پشتیوان سابیر عه‌زیز - وتاره‌كان

ئه‌م به‌سه‌رهاته چه‌ند وانه‌یه‌‌كی تێیدایه‌، له‌وانه‌: ١-ڕێگای رزگاربوون له‌كاتی ته‌نگانه‌، گه‌ڕانه‌وه‌ی به‌نده‌یه‌بۆ لای خوای گه‌وره‌ودوعاكرنه‌لێی. چونكه‌هه‌ر خوای گه‌وره‌یه‌هه‌موو شتێكی به‌ده‌سته‌ووه‌ڵامی به‌نده‌كانی ده‌داته‌وه‌له‌كاتی خۆشی ناخۆشی. ٢ - نیاز پاكی وخۆیه‌كلاكردنه‌وه‌بۆ خوای گه‌وره‌له‌كاتی ئه‌نجامدانی كردوه‌، شوێنه‌واری گه‌وره‌ی هه‌یه‌له‌لابردنی ناخۆشی وته‌نگانه‌دا. ٣-ده‌بێت مرۆڤی موسڵمان كرده‌وه‌ی چاكی هه‌بێت له‌كاتی خۆشیدا، بۆ ئه‌وه‌ی فریای كه‌وێت له‌كاتی ناخۆشی و ته‌نگانه‌دا.

ئه‌وه‌ی لای ئێمه‌ی مسوڵمان ڕوون و ئاشكرایه‌كه‌باوه‌ڕیش وه‌ك هه‌موو شتێكی تر قابیلی زیاد و كه‌م كردنه...بۆیه‌ پێویسته ‌به‌رده‌وام خه‌می زیاد كردنی ئاستی ئیمانی خۆمان بخۆین تا زیاتر له‌خوای گه‌وره‌نزیك بینه‌وه‌و قیامه‌تی خۆمان له‌ده‌ست نه‌ده‌ین.

مه‌سح كردنی سه‌ر خوف یه‌كێكه‌له‌و ئاسان كاریانه‌ی كه‌ئاینی پیرۆزی ئیسلام كردوویه‌تی له‌پێناو نه‌هێشتنی بارگرانی وقوورسی له‌سه‌ر ئیمانداران. وه‌ مه‌رجه‌كانی مه‌سح كردن له‌سه‌ر خوف بریتین له‌ : ١- ده‌بێت ئه‌و خوفه‌ی كه‌له‌پێ ده‌كرێت له‌سه‌ر پاكی له‌پێ كرابێت... ٢- ئه‌و خوفه‌ش مباح بێت ، واته‌له‌و شت ومه‌كان نه‌بێت كه‌حرامه... ٣- ده‌بێت مه‌سح كردنه‌كه‌ له‌و ماوه‌یه‌ بێت كه‌ شه‌رع دیاری كردوه بۆ موقیم و موسافر...‌ ٤- ئه‌و خوفه‌بۆ حه‌ده‌ثی بچوك له‌پێ كرابێت...

ئه‌ی موسڵمانان له‌هه‌ر وڵاتێكن. ئه‌ی عه‌ره‌به‌كان له‌هه‌ر جێگاێیك بن. ئه‌ی سه‌ركرده‌و لێپرسراوان. ئه‌و جه‌نگه‌ی ئێستا له‌نێوان عه‌ره‌ب و جوله‌كه‌دایه‌، ته‌نها جه‌نگی عه‌ره‌ب نیه‌، به‌ڵكو جه‌نگێكی ئیسلامی عه‌ره‌بیه‌.جه‌نگێكه ‌له‌ نێوان بێ باوه‌ڕی و باوه‌ڕدا، له ‌نێوان حه‌ق و باتیڵدا، له ‌نێوان موسڵمانان و جوله‌كه‌دایه‌. وه‌هێرشی جوله‌كه ‌بۆ سه‌ر موسڵمانان له‌وڵاتی خۆیان ئه‌مه‌كارێكی به‌ڵگه‌نه‌ویست و ئاشكرایه‌‌، بۆیه ‌واجبی سه‌ر شانی موسڵمانان له‌هه‌ر جێگاێیك بن ده‌ستی هاوكاری درێژ بكه‌ن بۆ ئه‌و برایانه‌یان كه‌سته‌میان لێ كراوه‌، وه‌ سه‌ریان بخه‌ن و مافه‌كانیان بۆ بگه‌رێننه‌وه..

