БАРТАРИИ ИНСОН АЗ ДИГАР МАХЛУҚОТ

БАРТАРИИ ИНСОН АЗ ДИГАР МАХЛУҚОТ

] طاجيكية – Tajiki – Тоҷикӣ [

Солеҳ ибни Фавзон ал-Фавзон

2012 - 1433

فضل الإنسان على سائر المخلوقات

«باللغة الطاجيكية»

صالح بن فوزان الفوزان

2012 - 1433

БАРТАРИИ ИНСОН АЗ ДИГАР МАХЛУҚОТ

Худованд инсонро аз байни дигар махлуқоташ ҷудо намуда, дар замин халифа гардонидааст ва барои ў тамоми оламро мусаххар сохтааст ва ўро имкониёти зиёди ақлони ва ҷисмони додааст.

Ўро ба неки ва бади мубтало намудааст ва ўро амру наҳй намудааст ва барояш ваъдаю ваъид кардааст.

Худованд мефармояд:

﴿أَيَحۡسَبُ ٱلۡإِنسَٰنُ أَن يُتۡرَكَ سُدى﴾ سُورَةُ القِيَامَةِ ٣٦

«Оё инсон гумон мекунад, ки ў ба ҳоли худ гузошта мешавад?»

(Қиёмат, 36)

Боз Худованд мефармояд:

﴿أَفَحَسِبۡتُمۡ أَنَّمَا خَلَقۡنَٰكُمۡ عَبَثٗا وَأَنَّكُمۡ إِلَيۡنَا لَا تُرۡجَعُونَ﴾ سُورَةُ المُؤمِنُونَ ١١٥

«Оё шумо чунин мепиндоред, ки мо шуморо беҳуда офаридаем? Ва шумо ба сўи мо боз гардонида намешавед?»

(Мўъминун, 115)

Худованд ҷазоро аз ҷинси амал гардонидааст. Агар амал хуб бошад, ҷазо хуб аст ва агар бад бошад, ҷазо бад аст.

Худованд мефармояд:

﴿وَأَن لَّيۡسَ لِلۡإِنسَٰنِ إِلَّا مَا سَعَىٰ ٣٩ وَأَنَّ سَعۡيَهُۥ سَوۡفَ يُرَىٰ ٤٠ ثُمَّ يُجۡزَىٰهُ ٱلۡجَزَآءَ ٱلۡأَوۡفَىٰ ٤١﴾ سُورَةُ النَّجمِ ٣٩- ٤١

«Ва ин ки барои инсон ҷуз он чи кардааст, подоше нест. Ва ин ки кўшишаш дида мешавад. Пас аз он барояш ҷазои пурра дода мешавад»

(Наҷм, 39-41)

Боз Худованд мефармояд:

﴿فَمَن يَعۡمَلۡ مِثۡقَالَ ذَرَّةٍ خَيۡرٗا يَرَهُۥ ٧ وَمَن يَعۡمَلۡ مِثۡقَالَ ذَرَّةٖ شَرّٗا يَرَهُۥ ٨﴾ سُورَةُ الزَّلزَلَةِ ٧- ٨

«Пас ҳар касе, ки ба андозаи як зарра неки карда бошад, онро мебинад. Ва ҳар ки ба андозаи як зарра бади карда бошад, онро мебинад»

(Залзала, 7-8)

Дар ҳадиси қудсӣ омадааст:

«Эй бандагони ман! Ин корҳои шумост ва ман онро барои шумо ҳифз мекунам, баъд аз он онро бароятон пурра бармегардонам. Пас ҳар ки хайре бинад, бояд шукри Худоро кунад ва ҳар ки ғайри онро бинад, пас ғайри худ касеро маломат накунад»

(Ривояти Муслим)

Худованд ҳамин инсонро бо навъҳои гуногун ва сифатҳои зиёде хитоб намудааст.

Худованд мефармояд:

﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡإِنسَٰنُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَىٰ رَبِّكَ كَدۡحٗا فَمُلَٰقِيهِ﴾ سُورَةُ الانشِقَاقِ ٦

«Эй инсон, ҳамоно ту барои расидан ба Парвардигорат саъйи бисёр дори, пас ба ў хоҳи расид» (Иншиқоқ, 6)

Яъне, дар зиндаги ту амалҳо мекуни ва заҳматҳо мекаши ва оқибати корҳои кардаи худро мебини, чи хуб аст чи бад.

