ફઝિલતુસ્શૈખ, અલ્લામાનાહસ્તે
મુહમ્મદબિનસોલૈહઅલ્ઉષૈમીન
અલ્લાહતેમની, તેમનામાતાપિતાનીઅનેદરેકમુસલમાનોનીમગફિરતકરે
*
(શરૂકરુંછું) અલ્લાહનાનામથીજેઅત્યંતદયાળુઅનેકૃપાળુછે.
દરેકપ્રકારનાવખાણફક્તઅલ્લાહમાટેજછે, અમેતેનીજપ્રશંશાકરીએછીએઅનેતેનીપાસેજમાફીમાંગીએછીએઅનેતેનીતરફજપાછાફરીએછીએ, અનેપોતાનાનફસઅનેકાર્યોનીબુરાઈથીપનાહમાંગીએછીએ. જેવ્યક્તિનેઅલ્લાહએહિદાયતઆપીતેનેકોઈપદભ્રષ્ટનથીકરીશકતું, અનેજેનેઅલ્લાહએપદભ્રષ્ટકરીદીધોતેનેકોઈહિદાયતઆપીશકતુંનથી, અનેહુંગવાહીઆપુંછુંકેઅલ્લાહસિવાયકોઈઈલાહનથીઅનેતેનોકોઈભાગીદારનથી, અનેગવાહીઆપુંછુંકેમુહમ્મદતેનાબંદાઅનેરસૂલછે, દરૂદઅનેસલામતીઉતરે, તેમનાપરઅનેતેમનીસંતાનઅનેતેમનાસાથીઓઅનેજેણેકયામતસુધીતેમનુંસારીરીતેઅનુસરણકર્યું. ત્યારબાદ: સ્ત્રીઓમાંખરેખરજેહૈઝ, ઇસ્તિહાઝહઅનેનિફાસનુંલોહીહોયછે, જેએવાઅગત્યનાકાર્યોમાંથીછે, જેનુંવર્ણનકરવાઅનેજેનાઆદેશોનીઓળખકરવાઅનેજેમાંઆલિમોનાસાચામંતવ્યોમાંથીખોટામંતવ્યોનેઅલગકરવાનીજરૂરતલાગીરહીછે, તોઆવિશેજેનામંતવ્યનેસાચોઅથવાજેનામંતવ્યનેખોટોકહેવામાંઆવશેતેનોઆધારકુરઆનઅનેહદીષમુજબકરવામાંઆવશે,
૧- કારણકેએબન્નેમુખ્યસ્ત્રોતછે, જેનાપરઅલ્લાહનાઆદેશોનોઆધારહોયછે, જેનામાટેઅલ્લાહએપોતાનાબંદોઓનેચૂંટીલીધાછે, અનેજેઆદેશોનુંપાલનકરવુંજરૂરીકર્યુંછે.
૨- અનેએવીજરીતેકુરઆનઅનેસુન્નતપરભરોસોકરવાથીદિલનેશાંતિઅનેરાહત, નફસનીખુશીઅનેજવાબદારીપુરીપાડવીછે.
૩- અનેએવીજરીતે (કુરઆનઅનેસુન્નત) સિવાયજેબીજાસ્ત્રોતછે, તેનેપણપુરાવારૂપેમાનવામાંઆવે, નકેતેમનેજપુરાવાસમાજવામાંઆવે.
કારણકેપુરાવાતોઆપણીપાસેફક્તબેજછે, એકકુરઆનઅનેબીજુંહદીષ, અનેએવીજરીતેસહાબાઓનાઆદેશો, જોતેઆદેશોકુરઆનઅનેસુન્નતવિરુદ્ધનહોય. અનેબીજાસહાબાનીવાતપરતેમનાવિરુદ્ધનહોયતો, જોતેકુરઆનઅનેસુન્નતવિરુદ્ધહશેતોપછીકુરઆનઅનેસુન્નતપ્રમાણેઅમલકરવોજરૂરીથઈજશે, અનેબીજાસહાબીનીવાતતેનીવિરુદ્ધહોયતોપછીબન્નેમાંપ્રાથમિકતાજોવીપડશે, અનેતેબન્નેમાંથીજેસહાબીનીવાતનેપ્રાથમિકતાઆપવામાંઆવશે, તેપ્રમાણેઅમલકરવામાંઆવશે; અલ્લાહનાઆદેશપ્રમાણે:
﴿ فَإِنْ تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُولِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ذَلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا٥٩﴾ سُورَةُ النِّسَاءِ
{ હેઈમાનવાળાઓ ! અલ્લાહઅનેતેનારસૂલનુંઆજ્ઞાનુંપાલનકરો, અનેતમારામાંથીજેહાકિમછેતેમનીપણઆજ્ઞાનુંપાલનકરો, પછીજોકોઇબાબતેતમારીવચ્ચેવિવાદઉભોથઈજાયતોતેનેઅલ્લાહઅનેપયગંબરતરફફેરવીદો, જોતમનેઅલ્લાહતઆલાપરઅનેકયામતનાદિવસપરઈમાનહોય, આઘણુંજઉત્તમછેઅનેપરિણામપણશ્રેષ્ઠછે.} [ અન્નિસા:૫૯].
આસંક્ષિપ્તકિતાબચોછે, જેમાં "નિસ્વાનીતબઇખૂન" (સ્ત્રીઓનાપ્રાકૃતિકલોહી) અનેતેનીબાબતેઆદેશોવર્ણનકરવાનીજરૂરલાગીરહીછે, અનેઆકિતાબચોનીચેપ્રમાણેભાગમાંવર્ણનકરવામાંઆવ્યોછે.
- પહેલોભાગ: હૈઝનોઅર્થઅનેતેનીહિકમતવિશે.
- બીજોભાગ: હૈઝનોસમયઅનેતેનોસમયગાળો.
- ત્રીજોભાગ: હૈઝપરઅચાનકઆવતાફેરફારવિશે.
- ચોથોભાગ: હૈઝનાઆદેશોવિષે.
- પાંચમોભાગ: ઇસ્તિહાઝહનોઅર્થઅનેતેનાઆદેશોવિશે.
- છઠ્ઠોભાગ: નિફાસનોઅર્થઅનેતેનાઆદેશો.
- સાતમોભાગ: દવાઓદ્વારાહૈઝરોકવાઅથવાલાવવાઅનેદવાઓદ્વારાગર્ભધારણકરવાઅથવાગર્ભપાતકરવાવિશેઅમુકબાબતોનુંવર્ણન.
*
હૈઝનોશાબ્દિકઅર્થ: કોઈવસ્તુનુંવ્હેવું.
શરીઅતમુજબકાયદાકીયઅર્થ: તેલોહીજેએકસ્ત્રીનેપ્રાકૃતિકરીતેકોઈકારણવગરચોક્કસસમયમાંઆવેછે, અનેઆપ્રાકૃતિકલોહીછે, બીમારી, ઈજાતેમજજન્મતેનુંઆવવાનુંકારણનહોઈ, જોકેઆએકસામાન્યલોહીછે, જેથીતેસ્ત્રીનીસ્થિતિ, તેનાવાતાવરણઅનેતેનાચહેરાઅનુસારબદલાયછે, એટલામાટેસ્ત્રીઓપોતાનીસ્થિતીપ્રમાણેઅલગઅલગહોઈછે.
હૈઝનીહિકમત: બાળકજ્યારેપોતાનીમાતાનાપેટમાંહોયછે, તેનામાટેખોરાકખાવોઅશક્યહોયછે, જેવીરીતેપેટનીબહારખાતોહોયછે, અનેસર્જનમાંસૌથીવધારેપોતાનાબાળકપરદયાકરવાવાળી (મા), તેનામાટેપણશક્યનથીકેતેપોતાનાબાળકનેકંઈકનેકંઈખોરાકપહોંચાડીશકે, તોતેસમયેઅલ્લાહતઆલાસ્ત્રીમાંલોહીનાનાનાનાનાકણોપેદાકરીદેછે, જેનાદ્વારાબાળક (ખાધાઅનેપાચનકર્યાવગર) માતાનાપેટમાંખોરાકમેળવીલેછે, આલોહીનાકણોબાળકમાંડૂંટીદ્વારાપહોંચેછે, જ્યાંથીલોહીબાળકનીનસમાંજાયછે, અનેબાળકલોહીથીખોરાકમેળવેછે, બસઅલ્લાહસૌથીસારોસર્જનહારછે.
આહૈઝમાંઆજહિકમતછુપાયેલીછે, એટલામાટેજજ્યારેસ્ત્રીગર્ભવતીબનેછેતોતેનેમાસિકઆવવાનુંબંધથઈજાયછે, નજીવીસ્થિતિઅલગહોયશકેછે, અનેએવીજરીતેદૂધપીવડાવવાનાશરૂશરૂનાદિવસોમાંપણહૈઝબંધહોયછે.
*
આભાગમાંબેસમયવિશેવાર્તાલાપકરવામાંઆવશે:
પહેલોસમય: એવીઉંમરજેમાંહૈઝઆવતુંહોયછે.
બીજોસમય: હૈઝનીચોક્કસસમયગાળાવિશે.
પહેલોતબક્કો: સામાન્યરીતેજેઉંમરમાંસ્ત્રીનેહૈઝઆવતુંહોયછે, તેબારવર્ષથીલઈપચાસવર્ષસુધીહોયછે, ક્યારેકસ્ત્રીપોતાનીસ્થિતિ, માહોલઅનેહવાપાણીપ્રમાણેવર્ણવેલમુદ્દતઅનેસમયથીઆગળપાછળપણથઈશકેછે.
આલિમોએઆવિશેકેટલીકવાતોવર્ણનકરીછેકેજેઉંમરમાંસ્ત્રીનેહૈઝઆવતુંહોયછેતેનોસમયગાળોનક્કીજનથી? જેથીખબરપડીજાયકેઆઉંમરપહેલાઅથવાપછીપણઆવીશકેછે, અનેતેપહેલાકેપછીજેલોહીઆવેછેતેહૈઝનુંલોહીછેકેઅન્યકોઈ.
આવિશેઆલિમોનાઘણામંતવ્યોરજૂકર્યાપછીઇમામદારિમીરહ.એકહ્યું: આબધુંમારીનજીકખોટુંછે, કેદરેકસ્થિતિમાંમૂળસ્ત્રીનુંહૈઝઆવવુંગણવામાંઆવશે, જેકંઈસ્થિતિઅનેઉંમરમાંજેપ્રમાણમાંપણલોહીજોવામાંઆવશે, તેનેહૈઝનુંલોહીગણવામાંઆવશે. વલ્લાહુઅઅલમ (અલ્લાહવધુજાણેછે).
અનેઆજેવાતઇમામદારિમીરહ.એકરીછે, તેયોગ્યવાતછે,અનેઆવાતનેજઇમામતૈમિયહરહ.એપસંદકરીછે, બસજેસ્ત્રીહૈઝનુંલોહીજોશેતેહાઇઝાગણવામાંઆવશે, પછીભલેનેતેનવવર્ષથીઓછીઉંમરનીઅથવાપચાસવર્ષથીવધારેઉંમરનીહોય, અનેએટલામાટેકેઅલ્લાહતઆલાએઅનેતેનારસૂલેહૈઝનાદરેકઆદેશોહૈઝનુંલોહીઆવ્યાપછીજવર્ણનકર્યાછે, તેનામાટેકોઈઉંમરનક્કીનથી, એટલામાટેહૈઝનાદરેકમસાઈલપુરાપાડવામાટેહૈઝઆવવુંજરૂરીછે, અનેહૈઝવિશેઉંમરનક્કીકરવામાટેકુરઆનઅનેહદીષનીએકદલીલહોવીજરૂરીછે, જોકેઆવિશેકોઈદલીલમળતીનથી.
બીજીતબક્કો: હૈઝનોસમયગાળોઅર્થાત્તેનાસમયનીમાત્રા.
આવિશેલગભગઆલિમોનાછઅનેસાતમંતવ્યોજણાવ્યાછે, ઈબ્નેમુન્ઝિરરહ.નામંતવ્યપ્રમાણે, એકજૂથકહેછેકેહૈઝનાદિવસોકેટલાછે, ઓછાકેવધતા, તેનીકોઈહદનક્કીનથી.
હુંકહુંછુંકેઇમામદારિમીરહ.નીજેમજઆવાતજયોગ્યછે, અનેશેખુલ્ઇસ્લામઈબ્નેતૈમિયહરહ.એઆવાતનેજપસંદકરીછે, કારણકેકુરઆનઅનેસુન્નતઅનેસાચોકિયાસઆવાતપરજપુરાવોઆપેછે.
પહેલીદલીલ: અલ્લાહતઆલાકહેછે:
﴿وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْمَحِيضِ قُلْ هُوَ أَذًى فَاعْتَزِلُوا النِّسَاءَ فِي الْمَحِيضِ وَلَا تَقْرَبُوهُنَّ حَتَّى يَطْهُرْنَ فَإِذَا تَطَهَّرْنَ فَأْتُوهُنَّ مِنْ حَيْثُ أَمَرَكُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ٢٢٢﴾سُورَةُ البَقَرَةِ
{તેઓતમનેમાસિકપિરીયડબાબતેસવાલકરેછે, કહીદોકેતેગંદકીછે, માસિકપિરીયડનીસ્થિતીમાંસ્ત્રીઓ (સાથેસંભોગકરવાથી) થીજુદારહોઅનેજ્યાંસુધીતેણીઓપાકનથઇજાયતેણીઓનીનજીકનજાઓ} [અલ્બકરહ: ૨૨૨], તોઆઆયતમાંઅલ્લાહતઆલાએરુકીજવાનીહદ, તુહૂર (પાકી) વર્ણનકરીછે, કમસેકમએકરાતઅનેએકદિવસએવીજરીતેવધુમાંવધુપંદરદિવસનીહદવર્ણનનથીકરી, જાણવામળ્યુંકેઆદેશનુંકારણહૈઝછેતેહોઈકેનહોઈ, જ્યારેહૈઝજોવામાંઆવશેતોહૈઝનાસંપૂર્ણઆદેશોલાગુપડશેઅનેજ્યારેપાકથઈજશેતોહૈઝનાઆદેશોલાગુનહીંપડે. બીજીદલીલ: સહીહમુસ્લિમમાંછેકેઆપﷺએઆયશારઝી. નેકહ્યું: (જ્યારેતેઓઉમરહમાંએહરામનીસ્થિતિમાંહાઇઝાબનીગયાહતા) <<તવાફસિવાયતેદરેકઅમલકરો, જેએકસામાન્યહાજીકરતોહોયછે, જ્યાંસુધીતમેપાકીમેળવીલો>>આયશારઝી. એકહ્યું: અનેહુંકુરબાનીનાદિવસેપાકથઈગઈહતી. હદીષ.
અનેસહીહબુખારીઅનેમુસ્લિમમાંવર્ણનછેકેઆપﷺએઆયશારઝી.નેકહ્યું: <<રાહજુઓઅનેજ્યારેતમેપાકથઈજાઓતોતન્ઇમનામનીજગ્યાપરજતાંરહેજો, (એહરામઅનેઉમરહમાટે)>>તોઆપﷺએતવાફનકરવાનુંકારણહૈઝવર્ણનકર્યુંછે, કોઈસમયગાળોવર્ણનનથીકર્યો, આહદીષથીજાણવામળ્યુંકેહૈઝનાઆદેશોમાટેપાકીવર્ણનકરીછે, કોઈસમયગાળોનક્કીનથીકર્યો.
ત્રીજીદલીલ: ખરેખરહૈઝનાસમયગાળામાટેજેઅંદાજોઅનેઆવિશેજેવિસ્તારપૂર્વકમાહિતીઆલિમોદ્વારામળીરહીછે, તેકુરઆનઅનેહદીષમાંવર્ણનથઈનથી, જેવિશેવર્ણનકરવુંજરૂરીહતું, જોહૈઝનાસમયગાળાવિશેમાહિતીઆપવીજરૂરીહોતઅનેજેનાવગરબંદાઈબાદતપણનકરીશકતાતોઆનીમાહિતીઅલ્લાહતઆલાઅનેતેનોરસૂલﷺજરૂરલોકોસામેવર્ણનકરીદેતા, આપણેજોવાજઈએતોજાણવામળશેકેનમાઝ, રોઝા, લગ્નઅનેવિરાસતવિશેવિસ્તારપૂર્વકસમજાવવામાંઆવ્યુંછે, જેરીતેઅલ્લાહતઆલાએનમાઝનોસમય, રુકુઅ, સિજદો, વિશેમાહિતીઆપીછે, એવીજરીતેઝકાતવિશેમાહિતીઆપી: કેકેટલામાલઉપરકેટલીઝકાત, તેમજઝકાતક્યાંક્યાંઆપવી, વગેરેજેવાસંપૂર્ણઆદેશોનીમાહિતીઆપવામાંઆવી, એવીજરીતેરોઝાવિશે: કેતેનોસમયઅનેતેનીસંપૂર્ણમાહિતીઅનેહજવિશેપણસંપૂર્ણમાહિતીઆપવામાંઆવીછે, તદઉપરાંતતેનાકરતાંનાનાનાનાઆદેશોજેવાકેખવાપીવા, સૂવાના, સમાગમકરવાના, મજલિસના, ઘરમાંદાખલથતીવખતેઅનેનીકળતીવખતનાઆદાબતેમજપેશાબપાખાનાનાઆદાબવર્ણનકરવામાંઆવ્યાછે, અહીંસુધીકેપથ્થરનીગણતરીપણવર્ણનકરીછે, તેસિવાયનાનામોટાદરેકકાર્યો (જેનાદ્વારાઅલ્લાહતઆલાએદીનપૂરોકર્યોછે, અનેપોતાનામોમિનબંદાઓપરનેઅમતનેપુરીકરીછે) વર્ણનકર્યાછે, જેવુંકેઅલ્લાહકહેછે.