مانگی موحه‌ڕه‌م یه‌كێكه‌له‌چوار مانگه‌كه‌ی كه‌به‌( الاشهر الحرم ) ناسراون واته‌ئه‌و چوار مانگه‌ی كه‌شه‌ڕ و شۆڕ و خراپه‌كاریات تیادا به‌رامبه‌ر یه‌كتر حرام كراوه‌_ ئه‌مه‌ش مانای ئه‌وه‌نیه‌كه‌له‌مانگه‌كانی تردا حرام نیه‌- به‌ڵكو مانای ئه‌وه‌یه‌كه‌له‌م چوار مانگه‌دا گوناهـ وتاوانه‌كه‌ی زیاتره‌ له‌مانگه‌كاتی تر. بێ گومان رۆژی عاشورا ده‌یه‌می ڕۆژی مانگی موحه‌ڕه‌مه‌، فه‌زڵێكی ئیجگار گه‌وره‌ی هه‌یه‌و حورمه‌تێكی گوره‌شی هه‌بوو له‌كۆندا ...

خوای گه‌وره‌ ئه‌فزه‌لیه‌تی له‌ نێوان كاته‌كاندا داناوه‌، هه‌ندێك مه‌واسیم هه‌یه ‌جۆره‌ها په‌رستشی تێدا داناوه‌، وه ‌له‌و كاته ‌پیرۆزانه‌ كه‌وا قورئانی پیرۆز و سوننه‌تی پێغه‌مبه‌ر صلى الله عليه وسلم ئیشاره‌تیان پێداوه ‌بریتیه ‌له‌مانگی موحه‌ره‌م.به‌یارمه‌تی خوای گه‌وره ‌له‌م بابه‌ته ‌باسی پله‌و پایه‌ی ئه‌و مانگه‌ پێرۆزه‌ ئه‌كه‌ین به‌شێوه‌یه‌كی گشتی و، فه‌زڵی رۆژی عاشورا به‌شێوه‌یه‌كی تایبه‌تی.

ناوه‌رۆكی ئه‌م بابه‌ته‌ ‌تایبه‌ته ‌به ‌چه‌ند تێبینێك له‌سه‌ر حه‌ج كردنی ئه‌مساڵی حاجیانی كوردستان و، پاشان ‌چه‌ند ئامۆژگارێیك بۆ ‌حاجیان و، لایه‌نی به‌رپرسیار.

حه‌ج كردنی ماڵی خوداش ته‌نها ئه‌وه ‌نیه‌ مرۆڤ ئه‌و شه‌عائر ومه‌ناسكانه‌ئه‌نجام بدات و ئیتر بێ ئاگا بێت له‌و ماناو واتایانه‌ی كه ‌له ‌حه‌جی له‌ پێناودا فه‌رز و واجب كراوه‌.

خوێنه‌ری به‌ڕێزم: به‌ ڕاستی جێگای داخه‌ سه‌ری ساڵی زاینی به‌ جه‌ژنی خۆمان بزانین، چونكه‌ تایبه‌ته‌ به‌ گاور و خاچ په‌رستان...بۆیه‌ ده‌بێت موسڵمانان خۆیان له‌م جۆره‌ جه‌ژنانه‌ بپارێزن...

فه‌رمووده‌ی زۆر ‌‌هاتوون ؛ له‌باره‌ی‌گه‌وره‌یی چاكه‌ى حه‌ج و زۆریى پاداشتی له‌لاى خوای گه‌وره‌، پێغه‌مبه‌رى خوا صلی الله علیه‌ و سلم له‌هه‌ندێ فه‌رمووده‌یدا حه‌جی ته‌واو و بێ كه‌موكوڕی به‌( الحج المبرور ) وه‌سفكردووه‌كه‌به‌مانای حه‌جی پاك و پوخت دێت ، هه‌ر وه‌ك له‌و فه‌رمووده‌یه‌دا كه‌( بوخاری ) ریوایه‌تی كردووه‌پێغه‌مبه‌ری خوا صلی الله علیه‌و سلم ده‌فه‌رموێت : ( والحج المبرور ليس له جزاء إلا الجنة ) واته ‌: حه‌جی پاك و پوخت پاداشته‌كه‌ی ته‌نها به‌هه‌شته‌.

له‌و وه‌رز و مه‌وسمانه‌ی كه‌پاداشت و خێرێكی زیاتری هه‌یه‌ له ‌ڕۆژه ‌ئاساییه‌كانی تر ( ده‌شه‌وی سه‌ره‌تای مانگی ذی الحجة ) یه‌كه‌پێغه‌مبه‌ری خواش ( صلى الله عليه وسلم ) شاهیدی گه‌وره‌ی وزیاده‌فه‌زڵی بۆ داوه‌، كه‌باشترین ڕۆژه‌كانی دونیایه‌، وله‌هه‌مان كاتیشدا ئیمانداران هانده‌دات كه‌زیاتر كرده‌وه‌ی چاك و به‌ندایه‌تی بۆ په‌روه‌ردگاری تیادا ئه‌نجام بده‌ن

له‌ ئاینی پیرۆزی ئیسلام ڕه‌وایه‌ بۆ پیاوی موسڵمان تا چوار ژن بهێنێت، ئه‌ویش به‌چه‌ند مه‌رجێك..وه‌ ئه‌م ڕه‌وا بوونه‌ له‌ به‌رژه‌وه‌ندی ئافره‌تاندایه‌.

