌ن، پێغه‌مبه‌ری خوا فه‌رمووی چۆنت گووت مه‌به‌ستت له‌كام له‌و دوو كونه‌یه؟ واته پێش وپاش؟ ئه‌گه‌ر له‌دواوه‌و له‌ڕێگه‌ی فه‌رجه‌وه‌بێت ئه‌وه‌حه‌ڵاله به‌ڵام ئه‌گه‌ر له‌دواوه‌بێت وله‌ڕێگه‌ی كۆمه‌وه بێت ئه‌وه حه‌رامه، وه‌خوای گه‌وره له‌ئاست حه‌ق وڕاستیدا شه‌رم ناكات له‌به‌ر ئه‌وه له‌ڕێگه‌ی كۆمه‌وه له‌گه‌ڵ خێزانه‌كانتاندا جووت مه‌بن.
سه‌عیدی كوڕی یه‌سار فه‌رموویه‌تی به‌ئیبن عومه‌رم ووت ئێمه كه‌نیزه‌ك ده‌كڕین و له‌دواوه ده‌چینه لایان واته له‌ڕیگه‌ی كۆمه‌وه، ئیبن عومه‌ریش له‌وه‌ڵامدا فه‌رمووی: یه‌كێك خۆی به‌موسڵمان بزانێت چۆن شتی وا ده‌كات! هه‌روه‌ها ئیبن القیم له‌كتێبی (زاد المعاد)دا وه‌ك ته‌علیقێك له‌سه‌ر فه‌رمووده‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا (دروودو سه‌لامی خوای له‌سه‌ر بێت) ده‌رباره‌ی جووت بوون له‌ڕێگه‌ی كۆمه‌وه‌ده‌فه‌رمووێت جووت بوون له‌ڕێگه‌ی كۆمه‌وه‌له‌سه‌ر زمانی هیچ پێغه‌مبه‌رێك له‌پێغه‌مبه‌رانی خوا (دروودو سه‌لامی خوایان له‌سه‌ر بێت) ڕێگه‌ی پێ نه‌دراوه، هه‌ركه‌سێك ڕێگه‌پێدان و دروستی وحه‌ڵاڵی جووت بوون له‌ڕێگه‌ی كۆمه‌وه‌بداته‌پاڵ هه‌ندیك له‌پێشین (السلف) ئه‌وا هه‌ڵه‌ی كردووه. پاشان هه‌واڵ دان به‌حه‌رام بوونی به‌تووندی نه‌هی لێ كراوه.
ئه‌مه‌ی له‌سه‌ره‌وه باس كرا چه‌ند ئایه‌ت و فه‌رمووده‌یه‌ك بوون له‌سه‌ر قێزه‌ونی وحه‌رامی ئه‌وكاره، به‌و هیوایه‌ی هه‌موو موسڵمانێك بتوانێت خۆی و ده‌ورو به‌ره‌كه‌ی لێ ئاگاداربكاته‌وه‌تا هه‌موومان سه‌رفرازی دونیا و دوا ڕۆژببین.
وصلى الله وسلم على نبنا محمد وعلى آله وصحبه أجمعين
سورة المجادلة: الآية 2. [1]
سورة المجادلة: الآية 3،4. [2]
رواه الامام احمد (4\418) صحیح الجامع (105). [3]
رواه رواه الامام احمد (2\404) صحیح الجامع (2703). [4]
سورة القلم، الآية: 11. [5]
(رواه البخاري في الصحيح، وهو في صحيح الجامع (6004). [6]
رواه البخاري انظر فتح الباري (10\472). [7]
رواه البخاري انظر فتح الباري (1\317). [8]
رواه البخاري. [9]
رواه البخاري ومسلم. [10]
سورة نور، الآية: 21. [11]
(رواه الترمذي (3/474)). [12]
رواه مسلم (4/1711). [13]
رواه البخاري انظر الفتح 10/332. [14]
رواه البخاري انظر الفتح 10/333. [15]
رواه ابو داود (4/355) وهو فی صحیح الجامع (5071). [16]
(سلسلة الأحاديث الصحيحة) (1/395) وفی (صحیح الجامع (4921)). [17]
(رواه الامام أحمد (1/412) وهو في (صحيح الجامع (4126)). [18]
(رواه الامام أحمد (6/357) وهو في (صحیح الجامع (2509)). [19]
(رواه الطيراني في الكبير ((24/ 342) وهو فی (صحیح الجامع (7054)). [20]
(تفسير الايات الاحكام (2/565)). [21]
(صحيح مسلم بشرح النووي (14/10). [22]
(سورة البقرة، الآية: 222). [23]
(رواه الترمذي عن ابي هريرة (1/243)). [24]
(رواه أبو داوود والبيهقي وهو حديث صحيح). [25]
(رواه البخاري ومسلم والترمذي والنسائي وابوداوود). [26]
(سورة البقرة، الآية: 223). [27]
(رواه النسائي وقال حديث صحيح). [28]
(رواه أبو داود والنسائي والترمذى والبيهقي وحديث صحيح). [29]
(رواه النسائي والترمذي والطبراني وحديث حسن). [30]
(رواه النسائي والطحاوي وقال حديث صحيح). [31]