Ин маъноро ҳадиси зерин низ таъйид менамояд, ки ҳазрати Ҷобир ривоят мекунад, ки Паёмбар (с) мефармоянд:

«Ҷабраил мегўяд: Эй Муҳаммад, чи гунае мехоҳи, зиндаги кун, зеро ту мирандаи. Ҳар киро хоҳи, дўст дор, зеро ту аз ў ҷудошавандаи. Ҳар коре мехоҳи, бикун, зеро натиҷаи он коратро хоҳи дид»

(Албони дар Ҷомеъ ин ҳадисро саҳеҳ гуфтааст)

Баъзе муфассирин дар тафсири ояти гузашта мегўянд:

Ту дар зиндаги амалҳо мекуни ва оқибат бо Худои худ вомехўри ва ў барои он амалҳоят туро ҷазо медиҳад.

Худованд мефармояд:

﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡإِنسَٰنُ مَا غَرَّكَ بِرَبِّكَ ٱلۡكَرِيمِ ٦ ٱلَّذِي خَلَقَكَ فَسَوَّىٰكَ فَعَدَلَكَ ٧ فِيٓ أَيِّ صُورَةٖ مَّا شَآءَ رَكَّبَكَ ٨﴾ سُورَةُالانفِطَار 6-8

«Эй инсон! Чи чиз боис шуд, ки дар баробари Парвардигори каримат мағрур шави? Он ки туро офарид, дуруст намуд ва дар сурати эътидол қарор дод. Ва ба сурате, ки хост, туро таркиб намуд»

(Инфитор, 6-8)

Яъне, эй одамизод, чаро ин қадар фирефтаи карами илоҳи шудаи ва даст ба ҳама корҳои нолоиқ мезани? Дар ин оят Худованд сифати карами худро овардааст, то хотиррасон намояд, ки набояд дар баробари карами илоҳи корҳои зишту бадро анҷом дод. Аз караму меҳрубонии Ӯст, ки инсонро аз адам ба вуҷуд овард, ўро ба ин сурати зебо офарид, қоматашро накў ва андомашро муносиб гардонид, дар ҳоле, ки метавонист ўро ба бадтарин сурат биёфарад. Вале раҳмату меҳрубонии Ўст, ки шакли инсонро зебо, аъзoяшро пурра ва ҳайаташро накў гардонидааст. Акнун агар инсон амалҳои худро накў намояд ва Парвардигорашро итоат намояд, Худованд сурати ботинии ўро низ зебо мегардонад, ҳамчуноне, ки сурати зоҳирии ўро зебо намудааст. Агар инсон амалҳои бад намояд, Худованд сурати ботинии ўро бад мекунад ва ўро дар дунё ва охират хор мегардонад.

Худованди мутаол мефармояд:

﴿لَقَدۡ خَلَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ فِيٓ أَحۡسَنِ تَقۡوِيمٖ ٤ ثُمَّ رَدَدۡنَٰهُ أَسۡفَلَ سَٰفِلِينَ ٥ إِلَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ فَلَهُمۡ أَجۡرٌ غَيۡرُ مَمۡنُونٖ ٦﴾ سُورَةُ التِّينِ ٤-٦

«Мо инсонро дар беҳтарин сурат офаридем. Пас ўро ба он гоҳ ӯро фурӯтар аз ҳамаи фурӯтарон гардонидем, (пасттар аз ҳамаи пастҳо). Магар касонеро, ки имон оварданд ва корҳои накў анҷом доданд, пас барои онҳост мукофоти беминнат»

(Тин, 4-6)

Боз Худованд мефармояд:

﴿وَٱلۡعَصۡرِ ١ إِنَّ ٱلۡإِنسَٰنَ لَفِي خُسۡرٍ ٢ إِلَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ وَتَوَاصَوۡاْ بِٱلۡحَقِّ وَتَوَاصَوۡاْ بِٱلصَّبۡرِ ٣ ﴾ سُورَةُ العَصرِ ١- ٣

«Қасам ба Аср. Ҳамоно ки инсон дар зиён аст. Магар ононе, ки имон оварданд ва амали накў намуданд ва ҳамдигарро ба ҳақ васият карданд ва ҳамдигарро ба сабр васият карданд»

(Аср,1-3)

Инсон одатан агар сарваташ зиёд гардад ва молаш фаровон шавад, кибр меварзад ва худро калон меҳисобад ва саркаши мекунад.