﴿ وَنَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ تِبْيَانًا لِكُلِّ شَيْءٍ ﴾ سُورَةُ النَّحۡلِ
{અનેઅમેતમારાપરજેકિતાબઉતારીછે, તેદરેકવસ્તુનુંવર્ણનકરવાવાળીછે.} [સૂરેનહલ : 89] અનેઅલ્લાહતઆલાએકહ્યું:
﴿ مَا كَانَ حَدِيثًا يُفْتَرَى وَلَكِنْ تَصْدِيقَ الَّذِي بَيْنَ يَدَيْهِ وَتَفْصِيلَ كُلِّ شَيْءٍ ﴾سُورَةُ يُوسُفَ
{ આકુરઆનએવુંનથીજેઘઢીકાઢવામાંઆવ્યુંહોય, પરંતુઆકુરઆનપહેલાનીકિતાબોનીપુષ્ટિકરેછે, તેમાંદરેકવાતનુંસ્પષ્ટીકરવર્ણનકરવામાંઆવ્યુંછે} [યૂસુફ: ૧૧૧]. હૈઝનાસમયગાળાવિશેજેઅનુમાનલગાવવામાંઆવીરહ્યાછેતેનતોકુરઆનમાંતેનાઆદેશોનુંવર્ણનછેઅનેનતોહદીષમાં, એટલામાટેઆદરેકઅનુમાનનુંકોઈમહત્વનથી, મહત્વફક્તહૈઝનાહોવાઅનેનહોવાપરજછે, જેનાવિશેશરીઅતનાઆદેશોવર્ણનકરવામાંઆવ્યાછે, અનેકુરઆનઅનેહદીષમાંવર્ણનનહોવુંએકજબરદસ્તદલીલછેકેતેનાસમયગાળાવિશેકોઈવાતચોક્કસમળતીનથી, આદલીલતમનેઆમસ્અલાઅનેબીજાઅન્યમસ્અલામાંપણકામમાંઆવશે, કારણકેશરીઅતનાઆદેશોફક્તકુરઆનઅનેહદીષોતેમજવિખ્યાતઇજમાઅઅનેસાચાકિયાસવડેસાબિતથાયછે. શૈખુલ્ઇસ્લામઈબ્નેતૈયમિયહરહ.એપોતાના 'કાયદા' માંકહ્યું: <<અનેતેમાંથીએકનામહૈઝનુંપણછે, અલ્લાહતઆલાએઘણાઆદેશોતેનાવિશેવર્ણનકર્યાછે, પરંતુઅલ્લાહતઆલાએહૈઝનાઓછાવધતાસમયગાળાવિશેઅનેબેહૈઝવચ્ચેનાસમયવિશેપણકંઈવર્ણનનથીકર્યું, જ્યારેકેતેનીજરૂરતહતી, તેમજશબ્દકોશમાંવર્ણનકરવુંજરૂરીહતું, જેકોઈઆવિશેકોઈહદનક્કીકરશેતેણેકુરઆનઅનેહદીષનોવિરુદ્ધકર્યો.>>તેમનીવાતપૂર્ણથઈ. ચોથીદલીલ: એઅતિબારઅર્થાતયોગ્યકિયાસ (કિયાસએકકાયદાકીયઅર્થછે, જેનીદલીલમાન્યગણવામાંઆવેછે) અલ્લાહતઆલાએહૈઝનુંકારણએવર્ણનકર્યુંછેકેતે "ગંદકી" છે, જ્યારેપણહૈઝઆવશેત્યારેગંદકીજરૂરહશે, બીજાઅનેપહેલાદિવસવચ્ચે, ત્રીજાઅનેચોથાદિવસવચ્ચેકોઈફરકનથી. અનેસોળમાદિવસઅનેપંદરમાદિવસવચ્ચેઅનેઅઢારમાંદિવસઅનેસત્તરમાંદિવસવચ્ચેકોઈતફાવતનથી, હૈઝહૈઝજછે, અનેગંદકીગંદકીછે, કારણબન્નેદિવસોમાંસરખુંજછે, તોબન્નેદિવસોવચ્ચેઆદેશમાંતફાવતકઈરીતેયોગ્યગણાશે, જોવાજઈએતોબન્નેદિવસોમાંકારણતોસરખુંજછે, કારણએકઅનેઆદેશઅલગકઈરીતે? શુંઆકિયાસસહીહનાવિરુદ્ધમાંનથી? બન્નેદિવસોનાઆદેશમાંબરાબરીકિયાસસહીહગણવામાંઆવશે? અથવાએકેબન્નેકારણમાંસરખાછે?
પાંચમીદલીલ: હદનક્કીકરનારનીવાતોમાંવિવાદ, હદનક્કીકરનારનીવાતોમાંવિવાદએવાતનીદલીલછેકેઆવિશેકોઈએવીદલીલમળતીનથી, જેનીતરફયોગ્યવાતરજૂકરવામાંઆવતીહોય, અનેફક્તપોતેજમહેનતકરીનેકરેલીવાતોછે, (જેમાંભૂલચુલથઈશકેછે), આઆદેશોમાંકોઈએવાનથી, જેએકબીજાકરતાવધારેઅનુસરણકરવાનેપાત્રહોય, અનેવિવાદવખતેફક્તકુરઆનઅનેસુન્નતતરફજરજૂકરવુંજોઈએ.
જ્યારેઆવાતનીસ્પષ્ટતાથઈગઈકેહૈઝમાટેઓછામાંઓછોસમયગાળોઅથવાવધારેમાંવધારેસમયગાળોનક્કીજનથી, અનેઆજવાતસાચીછે, તોજાણીલો, તેદરેકપ્રાકૃતિકલોહીજેનેસ્ત્રીકોઈકારણવગરઉદાહરણતરીકેઈજાવગરજુએતોતેસમયેસમયગાળોઅનેઉંમરનોઅંદાજોલગાવ્યાવગરહૈઝનુંલોહીગણવામાંઆવશે, હા, જોતેલોહીસ્ત્રીનેવહેતુજરહે, કયારેયરૂકેજનહીંઅથવામહિનામાંએકઅથવાથોડાકસમયમાટેરૂકીજાય, તોતેઇસ્તિહાઝહનુંલોહીગણવામાંઆવશે, આગળ -ઇન્શાઅઅલ્લાહ- ઇસ્તિહાઝહવિશેવર્ણનકરવામાંઆવશે. શેખુલ્ઇસ્લામઈબ્નેતૈય્મિયહરહ. વર્ણનકરેછે: ગર્ભાશયમાંથીજેલોહીવહેતુહોયછે, ખરેખરતેહૈઝનુંજલોહીહોયછે, હાકોઈએવીદલીલહોય, જેતેનેસ્પષ્ટકરીદેકેઆલોહીઇસ્તિહાઝહનુંલોહીછે. અનેઆગકશેખકહેછે: જેપણલોહીગર્ભાશયમાંથીનીકળે, તેહૈઝછે, જ્યાંસુધીખબરનપડીજાયકેઆબીમારીઅથવાઈજાવડેવહેતુલોહીછે. અનેઆવાતજેપ્રમાણેદલીલરૂપેસ્પષ્ટછેએવીજરીતેસમજવામાંઅનેસમજુતીમાંવધારેનજીકછે, અનેઅમલમાટેપણવધુસરળછે, અનેતેહદકરતાપણ, જેનક્કીકરનારેવર્ણનકરીછે, અનેજેનોમંતવ્યઆપ્રમાણેહોયતોતેનેમાનવુંવધારેસારુંછે, કારણકેતેઇસ્લામદીનનીરૂહઅનેકાયદાપ્રમાણેછેઅનેતેમાંસરળતાઅનેસહુલતછે, અલ્લાહતઆલાએકહ્યું:
﴿ وَمَا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ ﴾ سُورَةُ الحَجِّ
{અલ્લાહતઆલાએતમારાદીનપ્રત્યેકોઈસખતીનથીબનાવી. (અલ્હજ: ૭૮), આપﷺએકહ્યું: <<ખરેખરદીનસરળછે, જેણેદીનપ્રત્યેસખતીકરી, તોતેપથભ્રષ્ટથઈગયો, એટલામાટેસીધારહો, અનેમધ્યમમાર્ગઅપનાવો, અનેખુશખબરીઆપનારબનો>>. આહદીષનેઈમામબુખારીરહ. એરિવાયતકરીછે.
અનેઆપﷺનાઉચ્ચઅખલાકમાંઆવાતહતીકેજ્યારેઆપﷺનેબેવાતોમાંથીએકવાતપસંદકરવાનોઅધિકારઆપવામાંઆવતોતોબંનેમાંથીજેવધુસરળહોતીઆપﷺતેનેપસંદકરતાંહતાં.
ગર્ભવતીસ્ત્રીનુંહૈઝ:
વધારેપડતાજ્યારેસ્ત્રીગર્ભવતીબનેછેતોતેનેહૈઝનુંલોહીઆવવાનુંબંધથઈજાયછે. ઇમામઅહમદરહ. કહેછે: સ્ત્રીલોહીનાછેલ્લાતબક્કેગર્ભનેઓળખીલેછે, બસ ! જ્યારેગર્ભવતીસ્ત્રીલોહીજુવેઅનેજોગર્ભિણીનાસમયકરતાંથોડાકસમયપહેલાહોયઉદાહરણતરીકેબેદિવસઅથવાત્રણદિવસઅનેતેલોહીસાથેસહેજકણોપણદેખાતાહોયતોતેનિફાસનુંલોહીગણવામાંઆવશે. અનેજોતેલોહીગર્ભિણીનાસમયકરતાંઘણાસમયપહેલાહોયતોઅથવાથોડાકમહિનાપહેલાહોયતોઅનેતેનીસાથેકણોપણનહોયતોતેનિફાસનુંલોહીગણવામાંનહીંઆવે, તોપછીશુંતેહૈઝનુંલોહીહશેઅનેતેનાપરહૈઝનાજેઆદેશોછેતેતેનાપરલાગુકરવામાંઆવશેઅથવાતોતેબગાડનુંલોહીગણવામાંઆવશે?
આવિશેઆલિમોવચ્ચેવિવાદજોવામળેછે, સાચીવાતપ્રમાણેતેહૈઝનુંલોહીગણવામાંઆવશે, આદતપ્રમાણેતેનેઆવતુંહોય, કારણકેખરેખરજોવાજઈએતોજેકોઈસ્ત્રીનેલોહીઆવતુંહોયછેતેહૈઝનુંજલોહીહોયછે, જ્યારેકોઈએવુંકારણનહોયજેહૈઝનગણવાનુંકારણમાનવામાંઆવે, અનેકુરઆનઅનેહદીષમાંકોઈએવીદલીલનથીજેગર્ભવતીનેહૈઝઆવવાથીરોકતીહોય,
અનેઆજમંતવ્યઇમામમાલિકઅનેઇમામશાફઇરહ.નોછે, અનેઆજમંતવ્યનેશેખુલ્ઇસ્લામઈબ્નેતેયમિયહરહ. એ "ઇખ્તિયારાત" માંવર્ણનકર્યો: ઇમામબયહકીરહ.એઇમામએહમદદ્વારાએકરિવાયતનકલકરીછે, પરંતુતેમણેએવુંપણકહ્યુંછેકેઇમામએહમદરહ. પોતાનીઆવાતથીરૂકીગયાહતા.
એટલામાટેગર્ભવતીનાહૈઝમાટેતેજઆદેશોલાગુપડશેજેસામાન્યસ્ત્રીનાહૈઝમાટેલાગુપડેછે. બેકારણોસિવાય:
પ્રથમમસ્અલો: તલાકનોમસ્અલો, જેસ્ત્રીગર્ભવતીનહોયઅનેજોતેનેહૈઝનાસમયમાંતલાકથઈજાય, તોતેનાપરઇદ્દ્તપુરીકરવીજરૂરીથઈજાયછે, જોકેહૈઝનાસમયમાંતલાકઆપવીહરામછેપરંતુગર્ભાશયનાસમયેતલાકઆપવીહરામનથી; હૈઝનીસ્તિથીમાંતલાકઆપવીઅલ્લાહનાફરમાનનીવિરુદ્ધછે, અલ્લાહકહેછે:
﴿ فَطَلِّقُوهُنَّ لِعِدَّتِهِنَّ وَأَحْصُوا الْعِدَّةَ ﴾ سُورَةُ الطَّلَاقِ
{તમેતેણીઓનેતેમનીઇદ્દતમાંતલાકઆપો} [ અત્તલાક: ૧] ગર્ભવતીનેહૈઝમાંતલાકઆપવીતેનાવિરુદ્ધનથી, કારણકેજેગર્ભવતીનેતલાકઆપેછેતોતેઇદ્દતનાયોગ્યસમયમાંતલાકઆપીરહ્યોછે, ભલેનેતેહૈઝથીહોયકેપાકહોય, કારણકેતેનીઇદ્દતગર્ભપાતથવુંગણાશે, આજકારણછેકેગર્ભવતીનેસમાગમકર્યાપછીતલાકઆપવીયોગ્યછે, અનેજોસ્ત્રીગર્ભવતીનહોયતોતેનોઆદેશઅલગછે. બીજોમસઅલો: હૈઝનાકારણેગર્ભવતીસ્ત્રીનીઇદ્દત, બીજીસ્ત્રીનીમાફકપૂરીનથીથતી; કારણકેગર્ભવતીસ્ત્રીનીઇદ્દતગર્ભપાતથવુંગણાશે, ભલેનેતેનેહૈઝઆવેકેનઆવે; અલ્લાહનાઆદેશપ્રમાણે:
﴿و وَأُولَاتُ الْأَحْمَالِ أَجَلُهُنَّ أَنْ يَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ ﴾ [الطلاق: 4]
{અનેગર્ભવતીસ્ત્રીનીઇદ્દતગર્ભપાતથવુંછે.} [અત્તલાક: ૪]
*
તેવાતોજેહૈઝવખતેથાયછે, તેનાકેટલાકપ્રકાર:
પહેલોપ્રકાર: વધઘટથવી, ઉદાહરણતરીકેએકસ્ત્રીનીસામાન્યરીતેમાસિકઆદતછદિવસહોયછે, પરંતુતેનેસાતદિવસસુધીલોહીવહેતુરહેછે, પરંતુતેછઠ્ઠાદિવસેપાકથઈજાયછે.
બીજોપ્રકાર: આગળપાછળથવુંઉદાહરણતરીકેએકસ્ત્રીનીમાસિકસમયગાળોમહિનાનાઅંતિમતબક્કામાંશરૂથતોહોયછે, પરંતુતેમહિનાનીશરૂઆતમાંજલોહીજોવેછે, અથવાતેનેસામાન્યરીતેમહિનાનાશરૂઆતમાજમાસિકઆવતુંહોયપરંતુતેમહિનાનાઅંતિમતબક્કામાંલોહીજોઈલેછે,
આબન્નેવાતોમાંઆલિમોનોવિવાદજોવામળેછે, યોગ્યવાતએછેકેજ્યારેપણકોઈસ્ત્રીલોહીજુએતોતેહાઇઝાગણવામાંઆવશે, અનેજ્યારેપણહૈઝથીપાકથઈજાયત્યારેતેનેપાકગણવામાંઆવશે, ભલેનેતેનેપોતાનીઆદતકરતાવધારેહૈઝઆવેઅથવાઓછુંઆવે, અનેભલેનેતેનેપોતાનીઆદતપહેલાહૈઝઆવેઅથવાપછી, અનેઆમંતવ્યનીદલીલપહેલાભાગમાંપસારથઈગઈછે, જ્યાંઅલ્લાહતઆલાએહૈઝનાઆદેશોવર્ણનકર્યાછે. અનેઆજમંતવ્યઇમામશાફઇઅનેશેખુલઇસ્લામઈબ્નેતૈય્મિયહરહ.એવર્ણનકર્યોછે, અનેઆજમંતવ્યનેઅલ્મુગનીનામનીકિતાબમાંસાચોકહ્યોછે, અનેતેનીપુષ્ટિકરીછેઅનેકહ્યું, જોઆવિશેકઈકપણઆદતનીદખલગીરીહોતતોઆપﷺજરૂરતેનેવર્ણનકરતા, અનેતેનેવર્ણનકરવામાંમોડુંનકરતા; કારણકેજરૂરતનાસમયેકોઈવસ્તુવર્ણનકરવાબાબતેવિલંબકરવોજાઈઝનથી, જોકેઆપﷺનીપાકપત્નીઓઅનેઅન્યસ્ત્રીઓનેઆબધીવાતનીજરૂરહતી, અનેઆપﷺકોઈપણઆદેશથીગફલતમાંનહતા, અનેસ્ત્રીનેઇસ્તિહાઝહનુંલોહીસિવાયઆદતપ્રમાણેઆવતાબીજાલોહીનુંવર્ણનમળતુંનથી. ત્રીજોપ્રકાર: સુફરહઅથવાકદિરહ (સુફરહ: પરુજેવોએકપ્રકારનુંપ્રવાહીજેપીળાકલરજેવુંહોયછે, અનેકદિરહ: માટીજેવોગંદાપાણીજેવોકલરઅનેએકપ્રવાહી.) જોસ્ત્રીનેપરુનીમાફકપ્રવાહી, જેરીતેઘાવખતેપાણીનીકળતુંહોયછે, તેપ્રકારનુંપ્રવાહીઅથવામાટીનીજેમકોઈવસ્તુજુએઅનેજોતેહૈઝનીવચ્ચેહોયઅથવાતોહૈઝનાસમયકરતાંપહેલાનીપાકીમાંહોયતોતેનેહૈઝગણવામાંઆવશે, તેનામાટેહૈઝનાઆદેશોસાબિતથશે, અનેજોતેપાકથઈગયાપછીહોયતોતેહૈઝનુંલોહીનહીંહોય; કારણકેઉમ્મેઅતિય્યહરઝી. કહેછે: <<અમેપાકીપ્રાપ્તકરીલીધાપછીપીળાઅથવામાટીજેવારંગનીગણતરીનહતાકરતા.>>ઈમામઅબૂદાવુદરહ. એસહીહસનદસાથેરિવાયતકરીછે, ઇમામબુખારીરહ.એપણઆહદીષનુંવર્ણનકર્યુંછે, પરંતુસહીહબુખારીમાંઆશબ્દ (બઅદત્તુહૂર) નુંવર્ણનનથી, પરંતુઇમામબુખારીરહ.એપાઠનુંનામઆરીતેલખ્યુંછે, હૈઝનાદિવસોસિવાયઅન્યદિવસોમાંસફરહઅનેકદિરહનુંવર્ણન. હાફિઝઈબ્નેહજરરહ. બુખારીનીસમજૂતી, "ફત્હુલ્બારી" માંકહેછે: <<ઇમામબુખારીરહ.એઆયશારઝી.નીહદીષજેમાંતેઓએકહ્યું: સ્ત્રીસફેદચૂનોજોઇલે. આહદીષઅનેઉમ્મેઅતિયયહરઝી. નીવચ્ચેબન્નેહદીષનીભેગીસમજૂતીવર્ણનકરીછે, તેએરીતેકેઆયશારઝી.નીહદીષનેહૈઝનાદિવસોમાંસમજવામાંઆવશેઅનેઉમ્મેઅતિયહનીહદીષનેહૈઝપછીપાકીમાંગણવામાંઆવશે. અનેઆયશારઝી. નીહદીષજેનેઈમામબુખારીરહ. એપાઠપહેલાતઅલિકનરિવાયતકરી, સ્ત્રીઓઆયશારઝી. પાસેદુરજહમોકલતીહતી, જેમાંરૂહોતુંજેનાપરપીળારંગનુંલોહીચોંટેલુંહતું, તોઆયશારઝી. કહેતીકેઉતાવળનકરો, જ્યાંસુધીતમેસફેદચૂનોનજોઈલો. સફેદચુનોએટલેકેતેસફેદપાણીજેનેગર્ભાશયહૈઝથીપાકથઈગયાપછીબહારકાઢેછે.