خوشك و برایانی به‌ڕێز، حاجیانی خۆشه‌ویست، په‌روه‌رگاری باڵاده‌ست فه‌رمانی كردوه‌ به‌ به‌نده‌كانی ته‌نها و ته‌نها داوای كۆمه‌كی و یارمه‌تی له‌ ئه‌و بكه‌ن و ته‌نها له‌ ئه‌ویش بپاڕێنه‌وه‌، له‌ به‌رامبه‌ردا خوای گه‌وره‌ به‌ڵێنی ئه‌وه‌شی پێداون كه‌ دێت به‌ هانایانه‌وه‌ و نزاكانیان گیرا ده‌كات.

ئه‌م بابه‌ته‌كورته‌یه‌كه‌له‌سه‌ر فه‌زڵی حه‌ج كردن بۆ ئه‌وه‌ی ببێته‌هانده‌رێك بۆ ئه‌و كه‌سانه‌ی كه‌تا ئێستا حه‌جیان نه‌كردوه‌و، زیادكردنی خه‌یر بۆ ئه‌و كه‌سانه‌ی كه‌حه‌جیان كردوه‌.

ڕێبه‌ری حاجی له‌ رۆژانی حه‌جدا پوخته‌یه‌كه بۆ ئه‌و حاجیه‌ به‌ڕێزانه‌ی سه‌ردانی ماڵی خوای گه‌وره‌ ده‌كه‌ن بۆ ئه‌نجامدانی حه‌ج به‌ گوێره‌ی نوسوكه‌كان ( ئیفراد و قارن و متمتع ) .‌

ئاینی پیرۆزی ئیسلام ئاینی سه‌رمه‌شقه‌ گه‌وره‌كانه‌، وه‌گه‌وره‌ترین سه‌رمه‌شق له‌ئیسلامدا بریتین له‌پێغه‌مبه‌ران ـ علیهم السلام ـ وه‌له‌سه‌روی هه‌مویانه‌وه‌پێغه‌مبه‌ری خۆشه‌ویستمان موحه‌مه‌د صلى الله عليه وسلم، خوای گه‌وره‌ده‌فه‌رموێت: { لَقَدْ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنِينَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ } [ سُورَةُ التَّوْبِةِ : 128 ] .. ، پاشان هاوڵه‌كانی ـ خوای گه‌وره‌لێیان رازی بێت ـ و، شوێنكه‌وتوانیان به‌چاكه‌.

حه‌جی ماڵی خوای گه‌وره‌ گه‌وره‌تین و به‌هێزترین کۆبونه‌وه‌یه‌، له‌وانه‌یه‌بڵێن گه‌وره‌و به‌هێزی ئه‌م کۆبونه‌وه‌ له ‌چیدایه؟‌به‌ڕاستی وه‌سفی به‌نوسین ناکرێت مه‌گه‌ر یه‌کێك خۆی بۆخۆی ئه‌وێی دیبێت، وه‌ ئه‌گه‌ر بینی بێتی بێگومان ئه‌و پرسیاره‌ ناکات.

ئه‌مرۆ له‌ هه‌موو كات زیاتر كێشه‌كان زیادیان كردووه‌ به‌ ڕاده‌یه‌ك بگاته‌ ئه‌وه‌ی مرۆڤ ده‌ستی بچێته‌ خۆی و خۆی بكوژیت ( بۆ نمونه‌ خۆسووتاندنی ژنان و كچان ) یان زیاد بوونی كێشه‌ خێزانیه‌كان به‌ تایبه‌تی جیابوونه‌وه‌ و لێكترازان ( ته‌ڵاق ) به‌ تایبه‌تیش له‌ ساڵی یه‌كه‌می هاوسه‌رێتیدا! یان ( خیانه‌ی زه‌وجی ) .

ئه‌گه‌ر مرۆڤی ئیماندار که‌وته‌تاوانه‌وه‌، خوای گه‌وره‌کۆمه‌ڵێك ده‌رگای ڕه‌حمه‌ت و به‌زه‌ی خۆی کردۆته‌وه‌بۆ لاچونی ئه‌و تاوانانه‌ی که‌تێی که‌وتوون ئه‌گه‌ر وازی لێ بێنن و له‌خوا بترسن.

مه‌به‌ست به ‌وشه‌ی (كتێب) لێره‌دا ئه‌و كتێبه‌یه‌كه‌زانستی به‌سوود و رِاست و رِه‌سه‌نی له‌خۆ گرتبێت ، زانستێك كه‌سوودی دین و ژینی تێدا به‌رقه‌رار بێت ، ئاشكراشه‌كه‌(زانستی شه‌رعی) سه‌روه‌ری هه‌موو زانسته‌به‌سوده‌كانه‌و به‌خته‌وه‌ری ژین و دینی پێوه‌به‌نده‌.