فیتنه‌ی ده‌ركـه‌وتنی ده‌جال
] kurdish – كوردی – كردي [
حاجی ئومێد چرۆستانی
پێداچونه‌وه‌ی: پشتیوان سابیر عه‌زیز
2012 - 1433
﴿ فتنة خروج الدجـال ﴾
« باللغة الكردية »
أوميد عمر علي
مراجعة: بشتيوان صابر عزيز
2012 - 1433
فیتنه‌ی ده‌ركـه‌وتنی ده‌جال
الحمد لله رب العالمین والصلاة والسلام علی نبینا محمد وعلی آله وصحبه وسلم تسلیما كثیرا أبدا إلی یوم القیامة.
خۆشه‌ویستان نیشانه گه‌وره‌كانی ڕۆژی دوایی ئه‌و نیشانانه‌ن كه ئه‌گه‌ر ده‌ركه‌وتن خێرا به‌دوایاندا ڕۆژی دوایی دێت، ئه‌وانیش (ده) نیشانه‌ن، تائێستا هیچیان ده‌رنه‌كه‌وتون، ئیمامی موسلیم له‌صه‌حیحه‌كه‌یدا ڕیوایه‌تی كردووه، له‌فه‌رمووده‌یه‌كی حوذڕه‌یفه‌ی كوری ئوسه‌یده‌وه كه ووتویه‌تی: « اطلع النبي ( صلی الله علیه وسلم ) علينا ونحن نتذاكر، فقال: ما تذاكرون ؟ قالوا: نذكر الساعة. قال: إنها لن تقوم حتى تروا قبلها عشـر آيات : فذكر الدخان والدجال، والدابة، وطلوع الشمس مـن مغربهـا، ونـزول عيسى ابن مريم ( صلی الله علیه وسلم ) ويأجوج ومأجوج، وثلاثة خسوف: خسف بالمشرق وخسف بالمغرب وخسف بجزيرة العرب، وآخر ذلك نار تخرج مـن اليمن تطرد الناس إلى محشرهم » {صحيح مسلم برقم (2901)} واته : پێغه‌مبه‌ر ( صلی الله علیه وسلم ) لامان ده‌ركه‌وت له‌كاتێكدا ئێمه سه‌رگه‌رمی باس وخواست بووین، پێغه‌مبه‌ر ( صلی الله علیه وسلم ) پێی فه‌رمووین : ئه‌وه باس وخواسی چی ئه‌كه‌ن؟ ووتمان : باس وخواس له ڕۆژی دوایی ئه‌كه‌ین، ئه‌ویش فه‌رمووی : ڕۆژی دوایی نایه‌ت هه‌تاوه‌كو پێش هاتنی ده نیشانه ده‌بینن، ئه‌مجا باسی لهم نیشانانه كرد، باسی دووكه‌ڵ، وده‌جال، وئاژه‌ڵه‌كه، وهه‌ڵهاتنی ڕۆژ له‌ڕۆژئاواوه، ودابه‌زینی عیسای كوڕی مه‌ریه‌م (سه‌لامی خوای لێ بێت)، ویه‌ئجوج ومه‌ئجوج، وسێ ڕۆچوون، ڕۆچونێك له ڕۆژهه‌ڵاته‌وه، و ڕۆچونێك له ڕۆژئاواوه، وڕۆچونێك له دوورگه‌ی عه‌ره‌به‌وه، وه كۆتا نیشانه‌یش له‌مانه ئاگرێكه له‌یه‌مه‌نه‌وه ده‌رده‌چــێت، خه‌ڵكی به‌ره‌و جێگای كۆبونه‌وه‌یان ده‌رده‌كرێن ..
ئه‌وه‌یش كه‌زۆربه‌ی لێكۆڵه‌ره‌وه‌ان وئه‌هلی عیلمی له‌سه‌رن ئه‌وه‌یه ئه‌و ده نیشانه گه‌وره‌یه‌ی ڕۆژی دوایی، بریتین له سێ نیشانه له‌گه‌ڵ ئه‌و نیشانانه‌ی كه له‌فه‌رمووده‌كه‌ی حوذه‌یفه‌ی كوڕی ئوسه‌یدا باسكراوه، جگه له‌ئه‌و نیشانه‌ی كه باس له‌سێ رۆچوونه‌كه ده‌كات، هه‌رچه‌ند ئه‌م سێ ڕۆچوونه‌ی زه‌وی بێگومان له نیشانه گه‌وره‌كانی ڕۆژی دوایین، وه‌ك له‌فه‌رمووده‌كه‌دا هاتوون، به‌ڵام له‌پێش ده نیشانه گه‌وره‌كه‌دا ڕووده‌ده‌ن، ئه‌وه‌یشی ته‌واو به‌ڵگه‌یه له‌سه‌ر ئه‌مه مه‌سئه‌له‌یه، ڕێوایه‌تێكی تری حوذه‌یفه‌ی كوڕی ئوسه‌یده كه موسلیم ته‌خریجی كردووه وئه‌و سێ ڕۆچونه‌ی پێش خستووه به‌سه‌ر نیشانه‌كانی تردا، وه‌ك پێغه‌مبه‌ر ( صلی الله علیه وسلم ) فه‌رموویه‌تی : « إن الساعة لا تكون حتى تكون عشر آيات خسف بالمشرق وخسف بالمغرب وخسف في جزيرة العرب والدخان والدجال..... » { صحيح مسلم برقم (2901) } واته : ڕۆژی دوایی نایه‌ت، هه‌تاوه‌كو ده نیشانه هه‌یه نه‌یه‌نه‌دی، ڕۆچوونێك له‌ڕۆژهه‌ڵات و ڕۆچوونێك له ڕۆژئاواوه، وڕۆچوونێك له دوورگه‌ی عه‌ره‌به‌وه، له‌گه‌ڵ دوكه‌ڵ، وده‌جال ... هه‌تاكۆتای فه‌رمووده‌كه هه‌موو نیشانه‌كانی تر باس ده‌كات.
