عه‌بدولسه‌لام موحه‌مه‌د پشده‌ری - وتاره‌كان

الإحسان: له‌ ئاینی پیرۆزی ئیسلامدا به‌ واتای ئه‌وه‌ دێت كه‌ مرۆڤی باوه‌ڕدار په‌روه‌ردگاری به‌ چاودێری خۆی بزانێت له‌ئاشكرا وپه‌نهانیدا، له‌ كردار و گوفتاریدا، وه‌ ئه‌نجامدانی چاكه‌ وحه‌سه‌نات به‌ جوانرتین شێوه‌ كه‌ مه‌به‌ست ته‌نها به‌ده‌ستهێنانی ڕه‌زامه‌ندی خوای گه‌وره‌ بێت...

خۆشه‌ویستان گومانی تێدا نیه‌ ئاینی پیرۆزی ئیسلام گرنگیه‌كی زۆری داوه‌ به‌زانست وزانیاری له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا به‌هه‌موو شێوازێك له‌پێناو بنه‌بڕكردنیدا به‌ره‌نگاری نه‌زانین وجه‌هل بوه‌ته‌وه‌ ، هه‌ر بۆیه‌ ده‌بینین یه‌كه‌م ئایه‌تێك كه‌ په‌روه‌ردگار ناردیه‌ خواره‌وه‌ بۆ په‌یامبه‌ره‌كه‌ی به‌ ووشه‌ی بخوێنه‌ ( إقرأ ) ده‌ستی پێكرد، نه‌ك هه‌ر ئه‌وه‌نده‌ به‌ڵكو په‌روه‌ردگار سوێند به‌ پێنووس ودێڕی ناو په‌ڕاو و ئه‌و نووسراوه‌ش ده‌خوات كه‌ پێنووس ده‌ینوسێت

ئاشكرایه‌كاتێك خوای گه‌وره‌خطاب له‌گه‌ڵ باوه‌ڕداران ده‌كات له‌م ئایه‌ته‌ پیرۆزه‌دا ئه‌ویش به‌ووشه‌ی ( يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا ) ئه‌ی ئه‌و كه‌سانه‌ی باوه‌ڕتان هێناوه‌، به‌و مانایه‌ی كه‌باوه‌ڕدارن به‌بنه‌ماو ئه‌ركانه‌كانی ئاینی پیرۆزی ئیسلام، ئه‌مه‌ش له‌به‌ر ئه‌وه‌یه ‌گه‌ر كه‌سێك باوه‌ڕدار نه‌بێت به‌بنه‌ما و ئه‌ركانه‌كانی ئیسلام، به‌چ شێوه‌یه‌ك باوه‌ڕی به‌ مه‌سئه‌له‌یه‌كی غه‌یبی نادیار ده‌بێت،‌ئه‌ویش ئاگری دۆزه‌خ و باوه‌ڕ بوونه‌به‌فریشته‌كان...

خۆشه‌ویستان به‌یارمه‌تی خوای گه‌وره‌ له‌م ووتاره‌دا چه‌ند هه‌نگاو وهۆكارێك ده‌خه‌ینه‌ به‌رده‌م ئێوه‌ی به‌رێز وخۆشه‌ویت كه‌پاش پشت به‌ستن به‌په‌روه‌ردگاری باڵاده‌ست إن شاء الله سوود مه‌ند ده‌بێت بۆ ئه‌و كه‌سانه‌ی كه‌ئاوات وئامانجیان گه‌یاندنی ئه‌م ئاینه‌ پیرۆزه‌یه‌ به‌جوانترین شێوه‌ به‌كه‌سانی تر ...

خوشكان وبرایانی باوه‌ڕدار جارێكی تر هاتینه‌وه‌ خزمه‌ت جه‌نابتان بۆ ته‌فســـیر كردنی كۆمه‌ڵـــه‌ ئایه‌تێكی تر لــه‌ قورئانی پیرۆز بــه‌و هیوایه‌ی إن شاء الله جێگای ڕه‌زامه‌ندی په‌روه‌ردگار بێت وپاشان سوودمه‌ند بێت بۆ هه‌موو لایه‌ك ...