Худованд мефармояд:

﴿ٱقۡرَأۡ بِٱسۡمِ رَبِّكَ ٱلَّذِي خَلَقَ ١ خَلَقَ ٱلۡإِنسَٰنَ مِنۡ عَلَقٍ ٢ ٱقۡرَأۡ وَرَبُّكَ ٱلۡأَكۡرَمُ ٣ ٱلَّذِي عَلَّمَ بِٱلۡقَلَمِ ٤ عَلَّمَ ٱلۡإِنسَٰنَ مَا لَمۡ يَعۡلَمۡ ٥ كَلَّآ إِنَّ ٱلۡإِنسَٰنَ لَيَطۡغَىٰٓ ٦ أَن رَّءَاهُ ٱسۡتَغۡنَىٰٓ ٧﴾ سُورَةُ العَلَقِ ١- ٧

«Бихон ба номи Парвардигорат, ки ҳастиро офаридааст. Ў инсонро аз хуни баста офарид. Бихон! Ва Парвардигори ту аз ҳама арҷмандтар аст. Он ки бо қалам таълим дод. Ба инсон чизеро дононд, ки ў намедонист. Оре, ҳамоно ки инсон чун худро бениёз бинад, саркаши пеша кунад»

(Алақ, 1-7)

Баъди ин Худованд ўро огоҳ намуда, хотиррасон месозад, ки оқибаташ чи мешавад.

Худованд мефармояд:

﴿إِنَّ إِلَىٰ رَبِّكَ ٱلرُّجۡعَىٰٓ﴾ سُورَةُ العَلَقِ ٨

«Ҳамоно ки бозгашти ҳама ба сўи Парвардигори туст»

(Алақ, 8)

Яъне, эй инсон, дониста бош, ки оқибат ба сўи Парвардигори худ бозмегарди ва ў ба ту ҷазои амалатро медиҳад. Аз ҷумлаи сифатҳои одамизод саркаши, зулм, ҷаҳл ва куфр аст, магар касоне, ки зери раҳмати илоҳӣ қарор гирифтанд.

Худованд мефармояд:

﴿إِنَّ ٱلۡإِنسَٰنَ لَظَلُومٞ كَفَّارٞ ﴾ سُورَةُ إِبرَاهِيمَ ٣٤

«Ҳамоно, ки инсон золим ва носипос аст»

(Иброҳим, 34)

Боз Худованд мефармояд:

﴿وَحَمَلَهَا ٱلۡإِنسَٰنُۖ إِنَّهُۥ كَانَ ظَلُومٗا جَهُولٗا﴾ سُورَةُ الأَحزَابِ ٧٢

«Вале инсон онро бардошт. Ҳамоно, ки инсон ситамгар ва нодон аст»

(Аҳзоб, 72)

Ҷои дигар Худованд мефармояд:

﴿إِنَّ ٱلۡإِنسَٰنَ خُلِقَ هَلُوعًا﴾ سُورَةُ المَعَارِجِ ١٩

«Ҳамоно ки инсон ҳарису камтоқат офарида шудааст»

(Маориҷ, 19)

Боз Худованд мефармояд:

﴿إِنَّ ٱلۡإِنسَٰنَ لِرَبِّهِۦ لَكَنُودٞ ٦ وَإِنَّهُۥ عَلَىٰ ذَٰلِكَ لَشَهِيدٞ ٧ وَإِنَّهُۥ لِحُبِّ ٱلۡخَيۡرِ لَشَدِيدٌ ٨﴾ سُورَةُ العَادِيَات ٦- ٨

«Ҳамоно, ки инсон ба Парвардигори худ носипос аст. Ва албатта худаш ба ин кор гувоҳ аст. Ва ў сарватро сахт дўст медорад»

(Одиёт, 6-8)

Худованд хабар додааст, ки инсон ҳангоми сахти ноумед мегардад ва ҳангоми фарохи сахт хурсанд мешавад.