زۆرێك له‌زانایانی ئیسلام له‌سه‌ر ئه‌وه‌ن ئه‌و نیشانانه‌ی كه به‌ڕیز باسكراون و به‌دوای یه‌كدا له‌فه‌رمووده‌كه‌دا هاتوون، به‌ڵگه نییه له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی هه‌ر به‌و ڕیز به‌ندیه ڕوو ده‌ده‌ن، چونكه پاش ته‌حقیق ولێكۆڵینه‌وه‌یان بۆیان ڕوون بووه‌ته‌وه كه یه‌كه‌م نیشانه كه ئه‌حواڵی سه‌ر زه‌وی ده‌گۆڕێت، ده‌ركه‌وتنی ده‌جاله، وه یه‌كه‌م نیشانه‌یه‌كیش كه ئه‌حواڵی ئاسمان ده‌گۆڕێت، هه‌ڵهاتنی ڕۆژه له‌ڕۆژئاواوه، بۆیه ئێمه‌یش لێره‌دا به‌پێویستمان زانی سه‌ره‌تا باس له ده‌ركه‌وتنی ده‌جال بكه‌ین، به‌پشتیوانی خوای گه‌وره له‌جاره‌كانی داهاتوودا هه‌رجاره وباس له‌نیشانه‌یه‌ك ده‌كه‌ین :
دره‌كه‌وتنی ده‌جال
هاتن وده‌ركه‌وتنی ده‌جال یه‌كه‌م نیشانه‌یه له‌نیشانه گه‌وره‌كانی قیامه‌ت، وه ئه‌هلی ئیسلام به‌هه‌موو مه‌زهه‌به‌كانیه‌وه یه‌كڕان له‌سه‌ر ده‌ركه‌وتن وهاتنی ده‌جال (خه‌وارج و موعته‌زیله وجوهمیه) نه‌بێت كه باوه‌ڕیان بهم نیشانه‌یه نییه، ئه‌مانه به‌تایبه‌تی موعته‌زیله وای لێك ده‌ده‌نه‌وه كه ده‌جال هێمایه بۆ شه‌ڕ وخراپه، ئه‌گینا وه‌ك هه‌قیقه‌ت هه‌قیقه‌تی نییه، ئه‌مه‌ش سه‌رچاوه‌ی له‌وه‌وه‌گرتووه كه موعته‌زیله بنه‌مای بیروباوه‌ڕو مه‌زهه‌به‌كه‌یان له‌سه‌ر عه‌قڵ بنیات ناوه، هه‌رشتێك عه‌قڵ په‌سه‌ندی نه‌كات ئه‌وان باوه‌ڕیان پێی نییه، بۆیه هه‌میشه عه‌قڵ پێش ده‌خه‌ن به‌سه‌ر ده‌قه‌كانی قورئان وسوننه‌تدا وباوه‌ڕیان وایه ئه‌گه‌ر خوای گه‌وره قورئانیشی نه‌ناردایه مرۆڤ موكه‌له‌ف بوو به‌خواپه‌رستن، مادام خوا عه‌قڵی پێداوه، بێگومان ئه‌م بۆچوونه‌یان له‌صه‌دا صه‌د پێچه‌وانه‌ی ده‌قه‌كانی قورئان وسوننه‌تن، چونكه عه‌قڵی مرۆڤ تائه‌ندازه‌یه‌ك ده‌رك به شته‌كان ده‌كات پاش ئه‌و ئه‌ندازه مرۆڤ بۆ گه‌شتن به‌نهێنیه‌كان پێویستی به قورئان وسوننه‌تی پێغه‌مبه‌ری خوا هه‌یه ( صلی الله علیه وسلم ) .
ووشه‌ی ده‌جال له‌زمانی عه‌ربیدا به‌مانای شاردنه‌وه‌ی هه‌قیقه‌ت وفڕوفێڵ وگومڕاكردن هاتووه، هه‌ربه‌م شێوه‌یه‌ش، مه‌سیحی ده‌جال بهم ناوه‌وه ناونراوه، چونكه هه‌قیقه‌تی ئاینی ڕاسته‌قینه‌ی خوای گه‌وره له‌خه‌ڵكی ده‌شارێته‌وه وفڕوفێڵیان لێ ده‌كات وپاشان گومڕاشیان ده‌كات.
