پشتیوان سابیر عه‌زیز - په‌رتوكه‌كان

ئه‌گه‌ر موسڵمان بیه‌وێت حه‌جێكی پوخت ئه‌نجام بدات و خوای گه‌وره‌ لێی خۆش بێت، ئه‌وه‌ با به‌و شێوه‌ حه‌ج بكات هه‌روه‌كو چۆن پێغه‌مبه‌ری خوا -صلى الله عليه وسلم- حه‌جی كردوه.‌

ته‌وبه‌كردن: مانای گه‌ڕانه‌وه‌یه‌ له‌و شتانه‌ی كه‌ خوای گه‌وره پێی ناخۆشه‌، بۆ ئه‌و ‌ شتانه‌ی كه‌ خوای گه‌وره‌ پێی خۆشه‌.

خوێنه‌ری خۆشه‌ویست: ئه‌م بابه‌ته‌ له‌ دوو به‌ش پێكهاتوه‌: یه‌كه‌م: بریتیه‌ له‌و بیدعانه‌ی كه‌ له‌ جومعه‌دا ده‌كرێن... دووه‌م: بریتیه‌ له‌ له‌و هه‌ڵانه‌ی كه‌ له‌ جومعه‌دا ده‌كرێن...

ئه‌م كتێبه‌ پوخته‌یه‌كه‌ ده‌رباره‌ی چۆنیه‌تی رۆژووی پێغه‌مبه‌ر صلى الله عليه وسلم و، ئه‌و واجیباتانه‌ی رۆژوو و، ڕه‌وشت و، دوعاو و، به‌شه‌كانی خه‌ڵك تێیدا و، هه‌ندی شتی به‌سوودی تر ده‌رباره‌ی رۆژوو له‌ خۆ ده‌گرێت، داواكارین له‌ خوای گه‌وره‌ موسڵمانان موفه‌ق بكات بۆ جێبه‌جێ كردنی سوننه‌ته‌كانی پێغه‌مبه‌ر صلى الله عليه وسلم.

ئه‌م كتێبه‌، باشترین كتێبه‌ له‌ بواری ئه‌حكامه‌كانی جه‌نازه‌دا‌، چونكه‌ رونكردنه‌وه‌یه‌كی ته‌واوی تێدایه و باسی هه‌موو شتێك ده‌كات كه‌ په‌یوه‌ندی به‌ جه‌نازه‌و داهێنراوه‌كانی هه‌بێت‌، دانه‌ره‌كه‌ی زانای پایه‌ به‌رز شێخ موحه‌مه‌د ناسر الدین ئه‌لئه‌لبانیه‌ ـ ره‌حمه‌تی خوای لێ بێت ـ .

ئه‌م كتێبه‌ پوخته‌یه‌كه‌ ده‌رباره‌ی مانای یه‌كخواپه‌رستی و به‌ڵگه‌كانی و جۆره‌كانی و به‌روبومه‌كه‌ی، وه‌ رونكردنه‌وه‌ی شه‌فاعه‌تی نه‌بوون و جێگر، وه‌ هۆكاره‌كانی شیرك و جۆره‌كانی و به‌شه‌كانی و زه‌ره‌ره‌كانی و شوێنه‌واره‌كانی.

چۆنیه‌تی حه‌ج و عومره‌ كردن ، هه‌نگاو به‌ هه‌نگاو ، به‌ ئاسان ترین شێوه‌ به‌ پێی سوننه‌تی پێغه‌مبه‌ر ( صلى الله عليه وسلم )...

به‌هه‌شت جێگای خۆشی و شادییه‌، خوای گه‌وره‌ بۆ به‌نده‌ باوه‌ڕداره‌كانی ئاماده‌ی ‌كردووه‌ كه نه‌‌ هیچ چاوێك بینوێتی و نه‌ هیچ گوێیه‌ك بیستویه‌تی و وه‌ به‌ خه‌یاڵی دڵی هیچ كه‌سێكدا نه‌هاتووه‌.

