الاسلام نبذه موجزة
اين كتاب ارزشمندیست كه اسلام را بگونه یی مختصر معرفی نموده و اساسات، آموزه ها وزيبائی های آن را از مراجع اصلی آن كه قرآن وسنت است نمايان مي سازد ، واين كتاب به زبانهای مختلف و در هر وقت و هر جا با شرائط مختلف به مسلمانان وغير مسلمانان تقدیم مي گردد اين نسخه شامل دلائل از قرآن وسنت نبوی می باشد.
اسلام پيام الهی به عموم انسانها است، الله (متعال) مي فرمايد: وترا نفرستاديم مگر برای همه مردم مژده دهنده و بیم دهنده، اما بسیاری مردم نمی دانند. [سبأ:28].
الله متعال ميفرمايد : بگو ای مردم هر آئينه من پیامبر الله برای همه یی شما هستم. [الأعراف : 158]
الله متعال می فرماید: ای مردم! به راستی پیامبر از جانب الله بسوی تان آمده است، پس ایمان بیاورید به سود شما است. و اگر کافر شوید (بدانید که زیانی به الله نمی‌رسانید). چرا که آنچه در آسمانها و زمین است از آن الله است. و الله ذات آگاه و با حکمت است. [النساء : 170]
اسلام پيام جاويدان الهی است كه رسالتهای الهی به آن خاتمه نموده است، الله متعال ميفرمايد : (محمد پدر هيچ كس از مردان شما نيست، بلكه رسول الله و خاتم پیامبران است، و الله بر همه چیز داناست). [الاحزاب :40].
اسلام دین مختص به هيج گروه ونژاد نيست بلكه دين الله برای عموم انسانها است، ونخستین امر که در قرآن كريم آمده اين فرموده یی الله متعال است : (اي مردم پرستش پروردگار تان را كنيد آن ذات كه شما وآنانی را كه قبل از شما بودند آفريده تا شما پرهيزگار شويد). [البقرة : 21].
الله متعال ميفرمايد: اى مردم، بترسید از پروردگار خود، آن الهی که همه شما را از یک تن آفرید و هم از آن، جفت او را خلق کرد و از آن دو تن خلقی بسیار در اطراف عالم از مرد و زن پراکند. [النساء :1].
از ابن عمر (رضي الله عنهما) روايت شده است كه رسول الله (صلى الله عليه وسلم) در روز فتح مكه به مردم فرمودند: اي مردم الله متعال از شما تفاخر دروان جاهليت وبزرگنمائی بر پدران را دور ساخت ، مردم همانند دو شخص اند: شخص مومن وپرهيزگار كه او مرد خير خواه ونزد الله متعال برگزيده میباشد ، وشخص ديگری بد بخت و گمراه ونزد الله متعال بی ارزش، ومردم فرزندان آدم هستند ، الله متعال آدم را از خاک آفرید.
الله متعال ميفرمايد: (اى مردم، ما شما را از مرد و زن آفريده ايم و شما را گروه ها و قبيله هايى گردانده ايم تا همديگر را بشناسيد. گرامى ترين شما در نزد الله پرهيزگارترين شما هست. بى گمان الله دانا و آگاه است). [الحجرات :13].
روایت ترمذی (۳۲۷۰) در اوامر قرآن كريم و اوامر پيامبر (صلى الله عليه وسلم) هرگز تشريع را سراغ نخواهيد یافت كه مختص به نژاد يا گروه باشد و یا قومیت و جنسیت آنها در نظر گرفته شده باشد.
اسلام همان پیام الهی است که بخاطر تکمیل رسالتهای پیامبران گذشته براي اقوام ايشان فرستاده شده است.
الله متعال ميفرمايد: ما چنان كه به نوح و پس از او بر پيامبران وحى كرديم و [چنان كه] به ابراهيم و اسماعيل و اسحاق و يعقوب و نوادگان [او] و عيسى و ايّوب و يونس و هارون و سليمان وحى كرديم برای تو [نيز] وحى كرده ايم و برای داوود زبور داديم. [النساء: 163].
اين دين را كه الله متعال به پيامبرش محمد (صلی الله علیه وسلم) نازل نموده است، همان دينیست كه به پيامبران گذشته نازل و توصیه نموده است، الله متعال می فرماید: آیینى را براى شما تشریع کرد که به نوح توصیه کرده بود؛ و آنچه را بر تو وحى فرستادیم و به ابراهیم و موسى و عیسى سفارش کردیم این بود که دین را برپا دارید و در آن تفرقه ایجاد نکنید! و بر مشرکان گران است آنچه شما آنان را به سویش دعوت مى کنید! الله هر کس را بخواهد بر می گزیند، و کسى را که به سوى او بازگردد هدایت می کند. [الشورى:13].
وآنچه را كه الله متعال به پیامبرش صلى الله عليه وسلم وحی نموده است آن در حقيقت تصديق كننده تمام كتابهای سابقه الهی مانند تورات وانجيل است البته قبل از تحريف آنها الله متعال فرموده است: و آنچه از كتاب [آسمانى ] كه به تو وحى كرده ايم حق [است و] تصديق كننده آنچه [از كتابهاى آسمانى كه ] پيش از آن است. به راستى الله از [حال ] بندگان خود با خبر [و] بيناست. [فاطر:31].
دين پيامبران علیهم السلام يكسان است اما احكام تشريعی آنها باهم تفاوت دارد، الله متعال فرموده است: و ما اين كتاب [قرآن] را به حق بسوى تو فرو فرستاديم در حالى كه تصديق كننده كتابهاى پيشين و حاكم بر آنهاست پس ميان آنان بر وفق آنچه الله نازل كرده حكم كن و از هواهايشان [با دور شدن] از حقى كه بسوى تو آمده پيروى مكن براى هر يك از شما [امتها] شريعت و راه روشنى قرار داده ايم و اگر الله مى خواست شما را يك امت قرار مى داد ولى [خواست] تا شما را در آنچه به شما داده است بيازمايد پس در كارهاى نيك بر يكديگر سبقت گيريد بازگشت [همه] شما بسوى الله است آنگاه در باره آنچه در آن اختلاف میکرديد آگاه تان خواهد كرد. [المائدة:48]. پیامبر صلى الله علیه وسلم فرمودند: من برای عيسى فرزند مريم در دنيا وآخرت اولاتر ونزديكتر هستم، پيامبران برادران علاتی ( از يک پدر و از مادران مختلف) هستند، از مادران مختلف هستند اما دین ایشان یکی هست . روایت امام بخاری (3443).
اسلام به آنچه دعوت می کند که پیامبران دیگر همچو نوح، ابراهيم، موسى، سليمان، داود، وعيسى عليهم السلام - بسوی آن دعوت می کنند و آن ايمان به الله متعال كه او پروردگار ، آفريدگار، روزی دهنده، زنده كننده، وميراننده، صاحب هستی، مدبر امور، رؤوف ومهربان است، الله متعال فرموده است: اى مردم، نعمت الله متعال را بر خود ياد كنيد. آيا آفريدگارى جز الله هست؟ [اوست كه ] شما را از آسمان و زمين روزى مى دهد. معبود [راستينى ] جز او نيست. پس چگونه [از حق ] گردانده مى شويد. [فاطر:3].
الله متعال ميفرمايد: بگو: چه كسى از آسمان و زمين به شما روزى مى دهد يا كيست كه حاكم بر گوش و ديدگان است؟ و كيست كه زنده را از مرده بيرون مى آورد و مرده را از زنده بيرون مى آورد؟ و كيست كه كار [هستى ] را تدبير مى كند؟ خواهند گفت: الله. پس بگو: آيا (از الله ) نمی ترسيد؟ [يونس:31].
الله متعال می فرمايد : [پرسش اين است ] چه كسى آفرينش را آغاز مى كند، سپس آن را [بار ديگر] باز مى گرداند؟ و چه كسى از آسمان و زمين به شما روزى مى دهد؟ آيا با الله معبود [ديگرى ] هست. بگو: اگر راست مى گوييد، دليل خود را بياوريد. [النمل:64]
تمام پيامبران و فرستاده گان (عليهم السلام) بخاطر دعوت بسوی عبادت الله یگانه فرستاده شده اند، تا اینکه تنها پرستش او شود. الله متعال می فرمايد : ما در هر امتى رسولى فرستادیم که: الله یکتا را بپرستید؛ و از طاغوت اجتناب کنید. الله متعال گروهى را هدایت کرد؛ و گروهى ضلالت و گمراهى دامانشان را گرفت؛ پس در روى زمین بگردید و ببینید عاقبت تکذیب کنندگان چگونه بود! [النحل:36]
الله متعال می فرمايد: و هيچ رسولى را قبل از تو نفرستاديم مگر آنكه برای او وحى مى نمودیم كه معبود [راستينى] جز من نيست، پس مرا بپرستيد. [الأنبياء:25].
در مورد نوح عليه السلام الله متعال می فرمايد كه به قوم خويش چنين فرموده است: اى قوم من، الله را بپرستيد. جز او هيچ معبود [راستينى] نداريد. به راستى من بر شما از عذاب روزى بزرگ بيمناكم. [الأعراف:59].
در مورد ابراهيم خليل عليه السلام الله متعال می فرمايد كه به قوم خويش چنين فرمود: و ابراهيم [را نيز فرستاديم ] چنين بود كه به قومش گفت: الله را بپرستيد و از او بترسيد، اين برايتان بهتر است اگر ميدانيد. [العنكبوت:16]
در مورد صالح عليه السلام الله متعال می فرمايد كه به قوم خويش چنين فرمود: گفت: اى قوم من، الله را بپرستيد، شما جز او معبود [راستينى] نداريد. به تحقيق دليلى از [سوى ] پروردگارتان براى شما آمده است. اين ماده شتر از سوی الله به عنوان معجزه براى شما است. پس آنرا بگذاريد كه در زمين الله بچرد. و هيچ گزندى به او مرسانيد، كه آنگاه عذاب دردناک شما را فرو می گيرد. [الأعراف:73]
در مورد شعيب عليه السلام الله متعال می فرمايد كه به قوم خويش چنين فرمود: اى قوم من، الله را بپرستيد. شما معبود [راستينى] جز او نداريد. بى گمان از [سوى] پروردگارتان دليلى روشن برايتان آمده است. پس پيمانه و ترازو را تمام [عيار] كنيد و به مردم، اشیای ما را ناقص ندهيد و در زمين پس از اصلاحش فساد مكنيد. اگر مؤمنيد، اين [كار] براى شما بهتر است. [الأعراف:85].
نخستين كلام الله متعال به موسى عليه السلام چنين بود: و من تو را بر گزيده ام پس به آنچه وحى مى شود، گوش فرا ده بى شک من الله هستم. معبود [راستينى] جز من نيست، پس مرا پرستش كن و براى ياد كردن من نماز بر پا دار. [طه:13-14].
الله متعال در مورد موسى عليه السلام خبر می دهد كه او به الله پناه برد می فرماید: من از [دست ] هر متكبّرى كه به روز حساب ايمان نمى آورد به پروردگار خود و پروردگار شما پناه آورده ام. [غافر:27]
الله متعال در مورد مسيح عليه السلام خبر می دهد كه او چنين فرمود: بى گمان الله پروردگار من و پروردگار شماست، پس او را پرستش كنيد. اين است راه راست. [آل عمران:51].
همچنان الله متعال در مورد مسيح عليه السلام خبر می دهد كه او چنين فرمود اى بنى اسرائيل، الله را كه پروردگار من و پروردگار شماست، بپرستيد. بى گمان كسى كه به الله شرک آورد، الله بهشت را بر او حرام مى گرداند و جايگاهش آتش [دوزخ] است. و ستمكاران ياورانى ندارند. [المائدة:72].
بلکه حتى در تورات وانجيل هم بر عبادت يگانهء الله متعال تأکید شده است، در سفر تثنيه از موسى عليه السلام چنين نقل شده است: بشنو ای اسرائيل كه پروردگار ما یکتا و او معبود برحق است در انجيل مرقص تاكيد به وحدانيت الله شده است ، مسيح عليه السلام می فرمايد : نخستين وصيت اين است: بشنو ای اسرئيل كه پروردگار ما يكتا و او معبود برحق است
الله متعال بيان نموده كه تمام پیامبران بخاطر اين مسئوليت بزرگ فرستاده شدند كه همانا دعوت بسوی يكتا پرستی است الله متعال می فرمايد : ما در هر امتى رسولى فرستادیم که: «الله یکتا را بپرستید؛ و از طاغوت اجتناب کنید!» الله متعال گروهى را هدایت کرد؛ و گروهى ضلالت و گمراهى دامانشان را گرفت؛ پس در روى زمین بگردید و ببینید عاقبت تکذیب کنندگان چگونه بود! [النحل:36].
الله متعال می فرمايد : بگو: آيا نگريسته ايد به آنچه كه به جاى الله [به نيايش ] مى خوانيد؟ به من بنماييد چه چيز از زمين را آفريده اند يا اينكه آنان در [آفرينش] آسمانها شركتى دارند؟ اگر راستگوييد كتابى پيش از اين يا بازمانده اى از دانش [پيشينيان] را براى من بياوريد. [الأحقاف:4]
شيخ سعدی رحمه الله می فرمايد : پس ظاهر گرديد كه مجادله مشركين در اعتقاد شركی ايشان به هيج دليل استوار نبوده بلكه آنها رهروان گمانهای دروغين ونظريات فرسوده وعقل های فاسد بودند ، اين فساد از عملكرد و دانستنی ها و وضعيت ايشان رونما می گردد ،كه تمام عمر ايشان را در پرستش آنها بخرچ رساندند ، آيا اين معبودها برايشان جز الله سودی دنيوی واخروی رساندند . تيسير الكريم المنان: 779
الله متعال ذاتیست كه تنها او بايد پرستش شود وهيچ كسی ديگر با او پرستش نشود، الله متعال می فرمايد: ای مردم، پروردگارتان را كه شما و پيشينيان تان را آفريده است، بندگى كنيد تا [از خشم الله] ايمن مانيد كسى كه زمين را [مانند] فرشی و آسمان را [مانند] سقفى برايتان قرار داد. و از آسمان آبى باراند، سپس بدان از [انواع ] میوه جات را براى روزى شما بر آورد. پس در حالى كه مى دانيد براى الله همتايانى مقرّر مكنيد. [البقرة:21-22]
پس كسى كه ما را ونسلهای پيشين را آفريد وزمين را برای ما مانند فرشی قرار داد، و از آسمان آب فرود آورد، سپس بدان از انواع میوه جات براى ما روزى بر آورد. پس تنها او سزاوار پرستش است، الله متعال می فرمايد: اى مردم، نعمت الله را بر خود ياد كنيد. آيا خالقی جز الله هست؟ [اوست كه] شما را از آسمان و زمين روزى مى دهد. معبود [راستينى] جز او نيست. پس چگونه [از حق] گردانده مى شويد. [فاطر:3].
پس کسی که می آفریند وروزی می دهد تنها او سزاوار پرستش است، الله متعال می فرمايد : اين است الله كه، پروردگار شماست، معبود [بر حقی] جز او نيست، آفرينندهء همه چيز است. پس او را بندگى كنيد و او بر همه چيز نگهبان است. [الأنعام:102].
و هر چیزی جز الله متعال پرستش شده است سزاوار عبادت نيست، چون آنها به اندازه یک مثقال در آسمانها وزمين توان تصرف را ندارند، وبا الله در هيچ چيز همتا، همكار، مدد رسان نمی توان باشد، پس چگونه با الله کس دیگر را مورد نيايش و یا همتای وی قرار می دهید؟!
الله متعال می فرمايد: بگو: آنان را كه به جاى الله مى پنداريد [به فرياد] بخوانيد. به اندازهء ذره اى در آسمانها و در زمين اختيار ندارند و در [تدبير] آنها هيچ شركتى ندارند و او (الله متعال) از آنان پشتيبانى ندارد. [سبأ:22].
الله متعال ذاتیست كه تمام مخلوقات را آفريده، وآنها را از نيست خلق کرد، وموجوديت اين مخلوقات نماينگر وجود الله وربوبيت والوهيت او است، الله متعال میفرماید. و از نشانه هايش آن است كه شما را از خاک آفريد. آنگاه شما مردمانى در زمين پراگنده شديد(۲۰) و از نشانه هايش آن است كه برايتان از [جنس ] خودتان همسرانى آفريد تا به آنها آرام گيريد و بين شما دوستى و مهربانى مقرر داشت. بى گمان در اين [كار] براى گروهى كه مى انديشند مايه هاى عبرتى است. (۲۱) و از نشانه هايش آفرينش آسمانها و زمين و گوناگونى زبانها و رنگهايتان است. بى گمان در اين [كار] براى دانایان مايه هاى عبرتى است و از نشانه هايش خفتن تان در شب و روز و روزى جستن تان از فضل اوست. بى گمان در اين [كار] براى گروهى كه گوش شنوا دارند مايه هاى عبرتى هست (۲۳) و از نشانه هاى اوست كه براى بيم و اميد برق را به شما مى نماياند و از آسمان آبى نازل مى كند، آنگاه از آن زمين را پس از پژمردنش زنده [و خرّم ] مى گرداند. بى گمان در اين [كار] براى گروهى كه خرد مى ورزند مايه هاى عبرتى است (۲۴) و از نشانه هاى اوست كه آسمان و زمين به حكم او [بر جاى ] مى ايستند. سپس چون شما را با يك بار خواندن فرا خواند، ناگهان شما برانگيخته مى شويد (۲۵) و هر آن كس كه در آسمانها و زمين است، از آن اوست. يكا يک [آنان ] فرمان پذير او هستند. و اوست كسى كه آفرينش را آغاز مى كند، سپس آن را باز مى گرداند و آن [باز گرداندن ] بر او آسانتر است. [الروم: 20 - 27].
زمانيكه نمرود از وجود الله انكار نمود ابراهيم عليه السلام برايش چنين فرمود: ابراهيم گفت: به راستى الله آفتاب را از مشرق [بر] مى آورد، پس [اگر راست مى گويى ] تو آن را از مغرب [بر] آور. در نتيجه كسى كه كفر ورزيده بود، مبهوت شد و الله گروه ستمكاران را هدايت نمى كند . [البقرة: 258].
همچنان ابراهیم علیه السلام بالای قومش چنین استدلال كرد كه الله ذاتیست كه وی را رهنمائى نمود و وی غذا داد و به وی آشاميدنى نوشاند، وچون بيمار شد شفایش داد، و او كسى است كه او را مى ميراند و زنده مى گرداند، الله تعالی می فرمايد: كسى كه مرا آفريده است، هدايتم مى كند (۷۸) و كسى كه او به من غذا مى دهد و به من [آشاميدنى ] مى نوشاند (۷۹) و چون بيمار شوم، شفایم مى دهد (۸۰) و كسى كه مرا مى ميراند آنگاه زنده ام مى گرداند (۸۱). [الشعراء: 78 -81]
الله متعال در مورد موسى عليه السلام می فرمايد زمانی كه با فرعون استدلال ومناظره نمود به او گفت که الله پروردگار او است: كسى است كه به همه چيز [شکل] آفرينش را داده، آنگاه او را [به جستجوى نيازهايش] هدايت كرده است. [طه: 50 ].
الله متعال آنچه را كه در آسمانها و زمين است برای انسان رام گردانيد، و نعمت هاى خود را بالايش ارزانی فرمود تا پرستش الله را كند و از كفر ابا ورزد، الله متعال می فرمايد: آيا نيانديشيده ايد كه الله آنچه را كه در آسمانها و آنچه را كه در زمين است برايتان رام گردانيد، و نعمت هاى پنهان و آشکار را بر شما تمام كرد؟ و از مردم كسى هست كه در [باره ] الله بى هيچ علم و هدايت و كتاب روشن مجادله مى كند.[لقمان:20]
چنانچه الله آنچه را كه در آسمانها و زمين هست برای انسان رام و آفریده است، همچنان برايش هر آنچه نیاز دارد فراهم ساخت، و به او شنوائى وبينائى و دل داد تا علمی را بياموزد که برايش سودمند است و او را رهنمائی كند بسوی پروردگارش، الله تعالی ميفرمايد: و الله شما را از شكم هاى مادران تان [در حالى] بيرون آورد كه چيزى نمى دانستيد و براى شما [توان] شنوايى و ديدگان و دلها پديد آورد، باشد كه سپاس گزاريد. [النحل:78]
الله متعال تمام جهان را آفريد، وانسان را هم آفريد وبرايش تمام اعضا ونيروىی را كه به او نياز دارد فراهم نمود، سپس توانائی نصيبش كرد تا پرستش الله را نمايد و زمين را آباد سازد، و آنچه را كه در آسمانها و آنچه را كه در زمين است برای او رام گردانيد.
و الله متعال آفرينش مخلوق اش را در اين مخلوقات بزرگ حجت دال بر ربوبيت كه مستلزم الوهيت او است قرار داد الله متعال می فرمايد : بگو: چه كسى از آسمان و زمين به شما روزى مى دهد يا كيست كه حاكم بر گوش و ديدگان است؟ و كيست كه زنده را از مرده بيرون مى آورد و مرده را از زنده بيرون مى آورد؟ و كيست كه كار [هستى] را تدبير مى كند؟ خواهند گفت: الله. پس بگو: آيا پروا نمى كنيد؟ [يونس: 31] الله متعال می فرمايد: بگو: آيا نگريسته ايد به آنچه كه به جاى الله [به نيايش] مى خوانيد؟ به من بنماييد چه چيز از زمين را آفريده اند يا اينكه آنان در [آفرينش] آسمانها شركتى دارند؟ اگر راستگوييد كتابى پيش از اين يا بازمانده اى از علم [پيشينيان ] را براى من بياوريد. [الأحقاف: 4].
الله متعال می فرمايد: آسمانها را بدون ستون هايى كه آنها را ببينيد آفريده است، و در زمين كوه هاى استوار را افكنده كه مبادا شما را بجنباند و در آنجا از هر جانورى پراكنده است. و از آسمان آبى نازل كرديم، آنگاه در زمين از هر گونه اى ارزشمند رويانيديم ، اين آفرينش الله است. پس به من بنماييد، كسانى كه جز او هستند، چه آفريده اند؟ بلكه ستمگاران در گمراهى آشكارند. [لقمان:10 11].
الله متعال می فرمايد : آيا بدون خالق آفريده شده اند يا اينكه خود خلق کنندگان اند(۳۵) آيا آسمانها و زمين را آفريده اند؟ [نه ] بلكه آنان يقين نمى كنند. آيا خزانه هاى پروردگارت نزد آنان است يا آنان چيره هستند. [الطور:35 37 ].
شيخ سعدی می فرمايد : اين حجت است بالای آنها كه جز تسليم شدن به حق يا بيرون شدن از موجب عقل و دين ديگر راه ندارند. تفسير ابن سعدی: 816.
تمام آنچه كه در جهان هست، و هر آنچه قابل مشاهده هست و یا نیست، آفريدگار آن الله متعال است ، وتمام اشياء جز الله از آفرينش او است ، الله متعال می فرمايد: بگو: پروردگار آسمانها و زمين چه كسى است؟ [در پاسخ آنان] بگو: الله است. بگو: آيا به جاى او دوستانى گرفته ايد كه براى خودشان اختيار سود و زيانى ندارند؟ بگو: آيا نابينا و بينا برابر است؟ [هرگز] آيا تاريكي ها و روشنى برابر است؟ آيا شريكانى براى الله قايل شده اند كه همچون آفرينش بر آنها مشتبه شده است؟ بگو: الله آفريننده همه چيز است و او يگانه قهّار است. [الرعد:16].
الله متعال می فرمايد: وچيزی را می آفريند كه نمی دانيد. [النحل:8].
الله متعال آسمانها و زمين را در شش روز آفريد، الله تعالی ميفرمايد: اوست كسى كه آسمانها و زمين را در شش روز آفريد، آنگاه بر عرش قرار گرفت. آنچه را كه وارد زمين مى شود و آنچه را كه از آن خارج مى گردد و آنچه را كه از آسمان فرود مى آيد و آنچه را كه در آن فرو مى رود، مى داند. او هر جا كه باشيد با شماست. و الله به آنچه انجام می دهید ، بيناست. [الحديد:4]. الله متعال ميفرمايد: و به راستى آسمانها و زمين و آنچه را كه در بين آن دو است در شش روز آفريديم. و هيچ خستگى به ما نرسيد. [ق:38].
الله متعال دارنده فرمانروايى است هيچ شريک در مخلوق فرمانروائی وتدبير اش ندارد، الله تعالی ميفرمايد: بگو: آيا نگريسته ايد به آنچه كه به جاى الله [به نيايش] مى خوانيد؟ به من بنماييد چه چيز از زمين را آفريده اند يا اينكه آنان در [آفرينش] آسمانها شركتى دارند؟ اگر راستگوييد كتابى پيش از اين يا بازمانده اى از علم [پيشينيان] را براى من بياوريد. [الأحقاف:4].
شيخ سعدی رحمه الله ميفرمايد: بگو به آنهايكه با الله متعال بت ها وهمتایان را شريک ساخته اند ، كه آنها نه به كسى سود ونه زيان رسانده ميتوانند ، ونه به كسی توان زندگى و مرگ ونه دوباره زنده شدن را دارند، برايشان بگو كه بت هاى آنها ناتوان اند وسزاوار پرستش نيستد (بمن بنماييد چه چيز از زمين را آفريده اند يا اينكه آنان در [آفرينش] آسمانها شركتى دارند) آيا يكي از كائنات فضائى وزمينى را آفريده اند ؟ آيا كوها را آفريده اند؟ آيا آب دریا را روان كرده اند؟ آيا چهارپايان را پراگنده ساخته اند؟ آيا درختان را رويانيده اند؟ آيا در آفرينش يک مخلوق همكاري نموده اند؟ هيچ چيز از اين صورت نگرفته به اعتراف خود آنها گذشته از ديگران، پس اين دليل عقلى قاطع است كه پرستش غير از الله باطل است.
سپس نفي دليل نقلى را بيان نموده می گوید: (كتاب قبل از اين را بياوريد) كه اين كتاب دعوت به شرک نمايد (يا مانده از علم را بياوريد ) كه از پيامبران به ميراث برده باشند وبه اين عقيده شركی امر نموده باشد. بدون شک آنها از آوردن دليل كه نقل يكى از پيامبران باشد ناتوان اند، وما به جزم كامل گفته ميتوانيم كه تمام پيامبران به يكتا پرستي دعوت نموده و از شرک آوردن با الله منع نمودند، واين بزرگترين علمی است كه از آنها آنرا دريافتيم . تفسير ابن سعدي: 779.
الله متعال دارنده فرمانروايى است هيج شريک در فرمانروايى اش ندارد، الله متعال ميفرمايد: بگو: الها، اى دارنده فرمانروايى، به هر كس كه خواهى فرمانروايى دهى و از هر كس كه خواهى، فرمانروايى بازستانى و هر كس را كه خواهى گرامى دارى و هر كس را كه خواهى خوار سازى. نيكى به دست توست. به راستى تو بر هر كارى توانايى [آل عمران:26] الله متعال می فرماید: كه فرمانروايى روز قيامت تنها از آن اواست: روزى كه آنان آشكار شوند. چيزى از آنان بر الله پوشيده نمى ماند. [الله متعال مى گويد:] امروز فرمانروايى از آن چه كسى است؟ [در پاسخ مى فرمايد:] از آن الله يگانه قهّار است. [غافر:16].
الله متعال در فرمانروايى آفرينش تدبير وپرستش اش هيچ شريک ندارد، الله متعال ميفرمايد: و بگو: ستايش الهی راست كه فرزندى بر نگرفته و در فرمانروايى او را هيچ شريكى نيست. و از ناتوانى كارسازى ندارد. و چنان كه سزاوار است او را به بزرگى ياد كن. [الإسراء:111].