ئه‌م ده‌جاله پیاوێكه له‌نه‌وه‌ی ئاده‌مه وله‌كۆتای دونیادا ده‌رده‌كه‌وێت، له‌نێو چاوانى نووسراوه ( ك ف ر) واته : كوفر و بێباوه‌ڕی، هه‌موو موسڵمانێك ده‌یخوێنێته‌وه، چاوێكى كوێره ـ چاوی لاى راستى ـ وه‌ك ترێ هه‌ڵتۆقیوه، خه‌ڵكێكی زۆر تووشی خراپه وخراپه‌كاری ده‌بن به‌هۆی ئه‌وه و هه‌ڵیان ده‌خه‌ڵه‌تێنێت وله‌سه‌ر ڕێگای ڕاست لایان ده‌دات، خوای گه‌وره هه‌ندێك شتی له‌ڕاده‌به‌رده‌ری توانای مرۆڤی ده‌داتێ وله‌سه‌ر ده‌ستی ڕووده‌دات، ئه‌م ده‌جاله بانگه‌شه‌ی په‌روه‌ردگاریه‌تی ده‌كات، به‌ڵام ئه‌م بانگه‌شه پڕووپوچه‌ی باوه‌ڕداران پێی هه‌ڵناخه‌ڵه‌تێن، شایانی باسه ده‌چێته هه‌موو كون وقوشبنێكی دونیا مه‌ككه ومه‌دینه نه‌بێت، به‌هه‌شت و دۆزه‌خی له‌گه‌ڵ خۆی پێیه، دۆزه‌خه‌كه‌ی به‌هه‌شته و به‌هه‌شته‌كه‌یشی دۆزه‌خه .
له‌صه‌حیحی بوخاری وموسلیمیشدا هاتووه، كه عبد الله ی كوڕی عومه‌ر (خوایان لێ ڕزای بێت) ئه‌ڵێت : « قام رسول الله ( صلی الله علیه وسلم ) في الناس فـأثنى على الله بما هو أهله ثم ذكر الدجال فقال: إني أنذركموه وما من نبي إلا قد أنذره قومه لقد أنذره نوح قومه ولكن سأقول لكم فيه قولا لم يقله نبي لقومه تعلمون أنه أعور، وأن الله ليس بأعور » { صحيح البخاري برقم (3057) ، وصحيح مسلم برقم (169) ، واللفظ للبخاري } واته : پێغه‌مبه‌ر ( صلی الله علیه وسلم ) له‌ناو خه‌ڵكدا هه‌ستایه‌وه وبه‌و شێوه‌یه شایسته بێت سوپاس وستایشی خوای گه‌وره‌ی كرد، پاشان باسی ده‌جالی كرد، فه‌رمووی : من له‌ده‌جال ئاگادارتان ده‌كه‌مه‌وه وده‌تانترسێنم لێی، وه هیچ پێغه‌مبه‌رێك نه‌هاتووه ئیلا گه‌له‌كه‌ی ئاگاداركردوه‌ته‌وه له‌مه‌ترسی ده‌جال، نوح گه‌له‌كه‌ی له‌مه‌ترسی ده‌جال ئاگاداركرده‌وه، به‌ڵام من شتێكتان پێ ده‌ڵێم كه‌هیچ پێغه‌مبه‌رێك نه‌یوتوه به‌گه‌له‌كه‌ی، ئایا ده‌زانن كه ده‌جال یه‌كچاوه، وه خوای گه‌وره یه‌كچاو نییه (پێغه‌مبه‌ر ﷺ ئه‌مه‌ی بۆیه فه‌رموو، چونكه ده‌جال بانگه‌شه‌ی خوایه‌تی ده‌كات وه‌ك ئاماژه‌مان پێدا، بۆ ئه‌وه‌یشی كه‌س بروای پێ نه‌كات كه خوایه، فه‌رمووی ئه‌و یه‌كچاوی هه‌یه و خوای گه‌وره یه‌كچاو نییه) .
پێغه‌مبه‌ر ( صلی الله علیه وسلم ) ده‌فه‌رموێت: « مَا بَيْنَ خَلْقِ آدَمَ إِلَى قِيَامِ السَّاعَةِ أَمْرٌ أَكْبَرُ مِنْ الدَّجَّالِ » { رواه مسلم } واته: له‌وه‌ته‌ی خوای گه‌وره ئاده‌میه دروست كردووه تا قیامه‌ت له فیتنه‌ى ده‌جال گه‌وره‌ترو خراپتر نییه .
بانگى خه‌ڵكى ده‌كات كه‌باوه‌ڕی پێ بكه‌ن، دواى ئه‌وه‌ى به درۆى ده‌خه‌نه‌وه، ئه‌ویش ده‌رِوات به‌ڵام پاره وماڵه‌كه‌یان دواى ده‌جال ده‌كه‌وێت وخه‌ڵكی به‌بێ ماڵ وسامان ده‌مێننه‌وه، دواتر هه‌ر ده‌جال ده‌چێت بۆ لاى قه‌ومێكى ترو بانگیان ده‌كات و باوه‌رِى پێده‌هێنن و ئه‌ویش فه‌رمان به ئاسمان ده‌كات باران ده‌بارێت و فه‌رمان به زه‌وى ده‌كات گیا ده‌رِوێنێت، كاتێك دێت ئاو وئاگرى له‌گه‌ڵدایه و ئاوه‌كه‌ى ئاگره‌و ئاگره‌كه‌ى ئاوێكى سارده، جا له سه‌ر هه‌موو موسڵمانێك پێویسته په‌نا بگرێت به خودا له دواى هه‌موو نوێژێك ـ دوعایه‌كى سوننه‌ت هه‌یه كه له دواى ته‌حیات ده‌خونێنرێت بۆ ئه‌وه‌ی خوای گه‌وره په‌نامان بدات له‌شه‌ڕ و فیتنه وبه‌ڵاو موصیبه‌ته‌كانی ـ هه‌روه‌ها له‌پێناو خۆ پاراستن له‌ده‌جال پێغه‌مبه‌ری خودا ( صلی الله علیه وسلم ) فێری كردووین كه سه‌ره‌تاى سوره‌تى (الكهف) بخوێنين ئه‌گه‌ر كه‌وتینه ئه‌و زه‌مانه‌وه، هه‌روه‌ها هه‌وڵى خۆلادان بدات بۆ ئه‌وه‌ى له فیتنه‌ى به‌دوور بێت، پێغه‌مبه‌ر ( صلی الله علیه وسلم ) ده‌فه‌رموێت: « مَنْ سَمِعَ بِالدَّجَّالِ فَلْيَنْأَ عَنْهُ، فَوَ الله إِنَّ الرَّجُلَ لَيَأْتِيهِ وَهُوَ يَحْسِبُ أَنَّهُ مُؤْمِنٌ فَيَتَّبعَهُ مِمَّا يَبْعَثُ بِهِ مِنْ الشُّبُهَاتِ » { رواه أبوداود } واته: هه‌ركه‌س باسی هاتنى ده‌جالى بیست با خۆى لێ لادات، سوێند به خوا كه‌سانێك ده‌چن بۆ لاى ـ ره‌نگه بۆ شه‌رِكردن بێت ـ وا ده‌زانن ئیماندارن، به‌ڵام شوێنى ده‌كه‌ون به هۆى ئه‌و هه‌موو فڕوفێڵ و شوبهانه‌ى كه هه‌یه‌تى.