" لا إله إلا الله " چاكترین و گه‌وره‌ترین ووته‌یه‌، وه‌ ئه‌گه‌ر سه‌رفرازیت ده‌وێت له‌ دونیا و قیامه‌ت ئه‌وه‌ به‌ڕاستی بڵێ: " لا إله إلا الله " و كاریشی پێ بكه‌، چونكه‌ پێغه‌مبه‌ری خۆشه‌ویستمان به‌م وشه‌یه‌ ده‌ستی به‌ بانگه‌واز كردوه‌ له‌گه‌ڵ نه‌ته‌وه‌كه‌ی.

لای كه‌س شاراوه‌ نیه‌ كه‌ ئه‌ذكاری به‌یانیان و ئێواران گرنكی هه‌یه‌ له‌ ڕۆژانه‌ی مرۆڤی موسڵمان، وه‌ له‌وانه‌ پاڕاستنی له‌ شه‌یتانه‌كانی مرۆڤ و جنۆكه‌.

ئه‌م كتێبه‌ باسی هه‌موو شتێك ده‌كات كه‌ په‌یوه‌ندی به‌ رۆژوه‌وه‌ هه‌یه‌، له‌ پێناسه‌ی رۆژوو فه‌رزه‌كانی و سوننه‌ته‌كانی و مه‌رجه‌كانی و به‌تاڵكه‌ره‌وه‌كانی و پاداشتی رۆژوان له‌ دونیا و قیامه‌تدا.

دانه‌ر له‌ سه‌ره‌تادا ئه‌و ئایه‌ت و فه‌ر‌مودانه‌ی هێناون كه‌ باسی حه‌رام كردنی غه‌یبه‌ت ده‌كه‌ن، له‌ پاشان پێناسه‌ی غه‌یبه‌تی كردوه‌و باسی هۆیه‌كانی غه‌یبه‌ت كردن ئه‌و رێگا چارانه‌ی كردوه‌ كه‌ رێگری ده‌كه‌ن له‌ غه‌یبه‌ت كردن وه‌ هه‌روه‌ها باسی ئه‌و چه‌ند حاڵه‌ته‌ی كردوه‌ كه‌ غه‌یبه‌تی تیدا دروسته‌.

ئاینی پیرۆزی ئیسلام قه‌ده‌غه‌ی كردوه‌ په‌نا ببرێت و داوای فریاكه‌وتن بكرێت له‌ غه‌یری خوای گه‌وره‌ ،وده‌بێت جێگیر كردنی به‌ڵگه‌كان بكرێت به‌سه‌ر ئه‌و كه‌سانه‌ی داوای یارمه‌تی له‌ جنۆكه‌و شه‌یتانه‌كان ده‌كه‌ن، هه‌روه‌ها خه‌ڵكی ئاگادار بكرێنه‌وه‌ له‌و ویرده‌ نا شه‌رعیانه‌ی كه‌ گومڕاكان ده‌یكه‌ن.

خوێنەری بەڕێز: ئەم كتێبەی بەردەستت لە بنەڕەتدا بریتی بووە لە (وتاری ڕۆژی عەرەفەی ساڵی (1432) كۆچی كە لە حەجی ئەو ساڵەدا لە ناو مزگەوتی (نەمیرە)دا لە لایەن زانای ڕێزدار (عبد العزیز بن عبد الله آل الشیخ) (موفتی تێكڕای شانیشینی عەرەبستانی سعودێ‌ و سەرۆكی دەستەی گەورە زانایان)ەوە پێشكەشكراوە و دواتر نووسراوەتەوە و بە ناونیشانی (الإسلامُ منهاجُ الـحیاة) لە لایەن (وەزارەتی ئەوقاف و بانگەواز و ڕێنمایی / وەكیلی وەزارەت بۆ كاروباری مزگەوتەكان و بانگەواز و ڕێنمایی)ـەوە لە چاپدراوە. مامۆستا محمد عبد الرحمن لطیف - خوا پاداشتی خێری بداته‌وه‌ - لەبەر زۆر گرنگی و پڕ سوودی بابەتەكە بە پێویستی زانی كەوا وەریبگێڕینە سەر زمانی كوردی شیرین.

