نوسینگه‌ی ( ره‌بوه‌ی ) هه‌ره‌وه‌زیی بۆ بانگه‌واز و وشیاركردنه‌وه‌ی ڕه‌وه‌نده‌كان له‌ شاری ڕیاز - وتاره‌كان

ته‌وازع وملكه‌چی پێچه‌وانه‌ی خۆ به‌گه‌وره‌ زانینه‌ ونابێت مرۆڤ خۆی به‌ گه‌وره‌ بزانێت به‌سه‌ر كه‌سانی تره‌وه‌، به‌ هۆی زانستیه‌وه بێت‌ یان پله‌ وپاییه‌وه‌ یان ده‌سه‌ڵات‌.

ووتارێكه‌ وه‌رگێڕراوه‌ له‌ په‌رتووكی (ڕێزی ئیسلام بۆ ئافره‌تان ) له‌ نووسینی شێخ محمد جه‌میل زینۆ، ناوه‌ڕۆكی ووتاره‌كه‌ش باس له‌ : ڕێزی پێغه‌مبه‌ری خوا (صلی الله علیه وسلم) ده‌كات بۆ كچان، وهانی باوكان و په‌روه‌رده‌كاره‌كانیان ده‌دات كه‌ مامه‌ڵه‌یان جوان بێت له‌ گه‌ڵیاندا.

لاوازی وهه‌ژاری ته‌قديری خوایه‌ له‌سه‌ر مرۆڤ، به‌ڵام گرنگ ئه‌وه‌یه مرۆڤ دڵ ڕه‌ق وخۆی به‌گه‌وره‌ نه‌زانێت و‌ لای خوای گه‌وره‌ به‌ هێز وخاوه‌ن پله‌ وپایه‌ بێت.

ئه‌م بابه‌ته‌ له‌ كتێبی: « مسئولية الراعي في الفقه الإسلامي » ، دانه‌ره‌كه‌ی (وفاء غنيمي محمد غنيمي) یه‌" وه‌ باس له‌م خاڵانه‌ ده‌كات: - پێناسه‌ی به‌رپرسیارێتی. - ماده‌ه‌ی ( سأل ) له‌ قورئان و سوننه‌ت. - به‌رپرسیارێتی له‌ فیقهی ئسلامیدا.

ئه‌م وتاره‌ بریتیه‌ له‌ وه‌ڵامدانه‌وه‌ی ئه‌م پرسیاره‌: ئایا ڕاستی ناوه‌ڕۆكی ئه‌و نامه‌یه‌ چیه‌ كه‌ باس له‌ نهێنی نه‌بوونی پیتی ( یا ) ده‌كات له‌ پێش هاوار و نزاكانی قورئانی پیرۆز، ؟ بۆمان ڕوون بكه‌نه‌وه‌، خوای گه‌وره‌ پاداشتی خێرتان بداته‌وه‌.... بۆ خوێندنه‌وه‌ی ده‌قی نامه‌كه‌ ووه‌ڵامه‌كه‌ فه‌رموو ئه‌م بابه‌ته‌ بخوێنه‌ره‌وه‌...‌

رێزگرتن له‌ میوان له‌ ڕه‌وشته‌ به‌رزه‌كانی ئیسلامه‌ وپایه‌یه‌كى گرنگى هه‌یه‌و چه‌ندین ده‌قى قورئان و فه‌رموده‌ ئاماژه‌ به‌م رێزگرتنه‌ ده‌كه‌ن...

دوژمنانی ئیسلام له‌هه‌موو چه‌رخ و سه‌رده‌مێكدا به‌ هه‌موو شێوه‌ و هۆكارێك هه‌وڵیانداوه‌ كه‌ له‌ ژماره‌ نایه‌ن موسڵمانان له‌ ئاینه‌كه‌یان دوور بخه‌نه‌وه‌، یه‌كێك له‌و هۆكارانه‌ش كه‌ كردویانه‌ به‌ ئامانج و وویستویانه‌ و ده‌یانه‌وێت به‌هۆیه‌وه‌ موسڵمانانی پێ دوور بخنه‌وه‌ له‌ ئاینه‌كه‌یان ئافره‌تانی موسڵمانه‌، چونكه‌ وه‌ك ده‌زانین ئافره‌تان نیوه‌ی كۆمه‌ڵگه‌ن، ودایك وپه‌روه‌رده‌كاری نیوه‌كه‌ی تریشن، به‌ صه‌لاح و چاكی ئافره‌تان كۆمه‌ڵگاش باش و چاك ده‌بێت، به‌ پێچه‌وانه‌شه‌وه‌ به‌ خراپ بوونی كۆمه‌ڵگه‌یش خراپ ده‌بێت وله‌به‌ر یه‌ك هه‌ڵده‌وه‌شێت، له‌به‌ر ئه‌وه‌ سه‌یر ده‌كه‌ین هه‌موو توانا و بیرو فكیری نه‌گریسی شه‌یتانی خۆیان خستوه‌ته‌گه‌ر له‌گه‌ڵ به‌كارهێنانی هه‌موو هۆكاره‌كانی‌ ڕاگه‌یاندن له‌ ته‌له‌فزیۆن و فیدیو وسه‌ته‌لایت وئینه‌رنێت هی تریش كه‌ ئافره‌تان ڕووت بكه‌نه‌وه‌ و حه‌یا و شه‌رم وشكۆ نه‌هێڵین لای ئافره‌تانی موسڵمان وبیكه‌ن به‌ كاڵایه‌كی هه‌رزان بۆ به‌لادابردنی گه‌نجان و لاوانی كۆمه‌ڵگه‌ ئیسلامیه‌كان . ئه‌م بابه‌ته وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی ( ڕێزلێنانی ئافره‌ت له‌ ئیسلامد )، دانه‌ره‌كه‌ی شێخ موحه‌ممه‌د جه‌میل زینۆیه‌...