الله متعال ميفرمايد: كسى كه فرمانروايى آسمانها و زمين از آن اوست و هيچ فرزندى نگرفته و او در فرمانروايى شريكى ندارد و همه چيز را آفريده است، آنگاه چنان كه مى بايد آنها را به اندازه مقرر كرده است. [الفرقان:2].
الله متعال تنها فرمانروا است وديگران فرمانبردار ميباشند، او آفريننده است وديگران آفريده شده اند ، و او تعالى تدبير كننده كار است وكسى كه دارای چنين صفات باشد سزاوار پرستش است، و پرستش ديگران نقيصه عقلی است ، وشرک دنيا وآخرت انسان را نابود ميسازد، الله متعال ميفرمايد : و [اهل كتاب] گفتند: يهودى يا مسيحى باشيد تا راه يابيد. بگو: [هرگز] بلكه از آيين ابراهيم كه پاك دين غير مشرک بود [پيروى مى كنيم]. [البقرة:135].
الله متعال ميفرمايد: و چه كسى نيک آيين تر است از كسى كه نيكو كارانه روى خويشتن به سوى الله نهاد و از آيين ابراهيم كه پاک دين بود پيروى كرد. و الله متعال ابراهيم را دوست گرفت. [النساء:125].
الله متعال فرمود كسى بغير آيين ابراهيم رو آورد ، خود را به نادانی می زند. الله متعال ميفرمايد : و چه كسى از آيين ابراهيم روى بر مى تابد، جز كسى كه خود را به نادانی بزند و او را در دنيا برگزيديم و به يقين او در آخرت از شايستگان است. [البقرة:130].
الله متعال نه [فرزند ] زاده و نه زاده شده است ، و او را هيچ همتا وهمانند نیست، الله متعال ميفرمايد: بگو، الله یک است (1) الله بی نیاز است(2) نه [فرزند ] زاده و نه زاده شده است (3) و هیچ کس همتای او[ نبوده ] ونیست (4). [الإخلاص:1-4].
الله متعال ميفرمايد: [اوست] پروردگار آسمانها و زمين و آنچه بين آن دو است، پس او را پرستش كن و بر عبادت او پايدارى نما. آيا همنامى براى او مى شناسى. [مريم:65].
الله متعال ميفرمايد : آفريننده آسمانها و زمين است. از خودتان براى شما همسرانى قرار داده است. و [نيز] از چارپايان اقسامى [آفريده است ] با اين [تدبير] شما را بسيار مى گرداند. چيزى مانند او نيست. و او شنواى بيناست [الشورى:11].
الله متعال در هيچ چيز از مخلوقش نه حلول كرده ونه در آن مجسم می شود و نه با هيچ مخلوقش همتا است ، چرا كه الله آفريدگار است وجز او همه آفريده شده اند، و او باقی خواهد بود و ديگران رو به نابودی استند، وهر چيز از ملک او است، و او مالک حقيقی آن است، والله متعال در هيچ مخلوقش حلول نمی کند ونه در ذات پاک او كسی از مخلوقش حلول می کند، و الله متعال از هر چيز بزرگتر است.
لذا الله متعال كه وی در مسيح حلول نموده است سرزنش می کند: بى‌گمان آنان كه گفتند: «الله همانا مسيح پسر مريم است» كافر شدند. بگو: اگر [الله] بخواهد مسيح پسر مريم و مادرش و هر آن كس را كه در زمين است، همگى نابود خواهد كرد، چه كسى در برابر الله [اختيار كمترين ] كارى را دارد؟ و فرمانروايى آسمانها و زمين و آنچه در بين آن دوست از آن الله است، هر چه بخواهد، مى آفريند و الله بر هر كارى تواناست. [المائدة:17].
الله متعال می فرماید: مشرق و مغرب از آن الله است. پس به هر كجا كه روى آوريد، همانجا قبله خداست. حقّا كه الله فراخ (نعمت ) و داناست (115) و گفتند: الله فرزندى برگزيده است او منزّه است بلكه هر چه در آسمانها و زمين است، از آن اوست. و هر كدام [از اينها] فرمانبردار اويند (116) پديد آورنده آسمانها و زمين است و چون خواهد كارى را انجام دهد تنها به آن مى گويد: موجود شو پس [بى درنگ] موجود مى شود (117). [البقرة:115-117].
الله متعال می فرماید: و گفتند: [الله] رحمان فرزندى بر گرفته است (88) به راستى چيزى [بس] زشت [در ميان ] آورديد(89) نزديک است آسمانها از آن سخن پاره پاره شوند و زمين بشكافد و كوه ها درهم شكسته فرو ريزند(90) كه براى [الله] رحمان فرزندى مدّعى شدند (91) وسزاروار [الله] رحمان نباشد كه فرزندى گزیند(92) هيچ كدام از آنان كه در آسمانها و زمين اند، جز در بندگى [به پيشگاه الله] رحمان نمى آيند(93) به راستى [الله] آنان را فرا گرفته و چنان كه بايد بر شمرده است(94) و هر يک از آنان روز قيامت تنها [به پيشگاه ] او خواهد آمدند(95). [مريم:88-95]. الله (متعال) می فرماید: الله [است كه] معبود برحقی جز او نيست. زنده [و] تدبيرگر [هستى] است. پینه گی و خوابى او را فرا نمى گيرد. آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است، از آن اوست. چه كسى است كه بدون حكم او در پيشگاهش شفاعت كند؟ گذشته و [حال و] آينده آنان را مى داند و به چيزى از علم او جز به آنچه خود خواسته است، احاطه نمى يابند. كرسىّ [فرمانروايى ] او آسمانها و زمين را فرا گرفته است و حفظ آن دو بر او گران نمى آيد و او بلند مرتبه بزرگ [قدر] است. [البقرة:255].
بس ذاتيكه دارای چنين صفات الهی باشد ، ومخلوق كه داری چنين صفات ناتوانی باشد چگونه در مخلوقش حلول ميكند؟ ويا او را فرزند خويش قرار ميدهد؟ ويا او را معبود خود ميگيرد؟
الله (سبحانه و تعالی) بر بندگانش بخشنده و مهربان است بنابر این پیامبران را فرستاد و کتاب ها را نازل نمود ، تا آنها را از تاريكی های كفر وشرک به نور يكتا پرستی وهدايت باز برد. الله متعال ميفرمايد: اوست كسى كه بر بنده اش آيه هاى روشن نازل مى كند تا شما را از تاريكی ها به نور باز برد. و به يقين الله در حقّ شما بخشنده [و] مهربان است. [الحديد:9].
الله متعال ميفرمايد: ونفرستاده ايم تو را جز مايه رحمت براى جهانيان. [الأنبياء:107].
الله متعال پیامبرش را امر نموده تا بندگانش را آگاه سازد كه او آمرزنده ومهربان است، الله متعال ميفرمايد: (به بندگانم خبر ده كه منم آمرزنده مهربان). [الحجر:49]
و از مهربانی و رحمت الله اين است كه از آنها ضرر را دور ميسازد ، وبالای آنها خير وبركت فرو مي آورد، الله ميفرمايد : و اگر الله رنجى به تو برساند، آن را جز او باز دارنده اى نيست. و اگر خيرى در حقّ تو بخواهد، فضلش را [نيز] باز دارنده اى نيست. آن را به هر كس از بندگانش كه بخواهد مى رساند. و او آمرزنده مهربان است. [يونس:107].
الله (متعال) پروردگار مهربان است و او تنها کسی است که مخلوقات را زمانی که در روز قیامت از قبر های شان بر می خیزاند محاسبه می نماید، هر شخص را مطابق آنچه عمل نیک و یا زشت انجام داده است پاداش می دهد، کسی که اعمال نیک انجام داده است در حالی که مومن باشد برايش نعمت های جاويدان است، و کسی که کفر ورزیده و اعمال ناشایسته انجام داده است او را عذاب بزرگی در آخرت است. و از عدل وحكمت ومهربانی الله متعال بالای بندهايش اين است كه اين جهان را بخاطر انجام عمل آفريده است وآخرت را بخاطر پاداش ومحاسبه اعمال قرار داده است ، تا نيكوكاران پاداش نيكوئی های خويش را بدست آرند ، وبدكاران وستمگران وباغيان پاداش كرده های خويش را ببينند ، شايد بعضی ها زنده شدن بعد از مرگ را نپذيرند، حالانكه الله متعال دلائل زيادی را ابيان نموده است كه دوباره زنده شدن انسانها بعد از مرگ حق است ودر اين حقيقت هيچ شک نيست، الله متعال ميفرمايد: و [يكى ] از نشانه هاى اوست كه تو زمين را خشكيده مى بينى. آنگاه چون بر آن آب [باران ] فرو فرستيم به [خود] جنبد و بروید. [بدان ] كسى كه آن را زنده ساخته است، به يقين مردگان را نيز زنده خواهد كرد. او بر هر كارى تواناست. [فصلت:39]
الله متعال ميفرمايد: اى مردم، اگر اززندگی بعد از مرگ در شک هستید، [بدانيد كه] ما شما را از خاكى، سپس از نطفه اى سپس از خونى بسته سپس از پاره گوشتى نقش يافته و نقش نايافته آفريديم تا برايتان [حقيقت را] روشن سازيم و هر چه خواهيم تا وقت معين در رحم ها قرار مى دهيم، سپس شما را كه كودكى شده ايد، بيرون آوريم، سپس تا به [نهايت] رشدتان برسيد. و از شما كسى هست كه میمیرد و از شما كسى هست كه به نهايت عمر باز برده مى شود تا آنكه پس از [آن همه] دانستن چيزى نداند و زمين را خشكيده مى بينى، پس هنگامى كه آب را بر آن فرو فرستيم به جنبش در آيد و رشد يابد و از همه نوع [گياهان ] خرّم بروياند. [الحج : 5].
الله متعال در اين آيه سه دلائل عقلی را در مورد دوباره زنده شدن بعد از مرگ بيان نمود كه قرار ذيل است:
1-الله متعال انسان را نخستين بار از خاک آفريد ، پس كسيكه از خاک آفريد قادر بر آن است كه او را بعد از خاک شدن دوباره زندگی دهد .
2-آن ذات كه از نطفه بشری آفريد ، قادر بر آن است كه انسان را بعد از مرگش زنده سازد.
3-آن ذات كه زمين خشک را توسط باران رويانيد ، قادر بر آن است كه انسانها را بعد از مرگ ايشان زنده سازد. پس در اين آية دليل بزرگی اعجاز قرآن است ، كه جگونه يک آيه كوچک سه دلائل عقلی بزرگی را در اين موضوع مهم ارايه نموده است
الله متعال ميفرمايد: روزى كه آسمان را همچون طومار [براى نگارش] نامه ها در هم پيچيم. چنان كه نخستين آفرينش را آغاز كرديم، [ديگر بار] آن را تكرار كنيم. [كه به عنوان] وعده اى لازم بر ماست. بى گمان ما توانا [بر اين]. كاريم [الأنبياء:104].
الله متعال ميفرمايد: و براى ما مثلى آورد و آفرينش خود را فراموش كرد. گفت: چه كسى استخوانها را در حالى كه پوسيده اند زنده مى كند(78) بگو: كسى آنها را زنده مى كند كه نخستين بار آنها را پديد آورده است و او به هر آفرينشى داناست (79). [يس:78].
الله متعال ميفرمايد: آيا شما در آفرينش استوارتريد يا آسمان؟ [الله] آن را ساخته است (27) بلندى اش را برافراشته و آن را به سامان ساخت (28) وشب آن را تاريک كرد وروزش را نمايان ساخت (29) و پس از آن زمین را هموار ساخت (30) از(زمین) آب آن و چراگاهش را بیرون آورد(31) و کوه‌ها را استوار ساخت (32). [النازعات:27-32].
لذا الله متعال بيان نمود كه آفرينش انسان دشوار تر از آفرينش آسمان وزمين وآنچه در بين آن دو است نيست، آن ذات كه توان آفرينش آسمانها وزمين را دارد ، توان آفرينش دوباره انسان را هم دارد.
الله (متعال) آدم (علیه السلام) را از خاک آفرید، و اولاد او را بعد از وی گسترش داد ، پس مردم همه نظر به اصل شان برابر اند، هیچ نژادی را بر نژاد دیگری و هیچ قومی را بر قوم دیگری برتری نیست مگر بر اساس تقوا، الله متعال ميفرمايد: اى مردم، ما شما را از مرد و زنى آفريده ايم و شما را گروه ها و قبيله هايى گردانیده ايم تا همديگر را بشناسيد. گرامى ترين تان در نزد الله پرهيزگارترين تان است. بى گمان الله دانا [و] آگاه است. [الحجرات:13]
الله متعال ميفرمايد : و الله شما را از خاک سپس از نطفه آفريد، آنگاه شما را دو گونه [زن و مرد] گردانيد. و هيچ مادينه اى باردار نمى شود و نمى زايد مگر به علم او. و هيچ عمر يابنده اى عمر نمى يابد و از عمرش كاسته نمى شود مگر آنكه در كتابى [نوشته است ] اين [كار] بر الله آسان است. [فاطر:11].
الله متعال ميفرمايد: اوست كسى كه شما را از خاک، سپس از نطفه، آن گاه از خون بسته آفريد. آن گاه شما را كودكى [كامل شده از شكم مادر] بيرون مى آورد، سپس [بزرگ مى شويد] تا به توانمندی تان برسيد. باز [به شما زندگى مى بخشد] تا پير [و فرتوت ] شويد و از شما كسى است كه پيش از اين [سپرى كردن دوران ها] جانش گرفته مى شود و [مهلت مى دهد] تا به مدّتى معيّن برسيد و باشد كه خرد ورزيد. [غافر:67].
الله متعال فرمود كه او مسيح (عيسى) را به امر كونی آفريد ، قسميكه آدم را از خاك به امر كونی آفريد ، الله متعال ميفرمايد: به راستى مثل عيسى در نزد الله مانند مثل آدم است. [كه خداوند] او را از خاك آفريد، آن گاه به او فرمود: موجود شو و [بى درنگ ] موجود شد.
[آل عمران:59].
قبلا در پاراگراف شماره (2) ياد آورشدم ، كه پيامبر صلى الله عليه وسلم فرمودند : انسانها همه باهم يكسان استند ، وهيچ يكی آنها بالای ديگری بر تری ندارد جز به تقوى.
هر نوزادی بر فطرت زاده می شود ، الله متعال ميفرمايد : پس روى [دل ] ات را با حقّ گرايى تمام به سوى اين دين بگردان. از فطرت الهى كه مردم را بر اساس آن پديد آورده است [پيروى كن ]. آفرينش الله دگرگونى نمى پذيرد. دين استوار اين است. ولى بيشتر مردم نمى دانند. [الروم:30].
حنيفيت ( دين مايل از باطل به حق) آيين ابراهيم خليل عليه السلام بود ، الله متعال ميفرمايد: سپس به تو وحى كرديم كه از آيين ابراهيم كه حنيف بود و از مشركان نبود، پيروى كن. [النحل:123]
پيامبر صلى الله عليه وسلم ميفرمايد : هرنو زاد بر فطرت زاده می شود ، مگر پدر ومادر او، وی را يهودی يا نصرانی يا مجوسی می سازد ، همانند جانوری كه چوچه سالم ميزايد آيا در آن بينی بريده سراغ ميكنيد .
سپس ابو هریره (رضي الله عنه) فرمود: از فطرت الهى كه مردم را بر اساس آن خلق کرده است [پيروى كن ].
آفرينش الله دگرگونى نمى پذيرد. دين استوار اين است. ولى بيشتر مردم نمى دانند. [الروم: 30].
[صحيح بخاری: 4775].
پيامبر (صلى الله عليه وسلم) می فرمايد: اما الله متعال برایم دستور داد آنچه راكه نمی دانید آموزش دهم، آنچه را كه در این روز برايم آموخت اين است، تمام مال که برای بنده داده ام برای او حلال است، و من تمام بنده هایم را حنفاء( مسلمان، و منزه از گناه ) خلق کرده ام، ولی شيطان آنها را از دين ايشان گمراه ساخت، و آنچه كه برای آنها حلال نموده بودم حرام ساخت ، و به آنها دستور داد كه به من شرک بورزند، در حالی كه در اين مورد هيچ دليلی برايشان نازل ننموده ام . ( روایت از مسلم : 2865).
هيچ بشر خطا كار تولد نمی شود، و نه گناه ديگران را به ميراث می برد، الله متعال برای ما خبر داده است زمانی که آدم عليه السلام از امر الله مخالفت ورزید، او وهمسرش حواء از درختی خوردند كه از آن منع شده بودند، بعدا پشيمان شد وتوبه نمود، و از الله متعال خواست تا برايش عفو نمايد، الله متعال برای او الهام نمود تا اين كلمات نیک را به زبان آرد، پس توبهء هردو را پذيرفت . الله متعال می فرمايد: و گفتیم: ای آدم! با همسرت در بهشت سکونت کن و از نعمت های آن هر چه میل دارید بخورید؛ اما به این درخت نزدیک نشوید که (اگر از میوهای آن بخورید،) جزو ستم کاران می شوید(35). پس شیطان آنها را به لغزش افکند (تا از آن درخت خوردند) و (بدین عصیان) آنان را از آن مقام بیرون آورد، و گفتیم که (از بهشت) فرود آیید که برخی از شما برخی را دشمنید، و شما را در زمین تا روز مرگ قرارگاه و بهره خواهد بود. (۳۶) آنگاه آدم از پروردگارش كلماتى فرا گرفت، سپس الله از او در گذشت. بى گمان او توبه پذير ومهربان است (37). گفتيم: همه از آنجا فرود آييد، آنگاه اگر از [جانب ] من هدايتى به شما رسد كسانى كه از هدايت من پيروى كنند، بيمى بر آنان نيست و آنان اندوهگين نخواهند بود (38). [البقرة:35-38].
هرگاه الله متعال توبه آدم را پذیرفت، به اين معنى است كه او خطايى ندارد، وبعد از او اولاد او هيچ خطايى را به ميراث نمی برد، زیرا آن به توبه پاک شده است، و اصل اين است كه هيچ كسى گناه كسى ديگری را بدوش نمی گیرد. الله متعال می فرمايد: و كسى هيچ گناهى مرتكب نمى شود مگر آنكه به [زيان] خود اوست. و هيچ بر دارنده اى بار گناه ديگرى را بر ندارد. آنگاه بازگشت تان به سوى پروردگارتان است، پس شما را خبر خواهد داد به آنچه كه در آن اختلاف مى ورزيديد. [الأنعام:164].
الله متعال می فرمايد: (هر كس كه راه بيابد، فقط به [سود] خودش راه مى يابد، و هر كس كه گمراه شود، فقط به زيان خود گمراه مى شود. و هيچ بردارنده اى بار [گناه] ديگرى را بر نمى دارد. و ما عذاب دهنده نيستيم تا آنكه پیامبری بفرستيم). [الإسراء:15].
الله متعال می فرمايد: (و هيچ بر دارنده اى بار [گناه] ديگرى را بر نمى دارد. و اگر [نفسى] گرانبار [كسى را] به [برداشتن] بار [گناه ] خود بخواند، چيزى از آن [بار گناه] بر داشته نمى شود. اگر چه [آن كس] خويشاوند باشد. تنها مى توانى به آنان هشدار دهى كه از پروردگارشان در نهان مى ترسند و نماز بر پا داشته اند. و هر كس پاک گردد [بداند] كه تنها به [سود] خويش پاک مى شود. و باز گشت به سوى الله است). [فاطر:18].
وهدف آفرينش انسانها : تنها پرستش الله متعال می باشد. الله متعال می فرمايد: (و نيافريده ام جنّ و انس را جز براى آنكه مرا عبادت كنند ). [الذاريات:56].
اسلام انسان را گرامى داشته است - اعم از مرد وزن - الله متعال انسان را آفريد تا جانشينى در روی زمين باشد . الله متعال ميفرمايد: (و چون پروردگارت به فرشتگان فرمود: به راستى من جانشينى در زمين خواهم گماريد). [البقرة:30].
واين گرامى داشت فراگير تمام فرزندان آدم ميشود. الله متعال ميفرمايد: (و به راستى فرزندان آدم را گرامى داشتيم و در بيابان و دريا آنان را [بر مركب و غير آن] حمل كرديم و از پاكيزه ها به آنان روزى داديم و آنان را بر بسيارى از مخلوقات خويش برترى داديم). [الإسراء:70].
الله متعال می فرمايد: (به يقين انسان را در نيكوترين صورت آفريديم). [التين:4].
الله متعال انسان را منع نموده كه خود را در مقابل معبودی یا رهنمایی یا فرمان دهندده یی بجز الله متعال ذلیل سازد، الله متعال می فرماید: (و از مردم كسانى هستند كه به جاى الله شریکانی را مى گيرند كه آنها را مانند دوست داشتن الله دوست مى دارند و مؤمنان در دوستى الله قوى ترند و اگر [اين] ستمكاران هنگامى كه عذاب را مى بينند، ببينند [كه شريكانشان سودى نمى بخشند، خواهند دانست] كه همه توان از آن الله است و اينكه الله سخت كيفر است. هنگامى كه پيروى شدگان از پيروان بيزار شوند و عذاب را ببينند و پيوندها در حقّ آنان گسسته شود). [البقرة: 165-166].
الله متعال درمورد حالت پيروان وپيروى شدگان باطل در روز قيامت چنين می فرمايد: (مستكبران به مستضعفان گويند: آيا ما شما را از هدايت پس از آنكه برايتان آمد باز داشتيم؟ [هرگز] بلكه گناهكار بوديد). و مستضعفان به مستكبران گويند: بلكه مكر شب و روزتان [ما را از ايمان آوردن باز داشت] چون به ما دستور مى داديد كه به الله كفر ورزيم و براى او شریک مقرر كنيم. و چون عذاب را ببينند پشيمانى را [در دل ] نهان دارند. و طوقها در گردن كافران اندازيم. جز [مطابق ] آنچه مى كردند سزا داده نمى شوند(33). [سبأ:32 - 33].
و از عدل الهی اين است كه در روز قيامت دعوتگران وپيشوايان گمراه بار خويش، وبار آنان را كه درحالت نادانی گمراه ساخته اند برمی دارند، الله متعال می فرمايد: [سرانجام اين سخن] آنكه روز قيامت به طور كامل بار گناهان خويش و [نيز برخى] از بار گناهان كسانى را كه از روى نادانى گمراه شان مى سازند، بر خواهند داشت. بدان چه بد است آنچه بر مى دارند. [النحل:25].
اسلام ضمانت كامل حقوق انسان را در دنيا و آخرت نموده است، وبزرگترين اين حقوق كه ضمانت آنرا اسلام نموده و آن را توضيح داده است: حق الله متعال بر انسان ها، وحق انسان ها بالای الله متعال می باشد. از معاذ (رضي الله عنه) روايت است فرمودند: من همركاب پیامبر صلى الله عليه وسلم بودم، برايم فرمود: ((ای معاذ)) ،گفتم : با كمال خوشنودى فرمانبردارم ، واين را سه بار تكرار نمود، (آيا ميدانى حق الله متعال بالاى بندهايش چیست؟) گفتم نخير. فرمودند :( حق الله متعال بالاى بندهايش اين است كه او را پرستش كنند، وهيچ چيزی را با او شريک نسازند)، سپس لحظاتی رفتند وفرمودند: (( ای معاذ)) گفتم با كمال خوشنودى فرمانبردارم ، فرمودند: ( آيا ميدانى حق بندگان بالای الله چيست، اگر چنين كردند، وی آنها را عذاب نمی دهد). صحيح البخاري(6840).
اسلام برای انسان ضمانت دين حق، نسل، مال، وناموس او را نموده است. پيامبر صلى الله عليه وسلم فرمودند: الله متعال بالاى شما (تجاوز به) خون، مال، وناموس تان را حرام قرار داده است، همانند حرمت اين روز شما (روز عرفه)، در اين ماه شما (ذی الحجة)، در اين شهر شما (مكة). (صحيح البخاري: 6501).
پيامبر صلى الله عليه وسلم اين پيمان بزرگ را در حجة الوداع اعلام نمود، كه بيشتر از صد هزار صحابی حضور داشتند، واين مفهوم را تكرارا بيان نمودند، و در روز نحر (قربانی) در حجة الوداع به اين پيمان تأكيد نمودند.
اسلام انسان را مسول تمام اختيارات، كردارها، وعملكردهای خويش قرار داده است الله متعال می فرمايد: (و كردار انسان را [خير يا شرّ] به گردن او بسته ايم. و روز قيامت كتابى را براى او بيرون آريم كه آن را باز گشوده ببيند، كارنامه ات را بخوان. امروز نفس تو به عنوان حسابگر بر خودت كافى است). [الإسراء:13].
بدين معنی که هر كسيكه عمل خير يا شر را انجام داده باشد، به او تعلق ميگيرد، به ديگران انتقال نمی یابد، قسميكه اين شخص به عمل ديگران محاسبه نمی شود ، همچنان ديگران به اعمال اين شخص محاسبه نمى شوند، الله متعال می فرمايد: (اى انسان، تو تا [زمان ملاقات ] پروردگارت در تلاش سخت خواهى بود آنگاه به ملاقات او خواهى رسيد). [الانشقاق:6].
الله متعال ميی فرمايد: هر كس كه كار شايسته اى انجام دهد به سود خود اوست. و هر كس كار بد انجام دهد، به زيان اوست. و پروردگارت در حق بندگان ستمكار نيست. [فصلت:46].
اسلام انسان را مسول هر كرداری كه زيان او به خود او ویا به ديگران برسد قرار داده است الله متعال ميفرمايد: (کسی که مرتکب گناه می شود، تنها به خودش زیان می رساند؛ والله دانای حکیم است). [النساء:111].
الله متعال می فرمايد: (از این رو برای بنی اسرائیل چنین مقرر کردیم که هرکس، انسانی را جز به قصاص یا به کیفر فسادِ در زمین قتل کند، گویا همه ی مردم را قتل کرده است و هر کس سبب زنده ماندن کسی گردد، گویا همه ی مردم را نجات داده است). [المائدة:32].
پيامبر صلى الله عليه وسلم می فرمايد: (( هرانسان که به ستم کشته می شود، در اين جرم اولين فرزند آدم (قابيل كه برادر خويش هابيل را به قتل رساند) شريک می باشد، چرا كه او نخستين تهداب كشتن را بجا گذاشت)). صحيح مسلم (5150).
اسلام مرد و زن را در عملكرد و مسئوليت، پاداش و مجازات يكسان قرار داده است. الله متعال می فرماید: آن دسته از زنان و مردانی که کارهای شایسته انجام می دهند و مومن هستند، وارد بهشت می شوند و به اندازه ی نقطه ی روی هسته ی خرما هم به آنان ستم نمی شود. [النساء:124].
الله متعال می فرمايد: به هر مومن نیکو کاری اعم از مرد و زن زندگی نیک و پاکیزه ای می بخشیم و به آنان مطابق بهترین کردارشان پاداش می دهیم.[النحل:97].
الله متعال می فرمايد: هر کس عمل بدی انجام دهد، فقط همانند آن مجازات می شود و هر کس کار نیکی انجام دهد ـ زن یا مرد ـ به شرطی که مؤمن باشد، چنین کسانی وارد بهشت می شوند و آنجا بی حساب روزی می یابند. [غافر:40].
الله متعال می فرمايد: (به راستی مردان و زنان مسلمان، مردان و زنان مؤمن، مردان و زنان فرمانبردار، مردان و زنان راستگو، مردان و زنان شکیبا، مردان و زنان فروتن، مردان و زنان صدقه دهنده، مردان و زنان روزه دار، مردان و زنان پاک دامن، مردان و زنانی که الله را بسیار یاد می کنند، الله برایشان آمرزش و پاداش بزرگی آماده کرده است). [الأحزاب:35].
