Oruç Hükümleri

Dördüncü Rükun Ramazan Orucunu Tutmak

Değerli âlim Muhammed b.Salih el-Useymîn’in cevapladığı sorunun metni şöyledir: "Orucun dîndeki yeri ve ibâdetler içerisinde, özellikle de Ramazan ayı orucunun fazîleti nedir?".

Oruç Fıhkı -Türkçe- broşürün müellifi D. Heysem SERHAN hocamızdır. Oruçla alakalı vacip ve müstehap olan ayrıca oruc ne zaman mekruh ve haram olur? gibi en önemli meselelere değinmiştir. Fıtır zekatı ve bayram namazıyla alakalı fıkhî ahkamlar da çok özlü bir anlatımla belirtilmiştir.

"Bütün devletlerdeki müslümanların tamamının hilalinin sadece bir yerde görülmesiyle oruca başlamaları gerekir mi? Şer’î ru’yetin olmadığı bazı kâfir ülkelerdeki müslümanlar nasıl oruç tutmalıdırlar?"

Ramazan orucu ile mübarek Ramazan bayramının başlangıcını belirlemede müslüman âlimler arasında büyük bir ihtilaf vardır. Onlardan kimisi: "Ramazan hilalini gördüğünüzde oruca başlayın, Şevval hilalini gördüğünüzde orucu bırakın (bayram yapın)." Hadisine göre hareket etmekte, kimisi de astronomi âlimlerinin görüşlerine dayanmakta ve şöyle demektedir: "Astronomi âlimleri, astronomi ilminde Kamerî ayların başlangıcını bilebilecekleri yüksek bir seviyeye ulaşmışlardır. Onlar buna dayanarak takvime uymaktadırlar." Bu konuda fetva nedir?

İslâmî olmayan bir ülkede ikâmet eden müslümanların Ramazan, Şevval ve Zilhicce hilallerini tespit edecek bir komisyon kurmaları câiz midir, değil midir?

Amerika ve başka ülkeler gibi yurt dışındaki Suudi Arabistanlı öğrenciler topluluğundan Osman es-Salih aracılığıyla gönderilen bir soruda bu öğrencilerden bazılarının bu sene Mısır ve Kuveyt ülkeleri taklit ederek Pazar gününü Ramazan bayramının birinci günü olarak kabul ettikleri, bazılarının ise Pazartesi günü bayram yapan Suudi Arabistan gibi ülkeleri taklit ettikleri beyan ediliyor ve bu iki gruptan her birine yaptıkları şeyin karşılığında ne gerektiğini sormaktadırlar?

Bir kimse, Riyad radyosundan Ramazan bayramının, Pazartesi günü olduğunu öğrendiği halde Kahire ve Kuveyt radyolarından Ramazan bayramının Pazar günü olduğunu işittikten sonra orucunu bozarsa, ne yapması gerekir?

Afrika halkının, Mekkelilerin hilali görmesiyle oruca başlamaları mümkün müdür?

Örneğin Suudi Arabistan gibi, İslâm ülkelerinden birisinde Ramazan ayının girdiği sâbit olur ve bu da ilan edilir, fakat benim ikâmet ettiğim ülkede Ramazan ayının girdiği ilan edilmezse, hüküm ne olur? Hilalin sadece Suudi Arabistan’da görüldüğü sâbit olmasıyla oruca başlayacak mıyız? Yoksa bulunduğumuz ülkede Ramazan ayının girdiği ilan edildiği zaman o ülke halkıyla oruca başlayıp onlarla birlikte mi bayram yapmalıyız? Aynı şekilde iki ülkede Şevval ayının girmesi yani bayram günü farklı olduğu zaman hüküm ne olur?

Hilal farklı yerlerde ve farklı zamanlarda doğduğunda insanlar nasıl oruç tutmalıdırlar? Amerika ve Avustralya gibi uzak ülke halkları, hilali gözetlemedikleri için Suudi Arabistan halkının hilali görmesiyle oruca başlamaları gerekir mi?

"İslâm Dünyası Birliği, Kopenhag’taki -Danimarka- temsilcisi Muhammed Değirmenci’den bir mektup aldı. Değirmenci mektubunda İskandinav ülkelerinin bazı bölgelerinde bütün yıl boyunca gündüzün geceden çok uzun olduğunu ifade etmektedir; öyle ki gündüz 21 saat olurken, gece sadece 3 saat sürmektedir. Mektubun devamında diyor ki: Ramazan ayının gelişi kış mevsimine rastladığı zaman müslümanlar sadece 3 saat oruç tutmaktadırlar.Ramazan ayı yaz mevsiminde olduğunda ise gündüzün uzunluğu sebebiyle güçleri yetmediği için oruç tutmamaktadırlar. Temsilci Değirmenci bu ülkelerdeki müslümanlara ilan etmek için iftar ve sahur vakitlerini ve Ramazan ayında oruç tutulan süreyi belirleyen bir fetva talebinde bulunmaktadır. Benim bu konu ışığında gerekli cevabı verebilmem için konuyla ilgili şer’î açıklamayı gönderme lütfunda bulunacağınızı umuyorum."

