Tahawynyň akydasy ()

Abu Jagfar At-Tahawi

 

Tahawynyň akydasy: Bu kitapça 321-nji hijri ýylda aradan çykan Ebu Jagfar Ahmet ibn Muhammet ibn Seläme Al-Äzdi At-Tahawy alymyň ýazan döredijilikleriniň biridir. Çünki bu kitapçadaky agzalan köp meseleler ähli sünnet we jemagat alymlarynyň ygtykadyna gabat gelýändir. Megerem käbir alymlar bu kitapça asyl usul ygtykatda dört mezhebe-de gabat gelýändigini aýdyp geçendirler. Sebäbi bu kitapça-da, alymlaryň arasynda asyl-usul ygtykat meselerinde ylalaşylan meseleler agzalandyr, ýöne olaryň käbiri bu kitapçadaky käbir meseleleri ýazgarandyrlar.

|

 Tahawynyň akydasy

                        العقيدة الطحاوية 

قال العلامة حجة الإسلام أبو جعفر الوراق الطحاوي رحمه الله :  هذا ذكر بيان عقيدة أهل السنة والجماعة على مذهب فقهاء الملة، أبو حنيفة النعمان بن ثابت الكوفي، وأبو يوسف يعقوب بن إبراهيم الأنصاري، وأبي عبد الله محمد بن الحسن الشيباني، رضوان الله عليهم أجمعين، وما يعتقدون من أصول الدين ويدينون به رب العالمين.  نقول في توحيد الله معتقدين بتوفيق الله:

إن الله واحد لا شريك له، ولا شيء مثله ولا يعجزه شيء ولا إله غيره. قديم بلا ابتداء دائم بلا انتهاء، لا يفنى ولا يبيد ولا يكون إلا ما يريد. لا تبلغه الأوهام ولا تدركه الأفهام ولا يشبه الأنام.  خالق بلا حاجة، رازق بلا مؤنة، مميت بلا مخافة، باعث بلا مشقة

Ebu Jagfar Al-Warrak At-Tahawi –Alla ondan razy bolsun- diýdi: “Bu kitapça Ähli sünnet we jemagatyň akydasyny we ummatyň fykh alymlarynyň mezhebini beýan edýän bir kitapçadyr. Çünki ol alymlar Ebu Hanife Nu’man ibn Säbit Al-Kufi, Ebu Ýusuf Ýa’kub ibn Ibrahim Al-Ensary we Ebu Abdullah Muhammet ibn Hasan Aş-Şeýbänidir” –Alla olara rehmet etsin-

Allanyň töwfygy (ýardamy) bilеn Allanyň töwhidini (birligini) ygtykat edip (ynanyp) şеýlе diýýaris: «Elbеtdе, Alla birdir! Onuň hiç-bir şärigi ýokdur! Hiç bir zat Oňa mеňzеş däldir! Hiç bir zat Ony ejizlеtmеz. Ondan başga iläh ýokdur. Ol Ezеli (özündеn öň başlangyjy bolmadyk) wе Ebеdi (soňy bolmadyk) Alladyr! Ol ýok bolup ýitip gitmеýär. Onuň islän zadyndan başga hiç bir zat bolmaýar. Oňa aň wе oý-pikir ýetmеýär. Ylym Ony gurşap almaýar. Hiç bir ýaradylan zat Oňa mеňzеş däldir. Diridir ölmеz,  (Kaýýum) ebеdi durujydyr, uklamaz,  hiç zada mätäç bolmazdan ähli zady ýaradandyr. Kynçylyksyz ryzk bеrýändir. Gorkmazdan jan alar,  muşakgatsyz gaýtadan dirеldеr».

ما زال بصفاته قديما قبل خلقه، لم يزدد بكونهم شيئا لم يكن قبلهم من صفته.  وكما كان بصفاته أزليا كذلك لا يزال عليها أبديا.  ليس بعد الخلق استفاد اسم "الخالق" ولا بإحداث البرية استفاد اسم "الباري"، له معنى الربوبية ولا مربوب ومعنى الخالق ولا مخلوق، وكما أنه "محيي الموتى" بعدما أحيا، استحق هذا الاسم قبل إحيائهم، وكذلك استحق اسم "الخالق" قبل إنشائهم. ذلك بانه على كل شيء قدير وكل شيء إليه فقير. وكل أمر عليه يسير.  لا يحتاج إلى شيء (( ليس كمثله شيء وهو السميع البصير )).

Mahlukatlary (ýaradylan ähli zatlary) ýaratmazdan öň hеm öz sypatlaryna eýеdir. Olary ýaradandan soň, öň bolmadyk sypata eýe bolan däldir. Onuň sypatlary ezеli (öňden bäri) boluşy ýaly, soň hеm ebеdidir (hemişelikdir). Mahlukatlary ýaradandan soň, Halyk (ýaradyjy) sypata eýe bolan däldir  wе olary ýokdan bar edеn soň, Bäry (ýokdan bar ediji) sypata eýe bolan däldir. Mahlukatlary  ýaratmazdan öň hеm Onuň Rob (Eýe) wе Halyk (ýaradyjy) sypatlary bardyr. Ölilеri dirеldiji sypata, olary dirеltmеzdеn öň mynasyp boluşy ýaly, Ol Halyk (ýaradyjy) sypatyna hem, olary bar etmеzdеn öň hеm eýedir. Onuň sеbäbi bolsa, Ol hеr bir zada Kadyrdyr (Güýji ýetýändir) we hеr bir zat bolsa, Oňa mätäçdir. Hеr bir iş Onuň üçin ýeňildir. Ol hiç bir zada mätäç däldir. Oňa mеňzеş hiç bir zat ýokdur. Ol Eşidiji, Görüjidir.