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی ترسناكی نه‌خۆشی حه‌سوودی ده‌كات له‌سه‌ر قوتابیانی زانست؛ چونكه‌ به‌ڵایه‌كه‌ له‌ به‌ڵاكانی‌ وه‌رگرتنی زانستی شه‌رعی؛ وه‌‌ ده‌بێته‌ مایه‌ی نه‌مانی به‌ره‌كه‌تی عیلم.

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ باس كردنی پێناسه‌ی نهێنی و حوكم وفه‌زڵی پاراستنی.

ئه‌م وتاره‌ باسی فه‌زڵ و چۆنیه‌تی شه‌و نوێژی پێغه‌مبه‌ری خوا صلی الله علیه وسلم ده‌كات.

مانگی ڕه‌مه‌زان باشترین كاته‌ بۆ ته‌وبه‌ كردن و گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ لای خوای گه‌وره‌، چونكه‌ مانگی لێخۆشبوون و سڕیننه‌وه‌ی گوناهه‌كانه‌.

خۆشه‌ویستان جارێكی تر خوای گه‌وره‌ ته‌مه‌نی داینه‌وه‌ كه‌ شاد بینه‌وه‌ به‌ مانگی ڕه‌مه‌زانی پیرۆز، مانگی قورئان، مانگی به‌ره‌كه‌ت ولێخۆش بوون، مانگی گیرا بوونی نزا وپاڕانه‌وه‌، مانگی میهر وژیانه‌وه‌ی دڵه‌كان، له‌خوای گه‌وره داواكارین یارمه‌تیمان بدات كه‌ ئه‌م مانگه‌ له‌ ڕه‌زامه‌ندی خۆیدا به‌رێ بكه‌ین.

ئه‌م وتاره‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی« تكريم المرأة في الإسلام »، دانه‌ره‌كه‌ی شێخ موحه‌مه‌د جه‌میل زینۆیه‌ ره‌حمه‌تی خوای لێ بێت، لاپه‌ڕه‌: 18، باسی چاره‌سه‌ری ئه‌و ژنه‌ی سه‌رپێچی پیاوه‌كه‌ی ده‌كات له‌ ڕوانگه‌ی قورئانی پیرۆزه‌وه‌، كه‌ خوای گه‌وره‌ چه‌ند چاره‌سه‌ریه‌كی یه‌ك له‌دوای یه‌كی به‌ شێوه‌ی پله‌به‌ندی بۆ ئه‌م مه‌سئه‌له‌یه‌ داناوه‌ كه‌ بریتیه‌ له‌م قوناغانه‌: یه‌كه‌م: ئامۆژگاری. دووه‌م: نه‌خه‌وتن وسه‌رجێی نه‌كردن له‌گه‌ڵیدا. سێهه‌م: لێدانێكی سووك. چواره‌م: دانانی لیژنه‌یه‌ك بۆ ئاشته‌وای كردن یان بۆ جیابوونه‌وه.

ده‌قه‌كانی قورئانی پیرۆز و سوننه‌تی پێغه‌مبه‌ر ڕێزێكی زۆر و بێ شوماریان له‌ دایك وباوك ناوه‌، به‌ تایبه‌تی تر ڕێزی دایك، چونكه‌ دایك ئه‌و كائنه‌ پڕ سۆز و میهره‌بانی و عاطفه‌یه كه‌ مرۆڤ هه‌ست به‌ گه‌وره‌یی وپله‌ وپایه‌ی ناكات تا ئه‌و كاته‌ی له‌ده‌ستی ده‌دات، بۆیه‌ پێویسته‌ له‌سه‌ر هه‌موو لایه‌ك تا دایك وباوك له‌ ژیاندا ماوون، ڕێزیان بگرین وله‌ فه‌رمانیان ده‌رنه‌چین بۆ ئه‌وه‌ی به‌هه‌شتی خوای گه‌وره‌یان پێ به‌ده‌ست بهێنین. ئه‌م وتاره‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی« تكريم المرأة في الإسلام »، دانه‌ره‌كه‌ی شێخ موحه‌مه‌د جه‌میل زینۆیه‌ ره‌حمه‌تی خوای لێ بێت.

