اسحاق بن عبدالله دبيرى العوضى - کتاب ها

اثر حاضر، به حقیقت‌یابی ماجرای غدیرخم و وفات فاطمه زهرا اختصاص دارد. از آنجا که موضوع مذکور، از جمله مهم‌ترین زمینه‌های اختلاف شیعه و سنی است، نویسنده کوشیده است تا با ارائه مستندات قرآنی، احادیث نبوی، گزارش‌های تاریخی و ادله عقلی و منطقی، حقیقت آنها را برای خواننده آشکار سازد. وی بحث را با روایت شیعیان و اهل سنت از حوادث روز هجدهم ذیحجه آغاز و نقش پیامبر را در این واقعه تحلیل می‌کند. سپس به بغض و دشمنی‌هایی اشاره می‌کند که زمینه‌سازِ دروغ‌پردازی و تفرقه‌افکنی در بین مسلمانان شد. بخش دوم کتاب، به حوادث دوران خلافت ابوبکر و عمر، رابطه آنان با امام علی و بررسی مدعیات شیعه درباره ضرب و جَرح و وفاتِ فاطمه زهرا پرداخته است. نویسنده در این بخش، نادرستی عقاید و باورهای شیعه را در بارة زندگی حضرت فاطمه برای خواننده عیان می‌سازد.

معرفی و شرح اصول دین اسلام براساس آیات قرآن کریم است. نویسنده در مقدمه این کتاب، اصول دین را آنگونه که شیعیان تعریف می‌کنند، در تضاد با معارفِ حقیقی اسلام و آموزه‌های قرآن مجید دانسته و هدف خود را از نگارشِ اثر حاضر، شناخت دین و ارکان ایمان بر مبنای کلامِ حق عنوان می‌کند. وی در آغاز، ویژگی‌های هدایت الهی را از طریق نزول وحی برشمرده و آیاتی از قرآن را درباره دو اصل «ایمان» و «عمل» هستند، شرح می‌کند. سپس به بحث درباره عقلانی ‌بودن ایمان به خدا و روز قیامت، منافع و محاسن باور به آنها می‌پردازد. در ادامه، شرایط و جزئیات اعتقاد به فرشتگان، پیامبران و کتاب‌های آسمانی را بیان نموده و آنگاه روش‌های شناخت خدا در قرآن را توضیح می‌دهد. بخش پایانی کتاب، به نقد و تحلیل باورِ شیعه درباره عدل و امامت (به عنوان دو اصل از اصول پنجگانه دین از نظر شیعه) می‌پردازد.

پژوهش بسیار مفصل و مبسوطی است که به بررسی ریشه‌های اختلاف شیعه و سنی و راه‌های کاستن از اختلاف و تلاش برای همبستگی مسلمانان می‌پردازد. نویسنده در بخش نخست کتاب، سنت را تعریف و مختصری از اعتقادات اهل سنت را بیان نموده و منابع آنها را برای دریافت عقیده معرفی می‌کند. در ادامه، تاریخ پیدایش شیعه و چگونگی پیدایش فرقه‌های مختلف آن را مورد بحث قرار داده و سپس به بررسی و ارزیابی فرقه‌های مهمِ آن، یعنی اثناعشریه، اسماعیلیه و زیدیه پرداخته است. وی در ادامه اعتقادات فرقه رافضی اثناعشری را با جزئیات بیشتری توضیح داده و آنگاه امکان عملی شدنِ تقریب مذاهب، با وجود اختلافات و مشکلات عمیق آن را بررسی کرده است. در بخش بعد، درباره مهم‌ترین تلاش‌هایی سخن می‌گوید که در گذشته و حال، در راستای تقریب مذاهب صورت گرفته است.

به معرفی 20 مورد از مبطلات حدید روزه اختصاص دارد که در کتب فقهی قدیمی بدانها اشاره‌ای نشده است. نویسنده با اشاره به اختراع دستگاه‌ها، داروها و پدیده‌های نوظهور در زندگی بشر، برخی از آنها را که شبهة مبطل‌بودن را داراست با مجتهدین طراز اول عربستان در میان گذاشته و اقوال مخالف و موافق آنان را در این اثر تدوین نموده است. همچنین نظر مجتهدین متقدم اهل سنت را درباره مصادیقی که مشابه این موارد بوده‌اند ذکر می‌کند. ایشان در استدلال‌های خود آیات قرآن و احادیث شریف نبوی را نیز لحاظ کرده‌اند. از جمله این مبطلات می‌توان به کپسول تنگی نفس، قطره‌های گوش و بینی و چشم، ترزیق، آزمایش خون و شیاف اشاره نمود.

