پشتیوان سابیر عه‌زیز - په‌رتوكه‌كان

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ سێ بابه‌تی تایبه‌ت به‌ گوڵی كۆمه‌ڵگا، وه‌ چه‌ند ئامۆژگارێیكی به‌ سوودی تێدایه‌ بۆ ئافره‌تی موسڵمان، له‌ نوسینی باوكی فریشته‌یه‌ و پێداچونه‌وه‌ی مامۆستا عه‌دنان بارامه‌.

قوربانی كردن یه‌كێكه‌ له‌ دروشمه‌ گه‌وره‌ و پاداشت زۆره‌كانی ئاینی پیرۆزی ئیسلام، موسڵمانان یه‌ك ده‌نگن له‌سه‌ر ڕه‌وا بوونی و ، پێغه‌مبه‌ری خوا لى الله عليه وسلم به‌رده‌وام بووه‌ له‌سه‌ر ئه‌نجامدانی له‌ ژیانی خۆیدا.وه‌ سوننه‌تێكی موئه‌كه‌ده‌ و له‌ پاش نوێژی جه‌ژنی قورباندا ده‌ستی پێ ده‌كات...

جه‌ژنی ڕه‌مه‌زان و قوربانیش دوو په‌رستن و دروشمی گه‌وره‌ی ئیسلامن، ده‌بێت پێغه‌مبه‌ری خوا (صلى الله عليه وسلم) بكه‌ین به‌ پێشه‌واو ته‌ماشای وهاوه‌ڵه‌كانی ( خوا لێیان ڕازی بێت ) بكه‌ین بزانین چۆن ئه‌و دوو په‌رستنه‌یان بۆ خوای گه‌وره‌ جێ به‌جێ كردووه‌.

به‌ بۆنه‌ی هاتنی چه‌ژنی ڕه‌مه‌زانی پیرۆز، فه‌رموون له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵه‌ ڕه‌وشت و سوننه‌تێكی جه‌ژن و، له‌گه‌ڵ ئاگاداركردنه‌وه‌ له‌ هه‌ندێك بیده‌ع و ئه‌و سه‌رپێچیانه‌ی كه‌ له‌و رۆژه‌ پیرۆزه‌دا ده‌كرێن...

كاتی ده‌ركردنی زه‌كاتی سه‌رفیتره‌ به ‌ئاوابوونی خۆر له‌شه‌وی جه‌ژن ده‌ست پێده‌كات و تا نوێژی جه‌ژن به‌رده‌وام ده‌بێت, وه‌به‌یه‌كده‌نگی زانایان دروسته‌ڕۆژێك یان دوو ڕۆژ له‌پێش جه‌ژندا بدرێت...وه‌ موسته‌حه‌به‌ ( ته‌كبیر ) لێبدرێت له‌ شه‌وی چه‌ژن...

ڕه‌مه‌زان مانگی به‌هێزبوونه‌، مانگی به‌خشینه‌، مانگی خوێندنه‌وه‌ی قورئانه‌، مانگی په‌رستش و مانه‌وه‌یه‌ له‌ مزگه‌وتدا، نه‌ك مانگی برسێتی و خه‌وتن و ته‌مبه‌ڵی و لاوازی...

مانگی ڕه‌مه‌زان مانگی لێخۆشبوونه‌، وه‌ گه‌وره‌ترین سوود بگات به‌ موسڵمان له‌و مانگه‌ پیرۆزه‌ گه‌ڕانه‌وه‌یه‌تی بۆ لای خوای گه‌وره‌ و لێپرسینه‌وه‌ی ده‌رونیه‌تی‌.

له‌ نیعمه‌ته‌كانی خوای گه‌وره‌ له‌ موسڵمان بریتیه‌ له‌ گه‌یاندنی به‌ مانگ ڕه‌مه‌زان و یارمه‌تی دانی بۆ به‌رۆژو بوون و شه‌و نوێژ تێیدا، بۆیه‌ زۆر گرنگه په‌یمان نامه‌یه‌ك ببسترێت له‌ نێوان ئه‌ندامانی ماڵه‌وه‌‌‌ بۆ ئیستغلال كردنی ئه‌و مانگه‌ پیرۆزه‌.

ئه‌م نوسراوه‌ چه‌ند لاپه‌ڕه‌یه‌كه‌ له‌ فه‌رموده‌كانی پێغه‌مبه‌ر صلى الله عليه وسلم ، وه‌ له‌ وته‌ی زانایان و دانایان سه‌باره‌ت به‌ هاندان بۆ هه‌ڵبژاردنی هاوری و براده‌ری صاڵح و چاك، وه‌ سه‌باره‌ت به‌ ووریا كردنه‌وه‌ و ئاگادار كردنه‌وه‌ له‌ هاوڕی و براده‌ری خراپ، له‌گه‌ڵ ڕوون كردنه‌وه‌ی به‌رهه‌م و شوێنه‌واری ئه‌م و ئه‌ویش.

باسی په‌روه‌رده‌ی منداڵان زۆر گرنگه‌، چونكه‌ به‌رژه‌وه‌ندی دایكان و باوكان و منداڵان پێكه‌وه‌ له‌سه‌ری ئه‌وه‌ستێ، به‌ڵكو باشه‌ ڕۆژی كۆمه‌ڵگه‌ و ئوممه‌تی له‌سه‌ر ئه‌وه‌ستێ، له‌به‌ر ئه‌وه‌ ئاینی پیرۆزی ئیسلام گرنگیه‌‌كی زۆر پێداوه‌.