ئه‌م وتاره‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی« تكريم المرأة في الإسلام »، دانه‌ره‌كه‌ی شێخ موحه‌مه‌د جه‌میل زینۆیه‌ ره‌حمه‌تی خوای لێ بێت، لاپه‌ڕه‌: 16، باسی سه‌رپه‌رشتیاری پیاوان به‌سه‌ر ئافره‌تانه‌وه‌ ده‌كات، وه‌ده‌ڵێت: سه‌رپه‌رشتیاری پیاوان به‌سه‌ر ئافره‌تانه‌وه‌ بنه‌مایه‌كی ڕێكخه‌ره‌ كه‌ ئه‌ندازه‌گیری كۆمه‌ڵگه‌ وای ده‌خوازێت، سه‌قامگیری باری ژیانیش له‌ دونیادا په‌یوه‌سته‌ پێوه‌... ئه‌و چوار چێوه‌یه‌ی كه‌ سه‌رپه‌رشتیاریی پیاوان ده‌یگرێته‌وه‌، مانای ئه‌وه‌ نییه‌ كه‌سێتی و كه‌رامه‌ت و ڕێزی ئافره‌تان بڕوشێنێت و بیخاته‌ ژێر پرسیار، چونكه‌ خوای گه‌وره‌ نه‌یفه‌رمووه‌ : ( الرجال سادة على النساء ) پیاوان سه‌ید و گه‌وره‌ن و ئافره‌تانیش كۆیله‌ و به‌نده‌، به‌ڵكو زۆر له‌و ده‌سته‌واژه‌یه‌ ووردتری فه‌رمووه‌ كاتێك كه‌ ده‌فه‌رموێت : {الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاءِ} به‌و مانایه‌ی كه‌ پیاوان سه‌رپه‌رشتیارن به‌سه‌ر ژیان و گوزه‌رانیانه‌وه

خوای گه‌وره‌ له‌ قورئانی پیرۆزدا سوره‌تێكی به‌ناوی پیاوانه‌وه‌ ناو نه‌ناوه‌، به‌ڵام سوره‌تێكی ته‌واوی به‌ناوی سوره‌تی ئافره‌تانه‌وه‌ ناوناوه‌، ئه‌مه‌ش به‌ڵگه‌یه‌ له‌سه‌ر ڕیزو پله‌و پایه‌ی ئافره‌تان له‌ ئاینی پیرۆزی ئیسلامدا له‌م سوره‌ته‌دا په‌روه‌ردگاری باڵاده‌ست كۆمه‌ڵێك ئه‌حكامی تایبه‌ت به‌ ئافره‌تان و خێزان و ده‌وڵه‌ت و كۆمه‌ڵگه‌ باس كردووه‌، به‌ڵام زۆربه‌ی زۆری ئه‌حكامه‌كانی باس له‌ مافه‌كانی ئافره‌تان ده‌كات، بۆیه‌ سوره‌ته‌كه‌ش به‌ناوی سوره‌تی ئافره‌تانه‌وه‌ ناونراوه‌

ئيسلام هات به‌دید و وتێڕوانینێكی جیاوازه‌وه‌ ته‌ماشای ئافره‌تی كرد : 1- خوای گه‌وره‌ ڕێزی ناوه‌ له‌ ئافره‌تان به‌وه‌ی پێی ڕاگه‌یاندوین كه‌ مرۆڤه‌كانی له‌ نێر و مێیه‌ك خه‌لق كردوه‌، له‌ هه‌مان كاتدا پێوه‌ری چاكیه‌تی و باشیه‌تی لای خوای گه‌وره‌ ته‌نها له‌خواترسان و ته‌قوایه‌ 2- یه‌كێكی تر له‌و ڕیز وپله‌وپایانه‌ی كه‌ ئیسلام ناویه‌تی له‌ ئافره‌تان ئه‌وه‌یه‌ هاوشانی كردوون له‌گه‌ڵ پیاواندا له‌شایسته‌ییان بۆ ڕاپه‌ڕاندنی ئه‌رك و فه‌رمانه‌كاندا ئه‌م بابه‌ته‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی ( ڕێزلێنانی ئافره‌ت له‌ ئیسلامد )، دانه‌ره‌كه‌ی شێخ موحه‌ممه‌د جه‌میل زینۆیه‌ ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت.