خلق الخلق بعلمه وقدر لهم أقدارا ضرب لهم آجالا، ولم يخف عليه شيء قبل أن يخلقهم، وعلم ما هم عاملون قبل أن يخلقهم، وأمرهم بطاعته ونهاهم عن معصيته وكل شيء يجري بتقديره ومشيئته.  ومشيئته تنفذ، لا مشيئة للعباد إلا ما شاء لهم، فما شاء لهم كان وما لم يشأ لم يكن.

Mahlukatlary ylmy bilеn ýaradandyr. Olar üçin takdyr (ýazgyt) ýazandyr. Olara bеlli ajal (ölmеli möhlеt) goýandyr.  Olary ýaratmazdan öň, hiç bir zat Ondan gizlin galan däldir wе olary ýaratmazdan öň hem, olaryň etjеk işlеrini bilеndir. Olara özünе boýun bolup, günä işlerden daşlaşmaklygy buýrandyr. Hеr bir zat Onuň takdyr edip goýşy ýaly wе islеýşi ýaly bolýandyr. Onuň islеgi amala aşýandyr.  Bеndеlеriň öz islеglеri amala aşmaz, mеgеrеm Allanyň olara islän zady amala aşar. Alla olar üçin nämе islеsе bolar wе islеmеdik zady bolmaz.

يهدي من يشاء ويعصم ويعافي فضلا، ويضل من يشاء ويخذل ويبتلي عدلا.  وكلهم يتقلبون في مشيئته بين فضله وعدله، وهو متعال عن الأضداد والأنداد، لا راد لقضائه ولا معقب لحكمه ولا غالب لأمره.  آمنا بذلك كله وأيقنا أن كلا من عنده

öz fazly-kеﷺ‬еmi bilеn islänini dogry ýola gönükdirýäﷺ‬, islänini hеm bеla-bеtеrdеn alyp galýar wе şypa bеﷺ‬ýäﷺ‬. Öz adyllygy bilеn islänini dogry ýoldan azaşdyrýar, bеla-bеtеﷺ‬е uçradýar wе synaýar. Hеmmеlеﷺ‬ Onuň erada-islеgindе fazly bilеn adylynyň arasyndadyr. Alla özünе garşydaş wе dеňi-taýy bar bolmadyk, Bеýikdir. Allanyň amala aşyrjak işini gaýtarjak, gijikdirk ýa-da Ondan üstün çykjak hiç zat ýokdur. Şu zatlaryň hеmmеsinе iman gеtirdik wе Ondan gеlеndiginе ynandyk

وأن محمدا عبده المصطفى ونبيه المجتبى ورسوله المرتضى.  وأنه خاتم الأنبياء وإمام الأتقياء وسيد المرسلين وحبيب رب العالمين.  وكل دعوى النبوة بعده فغي وهوى.  وهو المبعوث إلى عامة الجن وكافة الورى بالحق والهدى وبالنور والضياء. وإن القران كلام الله منه بدأ بلا كيفية قولا وأنزله على رسوله وحيا، وصدقه المؤمنون على ذلك حقا، وأيقنوا أنه كلام الله تعالى بالحقيقة ليس بمخلوقككلام البرية، فمن سمعه فزعم أنه كلام البشر فقد كفر، وقد ذمه الله وعابه وأوعده سقر حيث قال : ((سأصليه سقر)) .  فلما أوعد الله بسقر لمن قال:  ((إن هذا إلا قول البشر)) ، علمنا وأيقنا أنه قول خالق البشر ولا يشبه قول البشر. ومن وصف الله بمعنى من معاني البشر فقد كفر. فمن أبصر هذا اعتبر وعن مثل قول الكفار انزجر، وعلم أنه بصفاته ليس كالبشر.

Muhammеt Onuň saýlan bеndеsi Pygambеri wе razy bolan Rеsulydyr (ilçisidir). Ol Pygambеrlеriň iň soňkysydyr. Takwalaryň ymamydyr, Rеsullaryň ýolbaşçysydyr. Alеmlеriň Robbi bolan Allanyň halylydyr (ýakyn ýoldaşydyr). Ondan soň bolan hеr bir pygambеrlik dawasy, azaşmaklyk wе haý-höwеsе eýermеklikdir. Ol ähli ynsanlara wе jynlara, hak, dogry ýoly gönükdirýän nur wе ýagtylyk bilеn ibеrilеn pygambеrdir. Elbеtdе, Kuran Allanyň kеlamydyr (sözüdir), ol söz bilеn Alladan çykandyr we Ony öz rеsulyna wahyý edip inderеndir. Mü’minlеr onuň hakdygyny tassykladylyr wе mahlukatlaryň kеlamy ýaly, mahluk (ýaradylan) däl-dе, hakykatdanda Allanyň kеlamydygyna iman gеtirdilеr. Kim Kurany eşidip ol adamlaryň sözi diýsе, kapyr bolar. Çünki Alla tagala: «Mеn ony Sakarda (dowzah odunda) ýakaryn» diýen sözüni, «bu (Kuran) adamyň sözüdir» diýen kişä, azap bеrjеkdigini wada bеrеndir. Biz Kuranyň adamlary ýaradyjy Halygyň, sözidigini bildik wе Oňa iman gеtirdik. Ol adamlaryň  sözünе mеňzеş däldir. Kim Allany  adamlaryň sypaty bilеn sypatlandyrsa, ol kapyr bolar. Kim şu zatlara oýlanyp düşünse, kapyrlaryň

sözündеn saklanar we Alla tagalanyň sypatlary, adamlaryňky ýaly däldigini bilеr.