خۆشه‌ویستان وا جارێكی تر هاتینه‌وه‌ خزمه‌تتان بۆ ته‌فسیر وڕاڤه‌كردنی چه‌ند ئایه‌ت وده‌قێكی تری قورئــانی پیرۆز، به‌و هیوایه‌ی ان شاء الله سوودمه‌ند بێت بۆ هه‌موو لایه‌كان . گومانی تێدا نیه‌ مردن ئه‌و حاڵه‌ت وڕووداوه‌ گه‌وره‌یه ‌‌كه ‌سه‌رجه‌م مرۆڤایه‌تی له‌به‌رده‌میدا ده‌سته‌وسانه ‌وهیچ كه‌سیش ناتوانێت خۆی لێ ڕزگاركات، به‌ڵكو به‌پێچه‌وانه‌وه‌سه‌رجه‌ممان به‌لاو وپیرمانه‌وه‌ به‌ده‌وڵه‌مه‌ند وگه‌دا وهه‌ژارمانه‌وه‌، به‌پادشا وئاغا وژێرده‌سته‌مانه‌وه‌ به‌بێ جیاوازی ئه‌بێت ته‌سلیمی ئه‌و واقعه‌ببین وكه‌سیش ناتوانێت لێی هه‌ڵبێت ومله‌جه‌ڕێ بكات له‌ئاستیدا...

گومانی تێدا نیه‌ ده‌عوه ‌وبانگه‌وازی سه‌رجه‌م پێغه‌مبه‌ران ( علیهم الصلاة والسلام ) بریتی بووه ‌له‌بانگه‌وازكردنی خه‌ڵكی بۆ یه‌كتاپه‌رستی ودوور كه‌وتنه‌وه‌ له‌شرك وبت په‌رستی به‌هه‌موو جۆره‌كانیه‌وه‌، بۆ یه‌ده‌بینین له‌زۆر جێگای قورئاندا خوای گه‌وره‌ جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌م‌ مه‌سئه‌له‌یه‌ ده‌كاته‌وه‌... وه‌ ئه‌گه‌ر سه‌رنج بده‌‌ین په‌روه‌ردگار له‌زۆر جێگای قورئاندا وه‌صیه‌تی كردوه‌به‌ئیحسان كردن له‌گه‌ڵ دایك وباوكدا و هه‌میشه ‌له‌پاش په‌رستنی خۆیه‌وه ‌فه‌رمانی پێكردووه...

خوای گه‌وره ‌ومیهره‌بان له‌م ئایه‌تانه‌دا چه‌ند سیفات وڕه‌وشتێكی به‌رزی باوه‌ڕدارانمان بۆ باس ده‌كات تاوه‌كو ببێته‌پڕۆگرامێكی هه‌میشه‌یی وته‌واوی ئیمانداران ژیانی خۆیانی پێ بڕازێننه‌وه‌، به‌و هیوایه‌ی كه‌خوای گه‌وره‌یان لێ ڕازی بێت وه‌له‌دونیا ودواڕۆژدا بیانخاته‌به‌ر ڕه‌حمه‌تی خۆیه‌وه‌، له‌دونیادا ژیانێكی ئاسووده‌وله‌قیامه‌تیشدا به‌هه‌شتێكی هه‌تا هه‌تاییان پێ ببه‌خشێت .

ئه‌م ئایه‌ته‌ پیرۆزه ‌سه‌نگی مه‌حه‌كه ‌له‌سه‌ر ئه‌و كه‌سانه‌ی كه‌بانگه‌شه‌ی خۆشه‌ویستی ڕێبازی خوای گه‌وره‌ ده‌كه‌ن له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا په‌یڕه‌وی ئه‌و ڕێبازه‌ی كه‌ محمد المصطفی هێناویه‌تی ناكه‌ن، ئه‌مانه‌ ئه‌و كه‌سانه‌ن كه‌ درۆ ده‌كه‌ن له‌گه‌ڵ باوه‌ڕه‌كه‌ی خۆیاندا...