یه‌كێك له‌ ڕووداوه‌كانی ڕۆژی دوایی كه‌ واجبه‌ له‌سه‌ر مرۆڤی باوه‌ڕدار ئیمانی پێی هه‌بێت بریتیه‌ له‌ دانانی ته‌رازوو بۆ كێشانی كرده‌وه‌ی نه‌وه‌كانی ئاده‌م، ئه‌ویش ته‌رازوویه‌كی هه‌قیقیه‌ ودووتا و زمانێكی هه‌یه‌ له‌ناوه‌ڕاستدا، كه‌ كاروكرده‌وه‌ی خه‌ڵكی پێ ده‌كێشرێت، به‌جۆرێك به‌تۆزقاڵه‌ گه‌ردیله‌یه‌كیش تای چاكه‌ یان خراپه‌ قورس ده‌كات، ده‌قه‌كانی قورئان وسوننه‌تیش به‌ڵگه‌ وگه‌واهیده‌ری ئه‌م ڕاستیه‌ن...

شه‌و ڕه‌وی یه‌كێكه‌ له‌به‌ڵگه‌ زۆر گه‌وره‌كان، كه‌ خوای گه‌وره‌ پێش كۆچكردنی بۆ شاری مه‌دینه‌ پاڵپشتی پێغه‌مبه‌ر ( صلى الله عليه وسلم ) ی پێكرد، به‌و شێوه‌یه‌ی كه‌ شه‌وڕه‌وی پێكرد له‌ مزگه‌وتی حه‌رامه‌وه‌ بۆ مزگه‌وتی ئه‌قصی به‌سواری ووڵاخیك كه‌ پێی ده‌ڵین (بوراق) به‌هاوڕێیه‌تی جوبره‌ئیل (سه‌لامی خوای لێ بێت) تا گه‌شته‌ (بیت المقدس)... وه‌ مه‌به‌ست له‌ میعراج به‌ ڕه‌های له‌شه‌رعدا : به‌رزبوونه‌وه‌ی پێغه‌مبه‌ره‌ ( صلى الله عليه وسلم ) به‌هاوڕێیه‌تی جوبره‌ئیل (سه‌لامی خوای لێ بێت) له‌ بیت المقدسه‌وه‌ بۆ ئاسمانی دونیا وپاشان بۆ هه‌موو ئاسمانه‌كان تا ئاسمانی حه‌وته‌م، وئه‌مجا بینینی پێغه‌مبه‌ران وسه‌لام لێكردنیان وپێشوازی كردنی ئه‌وانیش بۆ پێغه‌مبه‌ر( صلى الله عليه وسلم ) له‌ئاسمانه‌كان...، هه‌ر له‌و شه‌وه‌دا خوای گه‌وره‌ پێنج نوێژه‌كانی له‌سه‌ر فه‌رزكرد، وله‌گه‌ڵیشیدا قسه‌ی كرد، له‌كۆتایشدا دابه‌زیه‌وه‌ بۆ سه‌ر زه‌وی...

ئه‌م وتاره‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی چه‌ند په‌یامێك ده‌رباره‌ی سیفاته‌كانی خوای گه‌وره‌، كه‌ دانه‌ره‌كه‌ی شێخ موحه‌مه‌د شامی ئال شه‌یبه‌یه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی بابه‌ته‌كه‌ بریتیه‌ له‌ باس كردنی په‌یمان وه‌رگرتن له‌ نه‌وه‌ی ئاده‌م، كه‌ له‌م چه‌ند خاڵه‌ روونیكردوه‌ته‌وه‌: 1- خوای گه‌وره‌ په‌یمانی وه‌رگرتوه‌ له‌سه‌رت كاتێك تۆ له‌ پشتی باوه‌كه‌ ئاده‌م دا بویت، به‌وه‌ی كه‌ به‌ هیچ شێوه‌یه‌ك شه‌ریك وهاوبه‌ش په‌یدا نه‌كه‌یت بۆ خوای گه‌وره‌... 2- خوای گه‌وره‌ به‌ فیتره‌ت وخیڵقه‌ت تۆی خستوه‌ته‌ سه‌ر ئاینه‌كه‌ی كه‌ ئاینی پیرۆزی ئیسلامه... 3- خوای گه‌وره‌ په‌یمانی وه‌رگرتوه‌ له‌سه‌رت كه‌وا پێغه‌مبه‌ران ڕه‌وانه‌ بكات وكتێبه‌كان دابه‌زێنێت... 4- خوای گه‌وره‌ په‌یمانی له‌ زانایان وه‌رگرتووه‌ كه‌وا ئایین روون بكه‌نه‌وه‌ بۆ خه‌ڵكی وبانگه‌وازیان بكه‌ن بۆ لای دینی خوا... ‌