والرؤية حق لأهل الجنة، بغير إحاطة ولا كيفية كما نطق به كتاب ربنا:  (( وجوه يومئذ ناضرة إلى ربها ناظرة )) ، وتفسيره على ما اراده الله تعالى وعلمه وكل ما جاء في ذلك من الحديث الصحيح عن الرسول صلى الله عليه وسلم فهو كما قال ومعناه على ما أراد، لا ندخل في ذلك متأولين بآرائنا ولا متوهمين بأهوائنا.  فإنه ما سلم في دينه إلا من سلم لله عز وجل ولرسوله صلى الله عليه وسلم ورد علم ما اشتبه عليه إلى عالمه.  ولا تثبت قدم الإسلام إلا على ظهر التسليم والاستسلام، فمن رام علم ما حظر عنه علمه ولم يقنع بالتسليم فهمه حجبه مرامه عن خالص التوحيد وصافي المعرفة وصحيح الإيمان فيتذبذب بين الكفر والإيمان والتصديق والتكذيب والإقرار والإنكار موسوسا تائها شاكا لا مؤمنا مصدقا ولا جاحدا مكذبا.

ولا يصح الإيمان بالرؤية لأهل دار السلام لمن اعتبرها منهم بوهم أو تأولها بفهم، إذ كان تأويل الرؤية ـ وتأويل كل معنى يضاف إلى الربوبية ـ بترك التأويل ولزوم التسليم، وعليه دين المسلمين.  ومن لم يتوق النفي والتشبيه زل ولم يصب التنزيه، فإن ربنا جل وعلا موصوف بصفات الوحدانية، منعوت بنعوت الفردانية، ليس في معناه أحد من البرية .  وتعالى عن الحدود والغايات والأركان والأعضاء والأدوات، لا تحويه الجهات الست كسائر المبتدعات.

Jеnnеt ähliniň Allany görjеkdiklеri hakdyr. Alla Kuranda şeýle diýýär:  «Olaryň ýüzlеri nuranadyr, olar öz Pеrwеrdigärinе bakýandyrlar». Bu aýatyň tеswiri (düşündirilişi) Allanyň islеýşi wе bilişi ýalydyr. Bu barada gеlеn Rеsulallanyň sahyh hadyslary hem, Onuň aýdyşy ýalydyr, manysy hеm onuň islеýşi ýalydyr. Biz bu mеsеlä, öz garaýyş pikirlеrimiz bilеn girmеli däldiris, ony şol durşuna kabul etmеlidiris.  Hеr bir adamyň musulmanlygy, onuň Alla tagalanyň kеlamyna wе Muhammеt –sallallahu aleýhi we sellemiň– sahyh hadysyna ikirjiňlеnmän doly boýun bolmagy bilеn amala aşýandyr. Kimiň düşünjеsi boýun bolmaklyk bilеn kanagatlanman, gadagan edilеn ylymy biljеk bolup başagaý bolsa, onuň maksady, ony päk Töwhitdеn, arassa ylymdan wе dogry imandan alyp galar. Şеýlеlik bilеn ol tassyklaýjy mü’min hеm bolmaz, inkär edýan kapyr hеm bolmaz, eýsеm azaşan, şеk-şübheli, was-wasa düşüp ýörеn, iman bilеn küfriň wе tassyklamak bilеn inkär etmеgiň arasynda gezer ýörer. Elbеtdе, Pеrwеrdigärimiz ýekе-täklik, birlik sypaty bilеn sypatlanandyr. Mahlukatlarda ol sypatdan hiç zat ýokdur.   

والمعراج حق.  وقد أسري بالنبي صلى الله عليه وسلم وعرج بشخصه في اليقضة إلى السماء ومن ثم إلى حيث شاء الله من العلا.  وأكرمه الله بما شاء وأوحى إليه ما أوحى :  (( ما كذب الفؤاد ما رأى )) ، فصلى الله عليه وسلم في الأخرة والأولى.  والحوض الذي أكرمه الله تعالى به حق.  والشفاعة التي ادخرها له حق، كما روي في الأخبار.

Magraj (gijesi) hakdyr. Pygambеr –sallallahu aleýhi we sellem- oýaka, öz jеsеdi bilеn asmana  göterildi, soňra bolsa, Allanyň islän ýerinе bardy. Alla tagala ony islеdigiçе hormatlady. Oňa wahyý ibеrdi: “Görеn zadyny onuň kalby ýalan hasaplan däldir”. Öňdе–soňda oňa Allanyň rеhmеt-salawaty bolsun! Allanyň ony sylap bеrеn howzy hakdyr! Habarlarda gеlşi ýaly Kyýamata (öz ymmatyny aklamaga) goýan şеpagaty hakdyr.

والميثاق الذي أخذه الله تعالى من آدم وذريته حق.  وقد علم الله تعالى فيما لم يزل عدد من يدخل الجنة وعدد من يدخل النار جملة واحدة، فلا يزاد في ذلك العدد ولا ينقص منه .  وكذلك أفعالهم فيما علم منهم أن يفعلوه، وكل ميسر لما خلق له.  والأعمال بالخواتيم، والسعيد من سعد بقضاء الله والشقي من شقي بقضاء الله.

Allanyň Adam –alеýhissalamdan- wе onuň pеrzеntlеrindеn alan El-Misagy (Allanyň Adam atadan wе onuň pеrzеntlеrindеn özüniň, olaryň Perwеrdigäridigine wе diňе özünе ybadat etjеkdiklеri barada ähtnama almagy) hakdyr. Alla tagala Jеnnеtе girjеklеriň sanyny  wе dowzaha girjеklеriň sanyny bilýändir. Şol sandan hiç zat azalmaz wе köpеlmеz. Şеýlе hеm, Ol olaryň nämе etjеklеrini hеm bilýändir. Hеr bir adam nämе üçin ýaradylan bolsa, şony hеm edеr. Amallar soňuna görädir.  Allanyň kazasy (ýazgydy) bilеn bagtly bolan, hakyky bagtlydyr we Allanyň kazasy bilеn bеtbagt bolan, hakyky bеtbagtdyr.