ચોથોપ્રકાર: તૂટકતૂટકલોહીઆવવું, એવીરીતનાકેએકસ્ત્રીએકદિવસલોહીજુએઅનેબીજેદિવસેનાજુએઅનેએનીજગ્યાએપાકી, સફાઈનેજુએ, તેનાબેપ્રકારછે:
પહેલોપ્રકાર: જોઆવુંકોઈસ્ત્રીસાથેકાયમીહોયતોતેઇસ્તિહાઝાનુંલોહીછે, અનેતેનાપરઇસ્તિહાઝાનાઆદેશોલાગુપડશે.
બીજોપ્રકાર: એવુંકેસ્ત્રીનેલોહીસળંગનઆવતુંહોઈપરંતુઅમુકસમયેલોહીઆવેઅનેઅમુકસમયેનઆવેતોતેનાતુહરએટલેકેપાકીનોસાચોસમય, તેવિષેઉલમાવચ્ચેમતભેદજોવામળેછેકેતેણીનીપાકીનોસમયછેકેતેણીપરહૈઝનાઆદેશોલાગુપડશે?
ઈમામશાફઈનોમંતવ્ય, તેમનીબેવાતોમાંથીસાચીવાતએછેકેતેણીનાઉપરહૈઝનાઆદેશોલાગુપડશેઅનેતેણીનોસમયહૈઝનોસમયગણાશે, અનેશૈખુલ્ઇસ્લામરહી. અને "અલ્ફાઈક" કિતાબનાલેખકેપણઆજવાતપસંદકરીછેઅનેઆજમંતવ્યઈમામઅબૂહનીફહરહ. નોછે, આએટલામાટેકેતેસ્ત્રીએસ્પષ્ટસફેદપણુંતેમાંજોઈનથીઅનેજોતેનેપાકીનોસમયકહેવામાંઆવેતોતેનાપહેલાપણહૈઝછેઅનેપછીપણ, જયારેકેઆવાતકહેવાવાળુંકોઈનથી, નહીંતોપાંચદિવસમાંતેણીનોહૈઝનોસમયપૂર્ણથઇજશે; અનેજોતેસમયનેતેણીનોપાકીનોસમયમાનીલેવામાંઆવેતોદરબેદિવસેતેણીએનહાવુંપડશેજેખુબજતકલીફનુંકારણછેઅનેઆપણીશરીઅતમાંકોઈનેતકલીફપહોચાડવાનુંનથીઆવ્યું, અલ્લાહનાવખાણ.
હનાબિલાનોવિખ્યાતમંતવ્યએછેકેતેણીનુંતેલોહીહૈઝગણવામાંઆવશેઅનેતેણીનીપાકીએતુહરગણવામાંઆવશેઅનેજેતેબંનેનોસંગ્રહજોહૈઝથીવધીજાયતોતોજેલોહીહૈઝનાદિવસોપછીઆવેતેઇસ્તિહાઝાનુંલોહીહશે.
ઈમામઇબ્નેકુદામાહરહ. એ "અલ્મુગ્ની" માંકહ્યું: જોવુંજોઈએકેલોહીએકદિવસથીઓછાસમયપહેલારુકીજાયતોતેતુહરનહીંહોયતેરિવાયતનાકારણેજેઅમેનિફાસનાબાબમાંઉલ્લેખકરીકેએકદિવસકરતાઓછાસમયનેનહીંજોવામાંઆવેઆજસાચોમંતવ્યછે (ઈન્શાઅલ્લાહ) કારણકેલોહીઅમુકવારરુકીજાયછેતોઅમુકવારઆવવાલાગેછે, અનેઆવીસ્ત્રીપણગુસલજરૂરીકરવું (જેનેલોહીઆવેઅનેરુકીજાય) તેણીમાટેતંગીઅનેમુસીબતછે; જેઅલ્લાહનીઆવાતવિરુદ્ધછે:
﴿ وَمَا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ ﴾ [الحج: 78]
{અનેઅલ્લાહએતમારામાટેદીનમાંકોઈતંગીનથીરાખી} [અલ્હજ્જ: ૭૮], ઈમામઇબ્નેકુદામાહરહ. એવધુકહ્યુંકેઆજકારણેજોકોઈસ્ત્રીનેએકદિવસપહેલાલોહીઆવવનુંબંધથઇજાયછેતોતેનેતુહરએટલેકેપાકીનહીંગણવામાંઆવેસિવાયએકેતેસ્ત્રીકોઈબાબતજોઈલેજેતેનાલોહીબંધથઇજવાપરપુષ્ટિકરતીહોઈ, જેમકેસ્ત્રીનેછેલ્લાસમયેલોહીબંધથઇજવુંઅથવાતેસ્પષ્ટસફેદપણુંજોઈલે>>
બસ "અલ્મુગ્ની" કિતાબનાલેખકનીવાતબંનેવાતોનીવચ્ચેનીવાતછે, અલ્લાહવધુજાણેછે.
પાંચમોપ્રકાર: લોહીમાંસૂકાપણું, એએવીરીતનાકેકોઈસ્ત્રીફક્તભેજજુએજોઆભેજતુહરપહેલાજોહૈઝદરમિયાનહોયતોતેનેહૈઝકહેવામાંઆવશેઅનેજોઆભેજતુહરપછીહોયતોતેહૈઝનહીંહોઈ. કારણકેપાકીનીનિશાનીતોછેજેસુફરહઅનેકુદરહનીછેઅનેતેનોહુકમપણતેજહશે.
*
હૈઝનાઆદેશોઘણાછેજેવીસ (૨૦) કરતાપણવધુછે, તેઆદેશોમાંથીઅમેજેજરૂરીઅનેમહત્વપૂર્ણસમજીએછીએતેનોઉલ્લેખઅહિયાંકરીશું , જેનીચેમુજબછે:
પહેલું: નમાઝ: હૈઝવાળીસ્ત્રીપરફર્ઝઅનેનફિલનમાઝોપઢવીહરામછે, અનેતેતેનામાટેસહીહનથી, અહીંસુધીકેજ્યાંસુધીતેણીનેપોતાનાસમયમાંએકસંપૂણરકાઅતનીખબરનાપડીજાયત્યાંસુધીતેનાપરનમાઝપઢવીવાજિબનથી, તેણીએત્યારેનમાઝપઢવીજોઈએજયારેકેતેપાકથઇજાયપછીભલેનેતેશરૂનોસમયહોયકેઅંતનો.
શરૂનાસમયનુંઉદાહરણ: એકસ્ત્રીનેસૂર્યઆથમ્યાપછીએકરકાઅતનાસમયપછીહૈઝઆવ્યુંતોજયારેતેહૈઝથીપાકથશેત્યારેતેમગરીબનીનમાઝકઝાકરીપઢશે, કારણકેહૈઝઆવતાપહેલાતેણીએતેનમાઝનીએકરકાઅતમેળવીલીધીહતી.
છેલ્લાસમયનુંઉદાહરણ: એકસ્ત્રીજોસૂર્યઉગતાનાએકરકાઅતપહેલાહૈઝથીપાકથઇજાયતોતેણીએપાકીમેળવ્યાપછીફજરનમાઝનીકઝાકરવીપડશે, કારણકેતેણીએનમાઝનાસમયનેએવાભાગમાંમેળવીલીધોજેભાગમાંએકરકાઅતપઢીશકાય.
અનેજોએકહૈઝવાળીસ્ત્રીએનમાઝનાસમયનોએટલોભાગમેળવીલીધોજેમાંએકસંપૂણરકાઅતપઢીસહાયએવુંનહતુંજેમકેપહેલાઉદાહરણમાંસૂર્યઆથમ્યાનાએકક્ષણબરાબરજોતેણીનેહૈઝઆવ્યુંઅથવાબીજાઉદાહરણમાંસૂર્યઉગતાનાએકક્ષણપહેલાજોતેણીપાકથઇજાય, તોતેણીપણનમાઝવાજિબનહીંથાયકારણકેઆપﷺએકહ્યું: <<જેણેનમાઝનીએકરકાઅતમેળવીલીધીતોખરેખરતેણેનમાઝમેળવીલીધી>>. મુતફકુન્અલૈહ, આહદીષનીસમજૂતીએછેકેજેણેએકરકાઅતથીઓછોભાગમેળવ્યોતોતેનેનમાઝનહીંમળે.
જોકોઈસ્ત્રીઅસરનીનમાઝનાસમયેએકરકાઅતનોસમયમેળવીલેતોશુંતેણીપરઅસરનીનમાઝસાથેઝોહરનીનમાઝપઢવીવાજિબથઇજશે? અથવાઈશાનાસમયેએકરકાઅતમેળવીલેતોશુંતેણીએમગરીબનીનમાઝપઢવીપડશે?
આવિષેઉલમાવચ્ચેમતભેદજોવામળેછે, સાચીવાતએછેતેણીપરતેજનમાઝપઢવીવાજિબથશેજેતેણીએમેળવીઅનેતેઅસરઅનેઈશાનીછેલ્લીનમાઝછે; નબીﷺનાફરમાનમુજબ: <<કેજેવ્યક્તિએસૂર્યઆથમ્યાપહેલાઅસરનીએકરકાઅતમેળવીલીધીતોતેણેખરેખરઅસરનીનમાઝમેળવીલીધી>>. મુતફકુન્અલૈહ, તોઆહદીષમાંઆપﷺએએવુંનથીકહ્યુંકેતેનેઝોહરઅસરબંનેનમાઝમેળવીલીધી. અહીંયાઆપﷺઝોહરનીનમાઝવાજિબથવનોઉલ્લેખનથીકર્યોકારણકેઅસલતોછુટકારોછે (કેતેનમાઝનપઢે) આજમંતવ્યઈમામઅબૂહનીફહઅનેઈમામમાલિકરહ. નોછેજેનોઉલ્લેખઈમામનવવીરહ. એ "શર્હુલ્મુહઝ્ઝબ" માંવર્ણનકર્યોછે. રહીવાતઝીકરોઅઝ્કાર, અલ્લાહુઅકબર, સુબ્હાનલ્લાહઅનેઅલ્હમ્દુલિલ્લાહપઢવુંઅનેખાતાપહેલાબિસ્મિલ્લાહકહેવું, હદીષઅનેફિકહપઢવું, દુઆકરવીઅનેતેનાપરઆમીનકહવુંઅનેકુરઆનસાંભળવું, તોઉલ્લેખકરેલકાર્યોમાંથીકોઈપણકાર્યકરવુંહરામનથી, અનેસહીહબુખારીઅનેમુસ્લિમમાંસાબિતછેકે<<નબીﷺઆયશારઝી. નાખોળામાંટેકલગાવતાહતાઅનેઆયશારાઝી. હૈઝનીસ્તિથીમાંહોતાહતાઅનેઆપﷺકુરઆનપઢતાહતા>>. આવીજરીતેસહીહબુખારીઅનેમુસ્લિમમાંઉમ્મેઅતિય્યારઝી. નીરિવાયતકેતેમણેનબીﷺનેકહેતાસાંભળ્યા: <<કુમારિકા, પરદાવાળીઅનેહૈઝવાળીસ્ત્રીઓઇદનીનમાઝમાટેનીકળેઅનેમુસલામનોનીદાવતઅનેભલાઈનાકામોમાંહાજરથાયઅનેહૈઝવાળીસ્ત્રીઓનમાઝથીઅલગરહે>>. રહીવાતકેહૈઝવાળીસ્ત્રીનુંજાતેકુરઆનપઢવુંકેતેજોઈનેકેદિલમાંજુબાનનેહલાવ્યાવગરપઢેતોકોઈવાંધોનથીજેમકેકુરઆનઅથવાતખ્તીઆગળમુકવામાંઆવેતોહૈઝવાળીસ્ત્રીતેમાંજોતીરહેઅનેદિલમાંપઢતીરહે. ઈમામનવવીરહી. એ "શર્હલ્મુહઝ્ઝબ" માંકહ્યું: <<આકોઈમતભેદવગરજાઈઝછે>>અનેજોહૈઝવાળીસ્ત્રીજબાનવડેપઢેછેતોજુમહૂરઉલમાપાસેપ્રતિબંધિતછેઅનેજાઈઝનથી, અનેઈમાનબુખારી, ઇબ્નેજરીરતિબ્રીઅનેઇબ્નેમુન્ઝિરકહેછેકેજાઈઝછે . ઈમામમાલિકઅનેઈમામશાફઈનોજૂનોમંતવ્યઆજપ્રમાણેછે, હાફિઝઇબ્નેહજરરહ. એઆબંનેનામંતવ્યોનો "ફતહુલ્બારી" માંઉલ્લેખકર્યોછે, અનેઈમામબુખારીરહ. એઈબ્રાહીમનખઈરહ. થી "તઅલીકન" વર્ણનકર્યુંછેકેજોતેણીઆયતપઢેછેતોકોઈવાંધોનથી. અનેશૈખુલ્ઇસ્લામરહ. એફતાવામજ્મૂઅતુલ્ઈબ્નુલ્કાસિમમાંકહ્યું: <<અસલમાંસંપૂણકુરઆનથીરોકલગાવવીસુન્નતનથી, અલ્લાહનાસસૂલﷺનોકોલ<<કોઈપણહાઈઝાસ્ત્રીઅનેજુનૂબીવ્યક્તિકુરઆનમાંથીકઈપણનાપઢે>>હદીષનાઆલિમોપાસેઆહદીષઝઇફદરજ્જાનીછે, અનેસ્ત્રીઓનેનબીﷺનાસમયેહૈઝઆવતુંહતુંજોતેમનાપરકુરઆનપઢવુંનમાઝનીજેમહરામહોતતોનબીﷺતેનેપોતાનીઉમ્મતમાટેજરૂરવર્ણનકરીદેતાઅનેઉમ્મતનીમાઓઆવાતનેજરૂરજાણતીહોત, અનેઆવિષયએવોછેકેજેનેસહાબોઓલોકોસુધીપહોચાડતા, બસજયારેકોઈએપણઆવિશેનબીﷺથીકોઈપણપ્રકારનીમનાઈનોઉલ્લેખકર્યોનથીજેથીકુરઆનનીતિલાવતહરામકરવીયોગ્યનથીએજાણવાછતાયકેઆપﷺએઆવાતથીરોક્યાનથી, નબીﷺનાસમયેહૈઝવધુહોવાનાકારણેપણનબીﷺએરોક્યાનથીતોજાણવામળ્યુંકેહૈઝવાળીસ્ત્રીમાટેકુરઆનપઢવુંહરામનથી>>.
આલીમોનામતભેદજાણ્યાપછીએવુંકહીશકાયકેજરૂરવગરહૈઝવાળીસ્ત્રીકુરઆનનાપઢે, ઉદાહરણતરીકેકોઈહૈઝવાળીસ્ત્રીશિક્ષકછેઅનેતેણીનેપોતાનીવિદ્યાર્થીનીઓનેકઈકહેવાનીજરૂરપડતીહોયછેઅથવાપરીક્ષાનાસમયેતેણીપોતાનીવિદ્યાર્થીનીઓનીપરીક્ષાપઢીલેતીહોઈછેઅથવાઆનાજેવાબીજાઘણાકાર્યોમાં.