له‌ پێناو ڕێكخستنی ده‌سه‌ڵاتی دادوه‌ری ئاینی پیرۆزی ئیسلام و شه‌ریعه‌ته‌كه‌ی كۆمه‌ڵێك ئادابیان داناوه‌ بۆ دادوه‌ر و قازی موسڵمانان كه‌ خۆیان له‌ حه‌وت ئادابدا ده‌بیینه‌وه‌، به‌كورتی له‌م وتاره‌دا ئاماژه‌ به‌ هه‌ریه‌كێكیان ده‌كه‌ین له‌گه‌ڵ به‌ڵگه‌ی پێویست له‌ باره‌یه‌وه‌....

ئه‌م ووتاره‌ بريتيه‌ له‌ ڕاڤه‌ی به‌سه‌رهاتی مردنی كیژێك كه‌ ابن القیم ( ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت ) باسی كردووه‌ و ده‌ڵێت : كیژێك به‌ نه‌خۆشی طاعون كۆچی دوایی كرد، دواتر باوكی له‌ خه‌ودا بینی و پێی ووت : ئه‌ی كچی شیرنم باسی ڕۆژی دواییم بۆم بكه‌ هه‌واڵی چۆنه‌ ؟ كچه‌كه‌ش ووتی : گه‌یشتین به‌ فه‌رمان وشتێكی زۆر گه‌وره‌ ومه‌زن، پێشتر ده‌مانزانی به‌ڵام كارمان پێ نه‌ده‌كرد، سوێند بێت به‌خوا تاكه‌ ( سبحان الله ) كردنێك، یان یه‌ك ڕكات نوێژ كه‌ له‌ ناو نامه‌ی كرده‌وه‌كانمدا زۆر لام خۆشتره‌ له‌ هه‌موو دونیا و ئه‌وه‌شی تێیدایه‌ .

ئه‌م وتاره‌ بریتیه‌ له‌ وه‌ڵامدانه‌وه‌ی ئه‌م پرسیاره‌: ئایا ڕاستی ناوه‌ڕۆكی ئه‌و نامه‌یه‌ چیه‌ كه‌ باس له‌ نهێنی نه‌بوونی پیتی ( یا ) ده‌كات له‌ پێش هاوار و نزاكانی قورئانی پیرۆز، ؟ بۆمان ڕوون بكه‌نه‌وه‌، خوای گه‌وره‌ پاداشتی خێرتان بداته‌وه‌.... بۆ خوێندنه‌وه‌ی ده‌قی نامه‌كه‌ ووه‌ڵامه‌كه‌ فه‌رموو ئه‌م بابه‌ته‌ بخوێنه‌ره‌وه‌...‌

خوای گه‌وره‌ ڕۆژووی بۆ ته‌شریع كردوین، و به‌ چواره‌م ڕوكنی ئیسلامه‌كه‌مانی داناوه‌، و كۆمه‌ڵێك ده‌قیش له‌ قورئان و سوننه‌ت جه‌خت له‌سه‌ر واجب بوونی ده‌كه‌نه‌وه‌، وئه‌حكامه‌كانیان به‌ شێوه‌یه‌كی جوان ڕوون كردوه‌ته‌وه‌.. ناوه‌ڕۆكی ئه‌م وتاره‌ بریتیه‌ له‌: ١- پێناسه‌ی ڕۆژوو له‌ زمانه‌وانییدا. ٢- پله‌ وپایه‌ی ڕۆژوو له‌ ئیسلامدا.

ئايني پیرۆزی ئیسلام باوه‌ڕداران هانده‌دات كه‌ پێشبڕكی بكه‌ن له‌كاری خیر وچاكه‌كاندا، چونكه‌ كاری خێر وچاكه‌ هۆكاری سه‌ره‌كی چوونه‌ به‌هه‌شته‌. یه‌كێكیش له‌و كاره‌ خێر وچاكانه‌ی كه‌ توێشوی باوه‌ڕدارانی پێ قورس ده‌بێت وزۆر كه‌سیشمان لێی بێ ئاگاین، ئه‌ویش په‌له‌كردن وزوو ڕۆشتنه‌ بۆ مزگه‌وت ونوێژ دابه‌ستنه‌ له‌دوای ئێمامه‌وه‌، واته‌ گه‌یشتن به‌ ته‌كبیره‌ی ئیحرام