بیان فضایل و بزرگ‌منشی‌های ابوبکر صدیق و استحقاق وی برای جانشینی پیامبر اکرم است. نویسنده، مبنای کار خود را کتاب «منهاج السنة النبویه» اثر شیخ الاسلام ابن تیمیه قرار داده و اکثر اقوال او را در کتابش ذکر کرده است. وی در این اثر به آیات قرآن، احادیث صحیح نبوی و اقوال بزرگان دین استدلال نموده و کتاب‌های تاریخی را که آمیخته به مطالب متناقض هستند، مبنای کار قرار نداده است. او تمام زندگانی ابوبکر صدیق را از هنگام مسلمان‌شدن تا زمان وفاتش بررسی نکرده، بلکه تنها مطالب و نکات مهم را، از قبیل فضایل وی، شایسته‌تربودنش برای خلافت و منفعت همه جانبه‌اش برای اسلام و مسلمین ذکر نموده است. کتاب با بیان فضایل صحابه و خلفای راشدین آغاز می‌شود و دلایل متعدد فضل و تقدم ابوبکر بر دیگر یاران رسول بیان می‌گردد. حکایت‌های متعدد از اشتیاق وی برای پیش‌گرفتن در انفاق مال و جنگ با دشمنان، چگونگی انتصاب او به خلافت مسلمین، شرح اقدامات و از جان گذشتگی‌های وی برای اسلام، فعالیت‌هایش در مدینه و بیماری و وفات او از دیگر موضوعات کتاب است.

شیوه‌های حکیمانه پیامبر اسلام را در دعوت به سوی حق و اصلاح جامعه شرح می‌دهد. به تصریح نویسنده، یکی از عوامل ضعف و رکود حرکت اصلاحی و فراخوانی به سوی حق، عدم آشنایی برخی از مربیان و دعوتگران و مبلغان با الگوهای هدایتی خیر البشر، حضرت محمد مصطفی بوده است و وی کوشیده است تا این شیوه‌ها را به روشنی تبیین کند. وی در آغاز مفهوم لغویِ واژه حکمت را شرح داده و چگونگی استعمال آن در آیات قرآن و منظور از «جدالِ احسن» را توضیح می‌دهد. در ادامه، صفاتی را معرفی می‌کند که باعث حکمت می‌شوند و در فصل بعد، نشانه‌های سه‌گانه حکمت در دعوت را بازگو نموده و سپس هفت نشانه وجود حکمت در شیوه‌های اصلاح و تبلیغ راه حق را بیان می‌کند.

به بیان دیدگاه ائمه درباره مفهوم توحید و شرک و تلاش آنان برای مبارزه با خُرافه‌پرستی و اعمال شرک‌آمیز اختصاص دارد. نویسنده، کتاب را با شرح معنا و مصادیق شرک آغاز کرده و سپس نشان می‌دهد که ائمه شیعه چگونه خود را از شأن و مقامی که شیعیان غالی برایشان قائل بودند، مبرا می‌دانستند. بحث در توسل مشروع و نامشروع، شیوه اهل بیت در مددخواستن از خداوند متعال، روش شیعیان در استمداد از بندگانِ خدا و اثبات کفایت توکل بر خداوند محور دیگر مباحث کتاب است. نویسنده در مباحث گوناگون آیات نورانی قرآن را چراغ راه حقیقت قرار داده و کوشیده تا تمام گفته‌های خود را به کلام الله مجید مزیّن و مستدل سازد.

تفسیر آیه تطهیر و بررسی چگونگی ارتباط آن با عصمت اهل بیت و ائمه است. نویسنده در آغاز، آیه تطهیر را به طور کامل تفسیر نموده و ضمن بیان معنای «تطهیر» «إذهاب الرجس» و «أهل» ارتباط آن به ائمه شیعه را باطل و نادرست می‌داند. وی سپس به شبهاتی اشاره می‌کند که شیعیان برای اثبات نظر خود دستاویز قرار داده‌اند. در فصل بعد، اراده شرعی، تقدیری و تکوینی را در تفسیر آیه تطهیر مورد مداقه قرار می‌دهد. شرح و تفسیر حدیث کساء، قرینه و شأن نزول آیه و بیان مفهوم حقیقی آن از جمله مباحثی است که در ادامه به آنها پرداخته شده است.