اسلام زنان را همسوان مردان قرار داده است. پیامبر صلى الله عليه وسلم می فرمايد: ((بدون شک زنان همسوان مردان هستند)). (روايت ترمذي : 113).
از گرامی داشت اسلام به زن اين است، كه اسلام نفقه مادر را بالای فرزند كه توان آنرا داشته باشد لازم نموده است. پيامبر صلى الله عليه وسلم فرمودند: ((دست دهنده (سخاوتمندی) بالا بهتر است، و بايد بالای مادر، پدر، خواهر، برادر، و بالای همین سلسله نسبی خرچ نمائيد)). روایت امام احمد درمورد جايگاه پدر و مادر ان شاء الله در فقره (29) خواهم پرداخت.
از گرامی داشت زن در اسلام اینست که شوهر را مکلف به انفاق بالای خانم نموده است، اگر توانمند باشد، الله متعال می فرمايد: (توانا باید از دارایی خویش هزینه کند و کسی که تنگدست شده، از آنچه الله به او بخشیده، هزینه نماید. الله، هیچ کس را جز به اندازه ای که به او داده، مکلف نمی داند. الله، پس از تنگدستی، فراخی و گشایشی فراهم خواهد کرد). [الطلاق:7].
مردی از رسول الله صلى الله عليه وسلم پرسيد: حق زن بالای شوهر چيست؟ فرمودند: ((وقت غذا می خوريد برايش غذا دهيد، وقت لباس می پوشيد برايش لباس تهيه نمائيد، و بر چهره مزن، واز زشت گوئى پرهيز كن)). روایت امام احمد.
پيامبر صلى الله عليه وسلم در مورد برخی از حقوق زنان بالای شوهران چنين فرموده است: بالای شما خوراک و پوشاک (همسرانتان ) به نيكوئى لازم است. صحيح مسلم. پيامبر صلى الله عليه وسلم فرمودند: «برای مرد همین گناه كافيست، که در پرداخت مصارف کسی که مسئوليت آن بر عهده‌ی اوست، کوتاهی کند و از آن دریغ نماید» (روایت إمام أحمد). خطابی فرموده است : (قول: "من يقوت" کسی که مخارجش بر عهده‌ی اوست، بدين معنى كه برای خرچ كننده فرموده: خرچ مكن از مصارفی كه بيشتر از خرچ خانواده نباشد وقصد ثواب وپاداش را داشته باشی؛ چرا كه به ضايع شدن آنها مرتکب گناه می شوی).
و از گرامی داشت زن در اسلام اين است كه خرچ دختر را بالای پدرش لازم نموده است.
الله متعال مي فرمايد: مادران (اعم از مطلّقه و غیرمطلّقه) دو سال تمام فرزندان خود را شیر می‌دهند، هرگاه یکی از والدین یا هر دوی ایشان خواستار تکمیل دوران شیرخوارگی شوند، بر آن کس که فرزند برای او متولّد شده (یعنی پدر) لازم است خوراک و پوشاک مادران را (در آن مدّت به اندازه‌ی توانائی) به گونه‌ی شایسته بپردازد. [البقرة:233].
الله متعال بيان نمود كه : بر آن کس که فرزند برای او متولّد شده (یعنی پدر) خوراک و پوشاک او را به گونه‌ی شایسته بپردازد. (اگر آنان (حاضر شدند بعد از جدائی، فرزندان) شما را شیر دهند، مزدشان را به تمام و کمال بپردازید). [الطلاق:6].
الله متعال مزد شيردادن فرزند را بالای پدر واجب نموده است، پس معلوم گرديد كه خرچ طفل بالای پدر می باشد، و لفظ "ولد" شامل دختر و پسر می شود، در حديث ذيل اشاره واضح بر اين است كه نفقه همسر وفرزندان بالای پدر واجب است. از عایشه رضى الله عنها روایت شده است ( گفت) : هند (زن ابوسفیان) در خدمت پیامبر (صلی الله علیه وسلم) عرض کرد: ابوسفیان مرد بخیل است (و به اندازه‌ی کفایت من و پسرانم مخارج زندگی را به من نمی‌دهد)، جز آن مقدار که خودم از مال او برمی‌دارم (و او نمی‌داند)، پیامبرصلى الله عليه وسلم فرمودند: «مقداری را که برای تو و فرزندانت کفايت میکند، با شيوه یی پسنديده بردار» . روايت بخاری پيامبر صلى الله عليه وسلم در مورد فضيلت خرچ نمودن بالای دختران وخواهران چنين فرموده است : «هر کس سرپرستی (و مخارج زندگی) دو یا سه دختر، دو و یا سه خواهر را متعهد شود، تا آنها جدا شوند ( به ازدواج ) يا او از ايشان بميرد، (روز قیامت در حالی که) من و او با همدیگر مثل این دو تا هستیم. (این را فرمودند) و انگشتان سبابه و میانه خودرا در کنار هم يكجا نموده نشان دادند» . [السلسلة الصحيحة 296].
مرگ نابودی همیشگی نيست، الله متعال می فرمايد: بگو: فرشته‌ی مرگ که بر شما گماشته شده است، به سراغتان می‌آید و جان شما را می‌گیرد، سپس به سوی پروردگارتان بازگردانده می‌شوید. [السجدة:11].
مرگ سراغ روح وجسد می رسد، ومرگ روح بمعنى جدا شدن وی از بدن می باشد، كه بعد از برانگيختن در روز قيامت دوباره به آن باز می گردد، الله متعال می فرمايد: (الله ارواح را به هنگام مرگ انسانها و در وقت خواب انسانها برمی‌گیرد. ارواح کسانی را که فرمان مرگ آنان را صادر کرده است نگه می‌دارد، و ارواح دیگری را باز می‌گرداند تا وقت معیّنی. هرآئينه در آن نشانه‌های روشنی است برای اندیشمندان است). [الزمر:42].
پيامبر صلى الله عليه وسلم فرمودند : (هنگاميكه روح گرفته شد چشم آن را تعقیب مي كند). (روایت مسلم : 920).
بعد از مرگ انسان از مرحلهء عمل به مرحلهء پاداش انتقال می كند، الله متعال می فرمايد: (بازگشت همه‌ی شما به سوی او است. این وعده‌ی راستین الله است. الله است که از آغاز، موجودات را می‌آفریند و هم او است که آنها را برمی‌گرداند. تا پاداش کسانی را بدهد که ایمان آورده‌اند و کارهای نیکو کرده‌اند. و امّا کسانی که کفر ورزیده اند، نوشیدنی از آب داغ و سوزانی دارند و دارای عذاب بسا دردناکی هستند، به سبب کفری که ورزیده‌اند). [يونس:4].
روح بعد از مرگ نه به جسد ديگری انتقال ميابد ونه در آن جابجا می شود، پس دعواى استنساخ ارواح را نه عقل می پذیرد و نه حس، ونه دليلی از پيامبران علیهم السلام مبنی بر صحت چنين عقيده وجود دارد.
اسلام ما را به ایمان داشتن به اساسات بزرگ ايمان فرا می خواند، آن اساسات كه تمام پيامبران و رسولان بسوی او فرا خوانده اند كه او عبارات است از:
اول : ایمان داشتن بر این که الله متعال پروردگار، آفریدگار، روزی دهنده، تدبير كننده جهان است، و تنها او سزاوار پرستش است، وپرستش غير او همه باطل است، وهر معبود غير او باطل است، پس تنها او سزاوار پرستش است، و تنها او باید پرستش شود. ودلايل آن در پراگراف(8) تذکر داده شده است.
الله متعال این اساسات بزرگ را در آيات زياد ومتعدد از قرآنكريم بيان نموده است چنانچه ميفرمايد: پيامبر (الله) به آنچه از جانب پروردگارش بر او نازل شده است ايمان آورده است، و مؤمنان همگى به الله و فرشتگان و كتابها و فرستادگانش ايمان آورده اند (و گفتند:) (ميان هيچ يك از فرستادگانش فرق نمى گذاريم) و گفتند: (شنيديم و گردن نهاديم، پروردگارا، آمرزش تو را (خواستاريم) و فرجام بسوى تو است.) [البقرة:285].
الله متعال ميفرمايد: (نیکی، این نیست که رو بسوی مشرق و مغرب کنید؛ بلکه نیکی، (ایمان و رفتارِ) کسی است که به الله و رستاخیز و فرشتگان و کتابِ آسمانی و پیامبران ایمان بیاورد، و مالش را با وجود علاقه ای که به آن دارد، به خویشاوندان، یتیمان، فقیران، در راه ماندگان، سائلان و در راه آزادی برده ها، ببخشد و نماز را به پا دارد و زکات بدهد. و چون پیمانی ببندد، به آن وفا کند و در سختی های مالی و جانی و نیز هنگامِ جهاد صابر و شکیبا باشد. اینها راستگو و پرهیزکارند). [البقرة:177].
الله متعال بسوی ايمان داشتن به اين اساسات فراخواند، وبیان نمود که كسانیكه بدان كفر ورزند به گمراهى دور و درازی مبتلا می گردند.
الله متعال می فرمايد: (ای کسانی که ایمان آورده اید! به الله و پیغمبرش (محمّد) و کتابی که بر پیغمبر نازل کرده است ( قرآن ) و به کتابهائی که پیش نازل نموده است ایمان بیاورید. هرکس که به الله و فرشتگان و کتابهای الهى وپیغمبرانش و روز رستاخیز کافر شود واقعاً در گمراهی دور و درازی افتاده است). [النساء:136].
درحديثی كه عمر (رضي الله عنه) آنرا روايت نموده است ميفرمايد: (روزی، نزد پیامبر صلى الله عليه وسلم نشسته بودیم، ناگهان مردی با لباس بسا سفید و موی بسا سیاه، بدون این که اثر خستگی یا گرد و غبار سفر بر او دیده شود، در مجلس ما پیدا شد؛ هیچ یک از ما او را نمی‌شناختیم، نزدیک پیامبر صلى الله عليه وسلم نشست که زانوهایش را بر دو زانوی پیامبرصلى الله عليه وسلم تکیه داد و هر دو دست را بر دو ران نهاده و گفت: ای محمد! مرا از اسلام آگاه کن؛ پیامبر صلى الله عليه وسلم فرمودند: «اسلام، آن است که شهادت دهی معبودی جز الله نیست، ومحمد فرستاده‌ی او است و نماز را بر پا داری و زکات مال را بدهی و روزه‌ی ماه رمضان را بگیری و اگر توانستی حج کعبه را انجام دهی»؛ گفت: راست گفتی! ما از او تعجب کردیم که مي پرسد و خود تصدیق می‌نماید. دوباره پرسید: مرا از ایمان مطلع نما؛ پیامبرصلى الله عليه وسلم فرمودند: «ایمان آن است که به الله، ملایکه او، وکتاب‌های آسمانی، وپیامبران، و روز آخرت، وبه قضا و قدر خیر و شرش ایمان داشته باشی»؛ دوباره گفت: راست گفتی! بعد پرسید: احسان چیست؟ پیامبرصلى الله عليه وسلم فرمودند: «احسان آن است که به گونه‌ای الله را بپرستی، مثل آنکه او را عیناً می‌بینی و اگر دیدن او برای تو ممکن نیست، بدان که او حتماً تو را می‌بیند». (صحيح مسلم:8).
در اين حديث جبريل عليه السلام نزد رسول الله صلى الله عليه وسلم آمد، و از او در مورد مراتب دين پرسيد كه آن : اسلام ايمان واحسان است، رسول الله صلى الله عليه وسلم به او پاسخ داد، سپس رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمودند: «او، جبرئیل بود، نزد آنها آمد که دین ايشان را برای آنان بیاموزاند» اسلام پيام الهی است كه توسط جبريل عليه السلام انتقال يافت، ورسول الله صلى الله عليه وسلم آنرا برای مردم تبليغ نمود، وياران او (رضي الله عنه)م آنرا حفاظت نموده وبعد از وی به مردم رسانیدند.
دوم: ايمان داشتن به فرشتگان است، آنها مخلوقات غیبی هستند، الله متعال آنها را آفريد، وچهره خاص به آنها بخشيد، و به مسؤوليت هاى بزرگ آنها را مكلف ساخت، كه بزرگترين مسؤوليتهاى آنها تبليغ رسالت هاى الهى به پيامبران عليهم السلام بود، وگرامی ترين فرشتگان جبريل عليه السلام است، كه آيه ذيل دلالت برآن دارد كه جبريل عليه السلام وحى را بالاى پيامبران عليهم السلام فرو آورده است: (به خواست و اراده ی خویش فرشتگان حامل وحی را بر هر کس از بندگانش که بخواهد، فرو می فرستد (و به آنان امر می کند) که هشدار دهید: كه هیچ معبود بر حقی جز من وجود ندارد؛ پس از من بترسید). [النحل:2].
الله متعال ميفرمايد: این (قرآن) فرو فرستاده‌ی پروردگار جهانیان است(192). جبرئیل آن را فرو آورده است(193). بر قلب تو، تا از زمره‌ی بیم دهندگان باشی(194). با زبان عربی روشن و آشکار (195). و همانا (خبر قرآن) آن در كتاب های (آسمانی ) پيشين آمده است. [الشعراء:192-196].
سوم: ايمان داشتن به كتابهای الهی، مانند تورات انجيل وزبور - البته قبل از تحریف آنان- وقرآن. الله متعال می فرمايد: (ای کسانی که ایمان آورده‌اید! به الله و پیغمبرش (محمّد) و کتابی که بر پیغمبر نازل کرده است (قرآن) و به کتابهائی که پیش(از قرآن) نازل نموده است ایمان بیاورید. هرکس که به الله و فرشتگان و کتابهای الهي وپیغمبرانش و روز آخرت کافر شود (و یکی از اینها را نپذیرد) واقعاً در گمراهی دور و درازی افتاده است). [النساء:136].
الله متعال ميفرمايد: آن الهی که قرآن را به راستی بر تو فرستاد که تصدیق کننده کتب آسمانی قبل از خود است و (پیش از قرآن) تورات و انجیل را فرستاد، (پيش از اين رهنما براى مردم نازل كرد. و «فرقان» را [نيز] نازل كرد. به راستى كسانى كه به آيات الهى كفر ورزيده اند عذاب سخت [در پيش ] دارند. و الله غالب وانتقام گير است)(4). [آل عمران:3-4].
الله متعال میفرماید: (پیامبر به آنچه از جانب پروردگارش بر او نازل شده است، ایمان دارد و نیز مؤمنان؛ همگی به الله و فرشتگانش، و به کتاب ها، و فرستادگانش ایمان داشته، (می گویند:) میان هیچ یک از فرستادگانش فرق نمی گذاریم (و به همه ایمان داریم؛ فرمان پروردگار را) شنیدیم و اطاعت کردیم. پروردگارا! ما خواهان آمرزشت هستیم و بازگشت به سوی توست). [البقرة:285].
الله متعال میفرماید: (بگو: به الله و آنچه بر ما، و بر ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و نوادگانش نازل شده و نیز به آنچه موسی و عیسی و (سایر) پیامبران از پروردگارشان دریافت کرده اند، ایمان داریم و میان هیچ یک از پیامبران (از لحاظ ایمان به آنها) فرقی نمی گذاریم؛ و ما تسلیم و فرمانبردار الله هستیم). [آل عمران:84].
چهارم: ايمان داشتن به تمام پيامبران ورسولان عليهم السلام، ايمان داشتن به تمام پيامبران ورسولان عليهم السلام واجب ولازم است، واعتقاد بر اينكه همه آنها فرستادگان الله هستند، وبخاطر رساندن دين وشریعت الله به امت هاي ايشان فرستاده شده اند. الله متعال می فرمايد: (بگوييد: به الله و آنچه كه به ما فرو فرستاده شده و آنچه كه به ابراهيم و اسماعيل و اسحاق و يعقوب و نوادگان يعقوب فرو فرستاده شده و آنچه كه به موسى و عيسى داده شده و [نيز] آنچه كه به [ديگر] پيامبران از سوى پروردگارشان داده شده است، ايمان آورده ايم. بين هيچ يكى از آنان تفاوتى نمى گذاريم. و فرمانبردار او (الله) هستيم). [البقرة:136].
الله متعال می فرماید: (پیامبر به آنچه از جانب پروردگارش بر او نازل شده است، ایمان دارد و نیز مؤمنان؛ همگی به الله و فرشتگانش، و به کتاب ها و فرستادگانش ایمان داشته، (می گویند:) میان هیچ یک از فرستادگانش فرق نمی گذاریم (و به همه ایمان داریم؛ فرمان پروردگار را) شنیدیم و اطاعت کردیم. پروردگارا! ما خواهان آمرزشت هستیم و بازگشت به سوی تو است). [البقرة:285].
الله متعال میفرماید: (بگو: به الله و آنچه بر ما، و بر ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و نوادگانش نازل شده و نیز به آنچه موسی و عیسی و (سایر) پیامبران از پروردگارشان دریافت کرده اند، ایمان داریم، و میان هیچ یک از پیامبران (از لحاظ ایمان به آنها) فرقی نمی گذاریم؛ و ما تسلیم و فرمانبردار الله هستیم). [آل عمران:84].
و ايمان داشتن بر اينكه محمد صلى الله عليه وسلم خاتم پيامبران ورسولان است. الله متعال می فرماید: (و آنگاه که الله از پیامبران پیمان گرفت: وقتی به شما کتاب و حکمت دادم و سپس فرستاده ای آمد که آنچه را با شماست، تصدیق می کرد، حتما به او ایمان بیاورید، و او را یاری کنید؛ (و) فرمود: آیا اقرار کردید و پیمان مرا بر این کار پذیرفتید؟ گفتند: پذیرفتیم. فرمود: پس گواه باشید؛ و من هم با شما از گواهانم). [آل عمران:81].
اسلام ايمان داشتن را به تمام پيامبران و رسولان بشكل عام، و به خاتم آنها كه محمد صلى الله عليه وسلم است بشكل خاص واجب نموده است. الله متعال ميفرمايد: (بگو: ای اهل کتاب! شما هیچ بهره ای از حق ندارید، مگر آنکه تورات و انجیل و آنچه را از سوی پروردگارتان بر شما نازل شده است برپا داريد). [المائدة:68].
الله متعال میفرماید: (بگو: ای اهل کتاب! به سخنی روی بیاورید که میان ما و شما یکسان است؛ اینکه جز الله را پرستش نکنیم، و هیچ چیزی را شریکش نسازیم و برخی از ما، برخی دیگر را به جز الله در جایگاه ربوبیت قرار ندهیم. پس اگر سرپیچی کردند، بگویید: شما گواه باشید که ما مسلمانیم). [آل عمران:64].
اكر كسی به يک پيامبر كفر ورزيد، او در حقيقت به تمام پيامبران ورسولان عليهم السلام كفر ورزيده است، الله متعال در مورد قوم نوح عليه السلام چنين ميفرمايد: (قوم نوح پيامبران را تكذيب كردند). [الشعراء:105].
چونكه قبل از نوح عليه السلام رسول فرستاده نشده بود، هنگاميكه قومش او را تكذيب نمودند، اين به مثابه تكذيب تمام پيامبران ورسولان بشمار می رود، چرا كه دعوت وهدف آنها يكی بود.
پنجم: ايمان داشتن به روز آخرت، كه آن روز قيامت است، در پايان زندگی دنيا الله متعال فرشتهء بنام اسرافيل عليه السلام را امر ميكند؛ تا در صور بدمد، وتا همه ى آنان كه الله متعال خواسته باشد بميرند، الله متعال ميفرمايد: (و در «صور» دمیده می شود؛ پس همه ی کسانی که در آسمان ها و زمین هستند، می میرند مگر کسی که الله بخواهد. و آنگاه دوباره در آن دمیده می شود و ناگهان همگی در حالی که نظاره گرند، به پا می خیزند). [الزمر:68].
وقت همه ى آنهايكه در آسمانها وزمين هستند بميرند، جز آنهاى كه الله متعال خواسته باشد، در همان وقت الله متعال آسمانها وزمين را مى پيجاند، چنانچه فرموده اند: (روزی که آسمان را در هم می پیچیم؛ مانند در هم پیچیدن تومار برای نوشتن. همان طور که نخستین آفرینش را آغاز نمودیم، دوباره آن را تکرار می کنیم. وعده ی راستینی که بر عهده ی ماست. به طور قطع ما این کار را انجام می دهیم). [الأنبياء:104].
الله متعال ميفرمايد: و (مشرکان که در عبادت به الله شرک ورزیدند) الله را آن گونه که حقّ شناخت اوست، نشناختند؛ و روز رستاخیز همه ی زمین در قبضه او قرار دارد، وآسمان ها با دست راستش در هم پیچیده می شود. وى از آنچه شریکش می سازند، پاک و منزه است. [الزمر:67].
پيامبر صلى الله عليه وسلم مى فرمايد: (الله متعال در روز قیامت آسمانها را بدست راست خود می پيچاند، ومى فرمايد: من فرمان روایم، كجا است سلطه گران و زور گويان؟ كجاست تكبركنندگان؟ سپس زمينها را به دست چپ خويش می پيچاند ومى فرمايد: من فرمان روایم، كجا است سلطه گران و زرو گويان؟ كجاست تكبركنندگان؟). (روایت مسلم).
سپس الله متعال فرشته را امر میکند، تا دوباره در صور بدمد، آنگاه است كه آنان ايستادگانى خواهند بود كه مى نگرند. الله متعال مى فرمايد: (سپس دوباره در آن دميده شود. آنگاه است كه آنان ايستادگانى خواهند بود كه مى نگرند). [الزمر:68].
وقتيكه الله متعال مردم را برانگيزد، وآنها رابخاطر محاسبه كرده هايشان گرد آورد قسميكه مى فرمايد: (روزی که زمین از روی آنها شکافته می شود و شتابان (از قبرها) بیرون می آیند. این گردآوری و برانگیختنی است که بر ما آسان می باشد). [ق:44].
الله متعال مى فرمايد: (روزى كه آنان آشكار شوند. چيزى از آنان بر الله پوشيده نمى ماند. [الله مى گويد] : امروز فرمانروايى از آن كسيت؟ [در پاسخ مى فرمايد]: از آن الله كه يگانه قهّار است). [غافر:16].
اين همان روز است كه الله متعال با مردم محاسبه مى كند، وحق هر ستمديده را از ستمگار ش مى گيرد، وهر انسان را به كرده هايش مجازات مى نمايد، الله متعال مى فرمايد: (امروز هر كسى به آنچه كرده است پاداش مى يابد. امروز ستمى نيست. بى گمان الله زود شمار است). [غافر:17].
الله متعال مى فرمايد: (بی گمان الله به اندازه ی ذره ای ستم نمی کند؛ و اگر نیکوئى باشد، آن را چند برابر می نماید و از نزد خویش پاداش بزرگی (به او) می دهد). [النساء:40].
الله متعال مى فرمايد: (پس هر کس به اندازهء ذره ای نیکی کند، آن را می بیند)(7). (و هر کس به اندازهء ذره ای بدی کند، آن را می بیند(8). [الزلزلة:7 - 8]
الله متعال مى فرمايد: (و در روز قيامت ترازوهاى عدالت را در ميان نهيم، و هيچ كسى ستمى نبيند، واگر [عمل انسان هموزن دانه خردلى باشد، آن را مى آوريم، و ما حسابرسى را كفايت مى كنيم). [الأنبياء:47].
بعد از بر انگيختن و حساب پاداش انسانها داده مى شود، اگر كسى عمل خوب انجام داده بود در نعمتهای جاودان مى باشد، واگر كسى عمل زشت يا كفر ورزيده بود برايش عذاب داده مى شود. الله متعال مى فرمايد: (آن روز حاکمیت و فرماندهی، از آنِ الله است، ومیان شان داوری می کند؛ پس کسانی که ایمان آورده، وکارهای شایسته انجام داده اند، در بوستان ها و بهشت های پرنعمتی خواهند بود)(56). (و آنان که کفر ورزیده و نشانه های مان را انکار نموده اند، عذاب خوار کننده ای خواهند داشت)(57). [الحج:56-57].
وما مى دانيم اگر زندگى دنيا نقطه پايانى مى بود، اين زندگى ووجود بيهوده مى بود، الله متعال مى فرمايد: (آيا پنداشتيد كه ما شما را بيهوده آفريده ايم، و شما به سوى ما بازگردانده نمى شويد). [المؤمنون:115].
ششم: ايمان داشتن به قضاء وقدر، بمعنى لزوم ايمان داشتن كه الله متعال مى دانست آنچه صورت گرفته، وآنچه صورت ميگيرد، وآنچه صورت خواهد گرفت. واين همه را الله متعال قبل از آفرينش آسمانها وزمين نگاشته بود. الله متعال مى فرمايد: (و كليدهاى غيب نزد اوست، جز وى كسى از آن آگاه نيست، و مى داند آنچه را كه در بيابان و درياست. و هيچ برگى از درخت نمى افتد مگر آنكه آن را مى داند، و هيچ دانه اى در تاریکی هاى زمين نمى افتد، نه هيچ تر و خشكى، مگر آنكه در كتابى روشن نوشته است ). [الأنعام:59].
والله متعال به هر چيز علم فراگير دارد الله متعال مى فرمايد: (الله، ذاتی است که هفت آسمان را آفرید، و از زمین نیز همانند آنها را خلق کرد؛ فرمان و تقدیر الهی میان آنها فرود می آید، تا بدانید که الله بر همه چیز تواناست، به راستی علم الله همه چیز را در برگرفته است). [الطلاق:12].
و در اين جهان هيچ چيزى رخ نمی دهد، مگر اين كه الله متعال آنرا خواسته است، وآنرا آفريده واسباب آنرا فراهم نموده است، الله متعال مى فرمايد: (ذاتی كه فرمانروايى آسمانها و زمين از آن اوست، وهيچ فرزندى نگرفته، و درفرمانروايى شريكى ندارد، وهر چيزى را آفريده، واندازه و تناسب شایسته و دقیق آن را رعایت نموده است). [الفرقان:2].
و در آن حكمتهاى سرشار و رسای دارد كه انسانها به آن آگاهى ندارند، الله متعال مى فرمايد: (حکمتی سرشار و واضح است ولی هشدارها سودی نمی بخشد). [القمر:5].
الله متعال مى فرمايد: (وى ذاتی است که آفرینش را آغاز می کند، و سپس تکرارش می نماید، و این کار برای وى آسان تراست. وبرترین وصف ها در آسمان ها و زمین از آنِ اوست، ووى غالب وحکیم می باشد). [الروم:27]
الله متعال ذات حكيمی است، وخويش را به صفت حكمت ياد نموده است الله متعال مى فرمايد: (الله که همواره امور هستی را به عدالت تدبیر می کند، گواهی می دهد که هیچ معبود برحقی جز او وجود ندارد؛ و فرشتگان و صاحبان دانش نیز همین گونه گواهی می دهند، كه هیچ معبود برحقی جز الله غالب وحکیم وجود ندارد). [آل عمران:18].
الله متعال از عيسى عليه السلام ياد كرده است كه او در روز قيامت به الله متعال مى فرمايد: (اگر عذابشان دهی، بندگان توهستند؛ و اگر آنها را ببخشی، به راستی تو غالب وتوانايى). [المائدة:118].
وقت موسى عليه السلام در كنار كوه طور بود، الله متعال برايش نداء نمود، وفرمود: (اى موسى همانا من الله توانا وحكيم هستم). [النمل:9]
الله متعال قرآن كريم را هم به صفت حكمت ياد نموده است، مى فرمايد: (الر ۚ اين کتابی است که آیاتش محکم واستوارگشته، و از سوی پروردگار حکیم ودانا بیان شده است). [هود:1]. الله متعال مى فرمايد: (این احکام از حکمت هایی است که پروردگارت به سوی تو وحی نموده است. وهیچ معبودی را شریک الله قرار مده، که نکوهیده وبدور از رحمت الهی در دوزخ خواهی افتاد). [الإسراء:39].