Худованд мефармояд:

﴿وَلَئِنۡ أَذَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ مِنَّا رَحۡمَةٗ ثُمَّ نَزَعۡنَٰهَا مِنۡهُ إِنَّهُۥ لَيَ‍ُٔوسٞ كَفُورٞ ٩ وَلَئِنۡ أَذَقۡنَٰهُ نَعۡمَآءَ بَعۡدَ ضَرَّآءَ مَسَّتۡهُ لَيَقُولَنَّ ذَهَبَ ٱلسَّيِّ‍َٔاتُ عَنِّيٓۚ إِنَّهُۥ لَفَرِحٞ فَخُورٌ ١٠ إِلَّا ٱلَّذِينَ صَبَرُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ أُوْلَٰٓئِكَ لَهُم مَّغۡفِرَةٞ وَأَجۡرٞ كَبِيرٞ ١١﴾ سُورَةُ هُودٍ ٩- ١١

«Ва агар мо аз пеши худ ба инсон раҳмате намоем ва пас онро аз ў баргирем, ҳамоно ў ноумеду носипос мегардад. Ва агар ба ў баъди мусибати ба ў расида, неъмат диҳем, мегўяд ҳама бадиҳо аз сарам дур шуданд, ҳамоно ки ў хурсанду пурифтихор аст. Магар ононе, ки сабр варзиданд ва корҳои накў намуданд»

(Ҳуд, 9-11)

Ин аст ҳоли инсону ин аст сифатҳои ў. Фазлу раҳмати илоҳист, ки инсон аз ин сифатҳо ба тарафи сифатҳои неку хуб рўй меорад, вагарна худи инсон табиатан чунин сифоти паст дорад. Инсон табиатан наметавонад аз ин сифоти паст раҳои ёбад, магар бо ёрии Худованди муттаъол. Худованд мефармояд:

﴿وَمَا بِكُم مِّن نِّعۡمَةٖ فَمِنَ ٱللَّهِ﴾ سُورَةُ النَّحلِ ٥٣

«Ҳар неъмате, ки доред, аз ҷониби Худованд аст»

(Наҳл, 53)

Боз Худованд мефармояд:

﴿بَلِ ٱللَّهُ يَمُنُّ عَلَيۡكُمۡ أَنۡ هَدَىٰكُمۡ لِلۡإِيمَٰنِ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ﴾ سُورَةُ الحُجُرَاتِ ١٧

«Балки Худованд бар шумо миннат мениҳад, ба сабаби он, ки ба имон ҳидоятатон намудааст»

(Ҳуҷурот, 17)

Ҳамчунин Худованд мефармояд:

﴿وَلَٰكِنَّ ٱللَّهَ حَبَّبَ إِلَيۡكُمُ ٱلۡإِيمَٰنَ وَزَيَّنَهُۥ فِي قُلُوبِكُمۡ وَكَرَّهَ إِلَيۡكُمُ ٱلۡكُفۡرَ وَٱلۡفُسُوقَ وَٱلۡعِصۡيَانَۚ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلرَّٰشِدُونَ ٧ فَضۡلٗا مِّنَ ٱللَّهِ وَنِعۡمَةٗۚ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٞ ٨﴾ سُورَةُ الحُجُرَاتِ ٧- ٨

«Вале имонро ба шумо маҳбуб гардонида, онро дар дилҳоятон зиннат додааст. Ва ба шумо куфру фисқу гуноҳро бад гардонидааст. Онҳоянд дурусткорон. Ин фазилату неъмати илоҳист. Ва Худованд доно ва ҳаким аст»

(Ҳуҷурот,7-8)

Худованд аст зоте, ки имонро дар дили бандагони мўъминаш менависад ва онҳоро дар имон устувор менамояд ва аз сари онҳо бади ва гуноҳро дур менамояд.

Худованд мефармояд:

﴿وَمَا كَانَ لِنَفۡسٍ أَن تُؤۡمِنَ إِلَّا بِإِذۡنِ ٱللَّهِۚ وَيَجۡعَلُ ٱلرِّجۡسَ عَلَى ٱلَّذِينَ لَا يَعۡقِلُونَ﴾ سُورَةُ يُونُسَ ١٠٠

«Ва наметавонад касе имон оварад, магар ба изни Худованд. Ва ў палидиро болои касоне мегардонад, ки ақл надоранд»

(Юнус, 100)

Боз Худованд мефармояд:

﴿وَمَا يَذۡكُرُونَ إِلَّآ أَن يَشَآءَ ٱللَّهُۚ هُوَ أَهۡلُ ٱلتَّقۡوَىٰ وَأَهۡلُ ٱلۡمَغۡفِرَةِ﴾ سُورَةُ المُدَّثِّرِ ٥٦

«Ва онҳо панд намегиранд, магар ин ки Худованд бихоҳад»

(Мудасир,56)

Ҷои дигар Худованд мефармояд:

﴿وَمَا تَشَآءُونَ إِلَّآ أَن يَشَآءَ ٱللَّهُ رَبُّ ٱلۡعَٰلَمِينَ﴾ سُورَةُ التَّكوِيرِ ٢٩

«Ва шумо чизеро намехоҳед, магар он ки Парвардигори оламиён онро бихоҳад»

(Таквир, 29)

Ҳидояти ба сўи хайр танҳо дар дасти Худованд аст, ки онро бар ҳар ки бихоҳад, миннат мениҳад. Ҳидоят фазлу эҳсони Худованд аст ва банда маъмур аст, то барои ҳидоят ёфтан, даст ба сабабҳо занад.