بیان آموزه‌های توحیدی اسلام و راه‌های دوری از شرک و خرافه است. اثر حاضر، در واقع، پاسخی است به کتاب «مفاهیم یجب ان تصحح» نوشته محمد بن علوی مالکی. در کتاب مذکور، مسلمانان به انواع شرک و قبر پرستی و توسل تشویق شده‌اند و برای هر کدام از این اعمال شرک آمیز، حسنات و ثواب‌های متعددی ذکر شده است. اما علامه صالح بن عبدالعزیز در کتاب حاضر، دروغ بودن ادعای مالکی را با استفاده از آیات نورانی قرآن کریم و سنت پیامبر گرامی اسلام- صلی الله علیه وسلم- نشان داده است، وی در آغاز با استفاده از منابع متعدد، معنی و مصداق «وسیله» را ذکر می‌کند و در ادامه مسایلی را درباره توحید ربوبیت و الوهیت توضیح می‌دهد تا نشان دهد که برداشت شیعی از این عبارت‌ها و مفاهیم تا چه اندازه با حقیقت آنها تفاوت دارد. او در ادامه به بحث شفاعت پرداخته و سپس مفهوم تکفیر را توضیح می‌دهد. کتاب با بحث درباره تبرک و انواع آن و معنی سلف و سلفی بودن به پایان می‌رسد.

بیان آداب روزمره زندگانی و شیوه صحیحِ رفتار اجتماعی بر پایه آموزه‌های قرآن کریم و روایات پیامبر مهربان اسلام است. به جرأت می‌توان گفت هیچیک از ادیان جهان از نظر تأکید بر اخلاق و منش شایسته اجتماعی، با اسلام قابل قیاس نیستند. همچنین از لحاظ تعدد منابع و متون راهنمای اخلاقی، هیچ آیین و مکتبی را یارای رقابت با اسلام عزیز نیست و این اثر، شاهدی است بر این مدّعا. نویسنده با بهره‌گیری از آیات قرآن و روایات صحیح نبوی درس‌های اخلاقی مکتب انسان‌ساز اسلام را در قالب هفتاد موضوع گوناگون جمع‌آوری کرده و در اختیار خواننده قرار داده است، تا راهنمای جاوید مسلمانان برای زندگی شایسته و کسب رضای پروردگار یکتا باشد. در این موضوعات و فصول، وی آداب و رفتار صحیح فردی و اجتماعی را بیان کرده و توضیح مختصری پیرامون آنها ارائه می‌دهد. برخی از مفاهیم و موضوعات عبارتند از: رعایت ادب با پروردگار، آداب تلاوت قرآن، آداب تحصیل و درست و کلاس، آداب مسجد، سنت‌های اذان، عید، دعا، آداب حج و اعمال مختلف آن، آداب سلام و مهمانی و مجالس، آداب مزاح و شوخی و خشم و غضب، آداب تبریک و بشارت و مژدگانی، کارهایی که هنگام غذاخوردن منع شده است، آداب مسواک‌زدن و خوابیدن، آداب عطسه و خمیازه و آداب وصیت.

مجموعه پرسش‌هایی است که تفکرات و اعتقادات مذهبی و تاریخی شیعیان را زیر سئوال برده و آنان را به بازاندیشی افکارشان دعوت می‌کند. هدف از تألیف این اثر، آگاهی بخشیدن به پیروان فرقه‌های مخالف دعوت قرآن و سنت، نسبت به عقاید انحرافی‌شان است؛ عقایدی که آنان را از هدایت و پیوستن به جماعت مسلمین بازمی‌دارد. لذا مؤلف از میان هزاران پرسشی که در کتب اهل سنت و یا سایت‌های اینترنتی از شیعیان پرسیده شده، یکصد و هفتاد و هشت پرسش در موضوعات گوناگون برگزیده و در اختیار خواننده قرار داده است. وی کوشیده است تا با استناد به کتب حدیثی شیعه، مطالب و مدعیات خود را به شکلی محکم و انکارناپذیر عرضه نماید. هر پرسش دربردارنده اطلاعات جانبی و به شکلی مفصل عرضه شده است. موضوعات آنها عبارتند از: جانشینی پیامبر، رابطه حضرت علی و خلفاءy و پیوندهای عاطفی و خانوادگی بین ایشان، نقش علیu در حکومت ابوبکر و عمر، تحریف قرآن، بررسی افسانه‌های مربوط به ضرب و جرح و شهادت فاطمه زهرا، داستان غدیرخم و تفسیر و تأویل برخی از آیات و روایات مورد اختلاف شیعه و سنی.