وه‌حی بریتییه‌ له‌ ڕاگه‌یاندنی خوای گه‌وره‌ بۆ پێغه‌مبه‌ره‌كانی به‌وه‌ی كه‌ ده‌یه‌وێت پێیان ڕابگه‌ینێت له‌ شه‌رع یان له‌ كتێب وپه‌رتووكێك به‌ واسطه‌ی فریشته‌ی وه‌حی (جوبره‌ئیل) یان به‌ بێ واسطه‌ی ئه‌ویش. ئه‌م بابه‌ته‌ وتارێكه‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی (بنه‌ماكانی باوه‌ڕ له‌ژێر ڕۆشنایی قورئان وسوننه‌تدا) له‌ ئاماده‌كردنی ده‌سته‌یه‌ك له‌ زانایانی ئیسلام.

هیچ كه‌سێكیش ته‌نها به‌م یه‌كخواپه‌رستیه‌ به‌ (توحید الربوبیة) ڕزگاری نابێت له‌ سزای ئاگر به‌بێ سه‌لماندن وباوه‌ڕ بوون به‌به‌شه‌كه‌ی تری یه‌كخواپه‌رستی كه‌ بریتییه‌ له‌ یه‌كخواپه‌رستی له‌په‌رستنه‌كاندا (توحید الالوهیة) .

ئیعتكاف سوننه‌تێكی گه‌وره‌ وخواپه‌رستی و عیباده‌تێكی ڕۆحی وجه‌سته‌یه‌، مرۆڤی باوه‌ڕدار وا لێ ده‌كات كه‌ بۆ ماوه‌یه‌ك له‌پیسی و چڵك وچه‌په‌ڵیه‌كانی دونیا و دونیا په‌رستی وهه‌ڵپه‌كردن به‌ دواییدا خۆی دابڕنێت و خۆی یه‌كلای بكاته‌وه‌ بۆ پاككردنه‌وه‌ی ڕۆح وموناجات وذیكر ویادی په‌روه‌ردگاری به‌ڕه‌حم و میهره‌بانی، جا بابزانین ئیعتكاف مانای چییه‌ و چۆن ده‌كرێت و ئادابه‌كانی چۆنن و پێغه‌مبه‌ری خودا (صلی الله علیه وسلم) له‌باره‌یه‌وه‌ه‌ چی فه‌رمووه‌.

ناوه‌ڕۆكی ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ باسی چۆنیه‌تی كردنی نویژی مردوو وچه‌ند حومكێكی تری تایبه‌ت به‌ مردوو،‌ وه‌كو سوننه‌ت‌و ئادابه‌كانی‌ ناشتنی‌ مردوو...

خۆشه‌ویستان جارێكی تر هاتینه‌وه‌ خزمه‌تتان بۆ پێشكه‌شكردنی به‌شی كۆتای له‌ ئه‌حكامه‌كامی جه‌نازه‌ ئه‌ویش باسی چۆنیه‌تی ناشتنی مردوو و ئه‌و حوكمانه‌ی كه‌ په‌یوه‌ندیان پیوه‌ی هه‌یه‌ .

خۆشه‌ویستان له‌م بابه‌ته‌ماندا هه‌وڵ ئه‌ده‌ین به‌چه‌ند ئه‌ڵقه‌یه‌ك چه‌ند بابه‌تێكتان له‌سه‌ر ئه‌حكامه‌كانی ( جه‌نازه‌ ) ومردوو پێشكه‌ش بكه‌ین به‌ ئومێدی ئه‌وه‌ی كه‌ گشت لایه‌ك سوودمه‌ند بن لێی، چونكه‌ زۆربه‌ی ئه‌حكامه‌كانی ( جه‌نازه‌ ) فه‌رزی كفایه‌ن، جا پێویسته‌ كۆمه‌ڵێك له‌خه‌ڵكی ئاگاداری ئه‌م بابه‌تانه‌ بن، چونكه‌ به‌ نه‌كردن وئه‌دا نه‌كردنیان ته‌واوی خه‌ڵكی ئه‌و شار و ووڵاته‌ گوناهـ بار ئه‌بن كه‌ ئه‌و فه‌رزه‌ كفایه‌یان كه‌وتوه‌ته‌ سه‌ر...