ئەم كتێبە بچووكە چەندین ڕێنمایی گرنگ و خێر و چاكەی گەورەی سەلمێنراو بە فەرموودە صەحیحەكان لە خۆ گرتووە، پێویسته‌ هه‌موو موسڵمانێك شاره‌زایی بێت و كاری پێ بكات له‌ ژیانی ڕۆژانه‌یدا بۆ ئه‌وه‌ی به‌خته‌وه‌ری دونیاو قیامه‌ت بێت.

مامۆستا نيهاد – خوا بیپارێزێت - له‌م په‌رتوكه‌ باسی یه‌كێك له‌ دایكی باوه‌ڕداران باس ده‌كات كه‌ حه‌فصه‌ی كچی عومه‌ری كوری خه‌تتابه‌‌ خوا له‌ خۆی وباوكی ڕازی بێت، وه‌ ناوه‌ڕۆكی په‌رتوكه‌كه‌ بریتیه‌ له‌: پێشه‌كیێك، ناوو ڕه‌چه‌ڵه‌كی حه‌فصه‌، برا وخوشكه‌كانی، له‌ دایكبوونی، شووكردنی به‌ پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم، ژیانی له‌ ماڵی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم، غیره‌ت له‌ ژیانی حه‌فصه‌دا، ژیان وهه‌ڵوێسته‌كانی له‌ پاش وه‌فاتی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم، وه‌فات كردنی

مامۆستا نهاد – خوا بیپارێزێت - له‌م په‌رتوكه‌ باسی یه‌كێك له‌ خۆشه‌ویسترین ونزكترین ولێكچووترین وپایه‌دارترینی هاوه‌ڵانی پێغه‌مبه‌ری خوا صلی الله علیه وسلم ده‌كات كه‌ حه‌سه‌نی كوڕی عه‌لیه‌ خوا له‌ خۆی وباوكی ڕازی بێت، وه‌ ناوه‌ڕۆكی په‌رتوكه‌كه‌ بریتیه‌ له‌: پێشه‌كیێك، ناوو ڕه‌چه‌ڵه‌كی حه‌سه‌نی كوڕی عه‌لی، برا وخوشكه‌كانی، مامه‌كانی، پوره‌كانی، خاڵۆكانی، له‌ دایكبوونی، ناونانی، ژیانی له‌سه‌رده‌می پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم، ژیانی له‌سه‌رده‌می خوله‌فای راشدین، خیلافه‌ته‌كه‌ی، ڕێكه‌وتنی له‌گه‌ڵ موعاویه، وه‌فات كردنی.‌

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی ووتارێك سه‌باره‌ت به‌ (سه‌ره‌تایه‌ك له‌ زانستی قورئانی پیرۆز وه‌رگێرانی ماناكانی) له‌ نووسینی ده‌سته‌ بژێرێك له‌ زانایان، له‌م ووتاره‌دا پێناسه‌ی قورئانی پیرۆز كراوه‌، له‌گه‌ڵ باسكردنی چۆنیه‌تی دابه‌زینی بۆ سه‌ر پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم )، پاشان باس له‌ كۆكردنه‌وه‌ی قورئان وچۆنیه‌تیه‌كه‌ی ده‌كات، له‌گه‌ل ته‌رتیب كردنی سوره‌ت وجوزئه‌كان وحزبه‌كان، هه‌روه‌ها جۆره‌كانی ته‌فسیر و وه‌رگێرانی قورئان بۆ سه‌ر زمانه‌ جیاوازه‌كانی تری غه‌یری عه‌ره‌بی .