آثار و عوارض شوم و ناگوارِ گناه در زندگی انسان را بیان و راه‌های دوری و توبه‌کردن آن را تشریح می‌کند. هدف نویسنده از تألیف این اثر، آن است که راهِ واقعیِ برگشتن به مهر و لطف خدا را نشان دهد و این عقیده را که «صرفاً با توبه‌کردن، همه گناهان پاک می‌شود» تصحیح نماید. به تصریحِ وی، توبه‌کردن شرایط و آدابی دارد که اگر حاصل نشود، تأثیری در حال فردِ گناهکار نخواهد داشت. بنابراین، روش توبه صحیح و کارهای واجبِ پس از آن را بیان می‌کند. او در آغاز، ریشه و اسباب گناه را توضیح می‌دهد و سپس، آثار و پیامدهایِ گناه در گذشتگان را به نقل از آیات قرآن، روایات نبوی و گزارش‌های موثق تاریخی بازگو می‌نماید. در فصل بعد، شرح حال برخی از یاران و پیروان حضرت رسول الله را بیان می‌کند که دچار اشتباه و گناه شدند و عواقب آن را دیدند. در ادامه، کارهای خطرناکی را معرفی می‌کند که نتایج ناگوارِ آن، به سرعت دامنگیر انسان می‌شود. از دیگر مباحث کتاب می‌توان موارد ذیل را برشمرد: آثارِ گناه بر زندگی انسان، توبه و شرایط آن، پاک‌کننده‌های گناه؛ راهِ رهایی از گناه و گناهانی که حضرت محمد از آنها نهی کردند.

دیدگاه اهل سنت را نسبت به فضائل خاندان و صحابه‌ پیامبر بیان می‌کند و به دروغ‌ها و شبهات شیعیان پاسخ می‌گوید. هدف از تألیف این اثر، آگاهی بخشی به مردم درباره حقیقت تاریخ و افشای خرافات و بدعت‌های شیعه است. نویسنده در آغاز به مفهوم و مصادیق آل رسول و اهل‌بیت پرداخته و آنگاه دیدگاه شیعه امامیه را درباره توحید و قضا و قدر توضیح می‌دهد و دلایل اختلاف آنان را با اهل سنت، در این مورد به تفصیل بیان می‌کند. رویکرد شیعة رافضی غالی به مفهوم نبوت و امامت و بیان خطاهای آنان در استدلال‌هایشان موضوع بخش بعدی کتاب است. نویسنده در ادامه، دروغ‌های تاریخی شیعه را درباره خلفا و رابطة اهل‌بیت با ایشان، برملا ساخته و نشان می‌دهد که عقایدِ بدعت‌آمیزِ آنان چگونه باعث هتک حرمت خاندان رسول خدا صلی الله علیه وسلم می‌شود. بحث درباره غُلات شیعه اسماعیلیه، نصیریه، قرامطة باطنیه، دیدگاه‌های فقهی اهل سنت و تطابق آنها با نظرات اهل سنت و فضایل ائمه شیعه، از دیگر مباحث کتاب است.

بازاندیشی پیام و مفاهیم نهج البلاغه و شرح سخنان و دیدگاه‌های سیدنا علی است. نویسنده می‌کوشد تا با بیانی ساده و شفاف، برخی از خطبه‌ها، نامه ها و کلمات قصار امام را با بهره‌گیری از نهج البلاغه شرح داده و بدین صورت، مجموعه‌ای از تفکرات و عقاید آن بزرگوار را در اختیار خواننده قرار دهد. او کتاب را بیان سخنان سیدنا علی درباره امامت و خلافت آغاز کرده و در ادامه، به بررسی مفهوم و مصداقِ عصمت در کلام ایشان می‌پردازد. سپس چگونگی ارتباط علی را با صحابه و خلفای پیش از خود تشریح کرده و بازتاب آن را در سخنانش جستجو می‌کند. رابطه امام و یارانش، جایگاه قرآن در کلام علی، رویکرد علی در قبال سنت نبوی و عبادت و دعا و تضرع از دیدگاه امام علی، از جمله دیگر مباحث کتاب است.

بیان شیوه‌های درمان مشکلات جسمی و روحی با استفاده از دعاها و تعویذهای شرعی است. نویسنده کتاب، ضمن اشاره به جامعیت دین اسلام، آن را حاوی دستورات متعدد و ارزشمندی برای پیشگیری از بیماری‌ها و درمان آنها می‌داند. وی با استفاده از آیات قرآن و سنت حسنه پیامبر اکرم، 27 شیوه برای پیشگیری و درمان بیماری‌های جسمی و روحی ارائه می‌کند؛ بدین صورت، خاطر نشان می‌سازد که اسلام عزیز، کامل‌ترین دین برای هدایت بشر در ابعاد مختلف زندگی وی می‌باشد.