ئه‌م كتێبه‌ وه‌ڵامێكه‌ له‌ لایه‌ن شێخ موحه‌مه‌د كوری عه‌بدولوه‌هاب ـ ره‌حمه‌تی خوای لێ بێت ـ بۆ هه‌ندێ له‌وانه‌ی كه‌ له‌سه‌رده‌می شێخدا خۆیان به‌ زانا دانابوو، ئه‌وانه‌ی كه‌ ڕخنه‌یان لێگرتوه‌، هه‌روه‌ها باسی یه‌كتاپه‌رستی ده‌كات كه‌ مافی خوای گه‌وره‌یه‌ له‌سه‌ر به‌نده‌كانی.

فیقهی ئافره‌تی موسڵمان هه‌ندێ ئه‌حكامی شه‌رعیه،‌ تایبه‌ته‌ به‌ ئافره‌تانه‌وه‌ له‌ ژێر تیشكی قورئان و سوننه‌ت، ئه‌م زنجیره‌ باسه‌‌ له‌ پێگه‌ی ( به‌هه‌شت )وه‌ وه‌رگیڕ‌اوه.‌

هیچ زه‌واجێك نیه‌ به‌ بێ كێشه‌ له‌ نێوان ژن و مێردا، به‌ڵام به‌ پشت به‌ستن به‌ خوای گه‌وره‌ و بوونی ئارامی و كاركردن و هێنانه‌وه‌ی عوزر و بوونی سیقه و گومانی چاك به‌ یه‌كتر ده‌توانرێت زۆربه‌ی كێشه‌كان چاره‌سه‌ر بكرێت ( ئه‌م بابه‌ته‌ له‌ پێگه‌ی ڕێگای ڕاستیوه‌ وه‌رگیراوه‌ ).

خوای گه‌وره‌ فه‌رمانی كردوه‌ كه‌ برایه‌تی دروست بكرێت له‌ نێوان موسڵمانان، وه‌ ئه‌و برایه‌تیه‌ مافه‌كانی زۆر گه‌وره‌یه و به‌روبومی چاكی هه‌یه‌، خوای گه‌وره‌ و پێغه‌مبه‌ره‌كه‌ی - صلى الله عليه وسلم - رونیانكردوه‌ته‌وه‌ له‌ قورئان و سوننه‌ت، ده‌بێت جێبه‌جێ بكرێت و نابێت پشت گوێ بخرێت.‌

ئه‌و كچانه‌ی كه‌ خه‌ریكی خوێندنن توشی هه‌ندێ تاوان و سه‌رپێچی ده‌بن، له‌وانه‌: نه‌بوونی دڵسۆزی له‌ فێربوونی زانستدا و پابه‌ند نه‌بوون به‌ پۆشاكی شه‌رعی یه‌وه‌ و دواخستنی مێردكردن ..

چۆنێه‌تی نوێژ كردن هه‌ر وه‌كه‌ چۆن پێغه‌مبه‌ر صلى الله عليه وسلم كردویه‌تی له‌ كتێبی " چۆنێه‌تی نوێژی پێغه‌مبه‌ر له‌ ته‌كبیره‌ی ئیحرامه‌وه‌ تا سه‌لامدانه‌وه‌ هه‌روه‌كو چۆن له‌ پێش چاوتدا بێت " دانه‌ری زانای پایه‌ به‌رز محمد ناصر الدين الألباني ـ ره‌حمه‌تی خوای لێ بێت ـ .

ره‌بیعی كوری سوله‌یمان فه‌رموی: ئیمامی شافعی ـ ره‌حمه‌تی خوای لێ بێت _ له‌ پاش نوێژی به‌یانی داده‌نیشت ، ئه‌هلی قورئان ده‌هاتن بۆ لای تا رۆژ هه‌ڵده‌هات ، پاشان ئه‌هلی حه‌دیس ده‌هاتن بۆ لای و پرسیاریان لێ ده‌كرد تا خۆر به‌رز ده‌بوو، پاشان ئه‌هلی زمانی عه‌ره‌بی و شیعر ده‌هاتن بۆ لای تا پێش نیوه‌رۆ، پاشان هه‌ڵده‌ستا و ده‌رۆشت ـ خوا لێی رازی بێت .

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی چه‌ند شتێك ده‌كات له‌وانه‌: مانای سرووش ـ الوحی ـ له‌ زمانی عه‌ره‌بی و زاراوه‌ی شه‌رعدا و چۆنیه‌تی ( وه‌حی ) خوای گه‌وره‌ بۆ پێغه‌مبه‌ران و چۆنیه‌تی دابه‌زینی قورئانی پیرۆز بۆ سه‌ر پێغه‌مبه‌رمان درودی خوای له‌سه‌ر بێت.

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی گرنگی زانست ده‌كات، هه‌روه‌ها پێناسه‌ی قورئان ده‌كات و له‌گه‌ڵ ناسینی ناوه‌كانی و سیفه‌ته‌كانی به‌ به‌ڵگه‌ی ئایه‌ت و فه‌رموده‌.