ده‌جال (چل) رۆژ له‌سه‌ر زه‌وییدا ده‌مێنێته‌وه، رۆژى یه‌كه‌مى به ساڵێك، و دووه‌مى به‌مانگێك، وسێیه‌مى هه‌فته‌یه‌كه‌و رۆژه‌كانى ترى وه‌ك رۆژى ئاسایی وان، وه‌ك لهم فه‌رمووده‌یه‌دا هاتووه : عن نواس بن سمعان (رضي الله عنه) قال : قلنا : يا رسول الله وما لبثه في الأرض ؟قال : « أربعون يوما يوم كسنه ويوم كشهر ويوم كجمعه وسائر أيامه كأيامكم، قلنا يا رسول الله فذلك اليوم الذي كسنه أتكفينا فيه صلاة يوم ؟قال :لا اقدروا له قدره » {رواه مسلم } واته : ووتمان ئه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا چه‌ندێك له‌سه‌ر زه‌وی ده‌مێنێته‌وه ؟ فه‌رمووی : چل ڕۆژ، ڕۆژی یه‌كه‌م به‌ئه‌ندازه‌ی ساڵێك ده‌بێت، ڕۆژی دووه‌میشی به‌ئه‌ندازه‌ی مانگێك ده‌بێت، ڕۆژی سێهه‌میشی به‌ئه‌ندازه‌ی هه‌فته‌یه‌ك ده‌بێت، ئیتر ڕۆژه‌كانی تری وه‌ك ڕۆژه‌كانی خۆتان وایه، ئه‌مجا ووتمان : ئه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا ئه‌و ڕۆژه‌ی به‌ئه‌ندازه‌ی ساڵێك ده‌بێت هێنده به‌سه وه‌ك ڕۆژێكی ئاسایی تێیدا نوێژ بكه‌ین ؟ فه‌رمووی : نه‌خێر به‌ڵكو خۆتان ده‌بێت ئه‌ندازه‌ی ڕۆژه‌كانتان دیاری بكه‌ن وله‌و ئه‌ندازه‌یه‌دا پێنج نوێژه‌كه‌ی تێدا بكه‌ن، واته : له‌هه‌ر بیست وچوار كاتژمێرێكدا پێنج نوێژ بكه‌ن .
هه‌موو شارو جێگایه‌كیش ده‌گه‌رِێت جگه له مه‌ككه‌و مه‌دینه نه‌بێت، وه‌ك لهم فه‌رمووده‌یه‌دا هاتووه :
«عن أبا سعيد الخدري قال حدثنا رسول الله صلى الله عليه وسلم يوما حديثا طويلا عن الدجال فكان فيما حدثنا قال يأتي وهو محرم عليه أن يدخل نقاب المدينة فينتهي إلى بعض السباخ التي تلي المدينة فيخرج إليه يومئذ رجل هو خير الناس أو من خير الناس فيقول له أشهد أنك الدجال الذي حدثنا رسول الله صلى الله عليه وسلم حديثه فيقول الدجال أرأيتم إن قتلت هذا ثم أحييته أتشكون في الأمر فيقولون لا قال فيقتله ثم يحييه فيقول حين يحييه والله ما كنت فيك قط أشد بصيرة مني الآن قال فيريد الدجال أن يقتله فلا يسلط عليه » {صحیح مسلم 2938} واته : ئه‌بو سه‌عیدی خودری (خوای لێ ڕازی بێت) ده‌گێڕێته‌وه وده‌ڵیت : ڕۆژێكیان پێغه‌مبه‌ری خودا (صلی الله علیه وسلم) فه‌رمووده‌یه‌كی دورودرێژی له‌باره‌ی ده‌جاله‌وه بۆ باسكردین، له‌وه‌ی كه باسی كرد بۆمان، ئه‌وه بوو فه‌رمووی : ده‌جال دێت به‌ڵام خوای گه‌وره قه‌ده‌غه‌ی كردووه بتوانێت بێته ناو مه‌دینه‌وه دێت تا ده‌گاته قه‌راغی شار، له‌و ڕۆژه‌دا پیاوێك بۆی ده‌رده‌چێت كه باشترین وچاكترین كه‌سه، ده‌ڕوات بۆلای ده‌جال و پێی ده‌ڵێ : شاهیدی ده‌ده‌م كه تۆ ده‌جالی درۆزنیت، ئه‌مجا ده‌جال به‌خه‌ڵك ده‌ڵیت ئایا من ئه‌گه‌ر ئه‌م پیاوه بكوژم وپاشان زیندووی بكه‌مه‌وه هیچ گومانێكتان لا ده‌مێنێت كه من خوای ئێوه‌م ؟ خه‌ڵكه‌كه ده‌ڵین : نه‌خێر، ئه‌مجا ده‌جال پیاوه‌كه ده‌كوژێت وپاشان زیندوویشی ده‌كاته‌وه، له‌و كاته‌ی كه پیاوه‌كه زیندوو ده‌كاته‌وه، ئه‌و كه‌سه پێی ده‌ڵێت : والله ی ئێستا زیاتر دڵنیا بووم له‌وه‌ی كه ( تۆ ده‌جالی درۆزنیت و خوا نیت) ئه‌مجا ده‌جال ده‌یه‌ویت بیكوژێت به‌یه‌كجاری به‌ڵام ناتوانێت ..