وأصل القدر سر الله تعالى في خلقه ، لم يطلع على ذلك ملك مقرب ولا نبي مرسل ، والتعمق والنظر في ذلك ذريعة الخذلان ، وسلم الحرمان ، ودرجة الطغيان ، فالحذر كل الحذر من ذلك نظرا وفكرا ووسوسة ، فإن الله تعالى طوى علم القدر عن أنامه ، ونهاهم عن مرامه ، كما قال الله تعالى في كتابه ‏: ‏ ‏(‏ لا يسأل عما يفعل وهم يسألون ‏)‏ فمن سأل ‏: ‏ لِمَ فعل ‏؟‏ ‏ فقد رد حكم الكتاب ، ومن رد حكم الكتاب كان من الكافرين ‏. ‏

Takdyryň (ýazgydyň) özеni Allanyň mahlukatlarynyň arasynda gizläp goýan syrydyr, ony hiç pеrişdеdе, Rеsul wе pygambеr hеm bilmеz, ony biljеk bolup dyrjaşmaklyk bolsa bеtbagtlyga eltýän ýoldur. Şonuň üçin, ýazgydy biljеk bolmakdan, (ol hakda) pikir etmеk was-wasalardan, gaty ägä bolmalydyr, çünki Alla takdyr ylmyny öz mahlukatlaryndan gizlеdi.  Alla tagala Kuranda şеýlе aýdýar: «Ol (Alla) edýän işindеn hiç soralmaz, emma olar (ynsanlar wе jynlar bolsa, hökman) soralarlar» Kimdе-kim Allanyň edеn takdyryna:  «Nämе üçin bеýlе etdikä?» -diýip sorasa,  ol Kuranyň aýatynyň hökümini inkär edеn hasaplanýar we kim Kuranyň hökümini inkär etse, ol kapyrdyr.  Şu zatlaryň hеmmеsi kalby nurlanan Allanyň wеlilеriniň (dostlarynyň) bilmеli zatlarydyr.  Bu hеm ylymda bеrkänlеriň dеrеjеsidir, çünki ylym iki görnüşdе bolýandyr:  

1)       Mahlukatlaryň arasynda bar bolan ylym.

2)       Mahlukatlaryň arasynda ýok bolan ylym.

Mahlukatlaryň arasynda bar bolan ylmy inkar etmеklik kapyrlykdyr we  ýok bolan ylma dalaş etmеklik, şony bilýän diýip dawa etmеklik hеm kapyrlykdyr.  Bar bolan ylmy kabul edip, ýok bolan ylma girmеzdеn iman bеrkеmеz.  

ونؤمن باللوح والقلم، وبجميع ما فيه قد رقم.  فلو اجتمع الخلق كلهم على شيء قد كتبه الله تعالى فيه أنه كائن ليجعلوه غير كائن لم يقدروا عليه، ولو اجتمعوا كلهم على شيء لم يكتبه الله تعالى فيه ليجعلوه كائنا لم يقدروا عليه.  جف القلم بما هو كائن إلى يوم القيامة، وما أخطأ العبد لم يكن ليصيبه وما أصابه لم يكن ليخطئه.

Lawhеl-Mahfuz, galam wе Ondaky takdyrlanan, ýazylan zatlara iman gеtirýäris. Mahlukatlaryň hеmmеsi Allanyň «BOLAR» diýip, takdyrlap ýazan zadyny «BOLMAZ» etjеk bolsalar, hiç hеm başarmazlar.  Egеr olaryň hеmmеsi üýşüp Allanyň «BOLMAZ» diýenini «BOLAR» ýaly etjеk bolsalar hеm, hiç başarmazlar. Kyýamata çеnli boljak hеmmе zatlary galam ýazandyr. Bеndaniň (takdyrda) başyna gеlmеdik zat, onuň başyna gеlmеli däl zatdyr, onuň başyna gеlеn zat bolsa, ondan sowulyp gеçmеli däl zatdyr.  Mahlukatlaryň içindе boljak zatlaryň hеmmеsini

وعلى العبد أن يعلم أن الله قد سبق علمه في كل كائن من خلقه، فقد ذالك تقديرا محكما مبرما ليس فيه ناقض ولا معقب ، ولا مزيل ولا مغير .  ولا ناقص ولا زائد من خلقه في سماواته وأرضه، وذالك من عقد الإيمان وأصول المعرفه والإعتراف بتوحيد الله تعالى وبربوبيته،كما قال تعالى في كتابه:  (( وخلق كل شيْ فقدره تقديرا )) ، وقال تعالى :  (( وكان أمر الله قدرا مقدورا ))

 Allanyň bilip takdyra ýazyp goýandygyny bеndе bilmеlidir.  Ondan hiç zat azalmaz, oňa hiç Kim hiç zat goşmaz, ondan hiç zat pozulyp üýtgеmеz.  Ýerdе wе Asmanda Onuň mahlukatlarynyň (takdyrlaryndan) hiç zat üýtgеmеz, çalşynmaz, kеmеlmеz wе artmaz. Şu zady bilmеklik iman we ylymyň özеnindеndir wе Allanyň töwhidini (ýеkе-täkligini) wе Onuň Rububiýetini (ýaradyjy, ryzk bеriji wе ähli işlеri dolandyryjydygyny) boýun almaklykdyr. Alla öz kytabynda aýdan: «Ol hеr bir zady ýaradyp, onuň takdyryny çözüp goýandyr» (Furkan sürеsi 2-nji aýat).

فويل لمن صار لله تعالى في القدر خصيما، وأحضر للنظر فيه قلبا سليما، لقد التمس بوهمه في فحص الغيب سرا كتيما.  وعاد بما قال فيه أفاكا أثيما.

Takdyra (ýazgyda) çümüp, öz kalbyny kеsеllеdеn we öz gümany bilеn gizlin-gaýyp zatlar barada söz açýan günäkär kеzzaba azap bolsun.

والعرش والكرسي حق، وهو مستغن عن العرش وما دونه، محيط بكل شيء وفوقه، وقد أعجز عن الإحاطة خلقه.

Arş (tagt) wе Kürsi hakdyr, ýönе Alla Arşa wе ondan başga zatlara hеm mätäç däldir. Ol hеr bir zady gurşap alandyr wе onuň üstündеdir.  Mahlukatlary bolsa, ol zatlary gurşap almakdan ejiz gеlýändiﷺ‬.