بیان شیوه‌های درمان مشکلات جسمی و روحی با استفاده از دعاها و تعویذهای شرعی است. نویسنده کتاب، ضمن اشاره به جامعیت دین اسلام، آن را حاوی دستورات متعدد و ارزشمندی برای پیشگیری از بیماری‌ها و درمان آنها می‌داند. وی با استفاده از آیات قرآن و سنت حسنه پیامبر اکرم، 27 شیوه برای پیشگیری و درمان بیماری‌های جسمی و روحی ارائه می‌کند؛ بدین صورت، خاطر نشان می‌سازد که اسلام عزیز، کامل‌ترین دین برای هدایت بشر در ابعاد مختلف زندگی وی می‌باشد.

در خمسون حديث از أحاديث آداب [ اللباب في خمسين حديثًا من أحاديث الآداب ]: اين كتاب كه (اللباب) يعني لب و مغز هر چيز نام دارد و شامل (50) حديث از احاديث آداب است كه برادر خالد بن عبدالرحمن العسكر آنرا جمع آوري كرده، ما آنرا ترجمه كرديم تا بتوان آنها را حفظ نمود، احاديث آن آسان و كوچك است و در زندگي روزمره هر انساني بكار برده مى‏‏شود. از خداوند خواهانم آنرا براي رضا و خشنودي خود قرار دهد، و بر ما و برادر مؤلف اجر و پاداش بسيار عطا فرمايد.

شیوه صحیح تعبیر و تفسیر خواب را با استفاده از آموزه‌های اسلامی شرح می‌دهد. نویسنده در آغاز کتاب، به اهمیت رؤیا در اندیشه و اعتقادات اسلامی پرداخته و با اشاره به نمونه‌های قرآنی و سنت شریف نبوی- صلی الله علیه وسلم- فواید آن را برمی‌شمارد. در بخش بعد، مقدمات کلی و پیش‌نیازهای تعبیر خواب را بیان کرده و انواع سه‌گانه رؤیا و اقسام پنج‌گانه تعبیرکنندگان (معّبرین) را از یکدیگر بازمی‌شناسد و درباره هر یک توضیحات مختصری ارائه می‌دهد. وی در بخش آتی، روش علمی تعبیر و آداب این کار را شرح داده و سپس در بحثی مبسوط، 40 قاعده و اصل مهم برای تفسیر خواب را تشریح می‌کند. او در بخش پایانی کتاب، به رویدادهایی می‌پردازد که فرد در خواب دیده است و آنها را به دو بخش گذشته و حال تقسیم نموده و برای هر یک مثال‌هایی ارائه می‌کند.

دیدگاه شرع اسلام را درباره برداشتن موی ابرو و صورت بیان کرده و به مضرات و آفات بهداشتی و پزشکی‌ای اشاره می‌کند که در نتیجه این کار حاصل می‌شود. نویسنده در آغاز، معنای لُغوی کلمه «النمص» (باریک‌کردن ابرو) را که صراحتاً در روایات از آن نهی شده است، بازگو کرده و اقوال ابن اثیر، نووی، فیروز آبادی، ابن منظور و زمخشری را در این باره نقل می‌کند. وی باریک‌نمودن ابروها را در اسلام جایز نمی‌داند و دو دسته دلیل قرآن و سنت پیامبر را در این زمینه ذکر می‌کند، در بخش سوم کتاب فتاوای علما و دانشمندان بزرگ معاصر را در مورد برداشتن موی ابروها بیان می‌کند و در پایان این عمل را از دیدگاه پزشکی بررسی کرده و اثرات سوء آن را به بدن ذکر می‌کند.

بیان فضایل و شأن شهر مبارک مکه و برخی از احکام اقامت یا سکونت در آن است. نویسنده در فصل نخست و به نقل از حضرت ختمی مرتبت، 12 مورد از فضایلی و ارزش‌های این شهر مقدس را بیان می‌کند. و برخی از احکام ورود و اقامت در آن را بازگو می‌نماید. در ادامه به توصیف ارزش‌های متعدد حجر الاسود، رکن یمانی، حجر، مقام ابراهیم، زمزم، عرفات و منا می‌پردازد. در فصل پایانی، بایدها و نبایدهایی را بیان می‌کند که موظفیم در تجلیل این شهر بدانها پایبند باشیم.