Яъне, инсон бояд ҳамеша аз Худованд ҳидоятро талаб намояд ва ба гуфтаҳои Қуръону ҳадис амал намояд, ҳақро пайгири намояд ва ба он амал кунад ва ботилро дарёбад ва аз он дури ҷўяд. Инсон бояд аз некон пайрави намояд ва аз аҳли ботил дур бошад.

Худованд мефармояд:

﴿وَٱلَّيۡلِ إِذَا يَغۡشَىٰ ١ وَٱلنَّهَارِ إِذَا تَجَلَّىٰ ٢ وَمَا خَلَقَ ٱلذَّكَرَ وَٱلۡأُنثَىٰٓ ٣ إِنَّ سَعۡيَكُمۡ لَشَتَّىٰ ٤ فَأَمَّا مَنۡ أَعۡطَىٰ وَٱتَّقَىٰ ٥ وَصَدَّقَ بِٱلۡحُسۡنَىٰ ٦ فَسَنُيَسِّرُهُۥ لِلۡيُسۡرَىٰ ٧ وَأَمَّا مَنۢ بَخِلَ وَٱسۡتَغۡنَىٰ ٨ وَكَذَّبَ بِٱلۡحُسۡنَىٰ ٩ فَسَنُيَسِّرُهُۥ لِلۡعُسۡرَىٰ ١٠﴾ سُورَةُ اللَّيلِ ١- ١٠

«Қасам ба шаб, чун ҳамаро фаро гирад. Ва қасам ба рўз чун ошкор гардад. Қасам ба зоте, ки мард ва занро офарид. Ҳамоно, ки талоши шумо гуногун аст. Пас аммо он кас, ки чизе бахшад ва тақворо пеша намояд. Ва ба накўиҳо тасдиқ кунад, ўро ба осоиш (ҷаннат) муяссар мегардонем. Ва аммо он ки бахили намуда, истиғно варзад ва ба накўиҳо такзиб намояд, ўро ба душвори (дўзах) муяссар мегардонем»

(Лайл, 1-10)

Эй бандагони Худо! Шумо аз Худованд битарсед ва ба оғозу анҷоми худ бияндешед, ки ў шуморо аз хок офаридааст ва оқибат шумо ба хок меравед ва баъди он шумо барои ҳисобу китоб дубора зинда мегардед.

Худованд мефармояд:

﴿مِنۡهَا خَلَقۡنَٰكُمۡ وَفِيهَا نُعِيدُكُمۡ وَمِنۡهَا نُخۡرِجُكُمۡ تَارَةً أُخۡرَىٰ﴾ سُورَةُ طه ٥٥

«Шуморо аз хок офаридем ва бар он бармегардонем ва бори дигар аз он берунатон мекунем»

(Тоҳо, 55)

Пас чи гуна метавонад кибру ғурур варзад он касе, ки аз ин аҳвол бохабар аст ва медонад, ки оқибаташ нести аст ва аз ин дунё меравад? Худованд мефармояд:

﴿أَن رَّءَاهُ ٱسۡتَغۡنَىٰٓ﴾ سُورَةُ العَلَقِ ٧

«Чун худро бениёз бинад»

(Алақ, 7)

Инсон фаромўш мекунад, ки бозгашташ ба сўи Парвардигор аст ва инсонро туғёнаш ба дараҷае расидааст, ки дигар қудрати Худоро фаромўш кардааст ва зинда гардонидани баъди марг ва ҳисоби қиёматро инкор мекунад.

Худованд мефармояд:

﴿وَضَرَبَ لَنَا مَثَلٗا وَنَسِيَ خَلۡقَهُۥۖ قَالَ مَن يُحۡيِ ٱلۡعِظَٰمَ وَهِيَ رَمِيمٞ﴾ سُورَةُ يسٓ ٧٨

«Дар ҳоле офариниши худро аз ёд бурдааст, барои мо мисол меорад, ки чӣ касе ин устухонҳои пӯсидаро зинда мекунад?»