پيامبران عليهم السلام در آنچه از الله متعال تبليغ مى كنند معصوم هستند. چرا كه الله متعال بهترين بندهايش را بر مى گزيند، تا رسالت الهی را به مردم برسانند. الله متعال مى فرمايد: (الله، از فرشتگان ومردم، فرستادگانی برمی گزیند. بی گمان الله شنوای بیناست). [الحج:75].
الله متعال مى فرمايد: (الله آدم و نوح، و خاندان ابراهیم و خاندان عِمران را بر جهانیان برتری بخشید). [آل عمران:33].
الله متعال مى فرمايد: (فرمود: ای موسی! من، تو را با پیام ها و کلام خویش بر سایر مردم برگزیدم؛ پس آنچه را به تو داده ام، بگیر واز بندگانِ سپاس گزار باش). [الأعراف:144].
وپیامبران علیهم السلام مى دانند آنچه بالايشان نازل مى شود وحي الهى است، وآنها در وقت نزول وحى فرشتگان را مشاهده مى كنند. الله متعال مى فرمايد: (پروردگارم داناى غيب است. و كسى را بر غيب خويش آگاه نمى سازد) (26). (مگر كسانى از رسولانى را كه خود بپسندد. كه او پيشاپيش و پشت سر او نگهبانى رهسپار مى كند) (27). (تا مشخص کند که پیام های پروردگارشان را ابلاغ کرده اند، و او به آنچه نزد آنهاست، احاطه دارد و تعداد همه چیز را به شمارش درآورده است)(28). [الجن:26-28].
وآنها را امر نموده است تا رسالت هاى الهى را به مردم برسانند.
الله متعال مى فرمايد: (اى رسول، برسان آنچه را كه از جانب پروردگارت به سوى تو فرو فرستاده شده است، و اگر اين كار را نكنى، رسالتش را نرسانده اى. والله تو را از مردم حفظ مى كند. الله گروه كافران را هدايت نمى كند). [المائدة:67].
الله متعال مى فرمايد: (فرستادگانی مژده رسان و بیم دهنده برانگیخیتم، تا مردم پس از ارسال پیامبران، عذر وبهانه ای در برابر الله نداشته باشند. والله غالبِ وباحکمت است). [النساء:165].
پيامبران عليهم السلام از همه بيشتر از الله متعال ترس وهراس دارند، و هرگز در رسالتهاى الهى زيادت و كاستی نمى آورند، الله متعال مى فرمايد: (اگر پیامبر، سخنان دروغینی بر ما می بست)(44). (بى گمان از او به سختى انتقام مى گرفتيم)(45). (سپس رگ قلبش وبند دلش را قطع می کردیم)(46). (و هیچ کس از شما نمی توانست مانع مجازاتش شود)(47). [الحاقة:44-47].
ابن کثیر رحمه الله مى فرماید: الله متعال مى فرمايد: {وَلَوْ تَقَوَّلَ عَلَيْنَا} اگر محمد صلى الله عليه وسلم قسميكه همين كفار گمان و ادعا كردند، بالاى ما دروغ مى بست، ويا در رسالت چيزى مى افزود يا از آن مى كاست، ويا از خود چيزى مى گفت و او را بما نسبت مى داد - در حال كه چنين نمى بود- او را ما عاجل مجازات مى كرديم، قسميكه فرمود:{لَأَخَذْنَا مِنْهُ بِالْيَمِينِ} بعضیها گفتند: ما از او بدست راست انتقام مى گرفتيم، چرا كه چنين انتقام سختر است. وبعض ديگر گفتند: از دست راست او مى گرفتيم.
الله متعال مى فرمايد: (و قتيكه الله مى فرمايد اى عيسى فرزند مريم، آيا تو به مردم گفتى كه مرا و مادرم را به عنوان دو معبود به جاى الله گيريد؟ گويد: تو را به پاكى ياد مى كنم، مرا نسازد چيزى بگويم كه سزاوار من نيست. اگر آن را گفته باشم، بى گمان آن را دانسته اى. آنچه را كه در ذات من است، مى دانى، و آنچه را كه در ذات تو است نمى دانم. بى گمان تو خود به غيبها دانايى. چیزی جز دستوری که به من دادی، به آنان نگفتم؛ اینکه الله را که پروردگار من و شماست، پرستش نمایید. وتا زمانی که در میانشان بودم، گواهشان بودم و چون مرا از میانشان برداشتی، خودت مراقبشان بودی و تو بر همه چیز گواهی).
[المائدة:116-117].
از فضل ومهربانی الله متعال بالاى پيامبران عليهم السلام اين است، كه آنها را در تبليغ رسالت خويش پايدار واستوار مى دارد، الله متعال مى فرمايد: (هود) گفت: من، الله را گواه می گیرم و شما نیز گواه باشید که من از آنچه شریکش قرار می دهید، بیزارم (54) جز او؛ پس همه ی شما بر ضد من نیرنگ کنید و آن گاه به من مهلت ندهید) (55). (همانا من بر الله که پروردگار من و شماست، توکل نمودم. هیچ جنبنده ای نیست مگر آنکه او، مهارش را به دست دارد. بی گمان پروردگارم بر راه راست است). [هود 54-56].
الله متعال مى فرمايد: (و نزدیک بود تو را از آیاتی که بر تو نازل می کنیم، باز دارند تا سخنان دیگری به ما نسبت دهی و آن گاه تو را دوست بگیرند) (73). (و اگر تو را استوار و پا برجا نمی گرداندیم، نزدیک بود اندکی به آنان گرایش یابی) (74). (در این صورت در دنیا و پس از مرگ، عذابی دو چندان به تو می چشاندیم، و آن گاه در برابرمان هیچ یار و یاوری برای خود نمی یافتی) (75). [الإسراء:73-75].
اين آيات وآيات قبل از آن گواه بر اين است كه قرآن كريم از جانب پروردگار نازل گرديده است؛ زیرا اگر از جانب پيامبر محمد صلى الله عليه وسلم مى بود، در بر گیرنده یی اين زيبائى و پر معنى نمى بود.
الله سبحانه وتعالى پيامبرانش را از ضرر وزيان مردم در پناه خود قرار می دهد الله متعال مى فرمايد: (ای فرستاده (ی ما، ای محمد)! آنچه را از سوی پروردگارت بر تو نازل شده است، تبلیغ کن و اگر چنین نکنی، پیام الهی را نرسانده ای. الله تو را در برابر مردم حفظ می کند. همانا الله مردم کفر پیشه را هدایت نمی کند). [المائدة:67].
الله متعال مى فرمايد: (و بر آنان سرگذشت نوح را بخوان؛ آنگاه که به قومش گفت: ای قوم من! اگر اینکه در میان شما بایستم و شما را با آیات الله پند و اندرز دهم، بر شما دشوار تمام می شود. پس من بر الله توکل نمودم؛ شما با معبودان تان هر تدبیری که می خواهید، فراهم آورید و این کار بر شما پوشیده و تردید آمیز نباشد و آن گاه درباره ام حکم کنید و به من مهلت ندهید). [يونس:71].
الله متعال مى فرمايد: كه موسى عليه السلام چنين گفت: (گفتند: ای پروردگارمان! ما از این می ترسیم که به شکنجه و آزارمان بپردازد یا سرکشی نماید . فرمود: نترسید. من با شما هستم؛ می شنوم و می بینم).[طه:45-46].
الله متعال بيان نمود كه او پيامبرانش را از شر واذيت دشمنان ايشان محفوظ مى دارد، و الله سبحانه وتعالى وحى خويش را هم از هرنوع زيادت ونقصان حفظ مى دارد، الله متعال مى فرمايد: (بی گمان ما، قرآن را نازل کرده ایم و به طور قطع خود نگهبان آن هستیم). [الحجر:9].
پيامبران عليهم السلام از هر آنچه كه خلاف عقل واخلاق باشد معصوم مى باشند، الله متعال پيامبرش محمد صلى الله عليه وسلم را تزكيه نموده مى فرمايد: (و بی گمان تو، بر اخلاق بزرگی قرار داری). [القلم:4].
وهمچنان مى فرمايد: (و رفیقتان (محمد)، دیوانه نیست). [التكوير:22].
بخاطر اين كه پيامبران وجيبه رسالت را به درستى انجام دهند، وپيامبران عليهم السلام مكلف هستند تا اومر الهى را به مردم برسانند. آنها نه صفات ربوبيت را دارند ونه صفات الوهيت را، بلكه آنها بشر هستند همانند ساير انسانها، فقط الله متعال به آنها وحى مى فرستد.
الله متعال مى فرمايد: (پیامبران شان به آنان گفتند: ما انسان هایی همانند خود شما هستیم؛ ولی الله بر هرکس از بندگانش که بخواهد، منت می گذارد و ما جز به خواست الله نمی توانیم برایتان معجزه ای بیاوریم. و مومنان باید بر الله توکل کنند). [إبراهيم:11].
الله متعال به پيامبرش محمد صلى الله عليه وسلم امر مى كند تا براى قومش بگويد: (بگو: من فقط بشرى مانند شما هستم كه به من وحى مى شود كه معبودتان، معبود يكتاست. پس كسى كه به لقاى پروردگارش اميدوار است بايد كه كار پسنديده اى انجام دهد، و در پرستش پروردگارش كسى را شريك نياورد).
[الكهف:110].
اسلام بسوى پرستش یگانه الله متعال به بزرگترين اصول عبادات دعوت مى نماید كه آن عبارت است از: نماز كه داراى قيام ركوع سجده ذكر وستايش الله ودعاء مى باشد، روزانه پنج بار اداء مى گردد، تمام امتياز طلبی ها توسط آن برطرف مى گردد، ثروتمند مستمند رئيس ومرؤوس همه بخاطر اداى نماز در يک صف ايستاده مى شوند.
زكات: مقدار كمى مال است - به اساس شروط واندزه كه الله متعال آن را بيان نموده است- در مال ثروتمندان لازم مى گردد كه براى فقيران وغير آنها در سال يکبار تاديه مى گردد. روزه: بمعنى اجتناب از هر نوع مفطرات در روز ماه رمضان، كه توسط آن نفس انسان به ارادت وشكيبائى تربيت مى گردد. حج: بمعنى نيت بيت الله در مكه مكرمه، كه در عمر يك بار بالاى شخص توانمند فرض مى گردد، ودر حج همه يكسان به سوى الله متعال رو مى آورند، وتمام امتياز طلبی ها در آن بر طرف مى گردد.
اسلام بسوى پرستش الله متعال به بزرگترين عبادات دعوت مى نماید، كه آن همان عبادات بزرگ است كه الله متعال آن را بالاى تمام پيامبران ورسولان عليهم الصلاة السلام واجب نموده است، كه بزرگترين آن:
اول: نماز، الله متعال آن را بالاى مسلمانان فرض نموده است قسميكه بالاى پيامبران علیهم الصلاة والسلام فرض نموده بود، الله متعال پيامبرش ابراهيم خليل را امر نمود تا بیت الله را برای طواف کنندگان و معتکفان و اهل رکوع و سجده پاک نماید.
الله متعال مى فرمايد: (و چون کعبه را برای مردم محل اجتماع و مرکز امن قرار دادیم، مقام ابراهیم را جایگاه نماز قرار دهید؛ ما به ابراهیم و اسماعیل وحی کردیم که بیت الله را برای طواف کنندگان و معتکفان و اهل رکوع و سجده پاکیزه نمایید). [البقرة:125].
الله متعال آن را بالاى موسى عليه السلام واجب نمود، قسميكه در نخستين نداء برايش فرمود: (همانا من، پروردگارِ تو هستم؛ کفش هایت را بیرون بیاور که تو در میدان پاکِ طوی هستی)(12). (و من تو را بر گزيده ام پس به آنچه وحى مى شود گوش فرا ده)(13). (همانا من الله هستم که هیچ معبود برحقی جز من وجود ندارد؛ پس مرا عبادت و پرستش کن و نماز را برای یاد من برپا دار)(14). [طه:12-14].
الله متعال در مورد مسيح عيسى عليه السلام مى فرمايد، كه او را به برپايى نماز وتاديه زكات امر نمود: (و هر جا که باشم مرا پُر از خیر و برکت نهاده، و مرا تا زنده ام به نماز و زکات سفارش نموده است). [مريم:31].
نماز در اسلام همان عبادت است كه داراى قيام ركوع سجده ذكر وستايش الله ودعاء مى باشد، روزانه هر مسلمان آن را پنج بار اداء مى كند، الله متعال مى فرمايد: (بر نمازها و (به ویژه) نماز عصر، پای بند باشید و خاشعانه در پیشگاه الله (به عبادت) بایستید).
[البقرة:238].
الله متعال مى فرمايد: (به هنگام زوال خورشيد تا تاريكى شب نماز بر پا دار، و نيز به قرآن خواندن فجر (نماز صبح پايبند باش،. بى گمان قرآن خواندن فجر (نماز صبح) با حضور فرشتگان است). [الإسراء:78].
پيامبر صلى الله عليه وسلم فرمودند: اما در ركوع است در آن بزرگى پروردگارتان را اظهار نمائيد، و در سجده تلاش كنيد تا دعاء نمائيد، مطمئنا كه پذيرفته خواهد شد). (صحيح مسلم).
دوم: زكات است که الله متعال آن را بالاى مسلمانان فرض نموده است چنانچه آن را بالاى پيامبران ومرسلين علیهم الصلاة والسلام فرض نموده بود، وزكات مقدار كمى مال است - به اساس شروط واندازه كه الله متعال آن را بيان نموده است- در مال ثروتمندان لازم مى گردد كه براى فقيران وغير آنها در سال يک باربايد تاديه گردد. الله متعال مى فرمايد: (بخشی از اموالشان را به عنوان زکات بگیر تا بدین وسیله آنان را پاک و تزکیه نمایی و برایشان دعا کن، به راستی که دعایت، مایه ی آرامش آنهاست، و الله، شنوای داناست). [التوبة:103].
وقت پیامبر صلى الله علیه وسلم معاذ رضى الله عنه را به یمن فرستاد برايش چنين فرمود: (تو با قوم اهل کتاب روبرو مى شوى، آنها را دعوت كن به گواهی بر اين كه نيست معبود برحق جز الله متعال، ومن فرستاده الله هستم، اگر اين را از تو پذيرفتند، آنها را آگاه كن كه بالايشان در روز وشب پنج وقت نماز فرض است، اگر اين را از تو پذيرفتند، آنها را آگاه كن كه الله متعال بالاى آنها در مالهای شان زكاة را فرض نموده است كه از ثروتمندان گرفته مى شود وبالاى مستمندان توزيع مى گردد. اگر اين را از تو پذيرفتند، از گرفتن بهترين مالهای شان پرهيز كن. و از دعا مظلوم هراس كن؛ چرا در بين او والله متعال هيچ حجاب ومانعی وجود ندارد). روایت الترمذي: 625
سوم: روزه که الله متعال آن را بالاى مسلمانان فرض نموده است قسميكه بالاى پيامبران ورسولان گذشته علیهم الصلاة والسلام فرض نموده بود. الله متعال مى فرمايد: (ای کسانی که ایمان آورده اید! روزه بر شما فرض شده، چنان که بر کسانی که پیش از شما بودند، فرض شده بود؛ تا پرهيزگار شويد). [البقرة:183]. روزه: بمعنى اجتناب از هر نوع مفطرات در روز ماه رمضان، وتوسط روزه نفس انسان به ارادت وشكيبائى تربيت مى گردد. پيامبر صلى الله عليه وسلم فرمودند: (الله متعال مى فرمايد: روزه از من است، ومن پاداش روزه را مى دهم، بخاطر من شهوت وخوردن ونوشيدن خويش را ترك مى كند.
روزه سپر است. براى روزه دار دو خوشحالى مى باشد: خوشحالى وقت افطار، وخوشحالى كه باپروردگارش روبرو مى شود). صحيح البخاري 7492
چهارم: حج است. الله متعال حج را بالاى مسلمانان فرض نموده است، قسميكه بالاى پيامبران ورسولان گذشته علیهم الصلاة والسلام فرض نموده بود. الله متعال ابراهيم خليل را امر نمود تا براى فرا خواندن حج آواز بلند نمايد.
الله متعال مى فرمايد: (در میان مردم برای حج بانگ برآور؛ تا پیاده و سوار بر شتران باریک اندام و چابکی که راه های دور و دراز را پشت سر می نهند، نزدت بیایند). [الحج:27].
الله متعال او را امر نمود تا بيت الله را براى حجاج پاکيزه نمايد. الله متعال مى فرمايد: (و زمانی را یاد کن که برای ابراهیم مکان خانه ی کعبه را مشخص نمودیم و به او فرمان رسید: چیزی را شریکم مگردان و خانه ام را برای طواف کنندگان و نمازگزاران و کسانی که رکوع و سجده می کنند، پاک بگردان). [الحج:26].
حج: بمعنى قصد نمودن خانه الله در مكه مكرمه، بخاطر انجام اعمال مشخص كه در عمر يكبار بالاى شخص توانا وتوانمند فرض مى گردد.
الله متعال مى فرمايد: (حج این خانه برای الله بر کسی که توانایی رفتن به آنجا را دارد، واجب است. و هر کس سر باز زند، بداند که الله از جهانیان بی نیاز است). [آل عمران:97].
در حج حجاج مسلمان در يكجا با هم گرد مى آيند، بخاطر الله متعال مخلصانه عبادت را انجام مى دهند، وتمام حجاج یکسان مناسك حج را اداء مى كنند، و تمام تفاوتهاى محيطى فرهنگى مادى را پشت سرمى گذارند.
بزرگترين ويژگيهاى عبادات در اسلام اين است، كه الله متعال چگونگى، اوقات ، وشروط آن را بيان نموده است، وپيامبر صلى الله عليه وسلم آنرا فقط تبليغ كرده است. و تا امروز هيچ بشر در آن زيادت و كاستگى نياورده است.
الله متعال مى فرمايد: (امروز برای شما دین تان را کامل کردم، و نعمتم را بر شما تمام نمودم، و اسلام را برای شما به عنوان دین پسندیدم). [المائدة:3].
الله متعال مى فرمايد: (پس به آنچه به تو وحی شده، تمسک بجوی؛ بی گمان تو، بر راه راست هستی). [الزخرف:43].
الله متعال درمورد نماز مى فرمايد: (و هنگامی که نماز را به جای آوردید، الله را در حالت ایستاده و نشسته و بر پهلوهای تان یاد کنید. و چون آرامش یافتید، نماز را (به طور کامل) به جای آورید. بی گمان نماز در اوقات مشخص و معینی بر مومنان فرض است). [النساء:103].
الله متعال در مورد مستحقين زكات مى فرمايد: (زکات، ویژه ی نیازمندان، و مستمندان، و کارگزاران زکات و کسانی است که باید از آنان دل جویی شود، و نیز برای (آزادی) برده گان، و (ادای بدهکاریِ) بده کاران و (مجاهدانِ) راه الله، و در راه ماندگان می باشد، اين فریضه ای از سوی الله است. و الله دانای حکیم است). [التوبة:60].
الله متعال درمورد روزه مى فرمايد: (ماه رمضان، ماهی است که در آن قرآن به عنوان راهنمای مردم و نشانه های هدایت و جداکننده ی حق از باطل نازل شده است.کسی که ماه رمضان را دریابد، باید آن را روزه بگیرد، و هرکس مریض یا مسافر باشد، باید به تعداد روزهای فوت شده در سایر ایام روزه بدارد. الله برای شما آسانى می خواهد، نه سختى. تا روزه ی ماه رمضان را کامل کنید، و الله را بر اینکه هدایت تان کرده است، به بزرگی یاد کنید؛ باشد که سپاس گزاری نمایید). [البقرة:185].
الله متعال در مورد حج مى فرمايد: (حج ماه های معینی است. هرکس در این ماه ها خود را به انجام فریضه ی حج ملزَم کرد، باید از هم بستری با زنان و از گناه و مجادله خود داری کند، و الله از هر کار نیکی که انجام میدهید آگاه است. و زاد و توشه بردارید و بدانید که بهترین توشه، تقواست. ای خردمندان! از من بترسید). [البقرة:197].
اين همان عبادات بزرگ است كه تمام پيامبران عليهم السلام مردم بسوى آن را فرا خوانده اند.
پيامبر اسلام محمد بن عبدالله از نسل اسماعيل بن ابراهيم عليهم السلام مى باشد، در مكه سال 571م تولد گرديد، و در آنجا مبعوث گرديد، و از آنجا بسوى مدينه هجرت نمود، قومش او را بنام امين ياد مى كردند، با قومش در امور بت پرستى سهم نگرفت، فقط در كارهاى خوب با آنها سهيم مى بود، وى قبل از بعثتش داراى اخلاق نيكوى بزرگى بود، پروردگارش او را به اخلاق بزرگ ياد كرده است، الله متعال در موردش مى فرمايد: (و بی گمان تو، داراى اخلاق بزرگی استى). [القلم:4].
وقت به چهل سالگى رسيد به پیامبر ى مبعوث گرديد، والله متعال وى را به معجزه ها تاييد کرد، كه بزرگترين آن معجزة قرآن كريم بود.
پيامبر صلى الله عليه وسلم مى فرمايد: (هيچ پيامبر در گذشته نگذشته مگر اين كه برايش يك يا چند معجزه داده شده است، كه مردم به او ايمان آوردند، وآنچه بالاى من نازل گرديده وحى از جانب الله متعال است، اميد وارم که در روز قيامت پيروان من از همه بيشتر باشند).
صحيح البخاري قرآن كريم وحى است از جانب الله متعال كه بالاى پيامبر صلى الله عليه وسلم نازل گرديده است، الله متعال مى فرمايد: (در این کتاب که راهنما و هدایتگر پرهیزگاران است، هیچ شک و تردیدی وجود ندارد). [البقرة:2].
الله متعال مى فرمايد: (آیا در قرآن نمی اندیشند؟ اگر قرآن از نزد غیر الله بود، به طور قطع در آن اختلاف بسیاری می یافتند). [النساء:82].
الله متعال جنيات وانسانها را چالش داد، تا همانند قرآن كتاب بياورند، الله متعال مى فرمايد: (بگو: اگر همه ی انسان ها و جن ها جمع شوند و بخواهند همانند این قرآن را بیاورند، هرگز نمی توانند مانندِ آن را بیاورند؛ هرچند یاور و پشتیبان یکدیگر باشند). [الإسراء:88]
همچنان الله متعال آنها را چالش داد، تا همانند ده سوره هاى قرآن كريم بياورند، الله متعال مى فرمايد: (آیا می گویند قرآن را از پیش خود ساخته و بافته است. بگو اگر راست می گویید، شما هم ده سوره بر ساخته همانند آن بیاورید، و برای این منظور هر که جز الله را که می توانید، به کمک بخوانید). [هود:13].
حتى اين كه الله متعال آنها را چلنج داد، تا همانند يك سوره قرآن كريم را بياورند، الله متعال مى فرمايد: (و اگر در مورد آیاتی که بر بنده ی خویش نازل کرده ایم، شک و تردید دارید، پس اگر راست می گویید، یک سوره همانند قرآن بیاورید، و بدین منظور گواهانتان جز الله را فرابخوانید). [البقرة:23].
قرآن كريم يگانه معجزه از معجزهاى جاويدان پيامبران است كه تا امروز باقى مانده است. وقتيكه الله متعال دين خويش را تكميل نمود، وپيامبر صلى الله عليه وسلم آنرا بكمال امانتداری به مردم تبليغ کرد، در سن شصت سه سالگى از دنيا چشم پوشيد، ودر مدينه منوره به خاك سپرده شد ( صلى الله عليه وسلم).
محمد صلى الله عليه وسلم خاتم پيامبران ورسولان است الله متعال مى فرمايد: (محمد، پدر هیچ یک از مردان شما نیست؛ ولی فرستاده ی الله و آخرین پیامبر است.و الله به هر چیزی داناست). [الأحزاب:40].
از ابوهریره (رضي الله عنه) روايت شده است كه رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمود: (مثال من و سایر پیامبران قبل از من، مانند مردی است كه خانه‌ای زیبا و كامل بسازد مگر اینكه در گوشه‌ای، جای یک خشت را خالی بگذارد. مردم، اطراف آن دور می‌زنند و با تعجب می‌گویند: آیا این یک خشت، گذاشته نمی‌شود»؟ نبی اكرم (ﷺ) فرمود: «من همان یک خشت و خاتم پیامبران هستم).
صحيح البخاري، در انجيل عيسى عليه السلام مژده نبوت محمدرسول الله (ﷺ) را داده بود: (سنگ که معماران ازگذاشتن آن ابا ورزيدند، آن در قسمت بلند وبالائى زاويه قرار گرفت. آيا شما در كتابها نخوانده ايد كه يسوع از جانب رب براى ايشان فرمود: اين همان شگفتى در نگاه ما بود). در سفر تورات كه تا امروز هم موجود است چنين ياد شده است، الله متعال به موسى عليه السلام فرمود: (در بين آنها از قوم آنها پيامبر را مبعوث مى كنم، كه از وحى من صحبت مى كند، وبه قومش وحى من را مى رساند).
الله متعال پیامبرش محمد(ﷺ) را با هدایت و دین حق فرستاد ، والله گواهى ميدهد كه او بر حق است، واو وى را دعوتگر بسوى الله فرستاده است.
الله متعال مى فرمايد: (اما الله در مورد آنچه بالاى تو نازل نموده، گواهی می دهد که آن را به علم و دانش خود فرو فرستاده است؛ و فرشتگان نیز گواهی می دهند. و همین بس که الله گواه است). [النساء:166].
الله متعال مى فرمايد: (او ذاتی است که پیامبرش را با هدایت و دین حق فرستاد تا آن را بر همه ی ادیان پیروز نماید. و همین بس که الله گواه است). [الفتح:28].
الله متعال وى را با هدايت مبعوث نمود، تا مردم را از تاريكی هاى بت پرستى كفر ونادانى؛ بسوى نور يكتاپرستى وايمان بكشاند.
الله متعال مى فرمايد: (الله بدین وسیله، راه های نجات را به آنان که در پیِ خشنودیِ او هستند نشان می دهد، و آنان را از تاریکی ها به سوی نور می برد، و به راه راست هدایت شان می کند). [المائدة:16].
الله متعال مى فرمايد: (الر(این) کتابی است که بر تو نازل کردیم تا مردم را به فرمان پروردگارشان از تاریکی ها به سوی نور و راه پروردگار توانا و چیره و ستوده، بیرون آوری). [إبراهيم:1].
شريعت اسلام كه محمد(ﷺ) آنر ا آورده است، پايان رسالتهاى الهى، وشرائع ربانى مى باشد. الله متعال توسط بعثت محمد(ﷺ) دين خويش را تكميل نمود، ونعمتش را بالاى مردم به اتمام رساند، الله متعال مى فرمايد: (امروز برای شما دینتان را کامل کردم، و نعمتم را بر شما تمام نمودم، و اسلام را برای شما به عنوان دین پسندیدم). [المائدة:3].
شريعت اسلام شريعت كامل است كه در آن صلاح دين وزندگى مردم نهفته است؛ وتمام مسائل كه در شرائع قبلى بوده، آنرا به درجه تكاملى به اتمام رسانيده است. الله متعال مى فرمايد: (بی گمان این قرآن به استوارترین راه ها هدایت می کند، و به مومنان نیکوکار نوید می دهد که پاداش بزرگی در پیش دارند). [الإسراء:9].
شريعت اسلام تکالیف سنگین و قید و بندهایی را که بر عهده ی امتهاى قبلى بود، ازمردم رفع ساخت.