وه ده‌بێت ئه‌وه‌ش بزانین كه هیچ پێغه‌مبه‌رێك نه‌هاتووه ئیلا قه‌وم گه‌له‌كه‌ی ترساندوه له‌شوێن كه‌وتنی ده‌جالی درۆزنی یه‌كچاو، وه‌ك ئه‌نه‌سی كوڕی مالیك ( خوای لێ ڕازی بێت ) فه‌رمووده‌یه‌كی له‌پێغه‌مبه‌ری خوداوه (صلی الله علیه وسلم ) گێڕاوه‌ته‌وه كه فه‌رموویه‌تی « ما بُعِث نبيٌ إلا أنذر أمَّـته الأعورَ الكذاب» { رواه البخاري } .
هه‌ر باره‌ی ده‌جاله‌وه ئه‌م فه‌رمووده‌ی صه‌حیحه هاتووه، كه حه‌فتا هه‌زار له جوله‌كه‌ی خه‌ڵكی ئه‌صبه‌هان شوێنی ده‌كه‌ون وده‌بنه پاڵشت و پشتیوانی : عن أنس بن مالك (رضي الله عنه) أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال يتبع الدجال من يهود أصبهان سبعون ألفا ..{صحیح مسلم برقم 2944} واته : حه‌فتا هه‌زار له‌جوله‌كه‌ی ئه‌صبه‌هان شوێن ده‌جال ده‌كه‌ون .
ئه‌وه‌یش زۆر به‌لامه‌وه گرنگه لهم دوایه‌وه باسی بكه‌ین فه‌رمووده‌یه‌كی به‌ناوبانگه كه‌له‌صه‌حیحی موسلیمدا هاتووه، ومه‌شهوره به‌فه‌رمووده‌كه‌ی ته‌میمی داری :
عن فاطمة بنت قيس أخت الضحاك بن قيس ـ وكانت من المهاجرات الأُول ـ : سمعت نداء المنادي ( منادي رسول اللّه ) ينادي : الصلاة جامعة ، فخرجت إلى المسجد فصلّيت مع رسول اللّه ، فكنت في صف النساء التي تلي ظهور القوم فلما قضى رسول اللّه صلاته جلس على المنبر وهو يضحك ، فقال : ليلزم كلّ إنسان مصلاّه.ثمّ قال : أتدرون لم جمعتكم؟ قالوا : اللّه ورسوله أعلم. قال : إنّي واللّه ما جمعتكم لرغبة ولا لرهبة ، ولكن جمعتكم لأنّ تميماً الداري كان رجلاً نصرانياً فجاء فبايع وأسلم وحدّثني حديثاً وافق الذي كنت أُحدثكم عن مسيح الدجال ، حدّثني أنّه ركب في سفينة بحرية مع ثلاثين رجلاً من لخم وجذام فلعب بهم الموج شهراً في البحر ، ثمّ أرفئوا إلى جزيرة في البحر حتى مغرب الشمس، فجلسوا في أقرب السفينة فدخلوا الجزيرة فلقيتهم دابة أهلب كثير الشعر لا يدرون ما قبله من دبره من كثرة الشعر ، فقالوا : ويلك ما أنت؟ فقالت : أنا الجسّاسة. قالوا : وما الجسّاسة؟ قالت : أيّها القوم انطلقوا إلى هذا الرجل في الدير فإنّه إلى خبركم بالأشواق. قال : لما سمّت لنا رجلاً فزعنا منها أن تكون شيطانة. قال : فانطلقنا سراعاً حتى دخلنا الدير ، فإذا فيه أعظم إنسان رأيناه قط خلقاً وأشده وثاقاً ، مجموعة يداه إلى عنقه ما بين ركبتيه إلى كعبيه بالحديد ، قلنا : ويلك ما أنت؟ قال : قد قدرتم على خبري فأخبروني ما أنتم؟ قالوا : نحن أُناس من العرب ركبنا في سفينة بحرية فصادفنا البحر حين اغتلم ، فلعب بنا الموج شهراً ثمّ أرفأنا إلى جزيرتك هذه ، فجلسنا في أقربها ، فدخلنا الجزيرة فلقيتنا دابة أهلب كثير الشعر لا يدرى ما قبله من دبره من كثرة الشعر. فقلنا : ويلك ما أنت؟ قالت : أنا الجسّاسة. قلنا : وما الجسّاسة؟ قالت : اعمدوا إلى هذا الرجل في الدير فإنّه إلى خبركم بالأشواق ، فأقبلنا إليك سراعاً وفزعنا منها ولم نأمن أن تكون شيطانة. فقال : أخبروني عن نخل بيسان. قلنا : عن أي شأنها تستخبر؟ قال : أسألكم عن نخلها هل يثمر؟ قلنا له : نعم. قال : أمّا إنّه يوشك أن لا يثمر. قال : أخبروني عن بحيرة الطبرية. قلنا : عن أي شأنها تستخبر؟ قال : هل فيها ماء؟ قالوا : هي كثيرة الماء. قال : أما إنّ ماءها يوشك أن يذهب. قال : أخبروني عن عين زغر. قالوا : عن أي شأنها تستخبر؟ قال : هل في العين ماء وهل يزرع أهلها بماء العين؟ قلنا له : نعم هي كثيرة الماء وأهلها يزرعون من مائها. قال : أخبروني عن نبي الأُميّين ما فعل؟ قالوا : قد خرج من مكة ونزل يثرب. قال : أقاتله العرب؟ قلنا : نعم. قال : كيف صنع بهم؟فأخبرناه أنّه قد ظهر على من يليه من العرب وأطاعوه. قال لهم : قد كان ذلك؟ قلنا : نعم. أما إنّ ذاك خير لهم أن يطيعوه وإنّي مخبركم عنّي إنّي أنا المسيح وإنّي أوشك أن يؤذن لي في الخروج ، فأخرج فأسير في الأرض ، فلا أدع قرية إلاّ هبطتها في أربعين ليلة غير مكة وطيبة فهما محرّمتان عليّ كلتاهما ، كلما أردت أن أدخل واحدة أو واحداً منهما استقبلني ملك بيده السيف صلتاً يصدني عنها وإنّ على كل نقب منها ملائكة يحرسونها. قالت : قال رسول اللّه ( صلى الله عليه وسلم ) : وطعن بمخصرته في المنبر هذه طيبة ، هذه طيبة ، هذه طيبة ، يعني : المدينة ، ألا هل كنت حدّثتكم ذلك؟ فقال الناس : نعم ، فإنّه أعجبني حديث تميم إنّه وافق الذي كنت أحدثكم عنه وعن المدينة ومكة ألا إنّه في بحر الشام أو بحر اليمن لا بل من قبل المشرق ما هو من قبل المشرق ما هو من قبل المشرق ، ما هو. وأومأ بيده إلى المشرق. قالت : فحفظت هذا من رسول اللّه ( صلى الله عليه وسلم ) {رواه مسلم} .
واته : فاطمه‌ی كچی قه‌یس (خوای لێ ڕازی بێت) كه خوشكي ضه‌حاكي كوڕی قه‌یسه، یه‌كێك بوو له‌و ئافره‌تانه‌ی كه له‌سه‌ره‌تای كۆچه‌وه كۆچی كردووه بۆ مه‌دینه ده‌گێڕێته‌وه وده‌ڵێت : گوێم له‌بانگبێژێكی پێغه‌مبه‌ری خوا (صلی الله علیه وسلم) بوو هاواری ده‌كرد (الصلاة جامعة) بۆ ئه‌وه‌ی كۆ ببنه‌وه بۆ نوێژ كردن، (فاطمه) ده‌ڵیت منیش ڕۆشتمه ده‌ره‌وه بۆ مزگه‌وت، له‌ڕیزی ئافره‌ته‌كان كه ده‌كه‌وته دوای ڕیزی پیاوانه‌وه نوێژم له‌پشتی پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم) ــه‌وه كرد، كاتێك پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم) له‌نوێژ بوویه‌وه، به‌پێكه‌نینه‌وه سه‌ركه‌وته سه‌ر مینبه‌ره‌كه‌ی وفه‌رمووی هه‌موو كه‌س با له‌جێگا نوێژه‌كه‌ی خۆی دانیشێت، ئه‌مجا دیسانه فه‌رموویه‌وه : ئایا ده‌زانن بۆچی من ئێوه‌م كۆكردوه‌ته‌وه ؟ ئه‌وانیش وتیان : خوا و پێغه‌مبه‌ره‌كه‌ی باشتر ده‌زانن، پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم) فه‌رمووی : ئه‌ی خه‌ڵكینه من بۆ ئه‌وه كۆم نه‌كردونه‌ته‌وه بتان ترسێنم یان دڵتان خۆش بكه‌م وموژده‌تان بده‌مێ، به‌ڵام ته‌میمی داری كه پیاوێكی نه‌صرانی بوو موسڵمان بووه و به‌یعه‌تی پێداووم و به‌سه‌رهاتێكی بۆ گێراومه‌ته‌وه، ڕێك وه‌ك ئه‌و باسه‌یه كه من پێشتر له‌باره‌ی ده‌جاله‌وه بۆم باسكردوون، بۆی باسكردم كه خۆی له‌گه‌ڵ سی پیاوی هۆزی (له‌خم و جه‌ذام) سواری كه‌شتی بوون وچوون به‌ناو ده‌ریادا، شه‌پۆلی ده‌ریا یه‌ك مانگی ته‌واو هه‌ڵی پێچان وداوونی به‌ملاولادا ویاری پێكردوون، پاشان له‌كاتی ڕۆژئاوا بوون به‌لای دوورگه‌یه‌ك له‌دوورگه‌كانی ده‌ریادا كه‌ناری داوون، له‌نزیك كه‌شتیه‌كه‌یانه‌وه دانیشتوون ودواتر چوونه‌ته ناو دوورگه‌كه‌وه‌وه، كاتێك له‌دوورگه‌كه دابه‌زین ئاژه‌ڵێكیان بینی له‌زۆری مووه‌كانی سه‌ری وقونی له‌یه‌ك جودا نه‌ده‌كرایه‌وه، ووتیان : وای تۆ كێیت ؟ ئاژه‌ڵه‌كه‌ش له‌وه‌ڵامدا ووتی : من جه‌ساسه‌م، ووتیان : جه‌ساسه كێیه، ئه‌ویش له‌وه‌ڵامدا ووتی : ئه‌ی خه‌ڵكینه بچن بۆ لای ئه‌و پیاوه له‌وپه‌رستگایه (په‌رستگای جوله‌كه) ئه‌و زۆر تامه‌زرۆی هه‌واڵی ئێوه‌یه، (ته‌میمی داری) ئه‌ڵێت : كاتێك ناوی پیاوێكی هێنا ترساین كه شه‌یتانێك بێت، ئه‌وه‌بوو به‌په‌له ڕۆشتین و چووینه ناو په‌رستگاكه‌وه، پیاوێكمان بینی له‌وه‌و پێش هه‌رگیز پیاوێكی به‌و شێوه گه‌وره‌مان نه‌بینی بوو، هه‌ردوو ده‌ستی كۆت كرابوون به‌گه‌ردنیه‌وه، له ئه‌ژنۆشیه‌وه تا پێكانی كۆت وزنجیر كرابوو، ئه‌ڵێت : ووتمان وای بۆ تۆ، ئه‌وه تۆ كێیت ؟ ئه‌ویش ووتی : تازه ئێوه به‌هه‌واڵی منتان زانی، ئه‌ی ئێوه كێن ؟ ووتمان ئێمه هۆزێكین له‌عه‌ره‌ب سواری كه‌شتی بوونی و به‌ناو ده‌ریادا ڕۆشتین، ئه‌وه بوو شه‌پۆلی ده‌ریا یه‌ك مانگی به‌ملاولادا هێناینی وبردینی تا لهم دوورگه‌یه‌ی تۆ گیرساینه‌وه، له‌نزیك كه‌شتیه‌كه‌مانه‌وه دانیشتین ودواتر هاتینه ناو دوورگه‌كه‌وه‌وه، كاتێك له‌دوورگه‌كه دابه‌زین ئاژه‌ڵێكمان بینی له‌زۆری مووی سه‌ری وقونی له‌یه‌ك جودا نه‌ده‌كرایه‌وه، ووتمان : وای بۆ تۆ، تۆ كێیت ؟ ئاژه‌ڵه‌كه‌ش له‌وه‌ڵامدا ووتی : من جه‌ساسه‌م، ووتمان : جه‌ساسه كێیه، ئه‌ویش له‌وه‌ڵامدا ووتی : ئه‌ی خه‌ڵكینه بچن بۆ لای ئه‌و پیاوه له‌و په‌رستگایه، ئه‌و زۆر تامه‌زرۆی هه‌واڵی ئێوه‌یه، ئێمه‌ش به په‌له هاتین بۆلای تۆ، دڵنیاش نه‌بوین له‌وه‌ی ئه‌و شه‌یتان نییه، ئه‌مجا ئه‌و كابرا كۆت وبه‌ندكراوه ووتی پێیان : هه‌والێ دارخورماكانی بێسانم بده‌نێ، (ته‌میمی داری) ده‌ڵیت : ووتمان : له‌باره‌ی چیه‌وه پرسیارمان لێ ده‌كه‌یت ؟ ووتی : له‌باره‌ی دارخورماكانیه‌وه ئه‌پرسم ئایا تا ئێستاش هه‌ر به‌ر ده‌گرن ؟ ووتمان پێی : به‌ڵێ، ئه‌ویش ووتی : پێ ده‌چێت له‌مه‌ودوا ئیتر به‌رنه‌گرن، ئه‌مجا ووتی : له‌باره‌ی ده‌ریاچه‌ی طه‌به‌ریه‌وه هه‌واڵم بده‌نێ، ووتمان له‌باره‌ی چی شتێكیه‌وه ده‌پرسیت ؟ ئه‌ویش ووتی : ئایا ئاوی تێدایه ؟ ووتمان : به‌ڵێ ئاوی زۆره، ئه‌مجا ووتی : پێ ده‌چێت ئاوه‌كه‌ی نه‌مێنێت، پاشان ووتی : هه‌واڵم له‌باره‌ی كانیاوی زه‌غه‌ره‌وه بده‌نێ، ووتیان : له‌باره‌ی چیه‌وه ئه‌پرسیت ؟ ووتی : ئایا كانیاوه‌كه ئاوی ماوه؟ ئایا خه‌ڵكی هه‌ر به‌ئاوی ئه‌و كشتوكاڵ ئه‌كه‌ن ؟ ووتمان : به‌ڵی ئاوی زۆره، تا ئێستاش خه‌ڵكی هه‌ر به‌و ئاوه كشتوكاڵ ده‌كه‌ن، ئه‌مجا ووتی : له‌باره‌ی پێغه‌مبه‌ری نه‌خوێنه‌وارانه‌وه هه‌واڵم بده‌نێ چی كردوه، پێمان ووت : له‌مه‌ككه ده‌رچووه و ئێستا له یه‌ثربه (واته له‌مه‌دینه‌یه)، دواتر ووتی : ئایا عه‌ره‌ب له‌گه‌ڵیدا جه‌نگان؟ ووتمان : به‌ڵێ، ئه‌ویش ووتی : ئه‌ی ئه‌و چی له‌گه‌ڵدا كردن؟ ووتمان : سه‌ركه‌وت به‌سه‌ر عه‌ره‌به‌كاندا وسه‌ره‌نجام گوێڕایه‌ڵی بوون، پاشان ووتی : ده‌ی هه‌روا بوو ؟ ووتمان پێی : به‌لێ، ئه‌مجا ئه‌و ووتی : ئه‌مه‌ی كه گوێڕایه‌ڵیان كردووه بۆ ئه‌وان زۆر باش بووه، ئایا شتێكتان پێ بڵێم له‌باره‌ی خۆمه‌وه؟ من مه‌سیحم (واته مه‌سیحی ده‌جال) زۆر نزیكه كه ڕێگام پێ بدرێت ده‌رچم لێره وه‌ده‌ركه‌ووم، ده‌رده‌چم لێره وبه‌سه‌ر زه‌ویدا ده‌گه‌ڕێم وله‌ماوه‌ی چل شه‌ودا هیچ گوندێكی ئه‌م سه‌ر زه‌وی نیه نه‌چم تێی، مه‌ككه و طیبه نه‌بێت ئه‌وان له‌سه‌ر من حه‌رام و قه‌ده‌غه‌كراوون، چونكه هه‌ركاتێك ده‌مه‌وێت بچمه ناو یه‌كێكیانه‌وه، ئه‌وا خێرا فریشته‌یه‌ك به‌شمشێڕێكه‌وه بۆم دێت و ڕووبه‌ڕووم ده‌بێته‌وه، له‌سه‌ر هه‌موو ڕێگایه‌كی ئه‌و شاره وه‌ستاوون پاسه‌وانی ده‌كه‌ن، (فاطمه‌ی كچی قه‌یس) كه فه‌رمووده‌كه دده‌گێڕێته‌وه ده‌ڵێت : پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم) لهم كاته‌دا به‌و گۆچانه‌ی كه‌به‌ده‌ستیه‌وه بوو كێشای به‌مینبه‌ره‌كه‌یدا وفه‌رمووی : ئائه‌مه طه‌یبه‌یه، ئائه‌مه طیبه‌یه، ئائه‌مه طیبه‌یه، مه‌به‌ستی پێی مه‌دینه بوو، به‌خه‌ڵكه‌كه‌ی فه‌رموو : ئایا من پێشتر ئه‌مه‌م بۆ باس نه‌كردوون؟ خه‌ڵكه‌كه‌ش ووتیان : به‌ڵێ بۆت باسكردووین، ئه‌مجا فه‌رمووی : ئه‌م به‌سه‌رهاته‌ی ته‌میمم به‌لامه‌وه سه‌رسوڕهێنه‌ر بوو، چونكه ئه‌وه‌ی ئه‌و باسی كرد، ڕێك پڕاوپڕ وه‌ك ئه‌وه وابوو كه من بۆم باسكردبوون، وه ئه‌وه‌ی باسم كردبوو له‌باره‌ی مه‌ككه ومه‌دینه‌وه، ئه‌وه‌ش كه ده‌جال لای ده‌ریای شام یان ده‌ریای یه‌مه‌نه‌وه بێت نه‌خێر وانیه، به‌ڵكو ئه‌و له لای ڕۆژهه‌ڵاته‌وه دێت، له لای ڕۆژهه‌ڵاته‌وه دێت، له لای ڕۆژهه‌ڵاته‌وه دێت، لهم كاته‌دا به‌ده‌ستی ئاماژه‌ی بۆ ڕۆژهه‌ڵات كرد، له‌كۆتاییدا فاطمه ده‌ڵێت : ئائه‌مه‌م له پێغه‌مبه‌ری خواوه (صلی الله علیه وسلم) له‌به‌ر كردووه .
له‌كۆتاییدا ده‌پرسین ئه‌ی باشه كۆتایی ده‌جال چۆن ده‌بێت؟ كۆتای ده‌جال به‌وه دێت ، دواى ئــه‌وه‌ی حــه‌زره‌تی عیسى ( عليه السلام ) داده‌به‌زێت، به‌فه‌رمانی خوای گه‌وره ده‌یكوژێت وله‌ناوی ده‌بات، وه‌ك لهم فه‌رمووده‌یه‌دا هاتووه :
عبد الله ی كوڕی عه‌مری كوڕی عاصه (خوایان لێ ڕازی بێت) له پێغه‌مبه‌ره‌وه ﷺ ئه‌گێڕێته‌وه وئیمامی موسلیم له‌صه‌حیحه‌كه‌یدا ڕیوایه‌تی كردووه، كه پێغه‌مبه‌ر ﷺ ده‌فه‌رموێت : « يخرج الدجال في أمـتي فيمكث أربعين لا أدري أربعين يوما أو أربعين شهرا أو أربعين عاما فيبعث الله عيسى ابن مريم كأنه عروة بن مسعود فيطلبه فيهلكه ..... الحدیث » {صحيح مسلم برقم (2940)} واته : له‌ناو ئوممه‌ته‌كه‌مدا ده‌جاڵ ده‌رده‌كه‌وێت، وچل ڕۆژ ده‌مێنێته‌وه، نازانم چل ڕۆژه یان چل مانگه یان چل ساڵه، خوای گه‌وره عیاسی كوڕی مه‌ریه‌م ده‌نێرێت، وه‌ك عروه‌ی كوڕی مه‌سعود وایه، كاره‌كانی به‌تاڵ ده‌كاته‌وه وپاشانیش له‌ناوی ده‌بات.
خوای گه‌وره هه‌موومان له‌فیتنه وئاژاوه‌ی ده‌جال بپارێزێت.