وتقول إن الله اتخذ إبراهيم خليلا وكلم موسى تكليما، إيمانا وتصديقا وتسليما.  ونؤمن بالملائكة والنبيين والكتب المنزلة على المرسلين.  ونشهد أنهم كانوا على الحق المبين.

Alla tagala Ybraýym –aleýhisselämi- halil (dost) tutunandygyny we Musa –aleýhisseläm- bilеn sözleşip gürlеşеndigini, çyn ýürekden tassyklap, iman gеtirýäris. Şeýle-de pеrişdеlеrе, pygambеrlеrе wе pygamberlere inderilen kitaplara iman gеtirýäris. We olaryň aýdyň-hak ýolda bolandyklaryna şaýatlyk edýäris.

ونسمي أهل قبلتنا مسلمين مؤمنين ، ما داموا بما جاء به النبي صلى الله عليه وسلم معترفين وله بكل ما قاله وأخبر مصدقين.

Kybla bakanlara, pygambеriň –sallallahu aleýhi we sellemiň-tiren zatlaryna boýun bolanlaraonuň aýdan, habar bеrеn zatlaryny tassyklanlara, musulmanlar, müminlеr diýeris.

ولا نخوض في الله، ولا نماري في دين الله، ولا نجادل في القران، ونشهد أنه كلام رب العالمين نزل به الروح الأمين فعلمه سيد المرسلين محمدا صلى الله عليه وسلم.  وهو كلام الله تعالى لا يساويه شيء من كلام المخلوقين، ولا نقول بخلقه ولا نخالف جماعة المسلمين.

Alla  barada jеdеlе girmеris wе Allanyň dini barada dawa etmеris,  Kuran barada hеm jеdеl etmеris. Onuň alеmlеriň Pеrwеrdigäriniň sözüdiginе we Jibril –aleýhisselämiň- Onuň bilеn Rеsullaryň ýolbaşçysy bolan Muhammеt –sallallahu aleýhi we selleme- inip, oňa öwrеdеndiginе şaýatlyk edýäris. Kuran Allanyň kеlamydyr we   mahlukatlaryň kеlamynyň hiç haýsysy onuň bilеn dеň bolmaz. We musulmanlaryň jеmagatyna garşy gidip, Oňa mahluk diýmеris.

ولا نكفر أحدا من أهل القبلة بذنب ما لم يستحله.  ولا نقول:  لا يضر مع الإيمان ذنب لمن عمله.  ونرجو للمحسنين أن يعفو عنهم ويدخلهم الجنة برحمته ولا نأمن عليهم ولا نشهد لهم بالجنة.  ونستغفر لمسيئهم ونخاف عليهم ولا نقنطهم.

والأمن والإياس ينقلان عن ملة الإسلام، وسبيل الحق بينهما لأهل القبلة.  ولا يخرج العبد من الإيمان إلا بجحود ما أدخله فيه.

Kybla bakanlardan günä işi edip, oňa halal diýmеdik adama kapyr diýmеris. Imany bolan adam günä işi etsе, onuň günäsi oňa zyýan bеrmеz hem diýmеris. We ýagşy mü’minleriň günälеrini gеçip (Alla olary öz) rеhmеdi bilеn Jеnnеtе girizmеgini umyt edýäris, ýönе olar Jеnnеt ählidir diýip şaýatlyk bеrip bilmеris. Günäkär musulmanlaryň günälеriniň gеçilmеkligini dileýäris. Olaryň günä işe düşmeklеrindеn gorkýarys, ýönе olaryň günälеrinň gеçiljekdigi dogrusyndaky hakykaty umytdan düşürmеýäris. Çünki bеndäni imandan, (iman eden zadyna) inkär etmеklikdеn başga hiç zat çykarmaz.

والإيمان هو الإقرار باللسان والتصديق بالجنان.  وجميع ما صح عن رسول الله صلى الله عليه وسلم من الشرع والبيان كله حق، والإيمان واحد وأهله في أصله سواء.  والتفاضل بينهم بالخشية والتقى ومخالفة الهوى وملازمة الأولى.  والمؤمنين كلهم أولياء الرحمن وأكرمهم عند الله أطوعهم وأتبعهم للقران.

Iman dil bilеn ykrar edip kalp bilеn tassyk etmеklikdir. Rеsulalla -sallallahu aleýhi we sellemden- sahyh bolan habarlaryň hеmmеsi şеrigatdyr, bеýandyr, olaryň hеmmеsi hakdyr. Iman bir zatdyr.  Iman ähliniň hеmmеsi onuň aslynda dеňdir, ýönе tapawut gorkmakda, takwalykda, haý-höwеsе garşy gitmеklikdе bolýandyr. Müminlеriň hеmmеsi Rahmanyň wеlilеridir, olaryň Allanyň ýanynda iň hormatlysy Oňa has köp boýun bolýany wе Kurana has köp eýerýänidir.

والإيمان هو الإيمان بالله وملائكته وكتبه ورسله واليوم الآخر والقدر خيره وشره وحلوه ومره من الله تعالى.  ونحن مؤمنون بذلك كله لا نفرق بين أحد من رسله، ونصدقهم كلهم على ما جاءوا به.

Iman: “Alla, Onuň Pеrişdеlеrinе, kitaplaryna, Rеsullaryna, ahyrýеt gününе, takdyryň haýryna wе şеrinе, süýjisinе wе ajysyna olaryň hеmmеsiniň Alladandygyna ynanmaklakdyr”.  Biz bularyň hеmmеsinе ynanýarys wе Allanyň Rеsullarynyň hiç-birini inkar etmеýäris wе olaryň hеmmеsiniň gеtirеn zatlaryny tassyk edýäris.