الله متعال مى فرمايد: (آنان که از پیامبر درس نخوانده ای که نامش را در تورات و انجیل میبینند، پیروی می کنند؛ پیامبری که به سوی نیکی فرا می خواند، و از بدی باز می دارد، و نعمت های پاک را برایشان حلال می گرداند و ناپاکی را بر آنان حرام می نماید، و تکالیف سنگین و قید و بندهایی را که بر عهده ی آنان بود، از آنان رفع می کند. پس کسانی که به او ایمان بیاورند و او را گرامی بدارند و یاریش کنند و از نوری که بر او نازل شده است، پیروی نمایند؛ چنین کسانی رستگارند). [الأعراف:157].
شريعت اسلام ناسخ تمام شرايع قبلى مى باشد، الله متعال مى فرمايد: (و قرآن را که تصدیق کننده ی کتاب های پیشین و گواه و حافظِ آنهاست، به درستی بر تو نازل کردیم ؛ پس در میان شان مطابق احکامی که الله نازل کرده است، حکم نما و به پیروی از خواسته های نفسانی آنان، از حقیقتی که (از سوی الله) بر تو فرو فرستاده، روی مگردان. برای هر یک از شما آیین و راه روشنی قرار داده ایم. و اگر الله می خواست، شما را یک امت قرار می داد؛ ولی می خواهد در احکامی که به شما داده، شما را بیازماید. پس به سوی نیکی ها بشتابید؛ بازگشت همه ی شما به سوی اوست و از آنچه در آن اختلاف دارید، آگاهتان می کند). [المائدة:48].
قرآن كريم كه شامل شريعت است، مؤيد تمام كتابهاى سابقه الهى بوده، وچيره بر آن، وناسخ آنها مى باشد.
الله متعال بعد از بعثت محمد(ﷺ) هيچ دين جز اسلام را نمى پذيرد، آن دين كه محمد (ﷺ) آنرا آورده است، واگر كسى جز اسلام به دين ديگرى رو آورد هر گز از او پذيرفته نمى شود. قال الله تعالى: (و هر کس دینی جز اسلام بجوید، هرگز از او پذیرفته نمی شود، و در آخرت از زیان کاران خواهد بود). [آل عمران:85].
الله متعال مى فرمايد: (بی گمان دین حق و قابل قبول نزد الله اسلام است، و اهل کتاب تنها پس از آن، (در قبول اسلام با هم اختلاف نمودند که با وجود آگاهی از حق، از روی حسادتی که در میانشان بود، به سرکشی پرداختند.
و هرکس به آیات الله کفر بورزد، بداند که الله خیلی زود حسابِ کننده است). [آل عمران:19].
اين همان اسلام است كه آيين ابراهيم الخليل بود، الله متعال مى فرمايد: (و چه کسی جز افراد نادان از آیین ابراهیم، رویگردان است؟! ما ابراهیم را در این دنيا برگزیدیم، و او در آخرت از افراد شایسته خواهد بود). [البقرة:130].
الله متعال مى فرمايد: (و چه آیینی بهتر از دین کسی است که خود را تسلیم الله می کند، و نیکوکار و پیرو دین حنیف و توحیدی ابراهیم است، الله ابراهیم را به دوستی برگزید). [النساء:125].
الله متعال پيامبرش محمد(ﷺ) را امر نمود تا بگويد: (بگو: همانا پروردگارم مرا به راه راست هدایت کرده است؛ به دینی استوار؛ دین ابراهیم حنیف و توحیدگرا، و او از زمره مشرکان نبود). [الأنعام:161].
قرآن كريم كلام الله متعال است، كه اآن را بالاى پيامبر عربى محمد (ﷺ) به زبان عربى نازل نموده است، الله متعال مى فرمايد: (و بى ترديد اين قرآن، نازل شده ی پروردگار جهانيان است)(192). (روح الامين (جبرئیل) آن را فرو آورده است)(193). (بر قلبت نازل كرد تا از هشدار دهندگان باشى)(194). (به زبان عربی روشن و رسا)(195). [الشعراء:192-195].
الله متعال مى فرمايد: (به يقين تو، قرآن را از نزد حكيمى دانا فرا مى گيرى). [النمل:6].
قرآن كريم از جانب الله متعال نازل گرديده، ومؤيد كتابهاى قبلى الهى مى باشد ، الله متعال مى فرمايد: (چنین نیست که این قرآن، ساختگی و از سوی غیرالله باشد؛ بلکه تصدیق کننده ی کتاب های پیشین، و شرح و توضیحی اين کتاب است، و در آن شک و تردیدی نیست؛ بلکه از سوی پروردگار جهانیان است).
[يونس:37].
قرآن كريم تمام مسائلی را كه يهود ونصارى در دين ايشان در آن اختلاف نموده اند، حل وفصل نموده است، الله متعال مى فرمايد: (به راستی این قرآن، بیشتر مواردی را که بنی اسرائیل در آن اختلاف داشتند، برایشان بیان می کند). [النمل:76].
قرآن كريم داراى دلايل وبراهين است، كه بخاطر حجت بالاى مردم، حقيقتهاى شناخت الله متعال ودين او و پاداش آن را بيان مى كند، الله متعال مى فرمايد: (و به راستی برای مردم در این قرآن هرگونه مثالی زده ایم تا پند بگیرند). [ الزمر:27].
الله متعال مى فرمايد: (و کتاب را بر تو نازل کردیم که بیانگر همه چیز، و هدایت و رحمت و بشارتی برای مسلمانان است). [النحل:89].
قرآن كريم پاسخگوى تمام پرسشهاى مهم است كه ميليونها انسان را حيرت انگيز نموده است. وقرآن كريم در مورد چگونگى آفرينش آسمانها وزمين صحبت مى كند، الله متعال مى فرمايد: (آیا کافران نمی دانند که آسمان ها و زمین بسته و به هم پیوسته بودند و ما، آنها را شکافتیم؟ و هر موجود زنده ای را از آب پدید آوردیم؛ پس آیا ایمان نمی آورند). [الأنبياء:30].
چگونه الله متعال انسان را آفريد، الله متعال مى فرمايد: (ای مردم! اگر درباره ی آخرت شک و تردید دارید، پس همانا ما، شما را از خاک و آنگاه از نطفه و به همین ترتیب از خون بسته و سپس از پاره گوشتی با آفرینش کامل یا ناتمام آفریدیم تا برای شما روشن نماییم (که ما توانایی برانگیختن را داریم). و جنین ها را تا زمان مشخصی که خواستِ ماست، در رحم ها نگه می داریم و آن گاه شما را به صورت طفلی بیرون می آوریم تا به حد رشد و بلوغتان برسید.و برخی از شما (زودتر) می میرند و برخی به فرتوتی و ناتوانی عمرشان می رسند؛ چنانچه پس از علم و دانشی که داشته اند، دیگر چیزی نمی دانند.و زمین را خشک و مرده می بینی و چون آب باران بر آن نازل کنیم، به جنبش و حرکت در می آید و رشد می کند، و انواع گیاهان زیبا و باطراوت می رویاند). [الحج:5].
وفرجام انسان چه خواهد بود، پاداش نيكو كاران وبدكاران بعد از اين زندگى چه خواهد بود، در این مورد دلايل در پراگراف شماره (20) ذکرگرديده است. آيا اين وجود تصادفا آفریده شده است يا مقصد والای در عقب این آفرينش وجود دارد؟ الله متعال مى فرمايد: (آیا در قدرت و فرمانروایی پروردگار در آسمان ها و زمین و در انواع مخلوقاتی که الله آفریده است و در اینکه شاید پایان عُمرشان نزدیک شده باشد، نیاندیشیده اند، پس بعد از این ( قرآن) به کدامین سخن ایمان می آورند). [الأعراف:185].
الله متعال مى فرمايد: (آیا گمان برده اید که ما شما را بیهوده آفریدیم، و شما به سوی ما بازگردانده نمی شوید). [المؤمنون:115].
قرآن كريم به همان زبان كه نازل گرديده است، تا حال نگه دارى شده است، الله متعال مى فرمايد: (بی گمان ما، قرآن را نازل کرده ایم، و به طور قطع خود نگهبان آن هستیم). [الحجر:9].
يك حرف آن هم از آن كم نشده است، و ممكن نیست كه در آن تناقض كاستگى يا تغير وتبديل صورت گيرد، الله متعال مى فرمايد: (آیا در قرآن نمی اندیشند، اگر قرآن از نزد غیر الله مى بود، به طور قطع در آن اختلاف بسیاری می یافتند). [النساء:82].
قرآن کریم كتاب چاپ شده وبه نشر سپرده شده است، و آن كتاب بزرگ ومعجزه است، وشايسته آن است كه بايد خوانده و شنيده شود ، و يا ترجمه هاى آن خوانده شود. قسميكه سنت پيامبر صلى الله عليه وسلم كه در آن مورد صحبت كرده اند، وآموزه هاى او، و سيرت او نگهدارى، و از طريق سلسله راويان ثقه و معتمد نقل گرديده است، و به زبان عربى به نشر رسيده است. و به زبانهاى زيادى ترجمه شده است. تنها قرآن كريم و سنت نبوى دو مصدر و مرجع احكام اسلامى و تشريعات الهى مى باشد. اسلام از عملكرد کسانی که به آن منتسب می شوند گرفته نمى شود، بلكه از وحى الهى معصوم گرفته مى شود، كه همانا قرآن كريم و سنت نبوى مى باشد. الله متعال در مورد قرآن كريم چنين مى فرمايد: به یقین کسانی که قرآن را آنگاه که به آنان رسید، انکار کردند (بر ما پوشیده نیستند)؛ و بی گمان قرآن، کتاب گران مایه و ارزشمندی است باطل (تحریف و دگرگونی) از هیچ سو به آن راه نمی یابد؛ از سوی پروردگارِ حکیم و ستوده نازل شده است. [فصلت:41 42].
الله متعال در مورد سنت نبوى فرموده كه او وحى از جانب الله مى باشد. (آنچه پیامبر به شما داد، آن را بگیرید و از آنچه شما را باز داشت، باز آیید و تقوا الله پیشه کنید؛ بی گمان الله، سخت کیفر است). [الحشر:7].
اسلام امر نموده تابا پدر ومادرنيكويى صورت گيرد، الله متعال مى فرمايد: (و پروردگارت فرمان داد که جز او را عبادت و پرستش نکنید، و به پدر و مادر نیکی نمایید. و چون یکی از آنها یا هر دوی آنها نزد تو به سن پیری رسیدند، کوچک ترین سخن ناخوشایندی به آنان مگو، و بر سرشان داد مزن، و به آنان سخن نیکی بگو). [الإسراء:23].
الله متعال مى فرمايد: (و به انسان درباره ی پدر و مادرش سفارش کردیم؛ مادرش در حالی که دچار ضعف روز افزون می شد، به او باردار گشت، و تا دو سال هم به او شیر می دهد. که سپاس گزار من و پدر و مادرت باش و (بدان که) بازگشت به سوی من است). [لقمان:14].
الله متعال مى فرمايد: (و به انسان سفارش کردیم به پدرو مادرش نیکی نماید. مادرش با تحمل رنج و سختی به او باردار شد، و با رنج و سختی او را به دنیا آورد. و کم ترین دوران بارداری و از شیرگرفتنش، سی ماه است. و چون به کمال نیرومندی و رشدش برسد، و چهل سالگی را دریابد، گوید: ای پروردگارم! توفیقم ده تا سپاس گزار نعمتت باشم، که به من و پدر و مادرم ارزانی داشتی. و توفیقم دِه کار شایسته ای انجام دهم که آن را می پسندی. و فرزندانم را برایم صالح و شایسته بگردان. همانا من به سوی تو روی آوردم و به راستی من از مسلمانانم). [الأحقاف:15].
ابوهریره (رضي الله عنه) می‌گوید: شخصی نزد رسول الله صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ آمد وگفت: چه کسی برای خوش رفتاری من از دیگران، مستحق‌تراست؟ فرمود: «مادرت». گفت: سپس چه کسی؟ فرمود: «مادرت». گفت: بعد از او چه کسی؟ فرمود: «باز هم مادرت». پرسید: پس از او چه کسی؟ فرمود: «بعد از او پدرت). صحيح مسلم.
اين امر توصيه عام است در مورد پدر و مادر ، اگر آنها مسلمان باشند ويا غير مسلمان. اسماء بنت ابى بكر فرمودند : ( مادرم در حال كه مشرك بود ، درزمان پيمان صلح با قريش كه با پيامبرصلى الله عليه وسلم بسته بودند ، با فرزندش آمد، از پيامبر صلى الله عليه وسلم پرسيدم، كه مادرم آمد واز من خواهش نيكويى دارد، و از اسلام روگردان است، آيا با اوصله رحم را نگه دارم؟ فرمودند: با مادرت صله رحمى نما). صحيح البخاري واگر پدر ومادر كوشش كردند تا فرزند ايشان را از اسلام بسوى كفر بكشانند، اسلام در اين حالت امر مى كند تا از فرمانبردارى ايشان ابا ورزد، و در ايمان خويش ثابت قدم بماند، ولى با آنها به نيكويى رفتار نمايد.
الله متعال مى فرمايد: (و اگر تو را بر آن داشتند که چیزی را شریکم بسازی که به آن دانش نداری، از آنان اطاعت مکن، و در دنیا با آنها به خوبی رفتار نما، و راه کسی را در پیش بگیر که رو به سوی من دارد. بازگشت تان به سوی من است، و شما را از کردارتان آگاه می کنم). [لقمان:15].
اسلام مانع نمی شود که مسلمان بانزديكان ويا غير نزديكان مشرك خود جز آنانی که علیه اسلام و مسلمانان می جنگند نيكويى كنند، الله متعال مى فرمايد: (الله، شما را از نیکی کردن و رعایت عدالت نسبت به کسانی که در زمینه ی دین با شما نجنگیده اند، و شما را از شهر و دیارتان بیرون نرانده اند، باز نمی دارد. بی گمان الله دادگران را دوست دارد). [الممتحنة:8].
اسلام در مورد فرزندان توصيه نموده ، كه بزرگترين آن اين است كه پدر براى فرزندان خويش حقوق پروردگار ايشان را آموزش دهد ، قسميكه پيامبر صلى الله عليه وسلم براى پسر كاكایشان عبد الله بن عباس (رضي الله عنهما) فرموده اند: (ای پسر! و یا اى پسرك! آيا برايت چند کلمه را نياموزانم، كه الله متعال توسط آن برايت فايده خواهد رساند: گفتم بلى.
فرمودند: (الله را به یاد داشته باش تا او نیز حافظ و نگهدار تو باشد؛ الله را به یاد داشته باش تا در برابر خود او را بیابی، در هنگام آسایش و آسودگی الله را به یاد داشته باش تا در موقع سختی و دشواری، حافظ و نگهدار تو باشد. هر گاه چیزی می‌خواهی از الله بخواه، و هر گاه یاری می‌جویی از الله بجوی ). رواه أحمد 4/287.
الله متعال پدر و مادر را امر نموده تا فرزندان خويش را آنچه بياموزانند كه در آن فائده دين ودنيا آنها نهفته باشد.
الله متعال مى فرمايد: (ای مؤمنان! خود و خانواده ی خود را از آتشی که هیزم آن مردم و سنگ ها هستند، در امان سازید. فرشتگان خشن و سخت گیری بر آن گماشته شده اند، که از آنچه الله به آنان دستور داده، سرپیچی نمی کنند و هر چه فرمان می یابند، به اجرا در می آوردند). [سورة التحريم:6].
على (رضي الله عنه) در مورد اين فرموده الله متعال چنين مى فرمايد: خود وخانواده ی خود را از آتش حفظ کنید.
مى فرماید: (آنها را ادب وآموزش دهيد). پيامبر صلى الله عليه وسلم پدر را امر نموده تا به فرزند خويش نماز را آموزش دهد؛ تا به آن تربيه شود، پيامبر صلى الله عليه وسلم فرمودند: (وقت فرزندانتان به هفت سالگى رسيدند، آنها را به نماز خواندن امر نماييد). رواه أبو داود پيامبر صلى الله عليه وسلم فرمودند: (هر کدام از شما (مانند) چوپان هستید، و مسئول افراد تحت فرمان خویش هستید؛ فرمانده و حاکم راعى است ودر مورد رعيتش مسؤول است، مرد راعى خانواده‌ی خويش است، ومسؤول رعيتش مى باشد. و زن راعى خانه شوهر خود است؛ ومسؤول رعيتش مى باشد، وخادم راعى مال بادارش است ، ومسؤول نگهبانى آن مى باشد، پس همه‌ی شما مثل چوپان مسئول هستید، و از هر یک از شما از چیزی که به دست او سپرده شده است، سؤال می‌شود). صحيح بن حبان 4490
اسلام پدر را امر نموده است تا بالاى فرزندان واهل بيت خويش خرچ نماید، كه يك بخش اين موضوع در پره گراف شماره (18)ياد شده است، و پيامبرصلى الله عليه وسلم فضيلت خرچ نمودن بالاى فرزندان را بيان نموده، فرمودند: (بهترين ديناريكه مرد خرچ مى كند دينارى است كه بالاى خانواده خويش خرچ مى نمايد، دينارى است كه بالاى مركب خويش در راه الله خرچ مى نمايد، دينارى است كه بالاى ياران خويش در راه الله خرچ مى نمايد).
ابو قلابة مى گويد: به خانواده آغاز نمود، سپس ابو قلابة فرمود: از اين چه بزرگتر است كه شخص بالاى اولادهاى كوچك خويش خر چ نمايد؛ تا آنها با عفت بمانند، وتوسط آن الله متعال آنها را فائده رساند، وثروتمندگردند). صحيح مسلم 994
الله متعال در افعال وتدبير بين بنده هايش به عدل و انصاف متصف است، و الله متعال در اوامر و نواهی و آفرينش و اندازه دهى در راه مستقيم قرار دارد. الله متعال مى فرمايد: (الله که همواره امور هستی را به عدالت تدبیر می کند، گواهی می دهد که هیچ معبود برحقی جز او وجود ندارد؛ و فرشتگان و صاحبان دانش (نیز همین گونه گواهی می دهند).هیچ معبود برحقی جز الله که توانای وحکیم است، وجود ندارد). [آل عمران:18].
الله متعال به عدل امر نموده است، الله متعال مى فرمايد: (بگو: پروردگارم مرا به عدالت فرمان داده است). [الأعراف:29].
تمام پيامبران ورسولان عليهم الصلاة والسلام با عدل فرستاده شده اند.
الله متعال مى فرمايد: (به راستی پیامبرانمان را با نشانه های آشکار فرستادیم، و با ایشان کتاب و معیار عدل نازل کردیم؛ تا مردم به عدالت رفتار کنند). [الحديد:25].
ميزان به معنى عدل در گفتار وكردار مى باشد.
اسلام به عدالت در گفتار وكردار امر مى نمايد، اگرجه با دشمن هم باشد.
الله متعال مى فرمايد: (ای مؤمنان! به عدل و داد بپردازید و به خاطر الله (به حق) گواهی دهید؛ هرچند به زیان خودتان یا به زیان پدر یا مادر و نزدیکانتان باشد. الله از کسی که درباره اش گواهی می دهید، سزاوارتر است؛ چه آن شخص فقیر باشد و چه ثروتمند. پس از خواسته های نفسانی پیروی نکنید که منحرف می شوید. و اگر به درستی گواهی ندهید یا از گواهی دادن روی بگردانید، بدانید که الله به اعمالتان آگاه است). [النساء:135].
الله متعال مى فرمايد: (و دشمنی گروهی که شما را از مسجد الحرام باز داشتند، شما را بر آن ندارد که (از حدود الهی و عدل و عدالت) تجاوز کنید. و با یکدیگر بر نیکی و پرهیزگاری همکاری نمایید، و همدیگر را بر انجام گناه و تجاوز یاری نکنید. و از الله بترسيد، که به راستی مجازات الله سخت و شدید است). [المائدة:2].
الله متعال مى فرمايد: (ای مؤمنان! برای الله به داد برخیزید، و به عدالت گواهی دهید؛ و نباید دشمنی گروهی، شما را بر آن دارد که عدالت نورزید. عدالت پیشه کنید که به تقوا نزدیک تر است). [المائدة:8].
بس آيا در قوانين ملت ها، وآيين مردم همانند اين قانون سراغ داريد، كه گواهى دادن حق وراست باشد اگرچه بالاى خود شخص يا پدر ومادر ويا نزديكان هم باشد، وامر نمودن داد خواهى با دوست دشمن.
پيامبر صلى الله عليه وسلم در مورد عدالت بین فرزندان چنين امر نموده است: از عامر روایت است فرمودند: كه از النعمان بن بشير شنيدم، كه بالاى منبر نشسته بود فرمودند: «پدرم چیزی را به من هدیه كرد. عَمره بنت رواحه (مادرم) گفت: تا رسول الله صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ را گواه نگیری، من راضی نخواهم شد. پدرم نزد رسول الله صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ آمد و گفت: به پسرم كه از عَمره بنت رواحه است، چیزی اهدا كرده‌ام، ولی مادرش می‌گوید كه شما را باید گواه بگیرم. رسول الله صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فرمود: «آیا سایر فرزندانت را هم، چنین هدیه‌ای داده یی»؟ گفت: خیر. رسول الله صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فرمود: «از الله بترسید. و میان فرزندانتان، با عدالت رفتار كنید». نعمان می‌گوید: آنگاه، پدرم برگشت و بخشش خود را پس گرفت). صحيح البخاري 2587
تا وقت كه بين مردم وكشورها عدالت بر پا نشود، هر گز دين، خون، نسل، ناموس، مال و سرزمين هايشان آرام نخواهد ماند؛ لهذا وقتيكه كفار مكه سر زمين را بالاى مسلمانان تنگ كردند ، پيامبر صلى الله عليه وسلم آنها را امر نمود تا به سرزمين حبشه هجرت كنند؛ چرا كه در آنجا پادشاه عادل بود، كه نزد او بالاى هيچ كس ستم نمى شود.
اسلام به نيكويى با تمام انسانها امر مى كند. الله متعال مى فرمايد: (همانا الله به عدل و احسان و عطا و بخشش به خویشان فرمان می دهد). [النحل:90].
الله متعال مى فرمايد: (آنان كه در آسايش و سختى انفاق مى كنند و خشم خود را فرو مى آورند، و از تقصيرمردم در مى گذرند. و الله نيكوكاران را دوست مى دارد). [آل عمران:134].
پيامبر صلى الله عليه وسلم فرموده اند: «همانا الله در همه چیز و هر کاری نیکوکاری و احسان را برای شما فرض کرده است، پس وقتی مى کشتید، به نیکويى بکشید. و وقتی حیوانی را ذبح کردید، به نیکويى ذبح کنید. و باید هر کدام از شما چاقویش را تیز کند، و حیوانش را به راحتى ذبح کند، و او را نیازارد». صحيح مسلم 1955.
اسلام به اخلاق برگزيده، وكردار زيبا مردم را فرا مى خواند. الله متعال در كتابهاى قبلى در وصف پيامبر محمد صلى الله عليه وسلم چنين مى فرمايد: (كسانى كه از رسولى پيروى مى كنند كه پيامبر درس ناخوانده اى است كه نام او را نزد خويش در تورات و انجيل نوشته مى يابند.
آنان را به كارهاى پسنديده فرمان مى دهد، و آنان را از كارهاى ناپسند باز مى دارد. و پاكيزه ها را براى آنان حلال مى گرداند و ناپاكيزه ها را بر آنان حرام مى شمارد و بار گرانشان و قيد و بندهايى را كه بر عهده آنان بود، از دوش شان بر مى دارد. پس آنان كه به او ايمان آوردند و او را گرامى داشتند، و او را يارى دادند، و از نورى كه با او فرو فرستاده شده است پيروى كردند، آنان رستگارند). [الأعراف:157].
پيامبرصلى الله عليه وسلم فرموده اند: ( اى عایشه الله متعال، مهربان است و نرمی و مهربانی را دوست دارد؛ و بر اثر نرمی و مهربانی چیزهایی عنایت میکند که با خشونت و استفاده از روشهای دیگر، نمی دهد). صحيح مسلم 2593.
پيامبر صلى الله عليه وسلم مى فرمايد: (الله متعال نافرمانی از مادران، زنده به گور کردن دختران، به زور گرفتن چیزی، و ندادن حق دیگران را برای شما حرام قرار داده است. همچنین سخن بیهوده گفتن، زیاد از دیگران خواستن، و ضایع کردن مال را ناپسند و مکروه دانسته است). صحيح البخاري 2408.
پيامبر صلى الله عليه وسلم فرمودند: (شما وارد بهشت نمی‌شوید تا این که ایمان نیاورید، و ایمان نخواهید داشت تا که همدیگر را دوست نداشته باشید؛ آیا شما را راهنمایی نکنم به چیزی که اگر آن را انجام دهید، همدیگر را دوست خواهید داشت؟ سلام را در میان تان پخش کنید). صحيح مسلم 54
اسلام به اخلاق نیک امر مى كند، مانند راستگويى، امانتدارى، پاكدامنى، حياء، شجاعت، گذشت، سخاوتمندى، همكارى با مستمندان، کمک به مصيبت زده گان، غذا دادن به گرسنه گان ، نیکویى با همسايه گان، صله رحم (حفظ رشته نسبى)، ترحم بر چهارپايان.
اسلام به اخلاق نیک امر مى كند، پيامبر صلى الله عليه وسلم فرمودند: (من فرستاده شده ام تا اخلاق نيكو را تكميل نمايم).
صحيح الأدب المفرد 207، پيامبر صلى الله عليه وسلم فرمودند: «محبوب‌ترین و نزدیک‌ترین شما به همنشینی من در روز قیامت، خوش‌اخلاق ترین شما است؛ و مبغوض‌ترین شما نزد من و دورترین شما در روز قیامت از من ثرثار ها (پرگویان متکلف)، متشدق ها (لاف زنان)، متشدق ها (متظاهران)، و متفیهق ها (خودنمایان به فصاحت در کلام) (کسانی که غلیظ سخن می‌گویند) هستند»، صحابه گفتند: ثرثار و متشدق را می‌دانیم، متفیهقان چه کسانی هستند؟ فرمودند: «متکبران».
السلسة الصحيحة 791 از عبدالله بن عمرو (رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا) روایت شده است که گفت: پیامبرصَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ نه بد زبان بود، ونه متكلف به زشتگويى، و می‌فرمود: (بهترین شما، کسی است که اخلاقش نیکوتر باشد). صحيح البخاري 3559 و آيات و احاديث دیگر كه، اسلام در مورد آن بشكل عام بسوى نيكوترين اخلاق، وزيباترين كردار ترغيب وتشويق مى كند.
از جمله مسايل كه اسلام به آن امر نموده : راستگويى است ، پيامبر صلى الله عليه وسلم فرمودند: ( بر شما راستگويى لازم است؛ چرا كه راستی به سوی نیکی، و نیکی به سوی بهشت رهنمايى میکند، و شخصی همیشه راست می‌گوید، و راستی می جوید، تا این که نزد الله شخص راستگو، نوشته می‌شود). صحيح مسلم 2607
از جمله مسايل كه اسلام به آن امر نموده : امانتدارى است، الله متعال مى فرمايد: (الله به شما فرمان می دهد، که امانت ها را به صاحبانش تسلیم نمایید). [النساء:58].