(Ёсин, 78)

Инсон оғози худро фаромўш кардааст, ки аз адам ўро офарида буданд. Он зоте, ки тавонист ўро аз нести биёфарад, албатта тавони онро дорад, ки ўро дубора зинда намояд.

Худованд мефармояд:

﴿قُلۡ يُحۡيِيهَا ٱلَّذِيٓ أَنشَأَهَآ أَوَّلَ مَرَّةٖۖ وَهُوَ بِكُلِّ خَلۡقٍ عَلِيمٌ﴾ سُورَةُ يسٓ ٧٩

«Бигў: ўро зинда мекунад он касе, ки бори аввал пайдояш намуд ва ў бар ҳама чиз тавоност»

(Ёсин,79)

Саркашии инсон гоҳо ба дараҷае мерасад, ки дигар вуҷуди Худовандро ҳам инкор мекунад ва нишонаҳои қудрати илоҳиро, ки дар гўшаю канори олам аст, нодида гирифта, аз он чашм мепўшад ва фаромўш мекунад, ки ҳама чиз дар олам далолат ба вуҷуди Худованди муттаъол мекунад.

Худованд мефармояд:

﴿أَمۡ خُلِقُواْ مِنۡ غَيۡرِ شَيۡءٍ أَمۡ هُمُ ٱلۡخَٰلِقُونَ ٣٥ أَمۡ خَلَقُواْ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَۚ بَل لَّا يُوقِنُونَ ٣٦﴾ سُورَةُ الطُّورِ ٣٥- ٣٦

«Оё онҳо бе холиқе пайдо шудаанд ва ё онҳо худро офаридаанд? Оё онҳо осмонҳою заминро офаридаанд? Балки онон яқин надоранд»

(Тур, 35-36)

Одамизод ба чизҳои ихтироъкардаи худ ва ин пешрафти илму маърифат мағрур мешавад ва гумон мекунад, ки ин ҳамаро бо қуввату тавон ва фикру маҳорати худ кардааст. Ў фаромўш кардааст, ки Худованд ўро офарида, ба ў ақлу фикр додааст ва барои ў тамоми оламро мусаххар сохтааст ва ўро таълим додааст, ки чи гуна онро истифода барад. Ў фаромўш кардааст, ки ҳама чиз бо тақдиру андозаи Худованд ҳаракат мекунад.

Худованд мефармояд:

﴿وَمَا تَشَآءُونَ إِلَّآ أَن يَشَآءَ ٱللَّهُ رَبُّ ٱلۡعَٰلَمِينَ﴾ سُورَةُ التَّكوِيرِ ٢٩

«Ва шумо чизеро намехоҳед, магар ин ки Худованд Парвардигори оламиён онро хостааст»

(Таквир, 29)

Боз Худованд мефармояд:

﴿وَٱللَّهُ خَلَقَكُمۡ وَمَا تَعۡمَلُونَ﴾ سُورَةُ الصَّافَّاتِ ٩٦

«Ва Худованд шумо ва он чизеро, ки шумо месозед, офаридааст»

(Софот, 96)

Илова бар ин, он ҳама ихтироъоту навовариҳоеро, ки инсон ба он мағрур мегардад, аксари он чизҳое мебошанд, ки ба инсоният ва замин вайрони меорад, ба монанди силоҳу таҷҳизоти ҳарби, ки ҳам одамизодро аз байн мебарад ва ҳам ҳосилотро. Худованд агар барои инсон қудрати ихтироъи чунин силоҳҳоро додааст, ин барои ҷазо додани худи ўст, на барои фоидааш.

Ҳамчуноне, ки Худованд мефармояд:

﴿قُلۡ هُوَ ٱلۡقَادِرُ عَلَىٰٓ أَن يَبۡعَثَ عَلَيۡكُمۡ عَذَابٗا مِّن فَوۡقِكُمۡ أَوۡ مِن تَحۡتِ أَرۡجُلِكُمۡ أَوۡ يَلۡبِسَكُمۡ شِيَعٗا وَيُذِيقَ بَعۡضَكُم بَأۡسَ بَعۡضٍۗ﴾ سُورَةُ الأَنعَامِ ٦٥

«Бигў: Ў қодир аст, ки аз боло ё аз зери поятон азобе бар шумо бифиристад, ё шуморо ба ихтилоф ва парокандаги дарафканад, азоби гурўҳеро ба гурўҳи дигар бичашонад»

(Анъом, 65)