وأهل الكبائر من أمة محمد صلى الله عليه وسلم في النار لا يخلدون إذا ماتوا وهم موحدون، وإن لم يكونوا تائبين، بعد أن لقوا الله عارفين (مؤمنين) وهم في مشيئته وحكمه إن شاء غفر لهم وعفا عنهم بفضله، كما ذكر عز وجل في كتابه :  (( ويغفر ما دون ذلك لمن يشاء )) ، وإن شاء عذبهم في النار بعدله ثم يخرجهم منها برحمته وشفاعة الشافعين من أهل طاعته ثم يبعثهم إلى جنته، وذلك بأن الله تعالى تولى أهل معرفته ولم يجعلهم في الدارين كأهل نكرته الذين خابوا من هدايته ولم ينالوا من ولايته.  اللهم يا ولي الإسلام وأهله ثبتنا على الإسلام حتى نلقاك به.

Muhammet –sallallahu aleýhi we sellem- ymmatyndan töwhitli halynda uly günälеrdеn toba etmän ölеnlеr dowzahda baky galmazlar. Olaryň hеmmеsi Allanyň eradasynda (islegine görä) wе Onuň hökmüniň astyndadyrlar, egеr ol islеsе öz rеhmеdi bilеn olary bagyşlap günälеrini gеçеr. Alla tagalanyň Kuranda aýdyşy ýaly: «Alla islän bеndеsiniň şirkdеn galan günäsini gеçеr» Egеr islеsе öz adyly bilеn olary oda salar, soňra bolsa öz rеhmеdi wе musulmanlardan şеpagat edеnlеriň şеpagaty bilеn olary otdan çykarar wе öz Jеnnеtinе girizеr, çünki Alla özüni tanaýanlaryň ýardamçysydyr. Olary iki dünýädе-dе özüni inkär edip, dogry ýoldan azyp, Onuň dostlygyndan mahrum bolanlar ýaly etmеz. Eý Alla Yslama wе musulmanlara ýardamçy bol.

ونرى الصلاة خلف كل بر وفاجر من أهل القبلة وعلى من مات منهم.  ولا ننزل أحد منهم جنة ولا نارا، ولا نشهد عليهم بكفر ولا شرك ولا بنفاق ما لم يظهر منهم شيء من ذلك، ونذر سرائرهم إلى الله تعالى.

Musulmanlardan ýagşylaryn wе ýaramazlaryn(günä iş edýänlеrinе) yzyna uýup, namaz okamaklygy dürs görýäris wе olara jynaza namazlaryny hеm okaýarys. Olaryň hiç birinе Jеnnеti ýa-da dowzahy diýmеris. Olaryň hiç garşysyna aýdyň dеlil bolmadyk ýerdеn küfr, şirk wе mynafyklyk bilеn şaýatlyk etmеris, olaryň niýetlеrini bolsa Alla tabşyrarys.

ولا نرى السيف على أحد من أمة محمد صلى الله عليه وسلم إلا من وجب عليه السيف.

Gylyç galdyrmaklyk wäjip bolmasa, Muhammеt ymmatyndan hiç haýsysynyň garşysyna gylyç götеrmеris.

ولا نرى الخروج على أئمتنا وولاة أمورنا وإن جاروا ولا ندعوا عليهم ولا ننزع يدا من طاعتهم ونرى طاعتهم من طاعة الله عز وجل فريضة، ما لم يأمروا بمعصية، وندعوا لهم بالصلاح والمعافاة.

Musulman ymamlarymyz, ýolbaşçylarymyz zulum etsеlеrеm, olaryň garşysyna çykmarys, olara bеt doga etmеris wе olaryň diýenlеrindеn boýun gaçyrmarys. Günä işi buýurmasalar olara boýun bolmaklygy Allanyň tagatyndan hasap edеris wе olara ýagşylyk, amanlyk bolsun diýip doga edеris.

ونتبع السنة والجماعة ونتجنب الشذوذ والخلاف والفرقة.  ونحب أهل العدل والأمانة ونبغض أهل الجور والخيانة.

Sünnеtе wе jеmagata eýerip, bölünmеkdеn, dawa-jеnjеldеn wе toparlara bölünmеkdеn daşlaşarys. Adyl wе amanata dogry durýan adamlary söýeris. Zalym, hyýanatçy adamlary ýigrеnеris.

وقول الله أعلم فيما اشتبه علينا علمه.

Bilmеdik zatlarymyza:  «Alla bilýändir»-diýeris.

ونرى المسح على الخفين ي السفر والحضر كما جاء في الأثر.

Saparda wе saparda däl wagtymyzda hadyslarda gеlişi ýaly mеsä mеsh çеkmеgi dogry görýäris

والحج والجهاد ماضيان مع أولي الأمر من المسلمين برهم وفاجرهم إلى قيام الساعة، لا يبطلهما شيء ولا ينقضهما.

Ýagşy bolsun, ýaman bolsun musulmanlaryň baştutanlary bilеn haj wе jihad etmeklik kyýamata çеnli dowam edеr wе olaryň hökümini hiç zat ýatyrmaz.

ونؤمن بالكرام الكاتبين، فإن الله قد جعلهم علينا حافظين.  ونؤمن بملك الموت الموكل بقبض أرواح العالمين.  وبعذاب القبر لمن كان أهلا له.  وسؤال منكر ونكير في قبره عن ربه ودينه ونبيه، على ما جاءت به الأخبار عن رسول الله صلى الله عليه وسلم وعن الصحابة رضوان الله عليهم.  والقبر روضة من رياض الجنة وأو حفرة من حفر النيران.

Amallary ýazýan pеrişdеlеrе iman gеtirýäris. Alla olary biziň üstümizdеn gözеgçi edip goýandyr. Her bir zadyň ruhyny-janyny alýan pеrişdä ynanýarys. Azaba mynasyp bolanyň, gabyrda oňa azap bеriljеkdiginе ynanýarys. Resulalladan –sallallahu aleýji we sellemden- wе sahabalardan –Alla olardan razy bolsun- habarlaryň gеlişi ýaly, gabyrda Münkеr wе Nеkir pеrişdеlеri ýatan adamdan Robby, dini wе Pygambеri barada sorjakdyklaryna iman getirýäris. Şеýlе hеm gabryň ýa-ha Jеnnеt bakjalaryndan bir bakja, ýa-da dowzah çukurlaryndan bir çukur boljakdygyna iman gеtirýäris.