બીજોઆદેશ: રોઝો: હૈઝવાળીસ્ત્રીપરફર્ઝઅનેનફિલરોઝાહરામછે, અનેતેણીએરાખેલરોઝોસહીહપણનહીંગણાય, પરંતુતેનાપરફર્ઝરોઝાનીકઝાકરવીવાજિબછે, આયશારઝી.નીહદીષનાકારણે: <<કેજયારેઅમનેહૈઝઆવતુંતોઅમનેરોઝાનીકઝાકરવાનોઆદેશઆપવામાંઆવતોનમાઝનીકઝાનોઆદેશઆપવામાંનાહતોઆવતો>>મુફકુન્અલૈહ.
અનેજોરોઝાનીસ્તિથીમાંહૈઝઆવ્યુંતોતેનેરોઝોનહીંગણાયભલેનેતેનેસૂર્યઆથમ્યાનાથોડાકસમયપેહલાઆવ્યુંહોય, જોતેફર્ઝરોઝોહોયતેણીપરતેનીકઝાકરવીવાજિબથઇજશે.
અનેરહીવાતએકેસ્ત્રીસૂર્યઆથમ્યાપહેલાલોહીનાપ્રસારણનેવ્યક્તકરેઅનેતેણીનેહૈઝસૂર્યઆથમ્યાપછીઆવેતોતેનેરોઝોપૂરોગણાશેઅનેસત્યવાતપ્રમાણેતેણીનોરોઝોબાતેલનહીંથાયકારણકેલોહીતોઅંદરછેજેનોકોઈહુકમનથી. અનેઆએટલામાટેકેનબીﷺનેજયારેતેસ્ત્રીવિષેસવાલકરવામાંઆવ્યોકેતેસપનામાંતેવસ્તુજુએજેપુરુષજુએછેતોશુંતેણીપરગુસલવાજિબથશે? તોઆપﷺએકહ્યું: <<હાજોતેભીનાશજુએ>>. બસઆદેશનેવીર્યનીકળવાનીસાથેજોડવામાંઆવ્યોફક્તવીર્યનેવ્યક્તકરવાપણનહીં, એવીજરીતેહૈઝનાઆદેશોત્યારેજલાગુપડશેજયારેતેબાહરનીકળેઅનેદેખાય.
અનેજોકોઈસ્ત્રીનેસૂર્યનીકળવાનાસમયેહૈઝઆવેતોતેદિવસનોરોઝોયોગ્યનહીંગણાય.
અનેજોતેફજરપહેલાપાકથઇઅનેરોઝોરાખીલેતોતેણીનોરોઝોસહીહગણાશેભલેનેતેફજરપછીગુસલકરે. તેણીનુંઉદાહરણતેજુનૂબીવ્યક્તિજેવુંછેજેજનાબતનીસ્તિથીમાંરોઝાનિયતકરેછેઅનેફજરપછીગુસલકરેછેતોતેનોરોઝોસહીહગણાશે; જેવુંકેઆયશારાઝી.નીહદીષછે, કહેછે: <<નબીﷺજનાબતનીસ્તિથીમાંસવારકરતાવીર્યસ્ખલનવગરઅનેઆપﷺરમઝાનનોરોઝોરાખતા>>. મુતફકુન્અલૈહ. ત્રીજોઆદેશ: બૈતુલ્લાહનોતવાફકરવો: સ્ત્રીપરફર્ઝકેનફિલબૈતુલ્લાહનોતવાફકરવોહરામછે, જોતેકરશોતોપણતેયોગ્યનહીંગણાય; જવુંકેનબીﷺએઆયશારાઝી. નેકહ્યું<<જેવીરીતનાએકસામાન્યહજકરવાવાળોહજકરેછેતુંપણકરફક્તતવાફછોડીનેજ્યાંસુધીપાકનાથઇજાઓ>>. અનેરહ્યાઅન્યકાર્યો, જેમકેસફાઅનેમરવાપર્વતપરદોડલગાવવી, મુઝ્દલિફાઅનેમિનામાંરોકાણકરવુંઅનેરાતપસારકરવી, શૈતાનનેપથ્થરમારવાઅનેઆસિવાયહજઅનેઉમરાહનાબીજાકાર્યોહૈઝવાળીસ્ત્રીપરહરામનથી. અનેએવીજરીતેજોકોઈસ્ત્રીપહેલાબૈતુલ્લાહનોતવાફકરેછેત્યારપછીતરતજતેદોડકરવાજાયછેતોતેદરમિયાનજોતેણીનેહૈઝઆવીજાયતોતેમાંકોઈવાંધોનથી. ચોથોઆદેશ: તવાફેવિદાઅ: જયારેકોઈસ્ત્રીહજઅનેઉમરાહનાદરેકકર્યોપૂર્ણકરીપોતાનાઘરતરફરવાનાથવાલાગેજોતેપહેલેતેણીનેહૈઝઆવીજાયઅનેતેહૈઝતેનેઘરપહોંચતાસુધીઆવતુંરહેતોતેસ્ત્રીતવાફેવિદાઅવગરજઈશકેછે; સય્યદનાઇબ્નેઅબ્બાસરઝી. નીહદીષનાકારણેતેમણેકહ્યું: <<લોકોનેઆદેશઆપવામાંઆવ્યોકેતેમનુંછેલ્લુંવચનબૈતુલ્લાહસાથેહોઈ, પરંતુહૈઝવાળીસ્ત્રીમાટેઆમાંછૂટછે>>. [મુત્તફૂક્નઅલૈહ]. નીકળતીવખતેહૈઝવાળીસ્ત્રીપરમસ્જિદેહરામનાદરવાજાપાસેઆવીદુઆકરવીયોગ્યનથી; કારણકેઅલ્લાહનાનબીﷺદ્વારાઆવિષેકોઈરિવાયતમળતીનથી, અનેઇબાદતોનોઆધારનબીﷺનાકેહવાપરરાખવામાંઆવ્યોછે, અનેજેકઈપણનબીﷺદ્વારારિવાયતકરવામાંઆવ્યુંછેતેઆવાતનીમાંગકરેછે, જેસફિય્યારઝી. નાકિસ્સામાંજોવામળેછે, કેજયારેતેમનેતવાફેઇફાઝહપછીહૈઝઆવ્યુંતોનબીﷺએતેમનેકહ્યું: <<હવેતેમણેપોતાનાઘરતરફરવાનાથવુંજોઈએ>>. મુતફકુન્અલૈહ. આહદીષમાંઆપﷺએતેમનેમસ્જિદેહરામનાદરવાજાપાસેઆવવાનોઆદેશનઆપ્યોઅનેજોઆસુન્નતતરીકોહોતતોઆપﷺતેમનેજરૂરકહેતા. અનેરહીવાતહજઅનેઉમરાહનાતવાફનીતેહૈઝથીપાકથયાપછીકરવોપડશે. પાંચમોઆદેશ: મસ્જિદમાંરોકાણકરવું: હૈઝવાળીસ્ત્રીપરમસ્જિદમાંરોકાણકરવુંહરામછેઅહીંસુધીકેઈદગાહમાંપણરોકાવવુંહરામછે, કારણકેઉમ્મેઅતિય્યારઝી. નીહદીષછેકેતેમણેનબીﷺનેકહેતાસાંભળ્યાકે<<કુમારિકા, પરદાવાળીઅનેહૈઝવાળીસ્ત્રીઓઇદનીનમાઝમાટેનીકળે>>અનેતેમાંછેકે<<હૈઝવાળીસ્ત્રીઓનમાઝથીઅલગરહે>>. મુત્ફતકુનઅલૈહ. છઠોઆદેશ: સમાગમકરવું: પતિપરહરામછેકેતેઆસ્તિથીમાંપોતાનીપત્નીસાથેસમાગમકરેઆવીજરીતેસ્ત્રીપરપણહરામછેતેણીઆસ્તિથીમાંપોતાનાપતિનેસમાગમકરવાનોમોકોઆપે; કારણકેઅલ્લાહતઆલાકહેછે:
﴿وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْمَحِيضِ قُلْ هُوَ أَذًى فَاعْتَزِلُوا النِّسَاءَ فِي الْمَحِيضِ وَلَا تَقْرَبُوهُنَّ حَتَّى يَطْهُرْنَ فَإِذَا تَطَهَّرْنَ فَأْتُوهُنَّ مِنْ حَيْثُ أَمَرَكُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ٢٢٢﴾ [البقرة: 222]
{તેઓતમનેમાસિકપિરીયડબાબતેસવાલકરેછે, કહીદોકેતેગંદકીછે, માસિકપિરીયડનીસ્થિતીમાંસ્ત્રીઓ (સાથેસંભોગકરવાથી) થીજુદારહોઅનેજ્યાંસુધીતેણીઓપાકનથઇજાયતેણીઓનીનજીકનજાઓ} [અલ્બકરહ: ૨૨૨], અહીયાં "મહીઝ" નોઅર્થ: હૈઝનોસમયગાળોઅનેહૈઝનીજગ્યાએટકેકેગુપ્તાંગછે; એવીજરીતેનબીﷺએકહ્યું: <<તેણીઓસાથે(હૈઝનીસ્તિથીમાં) સમાગમસિવાયજેઈચ્છોકરીશકોછો>>અર્થાત્સંભોગ. રવાહુમુસ્લિમ; એટલામાટેદરેકમુસલમાનોઆવાતપરએકમતછેકેહૈઝવાળીસ્ત્રીનાગુપ્તાંગમાંસંભોગકરવોહરામછે. જેવ્યક્તિઅલ્લાહઅનેઆખિરતનાદિવસપરઈમાનધરાવતોહોઈતેનામાટેહલાલનથીકેતેઆનામંજૂરકરેલકાર્યતરફઆગળવધેકેજેનાપરઅલ્લાહએપોતાનીકિતાબઅનેનબીﷺએપોતાનીહદીષમાંરોકલગાવીછે, આવાતપરદરેકમુસલમાનોએકમતછેઅનેજોકોઈવ્યક્તિઆકૃત્યકરેતોતેએવાલોકોમાંથીથઇજશેકેજેઓએઅલ્લાહઅનેતેનાપયગંબરઅનેમુસલમાનોનાએકમતનોવિરીદ્ધકર્યો. ઈમામનવવીરહી. એ "શર્હુલ્મુહઝ્ઝબ" ભાગ/૨પેજનંબર/ ૩૭૪માંકહ્યુંકેઈમામશાફઈરહ. એકહ્યું: <<કેજેવ્યક્તિએહૈઝનીસ્થિતિમાંપોતાનીપત્નીસાથેસમાગમકર્યુંતોતેણેકબીરહગુનાહ (મોટોગુનો) કર્યો>>અમારાઅન્યબીજાસાથીઓએકહ્યુંછેકે<<જેવ્યક્તિએહૈઝવાળીસ્ત્રીસાથેસમાગમકરવુંહલાલકર્યુંતોતેનાપરકાફિરહોવાનોહુકમલગાવવામાંઆવશે>>. ઈમામનવવીનીવાતપૂરીથઇ. અને "અલ્હમ્દુલીલ્લાહ" ખરેખરસમાગમસિવાયબીજાઅન્યકાર્યોકરવાનીછૂટઆપવામાંઆવીછેજેતેનીઈચ્છાનેપૂરીકરીશકે, જેમકેબોસોઆપવો, આલિંગનકરવું, અનેગુપ્તાંગસિવાયશરીરથીશરીરઅડાડવુંવગેરેજેવાકર્યો (કરીશકેછે) પરંતુઆલિંગનકરતીવખતે, નાભિથીલઇઘૂંટણસુધીકોઈકપડુંમૂકીદેતોસારું; આયશારઝી.નીહદીષછેકે<<નબીﷺમારીસાથેભેગાથતાહતાઅનેહુંહૈઝનીસ્થિતિમાંહોતી>>મુતફકુન્અલૈહ.સાતમોઆદેશ: તલાકઆપવી: પતિપરહૈઝવાળીસ્ત્રીનેહૈઝનીસ્થિતિમાંતલાકઆપવીહરામછે; કારણકેઅલ્લાહતઆલાકહેછે:
﴿يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ فَطَلِّقُوهُنَّ لِعِدَّتِهِنَّ وَأَحْصُوا الْعِدَّةَ وَاتَّقُوا اللَّهَ رَبَّكُمْ لَا تُخْرِجُوهُنَّ مِنْ بُيُوتِهِنَّ وَلَا يَخْرُجْنَ إِلَّا أَنْ يَأْتِينَ بِفَاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ وَتِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ وَمَنْ يَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ لَا تَدْرِي لَعَلَّ اللَّهَ يُحْدِثُ بَعْدَ ذَلِكَ أَمْرًا١﴾ [الطلاق: 1]
{હેપયગંબર ! જ્યારેતમેપોતાનીપત્નીઓનેતલાકઆપોતોતેમનીઇદ્દત (માસિકનોસમયગાળોપુરોથયાપછી) માંતલાકઆપોઅનેઇદ્દતનાસમયનેયાદરાખો} [અત્તલાક: ૧] અર્તાત્: એવીસ્થિતિમાંતલાકઆપોકેતેતલાકનીનક્કીકરેલઇદ્દતજાણીશકે, આતેસ્થિતિમાંથઇશકેકેપતિપોતાનીગર્ભવતીપત્નીનેતલાકઆપેઅથવાતેતુહર (પાકી) માંતલાકઆપેજેમાંતેણેસમાગમનકર્યુંહોઈ; કારણકેજોતેણીનેહૈઝનીસ્થિતિમાંતલાકઆપવામાંઆવેતોતેઇદ્દતનીશરૂઆતનહીંકરીશકેએટલામાટેકેહૈઝજેમાંતેણીનેતલાકઆપવામાંઆવીતેતેણીનીઇદ્દતગણવામાંનહીંઆવેઅનેજયારેસમાગમકર્યાપછીપાકીનીસ્થિતિમાંતલાકઆપવામાંઆવેતોતેઇદ્દતજેનીતેશરૂઆતકરીરહીછેતેજાણીનહીંશકેકારણકેતેનીજાણનહીંથાયકેજોતેણીતેસમાગમકરવાથીગર્ભવતીથઇછેતોતેણીપ્રસુતિસુધીઇદ્દતપસારકરશેઅથવાજોતેગર્ભવતીનથીથઇતોહૈઝનીઇદ્દતપસારકરે, જયારેઇદ્દતનાપ્રકારવિષેસંપૂણયકીનનથીમળતુંતોજ્યાંસુધીતેબાબતસ્પષ્ટનથાયત્યાંસુધીપતિમાટેતલાકઆપવીહરામછે. બસહૈઝવાળીસ્ત્રીનેહૈઝનીસ્થિતિમાંઉપરવર્ણવેલઆયતનાકારણેતલાકઆપવીહરામછે; અનેસહીહબુખારીઅનેમુસ્લિમમાંઅબ્દુલ્લાહઇબ્નેઉમરરઝી.નીહદીષસાબિતછે. <<અબ્દુલ્લાહઇબ્નેઉમરરઝી. એપોતાનીપત્નીનેતલાકઆપીઅનેતેમનીપત્નીહૈઝનીસ્થિતિમાંહતી, ઉમરફારૂકરઝી. એઆવિષેનબીﷺનેજાણકરીતોઆબાબતપરનબીﷺનારાજથયાઅનેકહ્યું: <<કેતેનેઆદેશઆપોકેતેપોતાનીપત્નીસાથેપાછોફરીજાયઅનેપછીતેણીનેત્યાંસુધીરોકીરાખેજ્યાંસુધીતેપાકનાથઇજાય, ફરીજયારેતેણીપાકથઇજાયતોઈચ્છેતોપોતાનીપાસેરાખેઅથવાસમાગમકરતાપહેલાતલાકઆપે, આતેઇદ્દતછેજેનેધ્યાનમાંરાખીનેઅલ્લાહએતલાકઆપવાનોઆદેશઆપ્યોછે>>. જોકોઈવ્યક્તિપોતાનીપત્નીનેહૈઝનીસ્થિતિમાંતલાકઆપેતોતેગુનેગારથશેતેનાપરજરૂરીછેતેઅલ્લાહસમક્ષતૌબાકરેઅનેસ્ત્રીનેપોતાનીઇઝ્ઝતતરફપાછીફેરવીદેકારણકેતેતેણીનેતેતલાકઆપેજેશરીઅતમુજબઅનેઅલ્લાહઅનેઅલ્લાહનાપયગંબરﷺનાઆદેશમુજબહોઈ, અનેતેણીનેપોતાનીઇઝ્ઝતતરફત્યાંસુધીછોડીરાખેજ્યાંસુધીતેણીતેહૈઝથીપાકનાથઇજાય, જેમાંતેણેતેણીનેતલાકઆપીછે, ફરીજોબીજીવારતેનેહૈઝઆવેઅનેતેપાકથાય, તોજોપતિતેણીનેપોતાનીપાસેરાખવાઈચ્છતોહોઈતોપોતાનીપાસેરાખીલેઅનેજોઈચ્છેતોસમાગમપહેલાતલાકઆપીદે. હૈઝનીસ્થિતિમાંતલાકઆપવામાંત્રણબાબતોમાંતલાકઆપવીહરામનથી: પહેલું: કેએકાંતમાંભેગાથયાપહેલાઅથવાસ્પર્શકરતાપહેલાહૈઝનીસ્થિતિમાંતલાકઆપીશકેછે; કારણકેતેસમયેતેસ્ત્રીપરકોઈઇદ્દતનથીતોતેસમયેઆપેલતલાકઅલ્લાહનાઆદેશવિરુદ્ધનહીંહોઈકારણકેઅલ્લાહતઆલાકહેછે:
﴿يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ فَطَلِّقُوهُنَّ لِعِدَّتِهِنَّ وَأَحْصُوا الْعِدَّةَ وَاتَّقُوا اللَّهَ رَبَّكُمْ لَا تُخْرِجُوهُنَّ مِنْ بُيُوتِهِنَّ وَلَا يَخْرُجْنَ إِلَّا أَنْ يَأْتِينَ بِفَاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ وَتِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ وَمَنْ يَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ لَا تَدْرِي لَعَلَّ اللَّهَ يُحْدِثُ بَعْدَ ذَلِكَ أَمْرًا١﴾ [الطلاق: 1]
{તલાકઆપોઅનેઇદ્દતનાસમયનેયાદરાખો} [અત્તલાક: ૧].
