شاه ولی الله دهلوی - کتاب ها

ترجمه فارسی قرآن کریم است. این اثر در میان ترجمه‌های قدیم قرآن کریم جایگاهی بلند و ارزشی شایان دارد. چنانکه از نثری شیوا، سبکی ساده، و واژه‌گزینی مناسب برخوردار است.

شاه ولی الله رحمه الله اثر گران سنگ علمی ـ اجتماعی خود حجت الله البالغه را به عربی نوشت است. در این کتاب صدای احیاگری و بازگشت به خلوص اولیه ی فرهنگ و علوم اسلامی، با تاکید بر قرآن و حدیث ، و نیز چاره اندیشی های اجتماعی برای حل معضلات مسلمانان در داده است... در مقدمه این کتاب می خوانیم...: بطور یقین ستون علم یقینی و رأس آن‌ها، مبنای فنون دینی و اساسی آن‌ها، علم حدیث است که در آن قول، فعل و تقریر افضل المرسلین ذکر می‌گردند، پس این‌ها چراغ‌های تاریکی و نشانه‌های راهنمایی مانند، ماه درخشنده شب چهارده هستند، هرکسی به آن‌ها گردن نهد و حفظ نماید، به رشد و هدایت رسیده به خیر کثیر نایل می‌گردد، و هرکسی روگردانی و اعراض نماید گمراه شده، در ورطه هلاکت می‌افتد و به جز ناامیدی و خسران چیزی گیرش نمی‌آید، زیرا آن حضرت صلى الله عليه وآله وسلم مردم را به امر، نهی، انذار، تبشیر، پند و امثالی بیدار نموده است که آن‌ها مانند قرآن و یا بیش از آن هستند، و این علم طبقاتی، و اهل آن بین هم درجاتی دارند، و برای آن پوسته‌ای که در داخلش مغز، و صدفی است که اندرون آن مروارید، وجود دارد.

پديده‌ي اختلاف، عارضه‌ي گريزناپذيري است كه هم مي‌تواند، برآيندي منفي باشد و هم مي‌تواند، پيامدهاي مثبتي به دنبال داشته باشد. خاستگاه و زمينه‌ي مثبت يا منفي بودن پديده‌ي اختلاف، محرك و انگيزه‌ي اختلاف است؛ اين انگيزه، هم مي‌تواند برخاسته از بغي و سركشي باشد و هم مي‌تواند حقيقت‌جويي و خيرخواهي باشد

پژوهشی است مستدل و مبسوط در چهار جلد در اثبات حقانیت خلافت ابوبکر و عمر و عثمان و بیان فضایل و مکارم اخلاقی آنان. نویسنده در آغاز کتاب با اشاره به تحرکات و سم‌پاشی‌های روحانیون شیعه در مورد عقاید و افکار اهل سنت، به ویژه در زمینه خلفای اربعه، هدف از نگارش این اثر را تنویر افکار و بیان حقایق دینی و تاریخی می‌داند و معتقد است تا این مسئله حل نشود، سایر امور دینی نیز معطل و بلاتکلیف خواهند بود. وی بحث را با خلافت عامّه و تعاریف و مفاهیم آن آغاز و سپس خلافتِ خاصّه و ویژگی‌ها و احکام آن را بیان می‌کند. در ادامه به تفسیر آیاتی می‌پردازد که برخلافت خلفا دلالت دارند و پس از آن، شروط مورد نیاز برای احراز این منصب را با استفاده از آیات قرآن کریم و احادیث نبوی شرح می‌دهد. بیانِ فتنه‌هایی که پیامبر اکرم وقوع آنها را پیش‌بینی کرده بودند موضوع فصل بعدی کتاب است. جلد دوم کتاب، با عمومات قرآن، و تعریضاتی آغاز می‌شود که بر صفاتِ خلافت خاصه و فضایل و سوابق خلفا دلالت دارند؛ همچنین، آیاتی که سبب نزول آنها خلفاء بودند شرح و تفسیر می‌شوند. در ادامه، دلایل عقلی متعددی را عرضه می‌کند که خلافت خلفاء را عقلاً و منطقاً اثبات می‌کنند و در فصل بعد، فضل و برتری شیخین (ابوبکر و عمر) را بر دیگر اصحاب پیامبر با ذکر ادلة عقلی و نقلی نشان می‌دهد. در جلد سوم کتاب، ابتدا حکایت هایی در باره زندگی خلفا و بزرگ‌منشی‌های آنان نقل شده و آنگاه، روایت‌های تاریخی را در کتاب‌های گوناگون در باره آنان ذکر می‌کند. آغاز جلد چهارم، شرح مقامات و حالات عرفانی عمر بن خطاب است ونقل‌هایی که از وی در کتاب‌های صوفیه آمده است. سپس به جملات گفتار و خطبه‌های نقل‌شده از خلیفه دوم پرداخته و دیدگاه‌های او را در مورد مسایل گوناگون دیتی و اخلاقی بیان می‌کند. نویسنده در فصل بعد، به سعی و جهد عمر در نقل روایات از حضرت رسول اشاره کرده و سپس حالات معنوی و عرفانی او را در موقعیت‌های مختلف بازگو می‌کند. دیگر موضوعات این جلد عبارت‌اند از: اخلاص در عمل در زندگی عمر، تلاش برای تربیت مؤمنین به شیوة پیامبر و مداومت وی بر علم‌آموزی و دانش‌اندوزی.

این کتاب شرح موطای امام مالک ابن انس می باشد.