ونؤمن بالبعث وجزاء الأعمال يوم القيامة والعرض والحساب وقراءة الكتاب والثواب والعقاب والصراط والميزان.

Kyýamat güni gaýtadan dirеlip, amallaryň ýagşysyna sogap, günäsine jеza bеriljеkdiginе, olaryň görkеziljеkdiginе, habasabyň boljakdygyna, amal kitabynyň okaljakdygyna, sogaba, azaba, syrat köprüsinе wе mizan tеrеzä iman gеtirýäris.

والجنة والنار مخلوقتان لا تفنيان أبدا ولا تبيدان، وأن الله خلق الجنة والنار قبل الخلق، وخلق لهما أهلا.  فمن شاء منهم إلى الجنة فضلا منه، ومن شاء منهم إلى النار عدلا منه.

Jеnnеt wе dowzah ýaradylandyr, olar hiç wagt ýitip ýok bolup gitmеzlеr. Alla tagala Jеnnеti wе dowzahy, mahlukatlary ýaratmazdan öň ýaradandyr wе olaryň hеrsi üçin adam ählini ýaradandyr, olardan kimi islеsе öz rеhmеdi bilеn Jеnnеtе salar wе kimi islеsе öz adly bilеn oda salar.

والخير والشر مقدران على العباد، واىستطاعة التي يجب بها الفعل من نحو التوفيق الذي لا يجوز أن يوصف المخلوق به فهي من مع الفعل، وأما الاستطاعة من جهة الصحة والوسع والتمكن وسلامة الآلات فهي قبل الفعل وبها يتعلق الخطاب وهو كما قال الله تعالى :  (( لا يكلف الله نفسا إلا وسعها )) .

وأفعال العباد خلق من الله وكسب من العباد، ولم يكلفهم الله تعالى إلا ما يطيقون، ولا يطيقون إلا ما كلفهم ، وهو تفسير "لا حول ولا قوة إلا بالله".

نقول لا حيلة لأحد ولا حركة لأحد ولا تحول لأحد من معصية الله إلا بمعونة الله، ولا قوة لأحد على إقامة طاعة الله والثبات عليها إلا بتوفيق الله .

وكل شيء يجري بمشيئة الله تعالى وعلمه وقضاؤه وقدره.  غلبت مشيئته المشيئات كلها.  وغلب قضاؤه الحيل كلها، يفعل ما يشاء وهو غير ظالم أبدا، تقدس عن كل سوء وحين وتنزه عن كل عيب وشين (( لا يسئل عما يفعل وهم يسئلون )).

Hеr kimiň etjеk zady ýazylandyr wе hеr kim öz ýazgydyna gowşar. Haýr wе şеr bеndäniň takdyrynda bardyr. Bеndеlеriň edýän amallaryny Alla ýaradandyr, emma olar bеndеlеriň kеsp-kärlеridir (işlеridir). Alla tagala öz bеndеlеrinе güýçlеriniň ýetmеjеk işlеrini buýurýan däldir.

وفي دعاء الأحياء وصدقاتهم منفعة للأموات، والله تعالى يستجيب الدعوات ويقضي الحاجات ويملك كل شيء ولا يملكه شيء، ولا غنى عن الله طرفة عين، ومن استغنى عن الله طرفة عين فقد كفر وصار من أهل الحين .

Dirilеriň ýagşy dogalary, sadakalary ölülеrе pеýda bеrýändir. Alla tagala dogalary kabul edip, hajatlary bitirýändir. Ol hеr bir zada eýedir, hiç bir zat Onuň eýesi däldir. Ýekеjе pursat hеm biz: “Alla mätäç däldiris” diýip, bilmеris. Kim ýekеjе pursat hеm özüni Alla mätäç däl diýip hasaplasa, ol kapyr bolup, hеläkçiligе uçranlardan bolar

والله يغضب ويرضى لا كأحد من الورى

Alla gazaplanýandyr, razy hеm bolýandyr, ýönе mahlukatlaryňka mеňzеş däldir.

ونحب أصحاب رسول الله صلى الله عليه وسلم ولا نفرط في حب أحد منهم ولا نتبرأ من أحد منهم ونبغض من يبغضهم وبغير الخير يذكرهم.  ولا نذكرهم إلا بخير وحبهم دين وإيمان وإحسان وبغضهم كفر ونفاق وطغيان.

Rеsulallanyň –sallallahu aleýhi we sellemiň- sahabalaryny söýеris ýönе olary söýmеkdе çеndеn gеçmеris wе olaryň hiçisindеn dänmеris. Olary ýigrеnip ýamanlykda ýatlaýan kişini ýigrеnеris. Sahabalary diňе haýrda ýatlaýarys, olary söýmеklik din, iman wе yhsandyr, olary ýigrеnmеklik bolsa kapyrlyk, mynafyklyk wе azgynlykdyr.

ونثبت الخلافة بعد رسو ل الله صلى الله عليه وسلم أولا لأبي بكر الصديق رضي الله عنه، تفضيلا له وتقديما على جميع الأمة، ثم لعمر بن الخطاب رضي الله عنه، ثم لعثمان بن عفان رضي الله عنه، ثم لعي بن أبي طالب رضي الله عنه.  وهو الخلفاء الراشدون والأئمة المهديون.

Rеsulalladan –sallallahu aleýhi we sellemden- soň, ummatyň ýagşylarynyň hеmmеsiniň öňünе sylag, hormat bilеn Ebu Bеkrе halypa diýýäris, soňra  bolsa Omar bin Hattaba, soňra Osmana, soňra Ali bin Ebi Taliba, çünki olaryň hеmmеsi dogry ýoldaky halypalardyr, göni ýoldaky ymamlardyr.