બીજું: ગર્ભવસ્થામાંહૈઝઆવવું, આવિષેવર્ણનથઇચુક્યુંછે.
ત્રીજું: વળતરનાબદલામાંતલાકઆપવી, જોકોઈવળતરનાબદલામાં, હૈઝનીસ્થિતિમાંતલાકઆપેતોકોઈવાંધોનથી.
ઉદાહરણતરીકેકોઈપતિ-પત્નીવચ્ચેઝગડોથાયઅનેતેનકારણેદસવર્ષબરબાદથતાહોઈતોપતિકોઈબદલામાંતલાકઆપીશકેછેપછીભલેનેતેસ્ત્રીહૈઝનીસ્થિતિમાંહોઈ; જેવુંકેઇબ્નેઅબ્બાસરઝી. નીહદીષછેકેષાબિતબિનકૈસબિનશમ્માશનીપત્નીનબીﷺપાસેઆવીઅનેકહેછેકેહેઅલ્લાહનાપયગંબર ! કેહુંતેનાદીનઅનેતેનાઅખલાકપરકોઈવાંધોનથીઉઠાવતીપરંતુમનેઇસ્લામમાંકુફ્રનોભયલાગેછે, તોઆપﷺએકહ્યું: <<જેબગીચોએમણેતમનેઆપ્યોછેતેતમેપાછોઆપીશકોછો? >>તોતેમણેકહું: હા, ફરીઆપﷺએકહ્યું:<<પોતાનોબગીચોઅપનાવીલોઅનેએમનેતલાકઆપીદો>> [ આહદીષનેઈમામબુખારીરહી. એરિવાયતકરીછે]. તોઆહદીષમાંઆપﷺએએવુંનથીપૂછ્યુંકેતેહૈઝથીહતાકેનહીં, અનેબીજુંએકેઆતલાકસ્ત્રીતરફથીવળતરનાકારણેઆપવામાંઆવીતોજરૂરતનાસમયેજેસ્થિતિમાંહોઈતલાકઆપવીજાઈઝછે. ઈમામઇબ્નેકુદામાહરહ. એ "અલ્મુગ્ની" ભાગ/૭, પેજનંબર: ૫૨, માંહૈઝનીસ્થિતિમાંતલાકઆપવીજાઈઝહોવાનુંકારણવર્ણનકરતાકહેછે: <<કારણકેહૈઝનીસ્થિતિમાંતલાકઆપવાથીરોકવુંતેતકલીફથીબચાવામાટેજેએકસ્ત્રીનેએકલાંબાસમયનીઇદ્દતથીથાયછે, અને "ખુલઅ" આતકલીફદૂરકરવામાટેછે, જેએકસ્ત્રીનેખરાબવ્યવહારનાકારણેમળેછેઅનેજેનીસાથેતેરહેછેતેનેતેણીનાપસંદકરેછેઅનેતેનેનફરતકરેછે. અનેઆલાંબીઇદ્દતપણનુકસાનકારકછે, એટલામાટેજેતકલીફવધારેહોઈતેનેનાનીતકલીફવડેદૂરકરવીજાઈઝછે, એટલામાટેનબીﷺએ "ખુલઅ" લેવાવાળીસ્ત્રીનીસ્થિતિવિષેસવાલનાકર્યો>>ઇબ્નેકુદમાહનીવારપૂરીથઇ.
અનેરહીવાતએકેહૈઝનીસ્થિતિમાંસ્ત્રીસાથેલગ્નકરવાતોતેમાંકઈવાંધોનથીકારણકેઆતોહલાલછેઅનેઆપﷺદ્વારાલગ્નથીરોકવાબાબતેકોઈહદીષમળતીનથી, પરંતુહૈઝનીસ્થિતિમાંપતિનીસ્થિતિનેજોવામાંઆવશેકેજોતેસમાગમકરવાથીબચીશકતોહોઈતોકોઈવાંધોનહીંઅનેજેતોબચીનાશકેતોતેનેત્યાંસુધીરોકીરાખવામાંઆવશેજ્યાંસુધીતેણીપાકનાથઇજાય, કારણકેતેનુંએકનામંજૂરકાર્યમાંસપડાવવુંસામાન્યછે.
આઠમોઆદેશ: તલાકનીઈદ્દતનીગણતરી -અર્થાત્: હૈઝ:- જ્યારેકોઈવ્યક્તિપોતાનીપત્નીસાથેસહીહતરીકાથીએકાંતમાંભેગોથાઈઅનેતેનીસાથેસમાગમકરેતોતેણીપરજરૂરીછેકેતેત્રણહૈઝસુધીઈદ્દતપસારકરે, જોતેણીનેહૈઝઆવતુંહોયઅનેતેગર્ભવતીનહોઈ;
وَالْمُطَلَّقَاتُ يَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ ثَلَاثَةَ قُرُوءٍ وَلَا يَحِلُّ لَهُنَّ أَنْ يَكْتُمْنَ مَا خَلَقَ اللَّهُ فِي أَرْحَامِهِنَّ إِنْ كُنَّ يُؤْمِنَّ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَبُعُولَتُهُنَّ أَحَقُّ بِرَدِّهِنَّ فِي ذَلِكَ إِنْ أَرَادُوا إِصْلَاحًا وَلَهُنَّ مِثْلُ الَّذِي عَلَيْهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَلِلرِّجَالِ عَلَيْهِنَّ دَرَجَةٌ وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ
{તલાકવાળીસ્ત્રીઓપોતાનેત્રણમાસિકપિરીયડસુધીરોકીરાખે} [અલ્બકરહ: ૨૨૮], અર્થાત્: ત્રણહૈઝ. અનેજોતેણીગર્ભવતીહોઈતોતેનીઈદ્દતપ્રસુતિસુધીછેભલેનેતેસમયગાળોલાંબોહોઈકેટૂંકો; અલ્લાહનાઆદેશપ્રમાણે:
وَاللَّائِي يَئِسْنَ مِنَ الْمَحِيضِ مِنْ نِسَائِكُمْ إِنِ ارْتَبْتُمْ فَعِدَّتُهُنَّ ثَلَاثَةُ أَشْهُرٍ وَاللَّائِي لَمْ يَحِضْنَ وَأُولَاتُ الْأَحْمَالِ أَجَلُهُنَّ أَنْ يَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مِنْ أَمْرِهِ يُسْرًا
{અનેગર્ભવતીસ્ત્રીનીઇદ્દ્તગર્ભછૂટીજવુંછે.} [અત્તલાક: ૪], અનેજોસ્ત્રીહૈઝઆવનારીસ્ત્રીઓમાંથીનથીજેમકેનાનીછોકરીજેનેહજુહૈઝઆવવાનુંશરૂનાથઈહોઈ, અથવાતેસ્ત્રીજેનેઊંમરવધુહોવાનાકારણેઅથવાકોઈઓપરેશનનાકારણેહૈઝઆવવાનુંબંધથઈગયુંહોઈ, જેથીતેનુંગર્ભાશયખત્મથઈગઈહોઈ, અથવાએવીસ્ત્રીજેનેહૈઝઆવવાનીઉમ્મીદપણનહોઈતોઆપ્રકારનીસ્ત્રીઓનીઈદ્દતત્રણમહિનાછે;
وَاللَّائِي يَئِسْنَ مِنَ الْمَحِيضِ مِنْ نِسَائِكُمْ إِنِ ارْتَبْتُمْ فَعِدَّتُهُنَّ ثَلَاثَةُ أَشْهُرٍ وَاللَّائِي لَمْ يَحِضْنَ وَأُولَاتُ الْأَحْمَالِ أَجَلُهُنَّ أَنْ يَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مِنْ أَمْرِهِ يُسْرًا
{તમારીસ્ત્રીઓમાંથી, જેસ્ત્રીઓમાસિકથીનિરાશથઇગઇહોય, જોતમને (તેમનીઇદ્દતવિશે) કોઈશંકાહોયતોતેમનીઇદ્દતત્રણમહીનાછેઅનેતેમનીપણજેનેમાસિકઆવવાનુંશરૂપણનથઇહોય} [ અત્તલાક:૪], જોકોઈસ્ત્રીહૈઝવાળીહોઈઅનેતેણીનેકોઈકારણેતેનાહૈઝનોસમયગાળોખબરનહોઈ, જેમકે "બીમારી" અનેસ્તનપાનછેતોઆવીસ્ત્રીઇદ્દતમાંબેસીરહેશેભલેનેતેણીનીઇદ્દતલાંબીથઇજાયઅહીંસુધીકેહૈઝઆવવાલાગેઅનેતેહૈઝપ્રમાણેઇદ્દતપસારકરશે, અનેજોકારણપતિજાયઅનેતોપણહૈઝનઆવેતોતેએપ્રમાણેકેસ્ત્રીબીમારીથીતન્દુરસ્તથઇજાયઅનેતેણીનોસ્તનપાનનોસમયપૂર્ણથઇજાયઅનેહજુપણજોહૈઝનઆવ્યુંહોઈતોતેસ્ત્રીકારણખત્મથઇજવાનાકારણેસંપૂણએકવર્ષઇદ્દતપસારકરશે. અનેઆજસાચોમંતવ્યછેજેશરીઅતનાકાયદામુજબછે, કારણકેજોકારણખત્મથઇજાયઅનેતેણીનેહૈઝઆવવાનુંશરુનાથઇતેએપ્રમાણેથઇજશેકેજેણીનુંહૈઝકોઈકારણવગરબંધથઇગયુંછેતોતેસંપૂણએકવર્ષઇદ્દતપસારકરશે, નવમહિનાસાવચેતીરૂપે, ગર્ભનાકારણેકેમકેવધુપ્રમાણેનવમહિનાનાહોઈછેઅનેત્રણમહિનાતેનીઈદ્દતમાટે. અનેરહીવાતએકેલગ્નપછી, સમાગમકર્યાપહેલાતલાકઆપીહોઈતોતેમાંસામાન્યરૂપેકોઈઇદ્દતનથી, હૈઝનાદિવસોનીનતોબીજીકોઈ. કારણકેઅલ્લાહનોઆદેશછે: { હેઈમાનવાળાઓ ! જ્યારેતમેઈમાનવાળીસ્ત્રીઓસાથેલગ્નકરો, પછીજોહાથલગાવતાપહેલાજતલાકઆપીદો, તોતેણીઓમાટેકોઇઇદ્દતનોસમયગાળોનથી, જેનીતમેગણતરીકરો} [ અલ્અહઝાબ: ૪૯].
નવમોઆદેશ: ગર્ભાશયનુંગર્ભથીખાલીથવું, અર્થાત્: ગર્ભાશયનેગર્ભથીખાલીકરવુંઅનેતેનીજરૂરતતેસમયેથાયછેકેજયારે "ગર્ભાશયનુંગર્ભથીખાલીકરવાનાઆદેશ" નીજરૂરપડેછે, તેનાઅમુકમુદ્દાઓછે:
તેમાંથીએકએછેકે: જયારેકોઈવ્યક્તિપોતાનીપાછળસ્ત્રીછોડીનેમૃત્યુપામેછેતોતેતેણીનાગર્ભનોવારસદરહોઈછે, અનેસ્ત્રી(બીજાલગ્નકરી) પતિવાળીછેતોતેવ્યક્તિત્યાંસુધીતેનીસાથેસમાગમનહીંકરીશકેજ્યાંસુધીતેણીનેહૈઝનઆવીજાય.
દસમોઆદેશ: વાજિબગુસલ, હૈઝવાળીસ્ત્રીમાટેજરૂરીછેકેતેજયારેહૈઝથીપાકથાયતોસંપૂણશરીરનીતહારતમાટેગુસલકરે; એવીરીતેકેજયારેઅલ્લાહનારસૂલﷺએફાતિમાબિન્તેઅબીહબ્શનેકહ્યું: <<જયારેહૈઝઆવેતોનમાઝછોડીદોઅનેજયારેહૈઝનોસમયપૂરોથઇજાયતોગુસલકરીનમાઝપઢો>> [આહદીષનેઈમામબુખારીરહ. એરિવાયતકરીછે]. ગુસલમાંકમસેકમજેવસ્તુવાજિબછેતેએકેસ્ત્રીપોતાનુંસંપૂણશરીરઅહીંસુધીકેબાલોનીનીચેનાભાગનેપણધુએ, અનેગુસલમાટેસૌથીઉત્તમરીતએછેજેઆપﷺનીહદીષમાંસાબિતછે<<જયારેઆપﷺસમક્ષઅસ્માબિન્તેશક્લરઝી. એહૈઝનાગુસલવિષેસવાલકર્યોતોઆપﷺએકહ્યું: તમારામાંથીકોઈપાણીઅનેબોરનાઝાડનાપાંદડાલેઅનેતેનાથીપાકકરેઅનેસારીરીતેપાકકરે, ફરીમાથાઉપરપાણીનાખેઅનેસારીરીતેમાથાપરમાલિશકરેઅહીંસુધીકેપોતાનામાથાનીજળસુધીપાણીપહોંચાડેફરીકસ્તૂરીનીસુગંધમાંપલાળેલુંરૂલેઅનેતેનાદ્વારાસાફકરીલે>>જ્યારેઅસ્મારઝી. એકહ્યું: કેરૂવડેકેવીસફાઈકરવી? તોઆપﷺએકહ્યું: <<સુબ્હાનલ્લાહ>>તોઆયશારાઝી. એકહ્યું: જ્યાંલોહીલાગેલુંહોઈત્યાંતેરૂમૂકીદો. [આહદીષનેઈમામમુસ્લિમરહ. એરિવાયતકરીછે]. અનેમાથાનાવાળખોલવાવાજિબનથીસિવાયકેતેવાળસખતબાંધેલહોઈઅનેએવોભયહોઈકેપાણીઅંદરસુધીનહીંજાય; સહીહમુસ્લિમમાંઉમ્મેસલમારઝી. નીહદીષછે, તેમણેનબીﷺનેસવાલકર્યો, તેમણેકહ્યું: હુંમારામાથાનાવાળબહુસખતબાંધુછું, શુંહુંજનાબતનાગુસલમાટેતેનેખોલું? અનેએકરિવાયતમુજબહૈઝઅનેજનાબતનાકારણે? તોઆપﷺએકહ્યું: ના, તમારામાટેએટલુંપુરતુંછેકેતમેતમારામાથામાંત્રણજગભરીપાણીનાખોફરીપોતાનાશરીરપરપાણીનાખોઅનેપાકીમેળવો>>.
અનેજયારેકોઈસ્ત્રીનમાઝનાસમયદરમિયાનહૈઝથીપાકથાયતોતેનામાટેવહેલુંગુસલકરવુંવાજિબછે, જેથીતેસમયપરનમાઝપઢીશકે, અનેજોતેણીસફરમાંહોઈઅથવાતેનીપાસેપાણીનહોઈઅનેજોતેનીપાસેપાણીહોઈપરંતુતેપાણીનાઉપયોગથીભયભીતહોઈઅથવાતેણીબીમારહોઈતેગુસલનાબદલામાંતયમ્મુમકરેઅહીંસુધીતેણીનાકારણોપુરાનથઇજાય, ફરીતેગુસલકરે.
અમુકસ્ત્રીઓનમાઝનાસમયદરમિયાનહૈઝથીપાકથાયછેઅનેતેબીજાસમયસુધીગુસલકરવુંટાળવીદેછેઅનેકહેછેકેઆસમયેમારામાટેસંપૂણતહારતમેળવવીઅશક્યછે, જોઆકોઈપુરાવોનથીકેનતોકોઈશરઈકારણ; જોકેતેણીનામાટેજરૂરીછેકેતેગુસલમાંકમસેકમવાજિબકાર્યોકરે, અનેસમયસરનમાઝઅદાકરેઅનેજયારેતેનેસંપૂણસમયમળેતોતેપુરેપુરીતહારતમેળવીલે.
*
ઇસ્તિહાઝા: તેલોહીનેકહેછેજેસ્ત્રીનેએવીરીતેઆવવાલાગેજેબંધથવાનુંખત્મનથાયઅનેક્યારેકક્યારેકતોતેલોહીરુકીપણજાયછે, મહિનામાં, એકદિવસકેબેદિવસ.