از جمله مسايل كه اسلام به آن امر نموده : پاكدامنى مى باشد ، پيامبر صلى الله عليه وسلم فرمودند: ( سه گروهند، که الله متعال وعده همكارى را برايشان داده است: منجمله : ازدواج كننده كه نيت پاكدامنى داشته باشد). سنن الترمذي 1655 از جمله دعای پيامبر صلى الله عليه وسلم اين بود، كه مى فرمودند: ( بار الها ! من هدایت، و پرهیزگاری، و پاکدامنی، و بی‌نیازی، را از تو مسألت می‌نمایم). صحيح مسلم 2721
از جمله مسايلی كه اسلام به آن امر نموده : حياء است ، پيامبر صلى الله عليه وسلم فرمودند: (حياء، جز خير چیزی دیگر به بار نمى آورد). صحيح البخاري 6117 پيامبر صلى الله عليه وسلم فرمودند: (هر دين وآئين یک سلسله اخلاقیات دارد، واخلاق دين اسلام حياء مى باشد). تخریج بیهقی در شعب الایمان 6/2619
از جمله مسايلی كه اسلام به آن امر نموده : شجاعت است، از انس (رضي الله عنه) روايت شده است که فرمودند: (پيامبر صلى الله عليه وسلم بهترين، شجاعترين، سخاوتمندترين انسان بود، وقتيكه ساكنان مدينه از شنيدن صداى ترسناک احساس ترس نمودند، پيامبر صلى الله عليه وسلم از همه قبل تر به جای صدا رسیده بود). صحيح البخاري 2820 پيامبر صلى الله عليه وسلم از بزدلى به الله پناه برده، ومى فرمودند: (اى بار الها! از بزدلى به تو پناه می برم). صحيح البخاري 6374
از جمله مسايلی كه اسلام به آن امر نموده : انفاق وسخاوتمندى است ، الله متعال مى فرمايد: (مثال کسانی که اموالشان را در راه الله انفاق می کنند، همانند دانه ای است که از آن هفت خوشه به ثمر می رسد، و در هر خوشه، یکصد دانه است. و الله برای هر کس که بخواهد، چندین برابر می گرداند. و قدرت و رحمت الله فراگیر است و او بسا داناست). [البقرة:261].
از جمله اخلاق پيامبر صلى الله عليه وسلم سخاوتمندى بود، از ابنِ عباس، (رضِيَ اللهُ عَنْهُمَا)، روايت شده فرمودند: (پيامبر صلى الله عليه وسلم در خير سخاوتمندترين مردم بود، و در ماه رمضان موقعی که جبرئیل عَلَيْهِ السَّلاَمُ او را ملاقات می‌کرد، از سایر اوقات سخاوتمندتر می‌بود، و جبرئیل عَلَيْهِ السَّلاَمُ در هر شب از شب‌های رمضان تا پايان ماه ، با او ملاقات می‌کرد، و قرآن را با پيامبر صلى الله عليه وسلم مدارسه می نمود (با همدیگر می‌خواندند)، و پيامبر صلى الله عليه وسلم موقعی که جبرئیل عَلَيْهِ السَّلاَمُ با ایشان ملاقات می‌نمود، در بخشش و خیر، از باد روان، سخاوتمندتر مى بود). صحيح البخاري 1902
از جمله مسايلی كه اسلام به آن امر نموده است همكارى با مستمندان، رسيده گى به مصيبت زده گان، غذا دادن به گرسنگان، نیکویى با همسايگان، صله رحم (حفظ رشته نسبى)، وترحم بر چهارپايان مى باشد. از عبدالله بن عمرو (رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا) روایت شده است که گفت: مردی از پیامبر (صلی الله علیه وسلم) پرسید: کدام خصلت اسلام بهتر است؟ فرمودند: (غذا دادن به دیگران ، سلام دادن بر کسی که می‌شناسی و یا نمی شناسی ). صحيح البخاري 12
پيامبر صلى الله عليه وسلم فرمودند: (مردی از راهی می‌گذشت، و تشنگی شدید به او دست داده بود، آنجا چاهی یافت، به داخل چاه پایین شد و آب نوشید، سپس بیرون آمد، ناگهان متوجه سگی شد که از شدت تشنگی زبان از دهان بیرون آورده و خاک می‌خورد، (با خود) گفت: این سگ به حد تشنگی من رسیده است، و دوباره در چاه پایین شده و موزه اش را از آب پر کرد، و با دهان گرفت و از چاه بالا آمد، و سگ را سیراب کرد، الله از او خشنود شد و او را آمرزید، يارانش گفتند: ای رسول الله! آیا در نیکی با حیوانات اجر و پاداشی وجود دارد؟ فرمودند:(در سیراب کردن هر موجود زنده‌ای، اجر و پاداشی میباشد. صحيح ابن حبان 544
پيامبر صلى الله عليه وسلم فرمودند: کسی که در مورد بیوه ها و فقراء، کوشان باشد، مانند مجاهد در راه الله است، ويا مانند نمازخوان شب زنده نگهدار، و در روز روزه دار مى باشد ). صحيح البخاري 5353
اسلام بخاطر حفظ حقوق خويشاوندان تاكيد نموده است ، وحفظ رشته نسبى را لازم گردانیده است، الله متعال مى فرمايد: (پیامبر نسبت به مؤمنان از خودشان سزاوارتر است، و همسرانش مادران مؤمنان هستند. و مطابق کتاب (و فرمان) الله، خویشاوندان نسبی در ارث بردن از یکدیگر، از سایر مؤمنان و مهاجران سزاوارترند، مگر آنکه (از طریق وصیت یا احسان) به دوستانتان نیکی کنید. این حکم، در لوح محفوظ نگاشته شده است). [الأحزاب:6].
و از قطع صله رحم در حذر داشته ، وآن را برابر با فساد در روى زمين پنداشته است ، الله متعال مى فرمايد: (چه بسا آنگاه که سرپرست (امور مردم) شوید، در زمین به فساد و تبهکاری بپردازید و رابطه را با خویشاوندان تان قطع نمایید). (الله، چنین کسانی را نفرین نموده و (گوش های) آنان را کر و چشمانشان را کور کرده است). [محمد:22-23].
پيامبر صلى الله عليه وسلم فرمودند: ( قطع كننده رابطه نسبى داخل بهشت نمى شود). صحيح مسلم 2556
خويشاوندان كه حفظ رابطه نسبى با آنها لازم است عبارت اند از : پدر، مادر، برادران، خواهران، كاكاها (عموها) ، عمه ها، ماماها ، وخاله ها.
اسلام در مورد حقوق همسايه تاكيد نموده است، اگرچه كافر هم باشد، الله متعال مى فرمايد: ( الله را پرستش کنید و چیزی را با او شریک نگردانید، و به پدر و مادر و خویشاوندان، و یتیمان، و بینوایان، و همسایه ای که خویشاوند است و به همسایهء بیگانه، و یار هم نشین و مسافرِ در راه مانده، و آن که مالکش شده اید نیکی نمایید. بی گمان الله هیچ متکبر خودستایی را دوست ندارد). [النساء:36].
پيامبر صلى الله عليه وسلم فرمودند: (جبرئیل پیوسته در مورد همسایه به من توصیه می‌نمود، تا اندازه‌ای که گمان بردم که او، به زودی همسایه را وارث همسایه قرار خواهد داد). صحيح أبي داود 5152
و اسلام خوراک و نوشابه های پاکیزه را روا نموده است، پيامبر صلى الله عليه وسلم فرمودند: (ای مردم! الله پاک است و جز پاکی چیزی دیگر را قبول ندارد، الله به آنچه كه پیامبران را امر نموده مومنان را هم به آن امر نموده است، الله متعال میفرماید: (ای پیامبران! از نعمت های پاکی که نصیبتان کرده ایم، بخورید و کارهای شایسته انجام دهید؛ همانا من به کردارتان دانا هستم).
همچنان الله متعال فرموده: (ای مؤمنان! از نعمت های پاکیزه ای که نصیبتان کرده ایم، بخورید و شکر الله را به جای آورید، اگر تنها او را عبادت می کنید).
سپس پیامبرصلى الله عليه وسلم از مردی نام برد : در حالی که ژولیده و خاک آلود است، به سفری طولانی می‌رود، و در طول سفر دست‌هایش را مرتب به سوی آسمان بلند میکند و می‌گوید: الهى! الهى! و تضرع و زاری میکند، حال آنکه خوراک و آشامیدنی و پوشاک وی، از مال حرام می باشد، و با حرام تغذیه شده است، چنین دعایی چگونه قبول خواهد شد؟!). صحيح مسلم 1015
الله متعال مى فرمايد: (بگو: چه کسی زینت الهی (و پوشیدنی هایی) را که الله برای بندگانش پدید آورده و خوراک های حلال و پاک را حرام کرده است؟ بگو: اینها در زندگی دنیا از آنِ مؤمنان است و روز رستاخیز ویژه ی آنان می باشد. نشانه ها و معجزات را این چنین برای کسانی که می دانند، بيان می نماييم). [الأعراف:32].
اسلام به پاكى قلب، بدن، و خانه امر نموده است. لذا نكاح وازدواج را روا نموده، وبه آن پيامبران ورسولان عليهم السلام را امر نموده است، وآنها به هر چيز پاک امر می کنند. الله متعال مى فرمايد: (الله از جنس خودتان همسرانی برای شما قرار داد و از همسرانتان، فرزندان و نوه هایی برایتان پدید آورد و شما را از نعمت های پاک بهره مند ساخت. آیا به باطل ایمان می آورند و نعمت های الله را انکار می کنند؟). [النحل:72]. الله متعال مى فرمايد: (ولباست را پاک نما)(4). (وپليدى را دور كن)(5). [المدثر:4-5].
پيامبر صلى الله عليه وسلم فرمودند: «کسی که به اندازه‌ی یک ذره تکبر و خودخواهی در قلبش باشد، داخل بهشت نمی‌شود» شخصی گفت: مرد دوست دارد لباس و کفش خوب و زیبا داشته باشد؟ پیامبر صلى الله عليه وسلم فرمودند: « الله زیباست و زیبایی را دوست دارد؛ تکبر، نپذیرفتن و گردن کشی و سرپیچی از حق و کوچک شمردن وتحقيرمردم است». صحيح مسلم 91
اسلام اساسيات حرام ها را حرام قرار داده است، مانند: شرك با الله ،كفر، در مورد الله در حالت نادانى حرف زدن، كشتن فرزندان، الله متعال مى فرمايد. (بگو: بیایید آنچه را که پروردگارتان بر شما حرام کرده است، برایتان بیان کنم؛ اینکه چیزی را با او شریک قرار ندهید، و به پدر و مادر نیکی کنید، و فرزندان تان را از ترس فقر نکشید؛ ما شما و آنان را روزی می دهیم، و به کارهای زشت اعم از آشکار و پنهانش نزدیک نشوید، و کسی را که الله کشتنش را حرام نموده، جز به حق نکشید. این ها همان احکامی است که (پروردگار) شما را به آن امر نموده تا خردمند شويد). (به مال یتیم جز به بهترین شکل نزدیک نشوید، تا آنکه به سن تشخیص برسد، و پیمانه و وزن را به عدالت و به طور کامل ادا کنید. الله، هیچ کس را جز به اندازه ی توانش مکلف نمی سازد، و چون (برای داوری) سخن گفتید، عدالت را رعایت نمایید؛ حتی اگر (در مورد) خویشاوند(تان) باشد و به پیمان الهی وفا کنید. این ها همان احکامی است که (الله) شما را به آن امر می کند تا پند بگیرید). [الأنعام:151-152].
الله متعال مى فرمايد: (بگو: پروردگارم، کارهای زشت، چه آشکار و چه پنهانش، و گناه، و تجاوز ناحق را حرام کرده است؛ و نیز اینکه چیزی را با الله شریک سازید که دلیلی بر درستی آن نازل نکرده است، و اینکه چیزی را به الله نسبت دهید که نمی دانید). [الأعراف:33].
اسلام كشتن نفس گرامى را حرام نموده است، الله متعال مى فرمايد: (و کسی را که الله کشتنش را حرام نموده است، جز به حق نکشید. و برای سرپرستِ کسی که مظلومانه کشته شود، تسلطی (بر قاتل جهت خون خواهی و یا خون بها) قرار داده ایم؛ بنابراین نباید در خون خواهی زیاده روی کند. بی گمان وی، مورد حمایت قرار گرفته است). [الإسراء:33].
الله متعال مى فرمايد: (و آنان كه معبودی جز الله را نمى پرستند، و كسى را كه الله، خونش را حرام كرده است، جز به حق نمى كشند، و زنا نمى كنند؛ و كسى مرتکب اين (اعمال) شود، مجازات سختى خواهد دید). [الفرقان:68].
اسلام فساد در روى زمين را حرام قرار داده است ، الله متعال مى فرمايد: {وَلَا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلَاحِهَا} پس از اصلاح زمین، در آن فساد نکنید. (الأعراف:56).
الله متعال از حضرت شعیب علیه السلام خبر می دهد که برای قومش فرمود: [يَا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ مَا لَكُم مِّنْ إِلَٰهٍ غَيْرُهُ ۖ قَدْ جَاءَتْكُم بَيِّنَةٌ مِّن رَّبِّكُمْ ۖ فَأَوْفُوا الْكَيْلَ وَالْمِيزَانَ وَلَا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْيَاءَهُمْ وَلَا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلَاحِهَا ۚ ذَٰلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ] ای قوم، الله یکتا را بپرستید که شما را جز او الله نیست، اکنون از جانب پروردگارتان بر شما برهانی روشن آمد پس در سنجش، کیل و وزن را تمام دهید و به مردم کم‌فروشی نکنید، و در زمین پس از نظم و اصلاح آن ، به فساد برنخیزید. این کار برای شما بسیار بهتر است اگر ایمان دارید. (الأعراف:85)
و اسلام، سحر را حرام قرار داده است، الله متعال می فرماید: و اینک عصایی که در دست داری بیفکن تا بساط سحر و ساحری اینان را فرو بلعد، که کار اینان حیله ساحری بیش نیست و ساحر هر جا رود (و هر چه کند) هرگز فلاح و پیروزی نخواهد یافت. (طه:69)
رسول الله صلى الله عليه وسلم فرموده اند: (از هفت چیز تباه کننده دوری بجویید، صحابه پرسیدند: آن ها کدام اند یا رسول الله؟ فرموند: با الله همتا قرار دادن، سحر، کشتن نفسی که الله او را حرام نموده مگر به حق، خوردن سود، خوردن مال یتیم، فرار از میدان جنگ، تهمت بستن به زنان مومن پاکدامن ونا آگاه) صحيح البخاري 6857.
اسلام تمام بدکاری های آشکار و پنهان را حرام قرار داده است، مانند: زنا، لواطت، چنانچه در سطرهای قبلی آیت تحریم این موارد تذکر یافته است، و الله متعال سود را حرام نموده است، الله متعال می فرماید: {يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَذَرُوا مَا بَقِيَ مِنَ الرِّبَا إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ} (278) ای کسانی که ایمان آورده‌اید، از الله بترسید و زیادی ربا را رها کنید اگر به راستی اهل ایمانید. {فَإِن لَّمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِّنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ ۖ وَإِن تُبْتُمْ فَلَكُمْ رُءُوسُ أَمْوَالِكُمْ لَا تَظْلِمُونَ وَلَا تُظْلَمونَ} (279) پس اگر ترک ربا نکردید آگاه باشید که به جنگ الله و رسول او برخاسته‌اید. و اگر از این کار پشیمان گشتید اصل مال شما برای شماست، که در این صورت به کسی ستم نکرده‌اید و از کسی ستم نکشیده‌اید. (البقرة:278 279.)
الله متعال، صاحب هیچ معصیتی را به جنگ هشدار نداده است، بجز سود خور؛ چون در تعامل سود تباهی دین، سر زمین، مال و جان نهفته است.
همچنان اسلام خوردن گوشت حیوان مرده، و هر آنچه برای بت ها و مجسمه ها ذبح شده باشد، حرام قرار داده است، به همین ترتیب الله متعال گوشت خوک را نیز حرام نموده است، و می فرماید: {حُرِّمَتْ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةُ وَالدَّمُ وَلَحْمُ الْخِنزِيرِ وَمَا أُهِلَّ لِغَيْرِ اللَّهِ بِهِ وَالْمُنْخَنِقَةُ وَالْمَوْقُوذَةُ وَالْمُتَرَدِّيَةُ وَالنَّطِيحَةُ وَمَا أَكَلَ السَّبُعُ إِلَّا مَا ذَكَّيْتُمْ وَمَا ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ وَأَن تَسْتَقْسِمُوا بِالْأَزْلَامِ ۚ ذَٰلِكُمْ فِسْقٌ } برای شما مؤمنان گوشت مردار و خون و گوشت خوک و آن ذبیحه‌ای که به نام غیر الله کشتند و همچنین هر حیوانی که به خفه کردن یا به چوب زدن یا از بلندی افکندن یا به شاخ زدن به هم بمیرند و نیم‌خورده درندگان جز آن را که قبلاً تذکیه کرده باشید حرام است و نیز آن را که برای بتان می‌کشند و آن را که به تیرها قسمت می‌کنید، که این کار فسق است. [المائدة:3].
اسلام، نوشیدن شراب، و تمام پلیدی ها و نجاست ها را حرام نموده است، الله متعال می فرماید: [يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالْأَنصَابُ وَالْأَزْلَامُ رِجْسٌ مِّنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ] (90) ای اهل ایمان، شراب و قمار و بت‌پرستی و تیرهای گروبندی همه اینها پلید و از عمل شیطان است، از آن البته دوری کنید تا رستگار شوید. {إِنَّمَا يُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَن يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ فِي الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ وَيَصُدَّكُمْ عَن ذِكْرِ اللَّهِ وَعَنِ الصَّلَاةِ ۖ فَهَلْ أَنتُم مُّنتَهُونَ} (91) شیطان قصد آن دارد که به وسیله شراب و قمار، میان شما عداوت و کینه بر انگیزد و شما را از ذکر الله و نماز باز دارد، پس شما آیا از آن دست برمی‌دارید؟ [المائدة:90-91].
در فقره شماره (۳۱) در مورد این که الله متعال پیرامون صفات رسول الله (صلی الله علیه وسلم) که در تورات هم تذکر یافته است که پلیدی ها برای آنان حرام می باشد، الله متعال می فرماید: { الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الْأُمِّيَّ الَّذِي يَجِدُونَهُ مَكْتُوبًا عِندَهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَالْإِنجِيلِ يَأْمُرُهُم بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَاهُمْ عَنِ الْمُنكَرِ وَيُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّبَاتِ وَيُحَرِّمُ عَلَيْهِمُ الْخَبَائِثَ وَيَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَالْأَغْلَالَ الَّتِي كَانَتْ عَلَيْهِمْ ۚ} هم آنان که پیروی کنند از آن رسول (ختمی) و پیغمبر امّی که در تورات و انجیلی که در دست آنهاست (نام و نشان و اوصاف) او را نگاشته می‌یابند که آنها را امر به هر نیکویی و نهی از هر زشتی خواهد کرد و بر آنان هر طعام پاکیزه و مطبوع را حلال، و هر پلید منفور را حرام می‌گرداند. [الأعراف:157].
و اسلام خوردن مال یتیم حرام قرار داده است، الله متعال می فرماید: [وَآتُوا الْيَتَامَىٰ أَمْوَالَهُمْ ۖ وَلَا تَتَبَدَّلُوا الْخَبِيثَ بِالطَّيِّبِ ۖ وَلَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَهُمْ إِلَىٰ أَمْوَالِكُمْ ۚ إِنَّهُ كَانَ حُوبًا كَبِيرًا] و اموال یتیمان را پس از بلوغ به دست آنها دهید، و مال بد و نامرغوب خود را به مرغوب (آنها) تبدیل نکنید و اموال آنان را به ضمیمه اموال خود مخورید، که این گناهی بس بزرگ است. (النساء:2).
الله متعال می فرماید: [إِنَّ الَّذِينَ يَأْكُلُونَ أَمْوَالَ الْيَتَامَىٰ ظُلْمًا إِنَّمَا يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ نَارًا ۖ وَسَيَصْلَوْنَ سَعِيرًا] آنان که اموال یتیمان را به ستمگری می‌خورند، در حقیقت آنها در شکم خود آتش جهنّم فرو می‌برند و به زودی در آتش فروزان خواهند افتاد. (النساء:10).
اسلام، کم کردن در وزن و پیمانه را حرام قرار داده است، الله متعال می فرماید: واى بر كم‌فروشان (1) كسانى كه هرگاه از مردم پيمانه بگيرند كامل مى‌گيرند (2) و هرگاه به ايشان پيمانه دهند يا برايشان (كالايى را) وزن كنند، كم مى‌گذارند (۳) آيا آنان گمان ندارند كه برانگيخته خواهند شد؟ (4) (المطففين:4-1)
همچنان اسلام قطع نمودن صلهء رحم را حرام دانسته است، آیات و احادیث در این مورد در فقره شماره (۳۱) تذکر یافته است، و تمام پیامبران و انبیاء علیهم السلام جهت تحریم این همه محرمات توافق نظر داشته اند:
اسلام بطور عموم تمام اخلاق ناپشند را نهی نموده است: و هرگز به تکبّر و ناز از مردم (اهل نیاز) رخ متاب و در زمین با غرور و تبختر قدم بر مدار، که خدا هرگز مردم متکبر خودستا را دوست نمی‌دارد. (لقمان:18).
رسول الله (صلی الله علیه وسلم) فرمودند: (روز قیامت، دوست داشتنی ترین شما، ونزدیک ترین شما برای همنشینی با من، با اخلاق ترین شماست، ناپسندترین و دورترین شما برای همنشینی با من در روز قیامت، کسی است که با تکلف و زیاد حرف می زند (ثرثار)، و کسی که خود را از دیگران فهیمده تر می داند (متشدقون)، و کسی که با کبر و غرور با دهن پُر سخن می گوید (متفیهقون)، صحابه پرسیدند: یا رسول الله! ثرثاران ومتشدقان را شناختیم، متفیهقان چه کسانی هستند؟ فرمودند: آنها متکبران هستند. (السلسلة الصحيحة 791.)
اسلام از دروغ گفتن نهی می کند: ( به تحقیق که الله مسرفان و دروغ گویان را هدایت نمی کند) [غافر:28]. رسول الله (صلی الله علیه وسلم) فرموند: ( با خبر که دروغ نگویید، چون دروغ به ارتکاب گناه هان رهنمایی می کند، و گناه هان به جهنم رهنمایی می کند، فردی که دایم دروغ بگوید و دروغ گویی را دنبال کند، تا این که نزد الله متعال دورغ گو محسوب گردد. صحيح مسلم: 2607
و رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمودند: (منافق سه نشانه دارد: هرگاه سخن بگوید، دروغ می گوید، هرگاه وعده بگذارد، وعده خلافی می کند، هرگاه برایش امانت داده شود، در آن خیانت می کند). صحيح البخاري: 6095
اسلام از فریب دادن نهی نموده است: در حدیث آمده است که رسول الله (صلی الله علیه وسلم) از کنار انباری از غذا می گذشت، دست خود را در آن داخل نمود، آب انگشتانش را تَر نموده، و فرمودند: این چه هست ای صاحب غذاء؟ گفت: ای رسول الله! آب باران برایش رسیده است، رسول الله فرمودند: آیا ممکن نیست آن را بالای غذاء بگذاری تا این که مردم آن را ببینند!؟ کسی که مردم را فریب دهد از جملهء ما نیست. صحيح مسلم: 102
اسلام از غدر و خیانت و فریب کاری منع کرده است، الله متعال می فرماید: {يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَخُونُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ وَتَخُونُوا أَمَانَاتِكُمْ وَأَنتُمْ تَعْلَمُونَ] ای کسانی که ایمان آوردید، با الله و رسول و در امانت های خود با یکدیگر خیانت مکنید در صورتی که می‌دانید. [الأنفال:27].
الله متعال می فرماید: [ٱلَّذِينَ يُوفُونَ بِعَهۡدِ ٱللَّهِ وَلَا يَنقُضُونَ ٱلۡمِيثَٰقَ] عاقلان آنهایند که به عهد الله وفا می‌کنند و پیمان حق را نمی‌شکنند [الرعد:20].
هرگاه لشکر رسول الله (صلی الله علیه وسلم) بیرون می شدند، برای شان می فرمودند: (بجنگید، اما سخت گیری، غدر و خیانت، قطع اعضای بدن انسان را انجام ندهید، و نوزاد را قتل نکنید) صحيح مسلم: 1731
رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمودند: (هر کسی که دارای این چهار خصلت باشد، منافق محض است، و هر که یکی از این خصلت های چهار گانه را دارا باشد، یک خصلت منافق را دارا می باشد، تا این که آن را ترک نماید: هرگاه برای او امانت سپرده شود، خیانت کند، هرگاه سخن بگوید، دورغ گوید، هرگاه عهد ببندد، غدر و خیانت کند، هرگاه مشاجره و گفتگو نماید، فحش و دشنام دهد). صحيح البخاري: 34
اسلام از حسد نهی می کند، الله متعال می فرماید: {أَمْ يَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلَىٰ مَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ ۖ فَقَدْ آتَيْنَا آلَ إِبْرَاهِيمَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَآتَيْنَاهُم مُّلْكًا عَظِيمًا} بلکه حسد می‌ورزند با مردم (یعنی پیامبر و مسلمین) چون آنها را الله به فضل خود برخوردار نمود. که البته ما به آل ابراهیم کتاب و حکمت دادیم و به آنها ملک و سلطنتی بزرگ عطا کردیم. [النساء:54].
الله متعال می فرماید: {وَدَّ كَثِيرٌ مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ لَوْ يَرُدُّونَكُم مِّن بَعْدِ إِيمَانِكُمْ كُفَّارًا حَسَدًا مِّنْ عِندِ أَنفُسِهِم مِّن بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمُ الْحَقُّ ۖ فَاعْفُوا وَاصْفَحُوا حَتَّىٰ يَأْتِيَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ} بسیاری از اهل کتاب آرزو دارند که شما را از ایمان به کفر برگردانند به سبب رشک و حسدی که در نفس خود بر ایمان شما برند، بعد از آن که حق بر آن ها آشکار گردید، پس (اگر ستمی از آنها به شما رسید) در گذرید (و مدارا کنید) تا هنگامی که فرمان الله برسد، که البته الله بر هر چیز قادر و تواناست. [البقرة:109].
رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمودند: (بیماری ملت های گذشته در میان شما مروج شده است: حسد و کینه، و آن حالقه (تراشنده) است، نمی گویم که موی سر را می تراشد، بلکه دین را می تراشد، سوگند به ذاتی که نفسم در اخیتار اوست، به بهشت وارد نمی شوید تا این که ایمان نیاورید، و شما ایمان نمی آورید، تا این که با یکدیگر محبت نکنید، آیا به شما خبر ندهم چیزی را که که محبت را در میان تان ترسیخ کند؟ سلام را در میان تان پخش کنید). سنن الترمذي 2510.
اسلام از مکر حیلهء بد نهی کرده است، الله متعال می فرماید: {وَكَذَٰلِكَ جَعَلْنَا فِي كُلِّ قَرْيَةٍ أَكَابِرَ مُجْرِمِيهَا لِيَمْكُرُوا فِيهَا ۖ وَمَا يَمْكُرُونَ إِلَّا بِأَنفُسِهِمْ وَمَا يَشْعُرُونَ} و همچنین ما قرار دادیم که در هر دیاری رؤسای بدکار ستمگر (با مردم آنجا) مکر اندیشند، و در حقیقت مکر جز با خویشتن نمی‌کنند و به این هم آگاه نیستند [الأنعام:123].