Ayın süresi genellikle 30 gün olduğuna göre, (bir kimse) Suudi Arabistan’da başladığı orucunu, Hindistan’a vardıktan sonra Şevval hilalinin,sadece Suudi Arabistan’da görülmesine göre mi tamamlaması gerekir, yoksa tuttuğu oruç 31 ve 32 güne ulaşsa bile ülkesindeki müslümanlarla birlikte mi oruca devam etmesi gerekir? Bu iki günlük farkı, yolculuğu sırasında orucunu bozmuşsa, bayramdan sonra kaza etmesi gerekir mi,yoksa Hindistan’a vardıktan sonra oradaki müslümanlarla birlikte tuttuğu fazla oruç bu fark için yeterli olur mu?

Bir kimse, 1983 yılı Haziran ayına denk gelen hicri 1403 yılı Ramazan orucunun ilk günü Pazartesi günü Fas’ta tuttu.11 Ramazan Perşembe günü umre yapmak için Mekke’ye gitti.Umresini yaptıktan sonra Ramazan’ın kalan kısmını da Mekke’de geçirmeye karar verdi.11 Temmuz 1983 Pazartesi günü Mekke’de Ramazan sona erince, Mekkelilerin 30 gün, kendisinin ise sadece 28 gün oruç tuttuğunu bildiği halde onlarla birlikte bayram yaptı. Bu kimsenin orucu tamam mıdır, yoksa 30 güne tamamlayıncaya kadar onlarla birlikte bayram yapmaması mı gerekirdi? Bu konudaki görüşünüz nedir?

Pakistan’da Suudi Arabistan büyükelçiliğinde çalışan bazı memurlar, Suudi Arabistan ile birlikte oruca başladılar. Bazıları da Suudi Arabistan’dan üç gün sonra Pakistan halkıyla birlikte oruca başladılar. (Soruyu soran kimse) bu konudaki hükmü soruyor?

Örneğin Ramazan ayı Suudi Arabistan’da Cumartesi günü, Cezayir’de pazar günü başlıyorsa, Cezayir’de yaşayan bir kimse, Suudi Arabistan ile birlikte oruca başlarsa, bu câiz midir, değil midir? Bu kimse, kimlerle bayram etmelidir? Çünkü Suudi Arabistan ile birlikte bayram yapsa, yaşadığı ülkedeki insanlar o gün oruç tutmaktadırlar. O gün oruç tutsa, birlikte oruca başladığı ülkede (Suudi Arabistan’da) o gün bayramdır?

Ben Doğu Asyalıyım. Hicri ay bizde, Suudi Arabistan’dan bir gün sonra başlar. Biz öğrenciler bu yıl Ramazan ayında yolculuğa çıkacağız. Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- buyurdu ki: "Ramazan hilalini gördüğünüzde oruca başlayın, Şevval hilalini gördüğünüzde orucu bırakın (bayram yapın)." Biz, Suudi Arabistan’da oruca başladık, sonra Ramazan ayı içinde ülkemize yolculuk yapacağız. Ayın sonunda da 31 gün oruç tutmuş olacağız. Benim sorum şudur: Bizim orucumuzun hükmü nedir? Biz kaç gün oruç tutmalıyız?

Ramazan orucuna Sudan’da başladım ve Cumartesi günü oruç tuttuk. Pazar günü komşu ülkelerden birine yolculuk yaptığımda oranın halkının Pazar günü oruca başladıklarını öğrendim. Sudan halkı 29 gün oruç tuttuktan sonra bayram yaptı. Benim gittiğim komşu ülkede ise (ben oruca başladıktan) 29 gün sonra bayram yapmadı. Ramazan ayı 29 gün olduğu halde Sudan halkıyla beraber orucumu 29 günde tamamlarsam, hüküm ne olur, komşu ülkeyle birlikte hareket ederek 30 güne tamamlarsam, hüküm ne olur?

Ben, Ramazan ayı girdiğinde İspanya’da ikâmet ediyordum. Orada hilalin görülüp görülmediğini araştıranlar yoktu.Bundan dolayı ben Suudi Arabistan ile birlikte oruca başladım ve onlarla birlikte bayram yaptım. Bu yaptığım câiz midir?

İki ülke arasında orucun başlangıç ve bitişi konusunda fark olduğu halde oruç sırasında bir yerden başka bir yere intikal eden kimsenin hükmü nedir?