પહેલીસ્થિતિનીદલીલ (જેસ્થિતિમાંસ્ત્રીનેક્યારેયલોહીબંધનથતુંહોઈ) જેઆયશારઝી. દ્વારાસહીહબુખારીમાંસાબિતછે, આયશારાઝી. કહેછે: <<ફાતિમાબિન્તેઅબીહુબૈશરઝી. એનબીﷺનેકહ્યું: હેઅલ્લાહનાપયગંબર ! હુંપાકનથીથતી, અનેબીજીરિવાયતમાંછેકેમનેઇસ્તિહાઝાનુંલોહીઆવેછેઅનેહુંપાકનથીથતી>>. બીજીસ્થિતિનીદલીલ (જેમાંથોડાસમયમાટેલોહીબંધથઇજાયછે) હમનાબિન્તેજહશનીહદીષછે, જયારેકેતેઆપﷺપાસેઆવીઅનેકહ્યું: <<હેઅલ્લાહનાપયગંબર ! મનેઇસ્તિહાઝાનુંલોહીવધુપ્રમાણમાંઆવેછે>> [ સંપૂણહદીષ.. આહદીષનેઈમામઅહમદ, ઈમામઅબૂદાવૂદ, ઈમામતિર્મિઝીરહ. એરિવાયતકરીછેઅનેઈમામતિર્મિઝીરહ. એસહીહકહીછેઅનેતેમણેઆહદીષનીપુષ્ટિજેઈમામઅહમદઅનેઈમામબુખારીરહ. કરીછેતેવર્ણનકરીછે].
ઇસ્તિહાઝાનીસ્થિતિઓ:
મુસ્તહાઝા (જેસ્ત્રીનેઇસ્તિહાઝાનુંલોહીઆવતુંહોઈ) તેનીત્રણસ્થિતિઓછે:
પહેલીસ્થિતિ: તેસ્ત્રીજેનેઇસ્તિહાઝાપહેલાપોતાનાહૈઝનીસંપૂણજાણહોઈ, આસ્થિતિમાંસ્ત્રીપોતાનીજાણકારીમુજબહૈઝનાસમયગાળાતરફપછીફરશેઅનેતેનામાટેહૈઝનાઆદેશોલાગુપડશેઅનેપછીઆવતુંલોહીઇસ્તિહાઝાનુંહશેઅનેતેનામાટેઇસ્તિહાઝાનાઆદેશોલાગુપડશે.
ઉદાહરણતરીકેએકસ્ત્રીજેનેદરમહિનામાંપહેલાનાછોદિવસોમાંહૈઝઆવેછે, ફરીતેનેઇસ્તિહાઝાનુંલોહીઆવવાલાગ્યુંઅનેતેલોહીસળંગઆવતુંરહેછેતોદરમહિનાનાપહેલાનાછોદિવસોતેણીનાહૈઝનાહશેઅનેબીજાદિવસોઇસ્તિહાઝાનાહશે; આયશારઝી. નીહદીષમુજબકેફાતિમાબિન્તેઅબીહુબૈશરાઝી. એકહ્યું: હેઅલ્લાહનાપયગંબર ! મનેઇસ્તિહાઝાનુંલોહીઆવેછેઅનેહુંપાકપણનથીથતીતોશુંહુંનમાઝછોડીદઉં?તોઆપﷺએકહ્યું: <<નાઆએકઅલગરગછે, પરંતુજેદિવસોમાંતમનેહૈઝઆવેછેતેદિવસોમાંતાકાતપ્રમાણેનમાઝછોડીદોઅનેફરીગુસલકરીનમાઝપઢો>>આહદીષ'નેઈમામબુખારીરહ. એરિવાયતકરીછે, અનેસહીહમુસ્લિમમાંછેકેનબીﷺએફાતિમાબિન્તેજહશરઝી. નેકહ્યું: એટલાદિવસરુકીજાઓજેટલાદિવસતમનેતમારુંહૈઝરોકીરાખેછેપછીગુસલકરીનમાઝપઢો>>. આહદીષમુજબએવીઇસ્તિહાઝાવાળીસ્ત્રીજેનેપોતાનાહૈઝનાદિવસોખબરહોઇતોતેપોતાનાહૈઝનાદિવસોનીરાહજોશે, ફરીતેગુસલકરશેઅનેનમાઝપઢશેઅનેતેસમયેતેઈસ્તિહાઝાનાલોહીનીચિંતાનહીંકરે.
બીજીસ્થિતિ: સ્ત્રીનેઇસ્તિહાઝાપહેલાહૈઝનીજાણનહોઈ, તેએવીરીતનાકેસ્ત્રીએજ્યારથીપણલોહીજોઈછેત્યારથીતેનેસળંગલોહીઆવ્યાજકરેકરેછેતોઆવીસ્ત્રી (લોહીને) પારખીનેકોઈકાર્યકરશે, જોતેણીનુંલોહીકાળારંગનુંઘાટુંઅનેદુગંધિતહોઈતોતેનામાટેહૈઝનાઆદેશોલાગુપડશેઅનેજોઆસિવાયનુંલોહીહશેતોઇસ્તિહાઝાનાઆદેશોલાગુંપડશે.
ઉદાહરણતરીકેકોઈસ્ત્રીએજેલોહીપહેલાજોયુંતેલોહીજજુએઅનેતેનેસળંગઆવતુંરહે, પરંતુદસદિવસકાળારંગનુંલોહીજુએઅનેમહિનાનાબીજાદિવસોમાંઅલગલોહીજુએઅથવાદસદિવસઘાટુંલોહીજુએઅનેબીજાદિવસોમાંપાતળુંલોહીજુએઅથવાદસદિવસલોહીનીસાથેહૈઝનીદુર્ગંધપણઆવેછેઅનેમહિનાનાબીજાદિવસોમાંદુર્ગંધનથીઆવતીતોપહેલાઉદાહરણમાંહૈઝનુંલોહીકાળારંગનુંછેઅનેબીજાઉદાહરણમાંલોહીઘાટુંછેઅનેત્રીજાઉદાહરણમાંદુર્ગંધીતલોહીહૈઝનુંલોહીછેઅનેતેસિવાયનુંજેલોહીછેતેઇસ્તિહાઝાનુંલોહીછે; જેવીરીતનાકેનબીﷺએફાતિમાબિન્તેઅબીહુબૈશનેકહ્યું: <<જોહૈઝનુંહશેતોતેકાળુંઅનેદેખીનતુંહશેજેથીતમેતોલોહીનાસમયેનમાઝથીરુકીજાઓઅનેતેસિવાયનુંબીજુંલોહીજુઓતોતમેવઝૂકરીનમાઝપઢોકેમનેતેએકરગમાંથીનીકળતુંલોહીછે>>. [ આહદીષનેઇમામઅબૂદાવૂદ, ઈમામનસાઈરહ. એરિવાયતકરીછેઅનેઈમામઈબ્નેહિબ્બાનઅનેઈમામહાકિમરહ. એસહીહકહીછે]. આહદીષજેનીસનદઅનેમતનશંકાસ્પદછેપરંતુઆલીમોએઆહદીષપરઅમલકર્યોછેઅનેઆહદીષઘણીસ્ત્રીઓનીસ્થિતિકરતાવધુસારીછે. ત્રીજીસ્થિતિ: સ્ત્રીનેનતોહૈઝનીજાણહોઈકેનતોતેણીલોહીનેપારખીશક્તિહોઈ, તેએરીતનાકેતેણીનેઇસ્તિહાઝાનુંલોહીઆવતુંહોઈઅનેતેલોહીઅલગઅલગપ્રકારનુંહોઈઅનેએશક્યજનહોઈકેતેહૈઝહશે, તોતેસ્ત્રીબીજીઘણીસ્ત્રીઓનીઆદતમુજબઅમલકરશેઅનેતેણીનુંહૈઝમહિનાનીશરૂઆતમાંછોકેસાતદિવસહશેઅનેઆસમયનીશરૂઆતજ્યારથીતેલોહીજુએત્યારથીથશે, અનેતેસિવાયનાદિવસોમાંઆવતુંલોહીઇસ્તિહાઝાનુંહશે. ઉદાહરણતરીકેસ્ત્રીમહિનાનાપાંચમાંદિવસનીશરૂઆતમાંલોહીજુએછેઅનેતેસળંગઆવતુંરહેછેકોઈએવીસમજવગરકેજેનાથીસમજીશકાયકેતેહૈઝહોઈ, નતોરંગજોઈનેકેનતોરંગસિવાયબીજીકોઈવસ્તુસાથે, તોતેણીનુંહૈઝમહિનાનાછઠાકેસાતમાંદિવસેહશેતેદરમહિનેપાંચમાંદિવસેશરૂકરશે; જેમકેહમનાબિન્તેજહશરઝી. નીહદીષછે, તેકહેછે: હેઅલ્લાહનાપયગંબર ! મનેસતતવધુપ્રમાણમાંઇસ્તિહાઝાનુંલોહીઆવેછે, આપﷺઆવિષેશુંકહેછે, ખરેખરમનેઇસ્તિહાઝાનાલોહીએનમાઝઅનેરોઝાથીરોકીરાખ્યાછે: <<તોઆપﷺએકહ્યુંહુંતમને "કુર્સીફ" (રૂનોટુકડો) મુકવાનોતરીકોબતાવુંછુંજેનાથીલોહીજતુંરહેશે>>, તેતેમણેકહ્યુંકે (આલોહીતો) તેનાકરતાપણવધુછે. અનેતેજહદીષમાંઆપﷺએકહ્યું : <<આતોશૈતાનેમરેલીલતમાંથીએકછે, જેથીછોઅથવાસાતદિવસહૈઝનાપસારકરો (જેઅલ્લાહનાઈલ્મમાંછે) ફરીગુસલકરોઅહીંસુધીકેતમેજુઓકેતમેહૈઝથીપાકથઇગયાછોઅનેતોચોવીસઅથવાત્રેવીસદિવસદિવસઅનેરાત્રેનમાઝપઢોઅનેરોઝારાખો>>. સંપૂણહદીષ. [આહદીષનેઈમામઅહમદ, ઈમામઅબૂદાવૂદઅનેઈમામતિર્મિઝીરહ. એસહીહકહીછેઅનેતેમણેઆહદીષનેસહીહહોવાનીપુષ્ટિઈમામઅહમદઅનેઈમામબુખારીરહ. થીનકલકરીછે]. આપﷺનોઆદેશકે "છોદિવસકેસાતદિવસ" એએકકાયમીઆદેશનથીપરંતુસ્ત્રીઆપ્રમાણેજોઈપોતાનાપરહૈઝકેઇસ્તિહાઝાનાઆદેશોપરઅલમકરીલે, જેથીતેસ્ત્રીબીજીસ્ત્રીઓનેજેતેણીનીસ્થિતિનીનજીકહોઈતેએવીરીતનાકેતેસ્ત્રીતેણીનીજેમહોઈ, વયમાંકેસંબધમાંતેતેતેણીનીનજીકજઈજોઈલેશેકેતેણીનુંલોહીહૈઝનાલોહીથીવધુનજીકછેઅનેઆજપ્રકારનાબીજાઘણાબધાકાર્યોમાંસમાનતાનેપણજુએજેથીજોછોદિવસવધુયોગ્યહોઈતોછોદિવસપસારકરેઅનેજોસાતદિવસયોગ્યહોઈતોસાતદિવસપસારકરે.
ઇસ્તિહાઝાનુંલોહીઆવતીસ્ત્રીનીસ્થિતિનીજેવીસ્થિતિ:
ક્યારેકક્યારેકસ્ત્રીનેએવુંકોઈકારણઆવીજાયછેજેતેણીનાગુપ્તાંગમાંથીલોહીઆવવાનુંકારણબનીજાયછે, જેમકેગર્ભાશયનુંઓપરેશનઅથવાતેનાજેવુંબીજુંકોઈનાનુંકારણ, તેનાબેપ્રકારછે:
પહેલોપ્રકાર: ઓપરેશનપછીહૈઝઆવવુંશક્યનહોઈ, ઉદાહરણતરીકેઓપરેશનમાં (ગર્ભાશય) સંપૂણરીતેકાપીનાખીહોઈઅથવાનવીરીતનાબંધકરીદીધીહોઈજેનાથીલોહીઆવીનાશકે, તોઆવીસ્ત્રીમાટેઇસ્તિહાઝાનાઆદેશોલાગુનહીંપડેતેનોઆદેશએવીસ્ત્રીનોછેજે "પાકી" પછીપીળોરંગઅથવામાટીજેવોરંગઅથવાતોભીનાશઆવતીહોઈ, તોઆવીસ્ત્રીનમાઝઅનેરોઝાછોડીદેશેઅનેતેણીનીસાથેસમાગમકરવુંપણહરામછેઅનેતેલોહીનેસાફકરવુંવાજિબનથી, પરંતુનમાઝનાસમયેતેણીપરવાજિબછેકેતોપોતાનાગુપ્તાંગપરથીલોહીસાફકરેઅનેતેનાપરપટ્ટીબાંધેજેથીલોહીઆવતુંબંધથઇજાય, ફરીતેનમાઝમાટેવઝૂકરશેઅનેજયારેનમાઝનોસમયથશેત્યારેવઝૂકરશેજેમકેપાંચફર્ઝનમાઝોછેઅથવાતોજયારેપણનમાઝપઢવાનીઈચ્છાકરશેત્યારેવઝૂકરશેજેમકેસામાન્યનફિલનમાઝપઢવીહોઈ.
બીજોપ્રકાર: ઓપરેશનપછીહૈઝનુંરુકીજવુંખબરનાહોઈ, પરંતુશક્યહોઈકેતેનેહૈઝઆવે, તોઆપ્રકારનીસ્ત્રીનોહુકમતેજહશેજેઇસ્તિહાઝાવાળીસ્ત્રીનોહશે, અનેઆપﷺનોવર્ણવેલઆદેશ (જેઆપﷺએહમનાબિન્તેઅબીહુબૈશરાઝી. નેકહ્યું: <<આએકરગ (માંથીનીકળતુંલોહી) છેહૈઝનથી, જયારેતમનેહૈઝઆવીજાયતોનમાઝપઢવાનુંછોડીદો>>. તોઆપﷺનોઆદેશ<<જયારેતમનેહૈઝઆવીજાયતો>>ઇસ્તિહાઝાનાઆદેશોનોફાયદોઆપેછે, તેસ્ત્રીવિષેજેનામાટેહૈઝઆવવુંઅનેરુકીજવુંશક્યહોઈ, અનેજેસ્ત્રીનેહૈઝઆવવુંશક્યનહોઈતેનામાટેદરેકસ્થિતિમાંઆવતુંલોહીરગનુંલોહીહશે.
ઇસ્તિહાઝાનાઆદેશો:
જેચર્ચાપાછળથઇતેનાદ્વારાઆપણેજાણીલીધુંકેક્યારેલોહીહૈઝનુંહોઈછેઅનેક્યારેઇસ્તિહાઝાનુંહોઈછે, તોજયારેતેનેઆવતુંલોહીહૈઝનુંહશેતોતેનામાટેહૈઝનાઆદેશોલાગુપડશેઅનેજયારેઇસ્તિહાઝાનુંહશેતોઇસ્તિહાઝાનાઆદેશોલાગુપડશે.
હૈઝનામહત્વપૂર્ણઆદેશોપાછળવર્ણનથઇચુક્યાછે.
રહ્યાઇસ્તિહાઝાનાઆદેશોતોઇસ્તિહાઝાનાઆદેશો "તુહર" નાઆદેશોબરાબરછે, ઇસ્તિહાઝાવાળીસ્ત્રીઅનેપાકસ્ત્રીબંનેસમાનછેફક્તઅમુકનીચેવર્ણવેલઆદેશોસિવાયબીજોકોઈફર્કનથી:
પહેલોઆદેશ: દરેકનમાઝમાટેવઝૂકરવું, જેમકેનબીﷺએફાતિમાબિન્તેઅબીહુબૈશરાઝી, નેકહ્યું: <<ફરીદરેકનમાઝમાટેવઝૂકરો>>. આહદીષનેઈમામબુખારીરહ. એ "બાબુગુસલુદ્દમ" માંરિવાયતકરીછે, જેનોઅર્થએછેકેસ્ત્રીએવીનમાઝજેનોસમયનક્કીછે, જયારેતેસમયઆવીજાયતોત્યારેજવઝૂકરશે. અનેજેનમાઝનોસમયનક્કીનથીતોતેજયારેનમાઝપઢવાનીઈચ્છાકરશેત્યારેવઝૂકરશે. બીજોઆદેશ: સ્ત્રીજયારેવઝૂકરવાનોઈરાદોકરશેત્યારેતોલોહીનાદાગસાફકરેશેઅનેપોતાનાગુપ્તાંગપરરૂનીપટ્ટીબાંધશે; જેમકેનબીﷺએહમનાબિન્તેજહશરઝી. નેકહ્યું: <<હુંતમનેરૂનીપટ્ટીમુકવાનીરીતબતાવુંછુંજેનાથીલોહીનાદાગજતારહેશે>>. તેતેમણેકહ્યુંકે (લોહી) તોતેનાકરતાપણવધુછે, તોઆપﷺએકહ્યું: <<તોકપડુંમૂકીદો>>તોતમણેકહ્યુંકેઆતોતેનાકરતાપણવધુછે, તોઆપﷺએકહ્યું: <<તોતમેલંગોટીફીટબાંધીદો>>હદીષ, લંગોટીબાંધ્યપછીઆવતુંલોહીનુકસાનકારકનહીંહોઈજેમકેઆપﷺએફાતિમાબિન્તેજહશનેકહ્યું: <<પોતાનાહૈઝનાદિવસોમાંનમાઝથીરુકીજાઓ, ફરીગુસલકરોઅનેદરેકનમાઝમાટેવઝૂકરો, ફરીનમાઝપઢો, પછીભલેનેલોહીનાટીપાચટાઈપરજકેમનાપડતાહોઈ>> [આહદીષનેઈમામઅહમદઅનેઈમામઇબ્નેમાજહરહ. એરિવાયતકરીછે]. ત્રીજોઆદેશ: જયારેમાનવીનેપોતાનીપત્નીસાથેસમાગમનકરવાથીતેનેદુષ્કર્મમાંસપડાઈજવાનોભયહોઈતોતેસમાગમકરવાબાબતેઆલિમોવચ્ચેમતભેદજોવામળેછે, સત્યવાતએછેસમાગમકરવુંસામાન્યરીતેજાઈઝછે, કારણકેઆપﷺનાસમયેઘણીસ્ત્રીઓનેઅંદાજીતપ્રમાણેદસકેતેથીવધુઇસ્તિહાઝાનીબીમારીમાંસપડાઈ, પરંતુઅલ્લાહઅનેઅલ્લાહનાપયગંબરﷺએતેમનીસાથેસમાગમકરવાથીરોક્યાનથી, અલ્લાહતઆલાએકહ્યું:
﴿وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْمَحِيضِ قُلْ هُوَ أَذًى فَاعْتَزِلُوا النِّسَاءَ فِي الْمَحِيضِ وَلَا تَقْرَبُوهُنَّ حَتَّى يَطْهُرْنَ فَإِذَا تَطَهَّرْنَ فَأْتُوهُنَّ مِنْ حَيْثُ أَمَرَكُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ٢٢٢﴾ [البقرة: 222]
{હૈઝનીસ્થિતિમાંસ્ત્રીઓથીઅલગરહો} [ અલ્બકરહ: ૨૨૨] આવાતપરદલીલછેકેહૈઝનાદિવસોસિવાયસ્ત્રીથીઅલગરહેવુંજાઈઝનથી, બીજીવાતએકેજયારેઇસ્તિહાઝાનીસ્થિતિમાંનમાઝપઢવીજાઈઝછેતોસમાગમકરવુંતોતેનાકરતાપણવધુશક્યછેઅનેઇસ્તિહાઝાવાળીસ્ત્રીનીહૈઝવાળીસ્ત્રીનાસમાગમસાથેસરખામણીકરવીસહીહનથી, કારણકે (ઇસ્તિહાઝાવાળીસ્ત્રીઅનેહૈઝવાળીસ્ત્રી) સમાનનથી, અહીંસુધીકેજેલોકોહરામકહેછેતેમનીપાસેપણબંનેમાંસમાનતાનથીઆકિયાસકરવોસહીહનથી.
