خلافت راشده

زندگی ساده و بی‌پیرایه خلفای راشدین را به تصویر می‌کشد. نویسنده می‌کوشد تا با شرح فضایل اخلاقی این بزرگواران، زندگی پر برکت‌شان را به عنوان الگوهایی شایسته برای مسلمانان مطرح نماید و روابط دوستانه و صمیمانه میان آنها را خاطر نشان سازد. وی با اشاره به حکایت‌های متعدد تاریخی، نشان می‌دهد که این صحابه بزرگوار هیچگاه خواهان مقام و منصب نبوده و همواره دغدغه دیانت و امانتداری داشتند. همچنین، سادگی در سبک زندگی و خوراک و پوشاک آنان را به عنوان دلایل دیگری بر شأن و فضیلتشان توضیح می‌دهد.

پژوهشی است مستدل و مبسوط در چهار جلد در اثبات حقانیت خلافت ابوبکر و عمر و عثمان و بیان فضایل و مکارم اخلاقی آنان. نویسنده در آغاز کتاب با اشاره به تحرکات و سم‌پاشی‌های روحانیون شیعه در مورد عقاید و افکار اهل سنت، به ویژه در زمینه خلفای اربعه، هدف از نگارش این اثر را تنویر افکار و بیان حقایق دینی و تاریخی می‌داند و معتقد است تا این مسئله حل نشود، سایر امور دینی نیز معطل و بلاتکلیف خواهند بود. وی بحث را با خلافت عامّه و تعاریف و مفاهیم آن آغاز و سپس خلافتِ خاصّه و ویژگی‌ها و احکام آن را بیان می‌کند. در ادامه به تفسیر آیاتی می‌پردازد که برخلافت خلفا دلالت دارند و پس از آن، شروط مورد نیاز برای احراز این منصب را با استفاده از آیات قرآن کریم و احادیث نبوی شرح می‌دهد. بیانِ فتنه‌هایی که پیامبر اکرم وقوع آنها را پیش‌بینی کرده بودند موضوع فصل بعدی کتاب است. جلد دوم کتاب، با عمومات قرآن، و تعریضاتی آغاز می‌شود که بر صفاتِ خلافت خاصه و فضایل و سوابق خلفا دلالت دارند؛ همچنین، آیاتی که سبب نزول آنها خلفاء بودند شرح و تفسیر می‌شوند. در ادامه، دلایل عقلی متعددی را عرضه می‌کند که خلافت خلفاء را عقلاً و منطقاً اثبات می‌کنند و در فصل بعد، فضل و برتری شیخین (ابوبکر و عمر) را بر دیگر اصحاب پیامبر با ذکر ادلة عقلی و نقلی نشان می‌دهد. در جلد سوم کتاب، ابتدا حکایت هایی در باره زندگی خلفا و بزرگ‌منشی‌های آنان نقل شده و آنگاه، روایت‌های تاریخی را در کتاب‌های گوناگون در باره آنان ذکر می‌کند. آغاز جلد چهارم، شرح مقامات و حالات عرفانی عمر بن خطاب است ونقل‌هایی که از وی در کتاب‌های صوفیه آمده است. سپس به جملات گفتار و خطبه‌های نقل‌شده از خلیفه دوم پرداخته و دیدگاه‌های او را در مورد مسایل گوناگون دیتی و اخلاقی بیان می‌کند. نویسنده در فصل بعد، به سعی و جهد عمر در نقل روایات از حضرت رسول اشاره کرده و سپس حالات معنوی و عرفانی او را در موقعیت‌های مختلف بازگو می‌کند. دیگر موضوعات این جلد عبارت‌اند از: اخلاص در عمل در زندگی عمر، تلاش برای تربیت مؤمنین به شیوة پیامبر و مداومت وی بر علم‌آموزی و دانش‌اندوزی.

بیان فضایل و بزرگ‌منشی‌های ابوبکر صدیق و استحقاق وی برای جانشینی پیامبر اکرم است. نویسنده، مبنای کار خود را کتاب «منهاج السنة النبویه» اثر شیخ الاسلام ابن تیمیه قرار داده و اکثر اقوال او را در کتابش ذکر کرده است. وی در این اثر به آیات قرآن، احادیث صحیح نبوی و اقوال بزرگان دین استدلال نموده و کتاب‌های تاریخی را که آمیخته به مطالب متناقض هستند، مبنای کار قرار نداده است. او تمام زندگانی ابوبکر صدیق را از هنگام مسلمان‌شدن تا زمان وفاتش بررسی نکرده، بلکه تنها مطالب و نکات مهم را، از قبیل فضایل وی، شایسته‌تربودنش برای خلافت و منفعت همه جانبه‌اش برای اسلام و مسلمین ذکر نموده است. کتاب با بیان فضایل صحابه و خلفای راشدین آغاز می‌شود و دلایل متعدد فضل و تقدم ابوبکر بر دیگر یاران رسول بیان می‌گردد. حکایت‌های متعدد از اشتیاق وی برای پیش‌گرفتن در انفاق مال و جنگ با دشمنان، چگونگی انتصاب او به خلافت مسلمین، شرح اقدامات و از جان گذشتگی‌های وی برای اسلام، فعالیت‌هایش در مدینه و بیماری و وفات او از دیگر موضوعات کتاب است.