الله متعال خبر می دهد که یهود مکر نموده و قصد کشتن حضرت مسیح علیه السلام را نمودند، در مقابل الله متعال با آن ها مکر نمود، و الله متعال بیان نمود، مکر بد نمی رسد مگر برای صاحبش، الله متعال می فرماید: {فَلَمَّا أَحَسَّ عِيسَىٰ مِنْهُمُ الْكُفْرَ قَالَ مَنْ أَنصَارِي إِلَى اللَّهِ ۖ قَالَ الْحَوَارِيُّونَ نَحْنُ أَنصَارُ اللَّهِ آمَنَّا بِاللَّهِ وَاشْهَدْ بِأَنَّا مُسْلِمُونَ} (52) پس چون عیسی به یقین دریافت که قوم ایمان نخواهند آورد، گفت: کیست که با من دین الله را یاری کند؟ حواریّون (شاگردان خاص او) گفتند: ما یاری کنندگان دین الله هستیم، به الله ایمان آورده‌ایم، و گواهی ده که ما تسلیم فرمان اوییم {رَبَّنَا آمَنَّا بِمَا أَنزَلْتَ وَاتَّبَعْنَا الرَّسُولَ فَاكْتُبْنَا مَعَ الشَّاهِدِينَ} (53) پروردگارا ما به کتابی که فرستادی ایمان آورده و از رسول تو پیروی کردیم، نام ما را در صحیفه اهل یقین ثبت فرما. وَمَكَرُوا وَمَكَرَ اللَّهُ ۖ وَاللَّهُ خَيْرُ الْمَاكِرِينَ} (54) یهود با الله مکر کردند و الله هم در مقابل با آنها مکر نمود ک، و الله از همه بهتر می توان مکر کرد إِذْ قَالَ اللَّهُ يَا عِيسَىٰ إِنِّي مُتَوَفِّيكَ وَرَافِعُكَ إِلَيَّ وَمُطَهِّرُكَ مِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا وَجَاعِلُ الَّذِينَ اتَّبَعُوكَ فَوْقَ الَّذِينَ كَفَرُوا إِلَىٰ يَوْمِ الْقِيَامَةِ ۖ ثُمَّ إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأَحْكُمُ بَيْنَكُمْ فِيمَا كُنتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ} (55) (به یاد آر) وقتی که الله فرمود: ای عیسی، همانا من (روح) تو را قبض نموده و به سوی (آسمان قرب) خود بالا برم و تو را پاک و منزّه از (معاشرت و آلایش) کافران گردانم و پیروان تو را بر کافران تا روز قیامت برتری دهم، آن گاه بازگشت شما به سوی من خواهد بود، پس (به حق) حکم کنم در آنچه بر سر آن با هم به نزاع بر می‌خاستید. [آل عمران:52-55].
الله متعال خبر می دهد که قوم حضرت صالح علیه السلام، تصمیم کشتن او را گرفته و مکری را سراغ نمودند، در مقابل الله متعال با ایشان مکر نموده، و همهء ایشان را تباه نمود، الله متعال می فرماید: [قَالُوا تَقَاسَمُوا بِاللَّهِ لَنُبَيِّتَنَّهُ وَأَهْلَهُ ثُمَّ لَنَقُولَنَّ لِوَلِيِّهِ مَا شَهِدْنَا مَهْلِكَ أَهْلِهِ وَإِنَّا لَصَادِقُونَ] (49) آن رؤسای مفسد (به قوم صالح) گفتند که شما هم تقسیم شوید که با هم شبیخون زنیم و شبانه صالح را به قتل برسانیم، آن گاه به وارث او همه شهادت خواهیم داد که ما در مکان ارتکاب قتل (او و) اهلش حاضر نبودیم و البته ما راستگوییم {وَمَكَرُوا مَكْرًا وَمَكَرْنَا مَكْرًا وَهُمْ لَا يَشْعُرُونَ} (50) و آن کافران (در قتل صالح) مکر و حیله به کار بردند و ما هم آنها را از جایی که هیچ نمی‌فهمیدند به کیفر مکرشان رسانیدیم. {فَانظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ مَكْرِهِمْ أَنَّا دَمَّرْنَاهُمْ وَقَوْمَهُمْ أَجْمَعِينَ} (51) بنگر که پایان مکرشان چه شد؟ عاقبت ما همه آنان را بستگانشان هلاک کردیم. [النمل:49-51].
اسلام دزدی را منع نموده است، رسول الله صلى الله عليه وسلم فرموده است: (هنگام زنا، زنا کار مومن نمی باشد، هنگام دزدی، دزد مومن نمی باشد، و نوشندهء شراب هنگام شراب نوشی مومن نمی باشد، و توبه هم در دسترس است). صحيح البخاري: 6810
اسلام ظلم و ستم را منع نموده است، الله متعال می فرماید: [إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ وَإِيتَاءِ ذِي الْقُرْبَىٰ وَيَنْهَىٰ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنكَرِ وَالْبَغْيِ ۚ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ] همانا الله خلق را فرمان به عدل و احسان می دهد، و به بذل و عطاء خویشاوندان امر می کند، و از افعال زشت و منکر و ظلم نهی می کند، و به شما پند می دهد، باشد که موعظهء الله را بپذیرید. [النحل:90].
و رسول الله (صلی الله علیه وسلم) فرموده است: «الله برایم وحی نمود، که شما فروتن باشید، تا این که بالای یکدیگر ظلم و فخرفروشی نکنید». صحيح أبي داود 4895.
اسلام ظلم و ستم را منع نموده است، الله متعال می فرماید: {وَٱللَّهُ لَا يُحِبُّ ٱلظَّـٰلِمِينَ} الله ستم کاران را دوست ندارد. [آل عمران:57].
الله متعال می فرماید: {إِنَّهُۥ لَا يُفلِحُ ٱلظَّـٰلِمُونَ} به تحقیق که الله ستم کاران را پیروز نمی کند.
[الأنعام:21].
الله متعال فرموده اند: [وَٱلظَّـٰلِمِينَ أَعَدَّ لَهُمۡ عَذَابًا أَلِيمَا] و برای ستمکاران عذاب دردناک مهیّا ساخته است [الإنسان:31].
رسول الله صلى الله عليه وسلم فرموده است: « دعای سه گروه رد نمی گردد: امام (زعیم) عادل، روزه دار تا زمانی که افطار کند، و دعای مظلوم بالای ابر قرار می گیرد، دروازه های آسمان ها برایش گشوده شده، الله متعال می فرماید: سوگند به عزتم انتقامت را می گیریم، حتی اگر پس از مدتی هم باشد». تخریج مسلم (2749) بشکل مختصر، با اختلاف اندک، وترمذي (2526) با اختلاف اندک، و احمد (8043) و لفظ ازاو می باشد.
زمانی که رسول الله (صلی الله علیه وسلم) معاذ را بسوی یمن فرستاد، از جمله مواردی که برای شان توصیه نمودند، چنین بود: « از دعای بد مظلوم دوری کن، چون در میان دعای مظلوم و الله متعال حجاب و پردهء وجود ندارد». صحيح البخاري 1496.
رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمودند: کسی که بر ذمی (اهل ذمه) ظلم نماید، و یا حق او را کم دهد، ویا بیشتر از توانش او را مکلف به کاری نماید، و یا چیزی از او بگیرد، در حالی که او راضی نباشد، روز قیامت من طرف دعوای او می باشم، و از او راضی نمی باشم». سنن أبي داود 3052.
طوری که دیده می شود، اسلام از همه اخلاق ناپسند و معامله با ظلم و ستم، نهی نموده است.
اسلام از معاملات مالی که در آن سود، ضرر، فریب کاری، ظلم، گول زدن، و یا اموری که منجر به تباهی و ضرر عام برای جوامع، ملت ها، و افراد گردد، نهی نموده است. در فقرهء نخست آیت ها و احادیث در پیوند به تحریم سود، ظلم، فریب کاری، و فساد در روی زمین، ذکر گردیده است، الله متعال می فرماید: [وَالَّذِينَ يُؤْذُونَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ بِغَيْرِ مَا اكْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُّبِينًا] و آنان که مردان و زنان با ایمان بی‌تقصیر و گناه را بیازارند (بترسند که) دانسته بار تهمت و گناه آشکار بزرگی را برداشته‌اند. [الأحزاب:58].
الله متعال می فرماید: [مَّنْ عَمِلَ صَالِحًا فَلِنَفْسِهِ ۖ وَمَنْ أَسَاءَ فَعَلَيْهَا ۗ وَمَا رَبُّكَ بِظَلَّامٍ لِّلْعَبِيدِ] هر کس کار نیکی کند به نفع خود و هر که بد کند بر ضرر خویش کرده است و الله هیچ بر بندگان ستم نخواهد کرد. [فصلت:46].
در حدیثی آمده است: این که رسول الله (صلی الله علیه وسلم) فیصله نموده است که ضرر رساندن و ضرر را متقبل شدن وجود ندارد. سنن أبي داود. رسول الله صلى الله عليه وسلم فرموده اند: « کسی که به الله، روز قیامت ایمان دارد، همسایهء خود را اذیت نمی کند، کسی که به الله و روز آخرت ایمان دارد، پذیرایی خوبی از مهمان خود نماید، و کسی که به الله و روز آخرت ایمان دارد، سخن نیکو بگوید و یا خاموش باشد. و در روایتی: با همسایهء خود نیکی کند». صحيح مسلم 47.
رسول الله صلى الله عليه وسلم فرموده اند: « یک زن، گربه یی را حبس نمود، تا این که مُرد، بسبب همین کارش وارد دوزخ گردید، چون برای گربه غذا و نوشیدنی نمی داد، و او را رها هم نکرد، تا این که خودش از حشرات روی زمین بخورد». صحيح البخاري 3482.
این جزای کسی است که گربه را اذیت نموده بود، پس حال کسی که اذیت او برای مردم برسد، چه گونه خواهد بود؟! از ابن عمر (رضي الله عنهما) روایت شده است که فرمود: رسول الله (صلی الله علیه وسلم) بالای منبر بالا شد و با صدای بلند فرمودند: « ای کسانی که به زبان خود اسلام را قبول نموده است، و تا کنون ایمان در دل های شان استقرار نیافته است، مسلمانان را اذیت نکنید، ایشان را طعنه نزنید، راز واسرار ایشان را جستجو نکنید، کسی که امور پنهان و راز برادر مسلمان خود را جستجو کند، الله اسرار و رازهای او را جستجو و تعقیب می کند، و اسرار کسی را که الله تعقیب کند، او را افشا و برملا می کند، حتی اگر در داخل مسکن خود باشد».
ابن عمر (رضي الله عنهما)، روزی بسوی خانه و یا خانهء کعبه نگاه کرده و گفت: چه قدر بزرگی، و حرمت تو چه قدر بزرگ است! و حرمت مومن نزد الله از حرمت تو بزرگ تر است. تخریج ترمذي (2032)، وابن حبان (5763) .
رسول الله (صلی الله علیه وسلم) فرمودند: « کسی که به الله، روز قیامت ایمان دارد، همسایهء خود را اذیت نمی کند، کسی که به الله و روز آخرت ایمان دارد، مهمان خودرا اکرام نماید، و کسی که به الله و روز آخرت ایمان دارد، سخن نیکو بگوید و یا خاموش باشد ». صحيح البخاري 6018، از ابو هریره (رضي الله عنه) روایت است که پیامبر (صلی الله علیه وسلم) فرمودند: آیا می دانید، مفلس کیست؟ گفتند: مفلس در میان ما کسی است که مال و متاع نداشته باشد. فرمودند: مفلس امتم کسانی اند که روز قیامت با روزه، نماز، و زکات می آیند، مگر فلان را دشنام داده، به فلان تهمت بسته، مال فلان را خورده، این شخص نشسته می شود، و برای فلان و فلان از نیکی های او گرفته می شود، هرگاه نیکی های او قبل از گرفتن حقوق دیگران تمام گردد، از گناهان صاحبان حق گرفته شده و برای او اضافه می گردد، سپس به جهنم پرتاب می شود». تخریج مسلم (2581)، والترمذي (2418)، وأحمد (8029) و لفظ از او است.
رسول الله (صلی الله علیه وسلم) فرمودند : « در مسیر عام شاخهء درخت وجود داشت که مردم را اذیت می نمود، مردی آن را دور نمود، به سبب همین کارش وارد بهشت گردید». تخریج بخاري (652) با معنی آن، ومسلم (1914) همچنان، وابن ماجه (3682)، وأحمد (10432) و لفظ از هر دو می باشد.
اسلام، برای حفظ و گرامی دانستن عقل وضع آمده است، الله متعال می فرماید: [إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُولَٰئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْئُولًا] چشم و گوش و دل همه مسئولند. [الإسراء:36].
پس انسان برای حفظ عقل اش ملزم می باشد، بنا براین اسلام شراب و مواد مخدر را حرام دانسته است. تحریم شراب در فقرهء (۳۴) ذکر گردیده است، و پایان آیت ها به چنین فرمودهء الله متعال ختم گردیده است: {لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ} اگر شما صاحبان عقل هستید. [البقرة:242].
الله متعال فرموده است: {وَمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلَّا لَعِبٌ وَلَهْوٌ ۖ وَلَلدَّارُ الْآخِرَةُ خَيْرٌ لِّلَّذِينَ يَتَّقُونَ ۗ أَفَلَا تَعْقِلُونَ} و زندگی دنیا جز بازی و هوسرانی هیچ نیست و همانا سرای آخرت برای اهل تقوا نیکوتر است، آیا تعقل نمی‌کنید؟ [الأنعام:32].
الله متعال می فرماید: {إِنَّا أَنزَلْنَاهُ قُرْآنًا عَرَبِيًّا لَّعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ} این قرآن مجید را ما به عربی فرستادیم، باشد که شما (به تعلیمات او) عقل و هوش یابید. [يوسف:2].
الله متعال بیان نموده که از هدایت و حکمت تنها صاحبان عقل استفاده می نمایند، و ایشان صاحبان الباب (عقل و خرد) هستند، الله متعال می فرماید: [يُؤْتِي الْحِكْمَةَ مَن يَشَاءُ ۚ وَمَن يُؤْتَ الْحِكْمَةَ فَقَدْ أُوتِيَ خَيْرًا كَثِيرًا ۗ وَمَا يَذَّكَّرُ إِلَّا أُولُو الْأَلْبَابِ] الله فیض حکمت را به هر که خواهد عطا کند، و هر که را به حکمت و دانش رسانند در باره او مرحمت و عنایت بسیار کرده‌اند، و این حقیقت را جز خردمندان متذکر نشوند. [البقرة:269].
بنا براین، اسلام عقل را اساس مکلفیت می داند، رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمودند: « قلم و یا مکلفیت از سه گروه مردم برداشته شده است: خوابیده تا این که بیدار شود، کودک تا این که بالغ شود، دیوانه تا این که صاحب عقل شود». تخریج بخاری، و بصیغهء جزم قبل از حدیث (5269) تعلیق نموده، و تخرجی که به ابو داود معلقا بصيغة الجزم قبل حديث (5269) بنحوه، وأخرجه موصولاً (4402) می رسد، و لفظ از ابو داود است، ترمذی (1423)، ونسائي در سنن الكبرى (7346)، وأحمد (956) بااختلاف اندک، وابن ماجه (2042) بشکل مخصر.
و او را از قید و چنگ خرافات و بت پرستی رهایی بخشید، الله متعال از حال ملت های گذشته خبر می دهد که به خرافات رو آورده و از موارد حق که از سوی الله برای ایشان آمده بود، روگران شدند: {وَكَذَٰلِكَ مَا أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ فِي قَرْيَةٍ مِّن نَّذِيرٍ إِلَّا قَالَ مُتْرَفُوهَا إِنَّا وَجَدْنَا آبَاءَنَا عَلَىٰ أُمَّةٍ وَإِنَّا عَلَىٰ آثَارِهِم مُّقْتَدُونَ{ و همچنین ما هیچ رسولی پیش از تو در هیچ شهر و دیاری نفرستادیم جز آنکه اهل ثروت و مال آن دیار به رسولان گفتند که ما پدران خود را بر آیین و عقایدی یافتیم و از آنها البته پیروی خواهیم کرد. [الزخرف:23].
الله متعال از ابراهیم علیه السلام خبر می دهد که برای قومش گفت: [مَا هَٰذِهِ التَّمَاثِيلُ الَّتِي أَنتُمْ لَهَا عَاكِفُونَ] (52) این مجسمه‌های بی‌روح و بتهای بی‌اثر چیست که شما به خدایی می‌پرستید و بر آن عمری متوقف شده‌اید؟ {قَالُوا وَجَدْنَا آبَاءَنَا لَهَا عَابِدِينَ} (53) آنها ابراهیم را پاسخ دادند که ما پدران خود را بر پرستش این بتان یافته‌ایم (و ما پیروی آنها خواهیم کرد). [الأنبياء:52 53].
اسلام آمد و مردم از به ترک بت پرستی ، بی زاری از خرافات که از پدران و اجدادشان به میراث مانده است، و پیروی از سنت و روش پیامبران علیهم السلام امر نموده است.
در اسلام رازها و یا احکام ویژه برای طبقهء مشخص وجود ندارد. از علی بن بی طالب (رضي الله عنه)، پسر کاکای رسول الله (صلی الله علیه وسلم) که خانم دخترش بود، پرسیدند: آیا رسول الله (صلی الله علیه وسلم) شما را به چیزی خاص نموده است؟ فرمود: « رسول الله (صلی الله علیه وسلم) ما را به چیزی خاص نکرده که عموم مردم را به آن دعوت نکرده باشد، مگر به چیزی که در غلاف شمشیرم وجود دارد، و اضافه نموده گفت: علی (رضي الله عنه)، ورقی را از غلاف بیرون نموده که در آن چنین نوشته بود: لعنت الله بر کسی که برای غیر الله ذبح می کند، لعنت الله بر کسی که چراغ زمین را می دزدد، و لعنت الله بر کسی که پدر خود را لعنت می کند، و لعنت الله بر کسی که برای بدعتگر پناه می دهد». صحيح مسلم 1978 تمام احکام و قوانین اسلام مطابق عقل سلیم و بر اساس عدل و حکمت پایه گذاری شده است.
هرگاه پیروان ادیان باطل، مسایل را درک نتوانند، و یا اموری که با عقل در تضاد باشد، بزرگان ادیان باطل برای پیروان خویش می گویند که دین ایشان بالاتر از عقل بوده، و عقل نمی تواند مسایل دینی را درک کند. اما اسلام دین را به مثابهء روشنی می داند که راه را برای عقل روشن می سازد. و زمامداران ادیان باطل از مردم می خواهند از عقل فاصله گرفته، و صرفا از ایشان پیروی نمایند. اما اسلام از انسان می خواهند، عقل خویش را بیدار نموده، تا از حقایق اموری که بر آن استوار بوده را درست بفهمد، الله متعال فرموده اند: [وَكَذَٰلِكَ أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ رُوحًا مِّنْ أَمْرِنَا ۚ مَا كُنتَ تَدْرِي مَا الْكِتَابُ وَلَا الْإِيمَانُ وَلَٰكِن جَعَلْنَاهُ نُورًا نَّهْدِي بِهِ مَن نَّشَاءُ مِنْ عِبَادِنَا ۚ وَإِنَّكَ لَتَهْدِي إِلَىٰ صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ] و همین گونه ما روح (جبرییل) خود را به فرمان خویش به تو فرستادیم، تو از آن پیش که وحی بر تو رسد ندانستی کتاب چیست و نه فهمیدی که راه ایمان و شرع کدام است، و لیکن ما آن (کتاب و شرع) را نور (وحی و معرفت) گردانیدیم که هر کس از بندگان خود را بخواهیم به آن نور هدایت می‌کنیم، و اینک تو (که به نور وحی ما هدایت یافتی خلق را) به راه راست هدایت خواهی کرد. [الشورى:52].
وحی الهی دربرگیرندهء دلایل و نشانه های هست که عقل سالم برای دریافت حقایقی که دنبال آن هست و به آن باور دارد، رهنمایی می نماید، الله متعال می فرماید: {يَا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَكُم بُرْهَانٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَأَنزَلْنَا إِلَيْكُمْ نُورًا مُّبِينًا} ای مردم، برای هدایت شما از جانب الله برهانی (محکم) آمد، و نوری تابان به شما فرستادیم. [النساء:174].
الله متعال می خواهد تا انسان در روشنایی هدایت، دانش، و در حقیقت زندگی کنند، اما طاغوتان می خواهند انسان در تاریکی ها، کفر، گمراهی باقی بمانند، الله متعال فرموده اند: {اللَّهُ وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُوا يُخْرِجُهُم مِّنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ ۖ وَالَّذِينَ كَفَرُوا أَوْلِيَاؤُهُمُ الطَّاغُوتُ يُخْرِجُونَهُم مِّنَ النُّورِ إِلَى الظُّلُمَاتِ} الله یار اهل ایمان است که آنان را از تاریکی های جهل بیرون آرد و به عالم نور برد، و آنان که راه کفر گزیدند یار ایشان طاغوت ها اند که آنها را از عالم نور به تاریکی های گمراهی در افکنند. [البقرة:257].
اسلام، دانش درست را گرامی می داند، الله متعال فردموده اند: [يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَالَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ ۚ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ ] الله مقام اهل ایمان و دانشمندان شما را عالی گرداند، و الله به هر چه کنید به همه آگاه است. [المجادلة:11].
الله متعال گواهی علما را به گواهی خویش و ملایکه در بزرگترین گواهی، همردیف قرار داده است، الله متعال فردموده اند: {شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ وَالْمَلَائِكَةُ وَأُولُو الْعِلْمِ قَائِمًا بِالْقِسْطِ ۚ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ } الله به یکتایی خود گواهی دهد که جز ذات اقدس او که نگهبان عدل و درستی است پروردگاری نیست، و فرشتگان و دانشمندان نیز به یکتایی او گواهی دهند؛ نیست معبودی جز او که (بر همه چیز) توانا و داناست. [آل عمران:18].
این خود نماینگر جایگاه علما را در اسلام مشخص می نماید، و الله متعال پیامبرش محمد (صلی الله علیه وسلم) را به خواستن و افزودن چیزی فرا نخوانده، مگر به علم و دانش، الله متعال فرموده اند: {وَقُل رَّبِّ زِدْنِي عِلْمًا} و دائم بگو: پروردگارا بر علم من بیفزا. [طه:114].
و رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمودند: « کسی که راه دریافت علم را جستجو نماید، الله متعال راه رسیدن به بهشت را برای او آسان می سازد، و فرشتگان برای طالب علم بال های خویش را هموار می نمایند، و کسانی که در آسمان و زمین هستند، برای طالب علم از الله متعال طلب آمرزش می نمایند، حتی ماهیان در آب این کار را می کنند. و برتریت عالم در مقابل عابد مانند برتریت مهتاب در مقابل سایر ستاره ها می باشد. علماء وارثین پیامبران اند، و پیامبران دینار و درهم را به میراث نگذاشته اند، بلکه علم و دانش را به میراث گذاشته اند، کسی که آن را حاصل نماید، حصه و بهرهء زیادی دریافت نموده است». تخریج أبو داود (3641)، وترمذي (2682)، وابن ماجه (223) و لفظ از او است ، وأحمد (21715).
اسلام برای بحث و تحقیق علمی که خالی از هوا وهوس باشد، ترغیب نموده و ما را برای تفکر در جهان هستی و نگاه کردن بسوی جسم خویش فرا می خواند، الله متعال فرموده اند: {سَنُرِيهِمْ آيَاتِنَا فِي الْآفَاقِ وَفِي أَنفُسِهِمْ حَتَّىٰ يَتَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ ۗ أَوَلَمْ يَكْفِ بِرَبِّكَ أَنَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ} ما آیات (قدرت و حکمت) خود را در آفاق جهان و نفوس بندگان کاملا هویدا و روشن می‌گردانیم تا آشکار شود که الله بر حق است. آیا همین حقیقت که الله بر همه موجودات عالم پیدا و گواه است کفایت نمی‌کند؟ [فصلت:53].
الله متعال فرموده اند: {أَوَلَمْ يَنظُرُوا فِي مَلَكُوتِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا خَلَقَ اللَّهُ مِن شَيْءٍ وَأَنْ عَسَىٰ أَن يَكُونَ قَدِ اقْتَرَبَ أَجَلُهُمْ ۖ فَبِأَيِّ حَدِيثٍ بَعْدَهُ يُؤْمِنُونَ} آیا فکر و نظر در ملکوت آسمانها و زمین و در هر چه الله آفریده نکردند و در این که اجل و مرگ آنها بسا باشد که به آنان بسیار نزدیک شده باشد؟ پس به چه حدیثی بعد از این ایمان خواهند آورد؟ [الأعراف:185].
الله متعال فرموده اند: أَوَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَيَنظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ ۚ كَانُوا أَشَدَّ مِنْهُمْ قُوَّةً وَأَثَارُوا الْأَرْضَ وَعَمَرُوهَا أَكْثَرَ مِمَّا عَمَرُوهَا وَجَاءَتْهُمْ رُسُلُهُم بِالْبَيِّنَاتِ ۖ فَمَا كَانَ اللَّهُ لِيَظْلِمَهُمْ وَلَٰكِن كَانُوا أَنفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ} آیا در زمین گردش نکرده اند تا ببینند که عاقبت کار پیشینیان شان چه شد؟ در صورتی که از این ها بسیار تواناتر بودند و بیش از اینها در زمین کشتزار ساختند و کاخ و عمارت برافراشتند و پیامبرانشان با آیات و معجزات برای آنان آمدند، و الله درباره آنها هیچ ستم نکرد بلکه آنها خود در حق خویش ستم می‌کردند. [الروم:9].
نتایج درست علمی هرگز با اسلام در تعارض قرار ندارد، در این جا یک مثال قرآنی را یاد آور می شویم، که چه گونه قرآن کریم، هزار وچهارصد سال قبل تفاصیل و جزییات دقیق این موضوع را بیان نموده، در حالی که علم جدید در این اواخر به آن دست یافته است. و نتایج علمی جدید کاملا با آنچه در قرآن کریم بیان گردیده موافقت دارد، و آن تکوین جنین در شکم مادرش می باشد، الله متعال فرموده اند: وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ مِن سُلَالَةٍ مِّن طِينٍ (12) و همانا ما آدمی را از گل خالص آفریدیم ثُمَّ جَعَلْنَاهُ نُطْفَةً فِي قَرَارٍ مَّكِينٍ (13) آنگاه او را نطفه گردانیده و در جای استوار (صلب و رحم) قرار دادیم ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظَامًا فَكَسَوْنَا الْعِظَامَ لَحْمًا ثُمَّ أَنشَأْنَاهُ خَلْقًا آخَرَ ۚ فَتَبَارَكَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِينَ (14)} آن گاه نطفه را علقه و علقه را گوشت پاره و باز آن گوشت را استخوان ساختیم و سپس بر استخوانها گوشت پوشانیدیم، پس از آن خلقتی دیگرش انشا نمودیم؛ آفرین بر الله که بهترین آفرینندگان است. [المؤمنون:12-14].
الله متعال عمل کسی را نمی پذیرد و در آخرت برایش پاداش نمی دهد، مگر این که به الله ایمان داشته باشد، از او تعالی اطاعت نموده و تمام پیامبرانش علیهم الصلاة و السلام را تصدیق نماید، الله متعال فرموده اند: {مَّن كَانَ يُرِيدُ الْعَاجِلَةَ عَجَّلْنَا لَهُ فِيهَا مَا نَشَاءُ لِمَن نُّرِيدُ ثُمَّ جَعَلْنَا لَهُ جَهَنَّمَ يَصْلَاهَا مَذْمُومًا مَّدْحُورًا (18) هر کس متاع عاجل و زودگذر دنیا را بخواهد متاع دنیا را به او می‌دهیم ، به هر که خواهیم و هر چه مشیّت ازلی ما باشد، سپس دوزخ را نصیب او می کنیم که با نکوهش و مردودی به جهنم درآید وَمَنْ أَرَادَ الْآخِرَةَ وَسَعَىٰ لَهَا سَعْيَهَا وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَٰئِكَ كَانَ سَعْيُهُم مَّشْكُورًا (19) } و هر که طالب زندگی آخرت باشد و برای آن به قدر لزوم و توان بکوشد البته به شرط ایمان به الله، سعی چنین کسانی مقبول و مأجور خواهد بود. [الإسراء:18-19].