*
નિફાસ: જેગર્ભાશયમાંથીપ્રસુતિનાકારણેઅથવાતોપ્રસુતિનાસમયેઅથવાપ્રસુતિપછીનાબેકેત્રણદિવસોપહેલાથતાદુખાવામાંઆવતાલોહીનેકહેછે.
શૈખુલ્ઇસ્લામઈમામઇબ્નેતૈમિય્યારહ. એકહ્યું: <<કેજયારેસ્ત્રીનેપ્રસુતિનોદુખાવોથવાલાગેત્યારેજેલોહીજુએતેનિફાસનુંલોહીછે>>. શૈખુલ્ઇસ્લામઈમામઇબ્નેતૈમિય્યારહ. એબેકેત્રણદિવસનક્કીનથીકર્યા, અનેદુખાવાનોઅર્થશૈખુલ્ઇસ્લામઈમામઇબ્નેતૈમિય્યારહ. પાસેજેપ્રસુતિપછીથાયછેતેછે, નહીંતોતેલોહીનિફાસનુંનહીંહોઈ. આલિમોએનિફાસનાઓછાકેવધુદિવસોમાંમતભેદકર્યોછે. શૈખતકીઉદ્દીનરહ. એપોતાનીપત્રિકા " અલ્અસ્માઉલ્લતીઅલ્લકશ્શારિઉબિહા" નાપેજનંબર: ૩૭માંકહ્યું: <<નિફાસનાઓછાકેવધુદિવસોનીકોઈહદનક્કીનથી, જોઅંદાજોકરવામાંઆવેકેસ્ત્રીચાલીસ, સાહિઠકેસિત્તેરદિવસકેતેથીવધુલોહીજોયુંઅનેપછીખત્મથઇગયુંતોતેનિફાસનુંલોહીહશે, પરંતુજોતેલોહીતેણીનેઆવતુંરહ્યુંતોલોહીકોઈકારણસરઆવતુંહશેઅનેતેસ્ત્રીનોનિફાસનોસમયચાલીસદિવસહશેકારણકેચાલીસદિવસસામાન્યરીતેછેલ્લીહદછેજેનાવિષેનબીﷺનીહદીષોપણવર્ણનથઇછે>>. હુંકહુંછું: કેજોકોઈસ્ત્રીનુંલોહીકોઈકારણેચાલીસદીવસકરતાવધુથઇજાયતો, જોકેચાલીસદિવસપછીલોહીઆવવુંતેસ્ત્રીનીઆદતછે, અથવાતેલોહીબંધથવાણીનિશાનીઓદેખાઈજાયતોતેલોહીબંધથવાનીરાહજોશેનહીંતોચાલીસદિવસપુરાથવાપરગુસલકરીલેકારણકેવધુપ્રમાણમાંઆવુંજથાયછે, જોતેણીનોહૈઝનોસમયઆવીજાયતોતેહૈઝખતમથાવનીરાહજુએ, જયારેતેણીનુંલોહીબંધથઇજાયઅનેતેએવુંહોઈજેવીતેનીઆદતહોઈતોતેભવિષ્યમાંઆમુજબઅમલકરશે. અનેજોલોહીઆવતુંજરહેતોતેલોહીનેઇસ્તિહાઝાનુંલોહીમાનશેઅનેપાછળવર્ણવેલઇસ્તિહાઝાનાઆદેશોતેણીપરલાગુપડશે, અનેજોચાલીસદિવસપહેલાલોહીઆવવાનુંબંધથઇજાયતોતેગુસલકરશેઅનેનમાઝપઢશેઅનેતેણીનોપતિતેણીસાથેસમાગમકરીશકેછે, સિવાયએકેતે (લોહી) નુંબંધથવુંએકદિવસથીઓછુહોઈતોતેનાપરકોઈહુકમલાગુનહીંપડે, આજવાતઈમામઇબ્નેકુદામાહરહ. એ "અલ્મુગ્ની" માંકહીછે.
નિફાસપ્રસુતિપછીસાબિતથશેજેમાંમાનવીનીરચનાપણસ્પષ્ટહોઈ, જોસ્ત્રીકોઈનબળીરચનાવાળાબાળકનેજન્મઆપેતોતેણીનેઆવતુંલોહીનિફાસનુંલોહીનહીંહોઈ , પરંતુતેએકરગમાંથીનીકળતુંલોહીહશે, તેસ્ત્રીઇસ્તિહાઝાનાઆદેશોમુજબઅમલકરશે, જેનોસૌથીઓછોસમયજેમાંમાનવીનીરચનાશરૂથીગર્ભાશયમાંદેખાઈછેતેએસી (૮૦) દિવસછેઅનેતનોવધારામાંવધારેસમયનેવું (૯૦) દિવસહોઈછે (અર્થાત્ત્રણમહિના)
શૈખુલ્ઇસ્લામઈમામઇબ્નેતૈમિય્યારહ. એકહ્યું: જોસ્ત્રીપ્રસુતિપહેલાનાદુખાવામાંલોહીજુએછેતોતેનીચિંતાનહીંકરેઅનેપ્રસુતિપછીનમાઝઅનેરોઝાથીરુકીજશે, પ્રસુતિપછીનીસ્થિતિસ્પષ્ટસ્થિતિકરતાવિરુદ્ધહોઈતોતેપાછીફરશેઅનેતેનોઉપાયશોધશેઅનેસ્પષ્ટસ્થિતિબરાબરસ્થિતિહોઈતોજેસ્પષ્ટઆદેશોછે, જેતેણીપરલાગુપડશેઅનેબીજોકોઈઆદેશનહીંલાગુપડે. (જુઓશર્હુલ્ઇક્નાઅ).
નિફાસનાઆદેશો:
નિફાસનાપણતેજઆદેશોછેજેહૈઝનાઆદેશોછેસિવાયએજેનીચેમુજબછે:
પહેલોઆદેશ: ઇદ્દતનીગણતરીતલાકમુજબથશેનિફાસપ્રમાણેનહીં; કારણકેજોતલાકપ્રસુતિપહેલાઆપીહશેતોઇદ્દતપ્રસુતિસાથેપૂરીથઇજશે, નિફાસનોસમયપસારકરવાનીજરૂરનથીઅનેજોતલાકપ્રસુતિપછીતોતેસ્ત્રીહૈઝઆવતાસુધીરાહજોશે, જેમકેપહેલાવર્ણનથઇગઈ.
બીજોઆદેશ: ઈલાનાસમયમાંહૈઝનાદિવસોગણાયછે, નિફાસનાનહીં.
"ઈલા" નોઅર્થ: પતિપોતાનીપત્નીસાથેહંમેશામાટેસમાગમનાકરવાનીકસમખાઈલે, અથવાએવોસમયગાળોજેચારમહિનાકરતાવધુહોઈછે, જયારેતેકસમખાઈછેઅનેસ્ત્રીતેનીસાથેસમાગમકરવાનુંકહેછેતોતેનીકસમનોસમયગાળોચારમહિનાકરવામાંઆવશેઅનેજયારેચારમહિનાપુરાથઇજાયતોપતિનેસમાગમકરવાઅથવાતલાકઆપવાપરમજબૂરકરવામાંઆવશેઅનેજેતેસમયમાંસ્ત્રીનેનિફાસનુંલોહીઆવીજાયતોઆસમયનહીંગણાયઅનેચારમહિનાપરનિફાસનોસમયગાળોવધારવામાંઆવશે, હૈઝવિરુદ્ધકારણકેતેનોસમયગાળોગણવામાંઆવશે.
ત્રીજોઆદેશ: પુખ્ત્વયીહૈઝઆવવાથીખબરપડેછે, નિફાસથીનહીંકારણકેસ્ત્રીનુંવીર્યનીકળ્યાવગરગર્ભવતીબનવુંશક્યનથી, પ્રસુતિમાટેપુખ્તવયીનીજાણપહેલાથયેલવીર્યસ્ખલનપરથશે.
ચોથોઆદેશ: જયારેહૈઝનુંલોહીઆવવાનુંબંધથઈજાયફરીતેણીનીઆદતપ્રમાણેપાછુંઆવવાલાગેતોતેલોહીખરેખરહૈઝનુંલોહીહશે, ઉદાહરણતરીકેકોઈસ્ત્રીનેઆઠદિવસહૈઝઆવેછે, ચારદિવસતેનેલોહીઆવ્યુંપછીબેદિવસબંધથઈગઈ, ફરીપાછુંસાતમાદિવસેઆવવાલાગેછેતોતેલોહીહૈઝનુંલોહીહશેઅનેતેનાપરહૈઝનાઆદેશોલાગુપડશે, અનેરહીવાતનિફાસનાલોહીનીતોનિફાસનુંલોહીચાલીસદિવસપહેલાબંધથઈગયું, ચાલીસદિવસદરમિયાનફરીલોહીઆવવાલાગ્યુંતોતેશંકાસ્પદછે, જેથીસ્ત્રીપરવાજિબછેકેતેનમાઝપઢેઅનેફર્ઝરોઝારાખેજેનોસમયનક્કીછે, અનેફર્ઝકાર્યોસિવાયબધાકામકરવાતેસ્ત્રીપરહરામછેજેવીરીતનાકેહૈઝવાળીસ્ત્રીપરહરામછેઅનેતેદિવસોમાંજેતેણીએકર્યુંછેતેનીપાકથયાપછીકઝાકરશે, જેવીરીતેહૈઝવાળીસ્ત્રીપરકઝાકરવીજરૂરીછે, આવાતહનાબિલાનાઆલિમોવચ્ચેપ્રસિદ્ધછે.
જોકેસાચીવાતએછેકેજોસ્ત્રીનેલોહીએવાસમયેઆવેજેમાંનિફાસનુંલોહીઆવવુંશક્યહોઈતોતેનિફાસનુંલોહીહશેહૈઝનુંનહીંહોઈઅનેજોસ્ત્રીનેતેલોહીઆવતુંરહેછે, તોતેઇસ્તિહાઝાનુંલોહીહશે.
આતેવાતનીનજીકછેજેઈમામઇબ્નેકુદામાહરહ. એ "અલ્મુગ્ની" માંઈમામમાલિકરહ. થીવર્ણનકરી, તેઓકહેછેકેઈમામમાલિકરહ. એકહ્યું: <<જોસ્ત્રીલોહીબંધથયાપછીઅથવાત્રીજાદિવસપછીફરીવારલોહીજુએતોતેનિફાસનુંલોહીછેનહીંતોહૈઝનુંછે>>. આજવાતશૈખુલ્ઇસ્લામઈમામઇબ્નેતૈમિય્યારહ. એપસંદકરીછે. જોવાજઈએતોલોહીમાંકોઈશંકાસ્પદવસ્તુનથીપરંતુઆએકસામાન્યવાતછેજેમાંલોકોએપોતાનીસમજમુજબવિરોદ્ધકર્યોછે, જોકેકુરઆનઅનેહદીષદરેકવસ્તુસ્પષ્ટકરીરહીછે, અલ્લાહતઆલાએકોઈપરવાજિબનથીકર્યુંકેતેબેવખતરોઝારાખેકેબેવખતતવાફકરે, સિવાયકેતેરોઝામાંકોઈભૂલકરેજેનુંકરવુંકઝાસિવાયશક્યનહોઈ, રહીવાતએકેજેમાનવીપોતાનીતાકાતપ્રમાણેકરેછેતોત્યાંતેનીજવાબદારીપૂરીથઇજાયછે, જેમકેઅલ્લાહતઆલાએકહ્યું:
﴿لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا ﴾ [البقرة: 286]
{ અલ્લાહકોઈવ્યક્તિનેતેનીશક્તિકરતાવધારેતકલીફનથીઆપતો} [ અલ્બકરહ: ૨૮૬], અલ્લાહએકહ્યું:
﴿فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ ﴾ [التغابن: 16]
{ જ્યાંસધીતમારાથીશક્યહોઈત્યાંસુધીઅલ્લાહથીડરતારહો }[ અત્તગાબુન: ૧૬]. પાંચમોઆદેશહૈઝઅનેનિફાસવચ્ચેફરક: હૈઝમાંજયારેસ્ત્રીપોતાનીઆદતપહેલાપાકથઇજાયતોતેણીનાપતિમાટેકોઈપણસંકોચવગરસમાગમકરવુંજાઈઝછે, નિફાસમાંજયારેસ્ત્રીચાલીસદિવસપહેલાપાકથઇજાયતોપ્રસિદ્ધમંતવ્યપ્રમાણેતેણીનાપતિમાટેસમાગમકરવુંમકરૂહછે, પરંતુસત્યવાતએછેકેતેસ્ત્રીસાથેસમાગમકરવુંજાઈઝછે, અનેજુમહૂરઆલિમોનોપણઆજમંતવ્યછેકારણકેકરાહતએકશરઈઆદેશછેજેનામાટેદલીલજરૂરીછે, અનેઆબાબતેકોઈશરઈદલીલનથીસિવાયએકેજેવાતઈમામઅહમદરહ. એઉષમાનબિનઅબીલ્આસનીપત્નીવિષેવર્ણનકરીકેતેમનીપત્નીચાલીસદિવસપહેલાતેમનીપાસેઆવીતોતેમણેકહ્યું: મારીનજીકનઆવીશ. અનેઆવાતકરાહતનેલાઝીમનથીકરતીકારણકેઅમુકપતિનેએભયહોઈછેહજુતેણીનેપોતાનાપાકથવાપરયકીનનથીઅથવાસમાગમનાકારણેલોહીઆવવાલાગશે, આસિવાયપણબીજાઅન્યકારણોહોઈશકેછે, (અલ્લાહવધુજાણેછે).
*
સ્ત્રીહૈઝનેરોકવાવાળીવસ્તુઓનોઉપયોગબેશર્તેકરીશકેછે:
પહેલીશર્ત: સ્ત્રીમાટેતેદવાહાનિકારકનહોઈઅનેતેનાવપરાશપરકોઈતકલીફનોભયનહોઈજોતેનેવાપરવાથીકોઈતકલીફથતીહોયતોતેનેવાપરવુંજાઈઝનથી; અલ્લાહએકહ્યું:
﴿ وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ ﴾[البقرة: 195]
{અનેપોતાનેપોતાનાહાથેજબરબાદનથાઓ} [ અલ્બહરહ: ૧૯૫],
﴿ وَلَا تَقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ إِنَّ اللَّهَ كَانَ بِكُمْ رَحِيمًا٢٩﴾[النساء: 29]
{ પોતાનેકતલનકરો, નિ:શંકઅલ્લાહતઆલાતમારાપરઅત્યંતકૃપાળુછે} [અન્નિસા: ૨૯]. બીજીશર્ત: હૈઝનેરોકવુંપતિનીપરવાનગીસાથેહોઈ, જોતેરોકવુંપતિવિશેહોઈ, ઉદાહરણતરીકેતેસ્ત્રીપતિપાસેએવીઈદ્દતમાંછેજેમાંતેણીનોખર્ચપતિનીજવાબદારીમાંછે, તોઆવીસ્ત્રીદવાઓનોઉપયોગકરેછેજેનાથીતેનીઈદ્દતનોસમયવધીજાયછેઅનેપતિપરખર્ચવધીજાયછે, તોતેસમયેસ્ત્રીમાટેપોતાનાપતિનીપરવાનગીવગરકોઈપણપ્રકારનીદવાઓનોઉપયોગકરવોજાઈઝનથીજેહૈઝનેરોકતીહોઈ, એવીજરીતેજોએવુંસાબિતથઈજાયકેહૈઝનેરોકવાથીગર્ભપણરુકીજશેતોઆવીસ્થિતિમાંપતિનીપરવાનગીજરૂરીછે, અનેજોદવાઓવાપરવીજાઇઝબનીજાયતોપણજરૂરતવગરદવાઓનાવાપરવીજોઈએ, કારણકેફિતરતનેતેનીમૂળસ્થિતિમાંરાખવીઈલાજકરતાવધુસારીછે.