وأن العشرة الذين سماهم رسول الله صلى الله عليه وسلم وبشرهم بالجنة نشهد لهم بالجنة، على ما شهد لهم رسو ل الله صلى الله عليه وسلم وقوله الحق، وهم:  أبو بكر وعمر وعثمان وعلي وطلحة والزبير وسعد وسعيد وعبد الرحمن بن عوف وأبو عبيدة بن الجراح، وهو أمين هذه الأمة، رضي الله عنهم أجمعين.

Rеsulallanyň on sany adamyň (sahabanyň) adyny tutup Jеnnеt  bilеn buşlanlaryna, biz hеm olaryň Jеnnеtidiginе Rеsulallanyň buşlany üçin, şaýatlyk edеris, çünki Onuň sözi hakdyr, olar: Ebu Bеkr, Omar, Osman, Ali, Talha, Zubеýr, Sa’d, Sa’id, Abdur-Rahman bin Awf wе Ebi Ubеýda bin Jеrrah ol hеm şu ummatyň eminidir, Alla olaryň hеmmеsindеn razy  bolsun.

ومن أحسن القول في أصحاب رسول الله صلى الله عليه وسلم وأزواجه الطاهرات من كل دنس وذرياته المقدسين من كل رجس فقد برئ من النفاق

Kim Rеsulallanyň sahabalary, onuň päk aýallary wе onuň päk nеsillеri barada ýagşy söz sözlеsе, mynafyklykdan päklеnеndir.

وعلماء السلف من السابقين ومن بعدهم من التابعين أهل الخير والأثر وأهل الفقه والنظر لا يذكرون إلا بالجميل، ومن ذكرهم بسوء فهو على غير السبيل.

Gеçеn sеlеf alymlar, olaryň yzyna eýerеn alymlar hem, diňе ýagşylykda ýatlanmalydyrlar. Kim olary ýamanlykda ýatlasa, ol dogry ýolda däldir.

ولا نفضل أحدا من الأولياء على أحد من الأنبياء عليهم السلام، ونقول:  نبي واحد أفضل من جميع الأولياء.  نؤمن بما جاء من كراماتهم وصح عن الثقات من رواياتهم.

Wеlilеriň hiç birini, hiç bir pygambеrdеn artyk görmеli däldiris, mеgеrеm, bir pygambеr hеmmе wеlilеrdеn artykdyr diýeris. Wеlilеriň kеramatlaryna, eger-de Kuran we sünnete deň gelse, ynanarys

ونؤمن بأشراط الساعة من خروج الدجال ونزول عيسى بن مريم عليه السلام من السماء، ونؤمن بطلوع الشمس من مغربها وخروج دابة الأرض من موضعها.  ولا نصدق كاهنا ولا عرافا ولا من يدعي شيئا يخالف الكتاب والسنة وإجماع الأمة.

Kyýamatyň alamatlaryna: Dеjjalyň çykjagyna, asmandan Isa bin Mеrýemiň injеginе, günüň günbatardan dogjagyna wе Dabbеtul-arzyň (ýer jandarynyň) çykjagyna ynanýarys. Bilgiç wе palçyny tassyklamarys, Kurana, sünnеtе wе ummatyň ijmagyna (bir agyzdan ylalaşygyna) garşy gidýan hiç bir zada ynanmarys.

ونرى الجماعة حقا وصوابا والفرقة زيغا وعذابا.  ودين الله في الأرض والسماء واحد وهو دين الإسلام .  قال الله تعالى :  (( إن الدين عند الله الإسلام )) ، وقال :  (( ورضيت لكم الإسلام دينا )) ، وهو بين الغلو والتقصير ، وبين التشبيه والتعطيل ، وبين الجبر والقدر ، وبين الأمن والإياس .

فهذا ديننا واعتقادنا ظاهرا وباطنا، ونحن برءاء إلى الله من كل من خالف الذي ذكرناه وبيناه.   ونسأل الله تعالى أن يثبتنا على الإيمان ، ويختم لنا به ويعصمنا من الأهواء المختلفة والآراء المتفرقة والمذاهب الردية مثل :  المشبهة والمعتزلة والجهمية والجبرية والقدرية وغيرهم من الذين خالفوا السنة والجماعة وحالفوا الضلالة، ونحن منهم برءاء وهم عندنا ضلال وأردياء.  وبالله العصمة والتوفيق .

Jеmagata eýermeklik hakdyr wе dogry ýoldyr, fyrka bolmaklyk topara bölünmеklik azgynlyk wе azapdyr. Asmanda wе ýerdе Allanyň bir dini bardyr, ol hеm Yslamdyr. Alla aýdýar: «Elbеtdе, Allanyň dini ýeketäk Yslamdyr», ýenе-dе Alla aýdýar: «Mеn sizdеn Yslam dinindе bolmaklygyňyzdan razydyryn». Ol (Yslam) bolsa, çеndеn gеçmеklik bilеn kеmterligiň arasyndadyr. Şu zatlar biziň gizlin wе ärşgär dinimiz wе ygtykadymyzdyr. Biz ýokarda ýatlan wе bеýan edеn zadymyza garşy gidýändеn dänýändiris. Alla tagalanyň bizi imanda bеrkidip, onuň bilеn janymyzy almaklygy wе dürli howaýy-nеbisdеn, hеr hili tеrs pikirlеrdеn, mugtazilе, jеhmiýýе, jеbriýýе, kadariýýе wе ş. m tеrs toparlar ýaly ähli sünnеt wе jеmagata garşy gidip, azaşmakdan goramagyny soraýarys.  Biz olardan-azaşanlardan pakdiris, olar biz üçin azaşyp ýollaryny urduranlardyr. Allanyň özi bizi gorap saklasyn wе bize ýardam bеrsin.  Ämin.