الله متعال فرموده اند: { فَمَن يَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحَاتِ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَا كُفْرَانَ لِسَعْيِهِ وَإِنَّا لَهُ كَاتِبُونَ} پس هر کس اعمالش نیکو و دارای ایمان است سعیش ضایع نخواهد شد و ما آن را کاملا می‌نویسیم. [الأنبياء:94].
الله متعال عبادات را نمی پذیرد، مگر این که مطابق شریعت او باشد، الله متعال فرموده اند: { فَمَن كَانَ يَرْجُو لِقَاءَ رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلًا صَالِحًا وَلَا يُشْرِكْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَدًا } پس هر کس به لقای (رحمت) پروردگارش امیدوار است باید نیکوکار شود و هرگز در پرستش الله هیچ کس را با او شریک نگرداند. [الكهف:110].
و الله متعال بیان نموده است که هیچ عملی صالح و نیکو نیست مگر آنچه او تعالی آنرا وضع نموده باشد و انجام دهندهء آن در انجام آن عمل خویش مخلص بوده به الله متعال ایمان داشته داشد و تمام پیامبران علیهم السلام را تصدیق نماید. اما کسی که عملش خلاف این موارد باشد، الله متعال فرموده اند: {وَقَدِمْنَا إِلَىٰ مَا عَمِلُوا مِنْ عَمَلٍ فَجَعَلْنَاهُ هَبَاءً مَّنثُورًا } و ما توجه به اعمال آنها کرده و همه را باطل و نابود چون غباری پراکنده می‌گردانیم. [الفرقان:23].
الله متعال فرموده اند: وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ خَاشِعَةٌ (2) که آن روز رخسار گروهی ترسناک و ذلیل باشد عَامِلَةٌ نَّاصِبَةٌ (3) و همه کارشان رنج و مشقّت است تَصْلَىٰ نَارًا حَامِيَةً (4)} به آتش فروزان دوزخ در آیند. [الغاشية:2-4].
پس این چهره های ذلیل و مشقت بار، بدور از ارشادات و رهنمایی الله عمل نموده اند، پس الله متعال مسکن و مصیر ایشان را جهنم قرار داده است؛ چون این گروه از مردم به شریعت الهی عمل نکرده، بلکه به عبادت های باطل رو آوردند، و سردمداران گمراهی (کسانی که برای پیروان خود ادیان را ایجاد می کردند) را دنبال نمودند. عمل پذیرفته شده نزد الله متعال آنست که مطابق آنچه که رسول الله (صلی الله علیه وسلم) بیان نموده است باشد پس چه گونه انسان به الله متعال کفر می ورزد و در عین حال آرزومند پاداش او می باشد؟!
الله متعال ایمان هیچ کسی را نمی پذیرد، مگر این که بر تمام پیامبران علیهم السلام، و محمد صلی الله علیه و سلم ایمان بیاورد، در فقرهء (۲۰) شماری از دلایل پیرامون این موضوع ذکر گردیده است، الله متعال فرموده اند: {آمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنزِلَ إِلَيْهِ مِن رَّبِّهِ وَالْمُؤْمِنُونَ ۚ كُلٌّ آمَنَ بِاللَّهِ وَمَلَائِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِّن رُّسُلِهِ ۚ وَقَالُوا سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا ۖ غُفْرَانَكَ رَبَّنَا وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ} این پیامبر به آنچه الله بر او نازل کرده ایمان آورده و مؤمنان نیز همه به الله و فرشتگان الله و کتاب ها و پیغمبران الله ایمان آوردند (و گفتند) ما میان هیچ یک از پیامبران الله فرق نگذاریم، و اظهار کردند که ما شنیده و اطاعت کردیم، پروردگارا، ما آمرزش تو را خواهیم و بازگشت همه به سوی توست.. [البقرة:285].
الله متعال فرموده اند: {يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا آمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَالْكِتَابِ الَّذِي نَزَّلَ عَلَىٰ رَسُولِهِ وَالْكِتَابِ الَّذِي أَنزَلَ مِن قَبْلُ ۚ وَمَن يَكْفُرْ بِاللَّهِ وَمَلَائِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا بَعِيدًا} ای کسانی که ایمان آورده‌اید، ایمان آورید به الله و رسول او و کتابی که به رسول خود فرستاده و کتابی که پیش از او فرستاده (تورات و انجیل). و هر که به الله و فرشتگان و کتابها (ی آسمانی) و رسولان او و روز قیامت کافر شود به گمراهی سخت و دور (از سعادت) درافتاده است.. [النساء:136].
الله متعال فرموده اند: {وَإِذْ أَخَذَ اللَّهُ مِيثَاقَ النَّبِيِّينَ لَمَا آتَيْتُكُم مِّن كِتَابٍ وَحِكْمَةٍ ثُمَّ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مُّصَدِّقٌ لِّمَا مَعَكُمْ لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ وَلَتَنصُرُنَّهُ ۚ قَالَ أَأَقْرَرْتُمْ وَأَخَذْتُمْ عَلَىٰ ذَٰلِكُمْ إِصْرِي ۖ قَالُوا أَقْرَرْنَا ۚ قَالَ فَاشْهَدُوا وَأَنَا مَعَكُم مِّنَ الشَّاهِدِينَ } و آن گاه که الله از پیغمبران پیمان گرفت که چون به شما کتاب و حکمت بخشیدم سپس بر شما رسولی از جانب الله آمد که گواهی به راستی کتاب و شریعت شما می‌داد به او ایمان آورده و یاری او کنید؛ الله فرمود: آیا اقرار داشته و پیمان مرا بر این امر پذیرفتید؟ همه گفتند: اقرار داریم. الله فرمود: گواه باشید، من هم با شما گواهم.. [آل عمران:81].
هدف تمام پیام های الهی: بلند بردن مقام انسان توسط دین حق می باشد، تا که تنها و خالص بندهء پروردگار عالمیان باشد، او را از بندگی انسان، ماده، و خرافات رهایی می بخشد، رسول الله صلى الله عليه وسلم فرموده اند: « هلاک باد بندهء دینار، درهم، لباسی که یک طرف آن دوخته نباشد، و لباس سیاه و یا سرخ نشانه دار، هرگاه برای او چیزی داده شود، راضی می شود، و هرگاه برایش چیزی نرسد، ناراض می باشد». صحيح البخاري 6435.
انسان سالم و عاقل، هرگز فروتنی نمی کند، مگر برای الله متعال، و او را ثروت، جایگاه، منصب، و قبیله در گرو بندگی خود قرار داده نمی تواند. این داستان حقیقت مردم را قبل از آمدن رسالت الهی به نمایش می گذارد، و این که آنها بعد از رسالت الهی چگونه تغیر نمودند؟!
زمانی که مسلمانان اولین به سوی حبشه هجرت نمودند، و پادشاه حبشهء آن وقت (نجاشی) از ایشان پرسید: " این چگونه دینی است که بسبب آن از قوم خود دور شده، و در دین من و دین ملت های دیگر داخل نگردیدید؟ جعفر بن ابی طالب برایش پاسخ داده و گفت: " ای پادشاه! ما قوم جاهل بودیم، بت ها را می پرستیدیم، گوشت حیوان مرده را می خوردیم، به فحشاء رو می آوردیم، صلهء رحم را قطع می کردیم، حقوق همسایه را رعایت نمی کردیم، نیرومند ما مال ضعیف و ناتوان را می خورد، ما همه در چنین حالتی قرار داشتیم، تا این که الله متعال برای ما پیامبری از خود ما فرستاد، نسب، راستگویی، امانتداری، و پاکدامنی او را خوب می دانیم، ما را بسوی الله یگانه دعوت نمود، تا او را بپرستیم، و هر آنچه را که ما و پدران ما (سنگ ها و بت ها) پرستش می نمودند، رها کنیم. ما را به راستگویی در گفتار، و ادای امانت، صلهء رحم، نیکی با همسایه گان دعوت نموده، و ما را به دوری از محارم و خون ریزی، و فحشاء و گفتن دروغ، خوردن مال یتیم، و تهمت بستن به بانوان پاکدامن فرا خواند.
ما را به پرستش الله، و همتا قرار ندادن به او دعوت نمود، و ما را به نماز، زکات، و روزه امر نمود. و گفت: برخی مواردی دیگر اسلام را نیز بیان نمودند، ما همه گفته هایش را تصدیق نموده، و به آنچه آورده بود ایمان آوردیم، تنها الله را می پرستیدیم، به او همتا قرار نمی دادیم، حرام او را حرام دانستیم، و حلال او را حلال دانستیم". تخریج أحمد (1740) با اختلاف اندک، وأبو نعيم در حلية الأولياء (1/115) بشکل مختصر.
همانطوری که مشاهده می کنید، اسلام اشخاص را مقدس و منزه نشمرده، و از جایگاهی که دارند، فراتر قرار نداده است و آنان را خدایان ومعبودان نمی پندارد. الله متعال می فرموده اند: {قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْا إِلَىٰ كَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلَا نُشْرِكَ بِهِ شَيْئًا وَلَا يَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا أَرْبَابًا مِّن دُونِ اللَّهِ ۚ فَإِن تَوَلَّوْا فَقُولُوا اشْهَدُوا بِأَنَّا مُسْلِمُونَ} بگو: ای اهل کتاب، بیایید از آن کلمه حق که میان ما و شما یکسان است پیروی کنیم که به جز الله یکتا را نپرستیم، و چیزی را با او شریک قرار ندهیم، و برخی ما برخی دیگر را به جای الله به ربوبیّت تعظیم نکنیم. پس اگر از حق روی گردانند بگویید: شما گواه باشید که ما تسلیم فرمان الله هستیم.. [آل عمران:64].
الله متعال می فرموده اند: وَلَا يَأْمُرَكُمْ أَن تَتَّخِذُوا الْمَلَائِكَةَ وَالنَّبِيِّينَ أَرْبَابًا ۗ أَيَأْمُرُكُم بِالْكُفْرِ بَعْدَ إِذْ أَنتُم مُّسْلِمُونَ} و هرگز الله به شما امر نکند که فرشتگان و پیامبران را معبودان خود گیرید؛ چگونه ممکن است شما را به کفر خواند پس از آنکه اسلام آورده باشید؟! [آل عمران:80].
و رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمودند: « مرا از مقامم بالاتر نشمارید، طوری که نصارا پسر مریم را به مقام بالاتر قرار داده اند، چون من بندهء الله هستم، پس مرا بنده و فرستادهء او خطاب کنید». صحيح البخاري 3445.
الله متعال در اسلام توبه را وضع نموده است، و آن: رجوع انسان به پروردگار و ترک گناه است، الله متعال فرموده اند: {وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ} همه به درگاه الله توبه کنید، باشد که رستگار شوید. [النور:31].
الله متعال فرموده اند: {أَلَمْ يَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ هُوَ يَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَيَأْخُذُ الصَّدَقَاتِ وَأَنَّ اللَّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ } آیا مؤمنان هنوز ندانسته‌اند که محققا الله است که توبه بندگان را می‌پذیرد و صدقه آنها را قبول میفرماید و الله است که بسیار توبه پذیر و بر خلق مهربان است؟ [التوبة:104].
الله متعال فرموده اند: {وَهُوَ الَّذِي يَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَيَعْفُو عَنِ السَّيِّئَاتِ وَيَعْلَمُ مَا تَفْعَلُونَ} و اوست پروردگاری که توبه بندگانش را می‌پذیرد و گناهان را می‌بخشد و هر چه کنید می‌داند. [الشورى:25]
رسول الله صلى الله عليه وسلم فرموده اند: « الله متعال به توبهء بندهء مومن خویش آن چنان خرسند می شود، مانند کسی که در بیابان هلاکت بار، غذا و نوشیدنی اش بالای مرکب اش حمل باشد، و او را خواب ببرد، هرگاه از خواب بیدار شود، مرکب اش را نیابد، و برای دریافت آن تلاش نموده تا این که تشنه شود، و با خود بگوید: دو باره بجای که بودم بر می گردم، و می خوابم تا این که مرگ سراغم بیاید. سر خود را بالای بازوی خود می گذارد تا این که بمیرد، هرگاه از خواب بلند می شود، نگاه می کند که مرکب اش با تمام توشه، غذا و نوشیدنی در کنارش قرار دارد، پس خوشحالی الله متعال بیشتر است از خوشحالی این بندهء مومن که برای مرکب و توشه اش خوشحال شده است». صحيح مسلم 2744.
اسلام گناهان قبلی را محو می کند، و توبه گناهان قبلی را پنهان می کند، الله متعال فرموده اند: {قُل لِّلَّذِينَ كَفَرُوا إِن يَنتَهُوا يُغْفَرْ لَهُم مَّا قَدْ سَلَفَ وَإِن يَعُودُوا فَقَدْ مَضَتْ سُنَّتُ الْأَوَّلِينَ } کافران را بگو که اگر از کفر خود دست کشیده و به راه ایمان بازآیند هر چه از پیش کرده‌اند بخشیده شود، و اگر باز به کفر و عصیان روی آرند سنّت الهی درباره پیشینیان درگذشته است. [الأنفال:38].
الله متعال نصارا را برای توبه فرا خوانده می فرماید: {أَفَلَا يَتُوبُونَ إِلَى اللَّهِ وَيَسْتَغْفِرُونَهُ ۚ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ } آیا نبایستی به سوی الله بازگشته و توبه کنند و از او طلب آمرزش نمایند؟ حال آنکه الله بخشنده و مهربان است. [المائدة:74].
الله متعال همه گناه کاران و نافرمانان را به توبه تشویق نموده می فرماید: {قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَىٰ أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِن رَّحْمَةِ اللَّهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا ۚ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ} برای بندگانم که بر نفس خود اسراف کردند بگو: هرگز از رحمت الله نا امید مباشید، البته الله همه گناهان را (چون توبه کنید) خواهد بخشید، که او الله بسیار آمرزنده و مهربان است. [الزمر:53].
زمانی که عمروبن العاص (رضي الله عنه) تصمیم مسلمان شدن را اتخاذ نمود، ترس داشت که مبادا گناهانی را که قبل از اسلام مرتکب شده بود، بخشیده نشود، عمروبن العاص داستان را چنین حکایت می کند: « زمانی که الله متعال اسلام را در قلبم جاگزین نمود، نزد رسول الله (صلی الله علیه وسلم) آمدم تا از من بیعت بگیرد، زمانی که دست خود را بسویم دراز نمود، گفتم: با شما بیعت نمی کنم ای رسول الله تا زمانی که گناهان قبلی را نبخشی، عمروبن العاص گفت: رسول الله (صلی الله علیه وسلم) برایم فرمود: ای عمرو! آیا نمی دانی که هجرت گناهان قبلی را محو می کند، ای عمرو! آیا نمی دانی که اسلام گناهان قبلی را از بین می برد تخریج مسلم (121) همچنان و بشکل طولانی، وأحمد (17827) و لفظ از او است.
در دین اسلام نیاز نیست برای بشر در برابر گناهان خود اعتراف شود. در دین اسلام، پیوند انسان با الله بگونهء مستقیم بوده، و برای کسی نیاز نیست تا میان تو و الله متعال واسطه قرار بگیرد، طوری که قبلا در فقرهء (۳۶) بیان گردید، این که الله متعال همهء مردم را به توبه و رجوع بسوی خود فرا خوانده است، و همچنان مردم را از قرار دادن پیامبران و فرشتگان بحیث واسطه در میان او و بندگانش منع نموده، الله متعال فرموده اند: {وَلَا يَأْمُرَكُمْ أَن تَتَّخِذُوا الْمَلَائِكَةَ وَالنَّبِيِّينَ أَرْبَابًا ۗ أَيَأْمُرُكُم بِالْكُفْرِ بَعْدَ إِذْ أَنتُم مُّسْلِمُونَ} و هرگز الله به شما امر نکند که فرشتگان و پیامبران را معبودان خود گیرید؛ چگونه ممکن است شما را به کفر خواند پس از آنکه اسلام آورده باشید؟! [آل عمران:80].
پس طوری که مشاهده می کنید، اسلام از قرار دادن بشر منحیث معبودان و یا شریکان الله در ربوبیت و الوهیتش منع نموده است، در رابطه به نصارا الله متعال فرموده اند: {اتَّخَذُوا أَحْبَارَهُمْ وَرُهْبَانَهُمْ أَرْبَابًا مِّن دُونِ اللَّهِ وَالْمَسِيحَ ابْنَ مَرْيَمَ وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا إِلَٰهًا وَاحِدًا ۖ لَّا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ۚ سُبْحَانَهُ عَمَّا يُشْرِكُونَ } علماء و راهبان خود را به مقام ربوبیت شناخته و الله را نشناختند و نیز مسیح پسر مریم را به الوهیت گرفتند در صورتی که مأمور نبودند جز آنکه الله یکتایی را پرستش کنند که جز او معبودی نیست، که منزه و برتر از آن است که با او شریک قرار می‌دهند. [التوبة:31].
الله متعال، این عمل کافران را که میان خود و الله متعال، واسطه قرار می دهند را انکار می نماید، و از آن منع می نماید، الله متعال می فرماید: {أَلَا لِلَّهِ الدِّينُ الْخَالِصُ ۚ وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مِن دُونِهِ أَوْلِيَاءَ مَا نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِيُقَرِّبُونَا إِلَى اللَّهِ زُلْفَىٰ إِنَّ اللَّهَ يَحْكُمُ بَيْنَهُمْ فِي مَا هُمْ فِيهِ يَخْتَلِفُونَ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي مَنْ هُوَ كَاذِبٌ كَفَّارٌ} آگاه باشید که دین خالص برای الله است، و آنان که غیر الله را به دوستی و پرستش برگرفتند، گفتند ما آن بتان را نمی‌پرستیم مگر برای اینکه ما را به درگاه الله نیک مقرب گردانند. الله البته میان آنها در آنچه اختلاف می‌کنند حکم خواهد کرد، که الله هرگز آن کس را که بسیار دروغگو و کافر نعمت است هدایت نخواهد کرد. [الزمر:3].
الله متعال بت پرستان را اهل جاهلیت خوانده است چون میان خود و الله واسطه قرار می دادند، و می گویند: این ها ما را به الله نزدیک می سازند.
هرگاه الله متعال، مردم را از قرار دادن پیامبران و فرشتگان منع نموده است پس دیگران به طریقهء اولی مورد منع قرار می گیرند. پیامبران و فرستاده گان علیهم السلام برای نزدیک شدن به الله متعال نهایت سعی می نمودند، الله متعال حالت پیامبر علیهم السلام را چنین بیان می دارد: {إِنَّهُمْ كَانُوا يُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَيَدْعُونَنَا رَغَبًا وَرَهَبًا ۖ وَكَانُوا لَنَا خَاشِعِينَ} آنها در کارهای خیر عجله می‌کردند و در حال بیم و امید ما را می‌خواندند و همیشه به درگاه ما فروتن بودند. [الأنبياء:90].
الله متعال فرموده اند: {أُولَٰئِكَ الَّذِينَ يَدْعُونَ يَبْتَغُونَ إِلَىٰ رَبِّهِمُ الْوَسِيلَةَ أَيُّهُمْ أَقْرَبُ وَيَرْجُونَ رَحْمَتَهُ وَيَخَافُونَ عَذَابَهُ ۚ إِنَّ عَذَابَ رَبِّكَ كَانَ مَحْذُورًا} آنهایی که (کافران به الله) می‌خوانند آنان خود به درگاه الله وسیله تقرب می‌جویند، تا که مقرب‌تر باشد؟ و امیدوار به رحمت و ترسان از عذاب اویند، که البته از عذاب پروردگارت باید سخت هراسان بود. [الإسراء: 57].
یعنی ای کسانی که بغیر از الله (پیامبران و صالحان) را فرا می خوانید، آنها خود در راستای نزدیک شدن به الله، آرزوی رحمت او، تلاش می نمایند، و از عذاب او می هراسند، پس چگونه غیر از الله فراخوانده می شود؟!
در پایان این رساله، باید یاد آور شد که مردم با تفاوت زمانه ها، ملیت ها، کشورها، بلکه تمام جوامع بشری در طرز تفکر و اهداف باهم در محیط و کارهای شان متفاوت هستند، و این جوامع بشری نیازمند رهنما، نظام، و زعیمی هستند که آنهارا رهنمایی و حمایت کند، رسول الله (صلی الله علیه وسلم) این همه امور را توسط وحی الهی مدیریت می نمود، مردم را به سوی خیر و نیکویی رهنمایی نموده، و در پرتو شریعت الهی در میان شان حکم و فیصله می نمود. بنابرین، تمام امور آنها بر اساس پذیرفتن رهنمایی پیامبران، و نزدیک بودن عصر آنها با رسالت های الهی، بشکل درست آن پیش می رفت. هرگاه گمراهی افزایش یافت، و جهل فراگیر شد، و بت ها پرستش می شدند، الله متعال پیامبر خود را (محمد (صلی الله علیه وسلم)) با هدایت و دین حق فرستاد، تا مردم را از تاریکی های کفر، جهل، و بت پرستی به ایمان و هدایت سوق دهد.
بنابر این، ای انسان! تو را به بندگی الله متعال با کمال، صدق، و خالی از هر گونه تقلید و عادت فرا می خوانم، همان طوری که الله متعال تو را فرا می خواند: قُلْ إِنَّمَا أَعِظُكُم بِوَاحِدَةٍ ۖ أَن تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَىٰ وَفُرَادَىٰ ثُمَّ تَتَفَكَّرُوا ۚ مَا بِصَاحِبِكُم مِّن جِنَّةٍ ۚ إِنْ هُوَ إِلَّا نَذِيرٌ لَّكُم بَيْنَ يَدَيْ عَذَابٍ شَدِيدٍ} بگو که من به یک سخن شما را پند می‌دهم و آن سخن این است که شما خالص برای الله دو نفر دو نفر با هم یا هر یک تنها قیام کنید و (درباره من) عقل و فکرت به کار بندید تا به خوبی دریابید که صاحب شما را جنون نیست، او جز این نیست که رسول الله است و از عذاب سخت روز قیامت که شما را در پیش است می‌ترساند. [سبأ:46].
و می دانی که پس از مرگ بسوی الله متعال بر می گردی، الله متعال فرموده اند: وَأَن لَّيْسَ لِلْإِنسَانِ إِلَّا مَا سَعَىٰ (39) و (نمی‌داند) این که برای آدمی جز آنچه به سعی و عمل خود انجام داده (ثواب و جزایی) نخواهد بود؟ وَأَنَّ سَعْيَهُ سَوْفَ يُرَىٰ (40) و این که البته پاداش سعی و عمل او را (در دنیا و برزخ) به وی بنمایند ثُمَّ يُجْزَاهُ الْجَزَاءَ الْأَوْفَىٰ (41) سپس (در آخرت) پاداش کامل آن را به او بدهند. وَأَنَّ إِلَىٰ رَبِّكَ الْمُنتَهَىٰ (42) } و این که کار خلق عالم به سوی الله منتهی می‌شود. [النجم:39-42].
در ذات خود و آفاق و جهان هستی بنگر، الله متعال فرموده اند: {أَوَلَمْ يَنظُرُوا فِي مَلَكُوتِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا خَلَقَ اللَّهُ مِن شَيْءٍ وَأَنْ عَسَىٰ أَن يَكُونَ قَدِ اقْتَرَبَ أَجَلُهُمْ ۖ فَبِأَيِّ حَدِيثٍ بَعْدَهُ يُؤْمِنُونَ} آیا فکر و نظر نکرده اند، در ملکوت آسمانها و زمین و در هر چه الله آفریده، و در این که اجل و مرگ آنها بسا باشد که به آنان بسیار نزدیک شده باشد؟ پس به چه حدیثی بعد از این ایمان خواهند آورد؟ [الأعراف:185].
پس، اسلام را بپذیرید، تا در دنیا و آخرت خوشبخت باشید. اگر می خواهی در اسلام داخل شوید، باید بگویید: اشهد ان لا إله إلا الله وأن محمداً رسول الله، (گواهی می دهم که نیست معبود بر حق جز الله، و محمد فرستادهء اوست).
زمانی که رسول الله (صلی الله علیه وسلم) معاذ را به سرزمین یمن جهت دعوت مردم بسوی اسلام فرستاد، برایش چنین گفت: « تو بسوی مردم اهل کتاب می روی، آنهارا به گواهی دادن بر این که نیست معبود بر حق جز الله، و محمد فرستادهء اوست، فرا بخوان. اگر از تو پیروی کردند، برای آنها بگو که الله متعال در یک شبانه روز بر شما پنج وقت نماز را فرض گردانیده، اگر در این مورد از تو پیروی کردند، برای آنها بگو که الله متعال بر شما زکات را فرض گردانیده است که از ثروتمندان گرفته شده و برای فقیران برگشتانده می شود، اگر در این مورد از تو پیروی کردند، هرگز به مال های که نزد آنها عزیز و با ارزش است نزدیک نشوید». صحيح مسلم 19.
و از هرآنچه عبادت غیر الله است، بی زار باش، و بی زاری از عبادت غیر الله در واقع همانا دین امت ابراهیم علیه السلام می باشد، الله متعال چنین فرموده اند: { قَدْ كَانَتْ لَكُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِي إِبْرَاهِيمَ وَالَّذِينَ مَعَهُ إِذْ قَالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنَّا بُرَآءُ مِنكُمْ وَمِمَّا تَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ كَفَرْنَا بِكُمْ وَبَدَا بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةُ وَالْبَغْضَاءُ أَبَدًا حَتَّىٰ تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَحْدَهُ } برای شما مؤمنان بسیار پسندیده و نیکوست که به ابراهیم و اصحابش اقتدا کنید که آنها به قوم خود گفتند: ما از شما و بت های شما که به جای الله می‌پرستید به کلی بی زاریم، ما مخالف و منکر شماییم و همیشه میان ما و شما کینه و دشمنی خواهد بود تا وقتی که تنها به الله یگانه ایمان آرید. [الممتحنة:4].
و این که الله متعال کسانی را که در قبرها هستند، دو باره زنده می گرداند، الله متعال فرموده اند: ذَٰلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَأَنَّهُ يُحْيِي الْمَوْتَىٰ وَأَنَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (6) این (آثار قدرت) دلیل است که الله حق است و هم او البته مردگان را زنده خواهد کرد و او محققا بر هر چیز تواناست. وَأَنَّ السَّاعَةَ آتِيَةٌ لَّا رَيْبَ فِيهَا وَأَنَّ اللَّهَ يَبْعَثُ مَن فِي الْقُبُورِ (7) و محققا ساعت قیامت بی‌هیچ شک بیاید و الله به یقین مردگان را از قبرها برانگیزد. [الحج:6-7].
و این که حساب و جزا حق است، الله متعال فرموده اند: {وَخَلَقَ اللَّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بِالْحَقِّ وَلِتُجْزَىٰ كُلُّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ } و الله آسمانها و زمین را به حق آفریده است و عاقبت هر نفسی بی هیچ ستمی پاداش هر عملی که کرده است خواهد یافت. [الجاثية:22].
هرگاه این گواهی را انجام دادید، شما مسلمان محسوب می شوید، پس از آن الله متعال را مطابق شریعت او (از قبیل نماز، زکات، روزه، حج بیت الله -در حال توان-) پرستش کن.
نوشته شده بتاریخ ۱۹-۱۱-۱۴۴۱
نویسنده: استاذ دکتور محمد بن عبد الله السحيم
استاد اسبق عقیده در دیپارتمنت دراسات اسلامی
فاکولته تربیت، دانشگاه ملک سعود
ریاض، کشور عربستان سعودی