અનેરહીએવસ્તુઓજેવાપરવાથીહૈઝઆવવાલાગે, તોતેબેશર્તોસાથેવાપરીશકાયછે:
પહેલીશરત: કેસ્ત્રીદવાનોઉપયોગકરીફર્ઝકાર્યકરવાપરબહાનુંનકરે, ઉદાહરણતરીકેકેસ્ત્રીરમઝાનમહિનાનીનજીકદવાનોઉપયોગકરેજેથીતેરમઝાનનારોઝાનારાખીશકેઅથવાતોદવાનાઉપયોગથીનમાઝજતીરહે, અનેઆસિવાયબીજાઘણાકાર્યો.
બીજીશર્ત: હૈઝલાવવુંપોતાનાપતિનીપરવાનગીસાથેહોઈકારણકેહૈઝપતિનેસંપૂર્ણફાયદોઉઠાવવાથીરોકેછેએટલેએવીવસ્તુઓનોઉપયોગપતિનીપરવાનગીવગરકરવોજાઇઝનથી, જેતેનાહકનેરોકતીહોઈ, અનેજોસ્ત્રીનેતલાકઆપવામાંઆવીહોઈતોહૈઝલાવવાનોફાયદોએકેપતિપોતાનીપત્નીતરફપાછાફરવાનોહકખત્મકરીદેવામાંઆવેજોતેહકધરાવતોહોઈ.
અનેરહીવાતએકેતેવસ્તુઓનોઉપયોગકરવોજેગર્ભનેરોકતીહોઈતોતેનાબેપ્રકારછે:
પહેલોપ્રકાર: ગર્ભનેહંમેશામાટેરોકીદેવુંજાઇઝનથી; કારણકેતેનાથીગર્ભખત્મથઈજાયછેઅનેવંશજઓછોથઈજાયછેઅનેઆકાર્યઅલ્લાહઅનેતેનાનબીﷺનામકસદવિરુદ્ધછેઅનેબીજીવાતએકેજોહાજરરહેલાસંતાનમૃત્યુપામીજાયતોતેણીએવીકામઝોરઅનેલાચારબનીજાયકેતેનીકોઈસંતાનપણનરહે.
બીજીશરત: ગર્ભનેએકમર્યાદિતસમયમાટેરોકવામાંઆવે, ઉદાહરણતરીકેસ્ત્રીનેઘણાબાળકોહોઈઅનેગર્ભતેનેતકલીફઆપતુંહોઈ, તોસ્ત્રીએવુંઈચ્છેકેબેવર્ષમાંતેનુંગર્ભબરાબરથઈજાય, આસિવાયનાબીજાકારણો, તોઆવુંકરવુંપોતાનાપતિનીપરવાનગીસાથેજાઇઝછેઅનેઆવુંકરવાથીતેનેકોઈતકલીફનથાય, આવાતનીદલીલએછેકેસહાબાઓનબીﷺનાપવિત્રસમયે "અઝલ" કરતાહતાકેજેથીતેમનીપત્નીઓગર્ભવતીનથાય, તોઆવુંકરવાથીતેમનેરોકવામાંનહતાઆવ્યા, અઝલ: જ્યારેપતિપોતાનીપત્નીસાથેસમાગમકરતોહોયતોવીર્યસ્ખલનનાસમયેપોતાનાગુપ્તાંગનેપત્નીનાગુપ્તાંગમાંથીબહારકાઢીવીર્યસ્ખલનકરે.
અનેરહીવાતએકેએવીવસ્તુઓનોઉપયોગકરવોજેનાથીગર્ભપાતથાયતોતેનાબેપ્રકારછે:
પહેલોપ્રકાર: ગર્ભનષ્ટકરવાનીઈચ્છાથીગર્ભપાત, રૂહફૂંકીદીધાપછીકરવામાંઆવેતોનિ:શંકઆવુંકરવુંહરામછે, કારણકેઆએકજીવનોનાહકકતલકરવાબરાબરછે, અનેએકજીવનેનાહકકતલકરવુંકુરઆન, હદીષઅનેમુસલમાનોમાંઈજમાઅથીહરામછે, અનેજોઆકાર્યરૂહફૂંક્યાપહેલાહોઈતોઆવુંકરવાવિષેઆલિમોવચ્ચેમતભેદજોવામળેછે, અમુકઆલિમોકહેછેકેકરીશકાયઅનેઅમુકઆલિમોઆમકરવાથીરોકેછે, અનેઅમુકકહેછેકેજો "લોહીનોટુકડો" નહોઈતોજાઈઝછે, અર્થાત્: તેગર્ભપરચાલીસદિવસપસારનથયાહોઈ, અનેઅમુકબીજાકહેછે: જોતેગર્ભમાંમાનવીનીરચનાજાહેરનથઇહોઈતોજાઈઝછે.
અનેસાવચેતીએછેકેવગરકોઈકારણેગર્ભપાતકરવુંજાઈઝનથી, જેમકેસ્ત્રીમનેએવીબીમારીહોઈકેતેગર્ભનેસહનનથીકરીશક્તિવગેરે, તોઆસમયેગર્ભપાતકરવુંજાઈઝછે, હાજોઆગર્ભપરએટલોસમયપસારથઇગયોહોઈજેમાંમાનવીનીરચનાજાહેરથઇગઈહોઈતોગર્ભપાતકરવુંજાઈઝનથી, (અલ્લાહવધુજાણેછે).
બીજોપ્રકાર: ગર્ભપાતકરવુંગર્ભનેનષ્ટકરવુંનહોઈ, તેએરીતનાકેગર્ભનોસમયપૂરોકરવાઅનેપ્રસુતિનીનજીકહોવાનાકારણેગર્ભપાતકરવાનોપ્રયાસકરવો, આવુંકરવુંજાઈઝછેએશરતેકેઆવુંકરવાથીમાંઅનેબાળકનેકોઈનુકસાનનપહોંચેઅનેઓપરેશનપણકરવાનીજરૂરનપડે, જોઓપરેશનકરવાનીજરૂરપડેછેતોઆવુંકરવાનાચારસ્થિતિઓછે:
પહેલીસ્થિતિ: પહેલીસ્થિતિકેમાંઅનેબાળકબંનેજીવિતહોઈતોકારણવગરઓપરેશનકરવુંજાઈઝનથી, એએવીરીતેકેસ્ત્રીમાટેપ્રસવકરવુંકઠીનથઇજાયઅનેઓપરેશનનીજરૂરપડીજાય, આએટલામાટેકેશરીરમાનવીપાસેએકઅમાનતછેજેમાંકોઈમોટાકારણવગરફેરફારનથીકરીશકતો, અને (ઓપરેશનએટલામાટેપણજાઈઝનથી) કેક્યારેકમાનવીએવુંમાનવાલાગેછેઓપરેશનમાંનુકસાનનહીંથાયપરંતુનુકસાનથઇજાયછે.
બીજીસ્થિતિ: માંઅનેબાળકબંનેમૃતકછેતોતેસમયેબાળકનેબહારકાઢવામાટેઓપરેશનકરવુંજાઈઝછેકારણકેતેનોકોઈફાયદોનથી.
ત્રીજીસ્થિતિ: માંજીવતીહોઈઅનેબાળકમુત્યુપામીગયુંહોઈતોતેસમયેબાળકનેબહારકાઢવામાટેઓપરેશનકરવુંજાઈઝછે, (જોઓપરેશનનહીંકરીએતો) માંનેકોઈનુકસાનપહોંચીશકેછે, કારણકેજોવામાંએવુંઆવ્યુંછેકેમુતકબાળકનેબહારકાઢવુંઓપરેશનવગરશક્યનથીતોતેગર્ભનુંસ્ત્રીનાપેટમાંરહેવુંભવિષ્યમાંસ્ત્રીનેગર્ભવતીબનવાથીરોકીશકેછેઅનેસ્ત્રીનેતકલીફથશે, અનેક્યારેકતોતેપતિવગરરહીશકેછે, જયારેતેપહેલાપતિનીઇદ્દતમાંહોઈ.
ચોથીસ્થિતિ: મામૃત્યુપામીચુકીહોઈપરંતુબાળકજીવતુંહોઈ, જોબાળકનુંજીવનશક્યનહોઈતોઓપરેશનકરવુંજાઈઝનથી.
જોબાળકનાજીવતારહેવાનીઉમ્મીદહોઈઅનેબાળકનોઅડધોભાગબહારઆવીગયોઅનેબીજોભાગનીકાળવામાટેમાંનુંપેટકાપવામાંઆવશે, જોબાળકનોઅડધોભાગપણબહારનીકળ્યોનહોયતોઅમારાસાથીઓકહેછે: કેગર્ભનેબહારકાઢવામાટેમાંનાપેટનુંઓપરેશનનહીંકરવામાંઆવેકારણકેઆ "મુષલા" છે, અનેસત્યવાતએછેકેજોઓપરેશનવગરગર્ભબહારકાઢવુંશક્યનહોઈતોઓપરેશનકરવામાંઆવશે. આજવાતઇબ્નેહુબૈરએપસંદકરીછેઅનેજેતેમણે "અલ્ઇન્સાફ" માંવર્ણનકરી: અનેતેજવાતશ્રેષ્ટછે. હુંકહુંછું: આપણાઆસમયમાંઆશ્રેષ્ટછેકારણકેઓપરેશનનોભાગ "મુષલા" નથી, કેમકેપેટનુંઓપરેશનકર્યાપછીફરીતેનેસીવીદેવામાંઆવેછેઅનેએટલામાટેપણજીવિતવ્યક્તિનીમહાનતામૃતકવ્યક્તિકરતાવધુછેઅનેએટલામાટેએકનિર્દોષનીજાનબચાવવીવાજિબછેઅનેગર્ભએકનિર્દોષછેજેનેબચાવવુંવાજિબછે. અલ્લાહવધુજાણેછે.
નોધ: ઉપરવર્ણવેલસ્થિતિઓજેમાંગર્ભપાતકરવુંજાઈઝછે, તેમાંપતિનીપરવાનગીહોવીજરૂરીછે.
અહિયાંવાતપૂરીથઇજેમાંએકમહત્વપૂર્ણવિષયપરઅમેલખવાનીઈચ્છાકરીહતી. અમેફક્તમસ્અલાનાનિયમોવર્ણનકર્યાછે, નહીંતરઆવિષયએટલોલાંબોછેકેજેઅહીયાંવર્ણનકરવોશક્યનથી, પરંતુએકહોશિયારવ્યક્તિઆમૂળનિયમોનેતેનીશાખાઓ (લગતીબાબતો) અનેતેનાઅમુકભાગોનેતેનાસંપૂણભાગઅનેનિયમોતરફફેરવીશકેછેઅનેતેનાજેવીજબાબતોપરકિયાસકરીશકેછે. અનેએકમુફ્તી (ફતવોઆપનાર) નેખબરહોવીજોઈએકેઅલ્લાહઅનેતેનાસર્જનવચ્ચેપયગંબરોનીસાચીદાવતવર્ણનકરવાઅનેતેનેઓળખવામાટેએકસ્ત્રોતછે, જેકઈપણકુરઆનઅનેહદીષમાંછેતેવિષેતેજવાબદારછે, કારણકેકુરઆનઅનેહદીષ, આબંનેએવાશરીઅતનાસ્ત્રોતછેજેનેસમજવુંઅનેતેનાપરઅમલકરવુંબંદામાટેજરૂરીછે, અનેતેદરેકવસ્તુઓજેકુરઆનઅનેહદીષવિરુદ્ધહોઈતેખોટીછે, તેનેકહેવાવાળાતરફપાછીફેરવીવાજિબછે, ભલેનેતેખોટોહોઈપરંતુતેનેતેનીમહેનતનોઅજરજરૂરમળશેપરંતુબીજોવ્યક્તિજેતેખોટીવાતજાણેછેતેનામાટેતેનોફતવોસ્વીકારકરવોજાઈઝનથી.
ફતવોઆપનારમાટેજરૂરીછેકેતેઅલ્લાહનીપ્રસનતાપ્રાપ્તકરવામાટે, પોતાનીનિયતનેનિખાલસકરેઅનેદરેકઆવીરહેલસ્થિતિઓમાંઅલ્લાહપાસેમદદમાંગેઅનેતેનીસત્યતામાટેઅનેતેનાપરસાબિતકરવામાટેઅલ્લાહપાસેતૌફીકમાંગતોરહે.
અનેમુફ્તીમાટેવાજિબછેતેદરેકમસઅલાનેજોવાનીજગ્યા, કુરઆનઅનેહદીષનેરાખે, અનેતેકુરઆનઅનેહદીષમાંજહલશોધે, અથવાતોતેકિતાબનીમદદલેજેમાંઆલિમોએકુરઆનઅનેહદીષમુજબદરેકવાતોવર્ણનકરીહોઈ.
અનેઘણીવારએકોકોઈમસઅલોઆવીજાયછે, તોમાનવીઆલિમોનીનજરહેઠળતેમસઅલાનોહાલશોધેછે, ફરીતેનાવિષેતેનેકોઈએવીદલીલનથીમળતીજેતેનેસંતુષ્ટિઆપીશકે, અમુકવારતોતેઘણીએવીસમસ્યાઓવિષેકોઈઉલ્લેખજોતોનથી, ફરીજયારેતેકુરઆનઅનેહદીષતરફપાછોફરેછેતોતેનેતેસમસ્યાનોહલમળતોનજીકદેખાઈછે, અનેઆવુંતેતેનાઇખ્લાસ, ઇલમ, અનેસમજણનાકારણેથાયછે.
એવીજરીતેમુફ્તીપરવાજિબછેકેજોતેકોઈસમસ્યાબાબતેશંકામાંહોઈતોતેતેનોહલબતાવવામાટેથોડોવિલંભકરેઅનેઉતાવળનાકરે, કેટલાકએવાઆદેશોહોઈછેજેમાંફતવોઆપનારઉતાવળકરેછેફરીજેતેબાબતેચિંતનમનનકરેછેતોતેનેખબરપડેછેતેણેજવાબઆપવામાંભૂલકરીછે, ફરીતેઅફસોસકરેછે,ઘણીવારએવુંપણથાયછેકેતેણેજેબાબતેજવાબઆપવામાંભૂલકરીહોઈછેતેનોસુધારોકરવાનીતેનીપાસેશક્તિહોતીનથી !.
અનેજયારેલોકોફતવોઆપનારમાં, સત્યનુંશોધ, ધીરજ, વિનમ્રતાજેવાગુણોજોવેછેતેતનીવાતપરભરોસોકરેછેઅનેતેનીવાતમાન્યરાખેછે, અનેજયારેલોકોફતવોઆપનારનેઉતાવળકરનાર, વધારેભૂલોકરનારજુએછેતોજેનાવિષેતેફતવોઆપેછેતેનાપરભરોસોકરતાનથીજેથીફતવોઆપનારપોતાનીઉતાવળઅનેભૂલનાકારણેપોતાનેઅનેલોકોનેપણપોતાનઈલ્મઅનેસત્યતાથીવંચિતકરીદેછે.
અમેઅલ્લાહપાસેસવાલકરીએછીએકેતેઅમનેઅનેઅમારામુસલમાનભાઈઓનેસત્યમાર્ગપરલઇઆવે, અનેપોતાનીખાસકૃપાવડેપોતાનીજવાબદારીહેઠળલઇલે, અનેઅમનેપોતાનીકૃપાવડેગુનાહોકરવાથીબચાવીનેરાખે, ખરેખરતેખૂબજઆપનાર , મોટાઈવાળોછે, અનેદરૂદઅનેસલામતી, આપણાનબીﷺ, તેમનીસંતાનઅનેદરેકસહાબાઓપરથાય , અનેદરેકપ્રકારનાવખાણતેઅલ્લાહમાટેજછેજેનીકૃપાવડેઆનેકકામપૂર્ણથયું, અલ્હમ્દુલિલ્લાહ.
આપત્રિકાફકીરઈલલ્લાહદ્વારાપૂર્ણથઇ
મુહમ્મદબિનસોલૈહઅલ્ઉષૈમીન
શુકવારનાદિવસે, ચાશ્તનાસમયે (સવારે)
૧૪શાબાન૧૩૯૨હિજરીસન
*
સ્ત્રીઓનાપ્રાકૃતિકલોહીવિષેપુસ્તિકા... 2
પહેલોભાગ : હૈઝનોઅર્થઅનેતેનીહિકમતવિશે. 6
બીજોભાગ: હૈઝનોસમયઅનેતેનોસમયગાળો. 7
ત્રીજોભાગ: હૈઝવિશેઅવ્યવસ્થા..... 15
ચોથોભાગ: હૈઝનાઆદેશો.... 19
પાંચમોબાબ: ઇસ્તિહાઝાઅનેતેનાઆદેશો.... 32
છઠોબાબ: નિફાસઅનેતેનોહુકમ.. 39
સાતમોબાબ: હૈઝકેગર્ભનેરોકવાવળીવસ્તુઓનોઉપયોગકરવો... 43