Оила фиқҳи

Ушбу маърузада қуйидагилар ҳақида сўз юритилади: • Исломда фарзандлар билан қандай муомала қилиш; • Фарзандларга чиройли тарбия беришга қизиқтириш; • Фарзанд тарбиясининг қандай бўлиши кераклиги.

“30 одимда фарзанд тарбияси” номли китобнинг ушбу бўлимида “еттинчи ва саккизинчи одимлар” бўлган болажонларга доимо далда бериб, қизиқтирмоқ ва уларнинг хаёли тасаввурларини муносиб томонга йўналтириш ҳақидаги мавзуларни ўз ичига олади.

“30 одимда фарзанд тарбияси” номли китобнинг ушбу бўлимида “олтинчи одим” бўлган болажонларни фойдали ўйинларга йўналтириш ҳақидаги мавзуни ўз ичига олади.

“30 одимда фарзанд тарбияси” номли китобнинг ушбу бўлимида “бешинчи одим” бўлган болажонларга ўрнак-намуна бўлиш ҳақидаги мавзуни ўз ичига олади.

Ушбу мақола шайх Солим Солиҳ Аҳмад ибн Мозийнинг “Саласуна хутватун амалийятун литарбиятил абнаи алал амали лиҳазад-дин” китобидан таржима қилинган бўлиб, “учинчи ва тўртинчи одимлар” бўлган зарурий шаръий ишларни ўргатиш ва болажонларга ёшлигидан бошлаб таълим бериш ҳақидаги мавзуни ўз ичига олади.

Ушбу мақола шайх Солим Солиҳ Аҳмад ибн Мозийнинг “Саласуна хутватун амалийятун литарбиятил абнаи алал амали лиҳазад-дин” китобидан таржима қилинган бўлиб, “2- одим” бўлган фарзандга чиройли исм қўйиш мавзусини ўз ичига олади.

Ушбу маърузада чақалоқ туғилганда қилинадиган ақиқа, унинг одоблари, тартиби ва боланинг келажак ҳаётидаги аҳамияти ҳақида сўз боради.

Ушбу мақола шайх Солим Солиҳ Аҳмад ибн Мозийнинг “Саласуна хутватун амалийятун литарбиятил абнаи алал амали лиҳазад-дин” китобидан таржима қилинган бўлиб, “биринчи одим” бўлган Солиҳ ота ва Солиҳа она мавзусини ўз ичига олади.

Ушбу маърузада аёлларнинг исломдаги ўрни ҳақида сўз боради. Дарҳақиқат, ислом аёлларни қардни кўтарди, ҳақ-ҳуқуқларини бериб, ҳурматини жойига қўйдики, исломдан олдинги бирорта жамиятда бу нарсанинг назири кўрилмаган.

Ушбу маърузада ота-она, фарзанд ва аҳли аёлининг ҳаққига риоя қилишлик, фарзанд тарбиясига эътиборли бўлишлик ва фарзанд тарбиясига таъсир қиладиган омиллар ҳақида сўз боради.

Ушбу мақола шайх Муҳаммад Ротиб Набулусийнинг “Тарбиятул авлад фил ислам” номли маърузалар силсиласидан таржима қилинган бўлиб, қуйидаги мавзулар ҳақида баҳс юритади: - Фарзанд дунё ҳаётининг зийнати; - Фарзанд тарбияси диний вазифа; - Фарзанднинг бахтсизлиги ота-онанинг бахтсизлигидир; - Фарзанд тарбияси фарзи айндир. - Жаннат учун яратилган илк жонзот инсондир; - Фарзанд тарбияси мўмин киши учун энг улуғ амалдир; - Ким фарзандига чиройли тарбия берса, Оллоҳ таоло унга шу дунёнинг ўзида мукофотини беради; - Фарзанди орзу қилганидай бўлмаган кимса одамларнинг энг бахтсизидир.

Ушбу дарслар силсиласи устоз Муҳаммад Луқмон Аъзомий Надавийнинг “Пайғамбар ҳадисларидан тарбия дарслари” номли китоби асосида олиб борилади. Бу китоб ҳадиси шарифлар мажмуасини, уларнинг шарҳларини ва ўша ҳадислардан олинадиган тарбиявий дарсларнинг изоҳларини ўз ичига олади.

Ушбу маъруза қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади: – Инсониятнинг яратилишидан кўзланган асосий мақсад; – Наҳл сурасининг 36-оятининг шарҳи; – Солиҳ ҳамроҳ ва ёмон улфат; – Фурқон суросининг 27-29 - оятларининг шарҳи: “Ўлим бўлсин менга, қанийди мен фалончини дўст тутмаганимда эди”; – Солиҳ кишилар ва яхши инсонлар билан ҳамсуҳбат бўлишнинг самаралари.

Ушбу мухтасар китоб Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ҳадислари, уламо ва адибларнинг сўзларидан олинган бўлиб, муаллиф солиҳ инсонларнинг ҳамсуҳбати бўлишга ва ёмонларга суҳбатдош бўлмасликка чақиради.

1. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:- Биринчи ҳадис шарҳи: Аёл кишининг уйида қарор топиб ўтириши, у учун ҳатто масжидга чиқишидан ҳам яхшироқлиги;- Аёл кишининг уйида ўтиришидаги фойдалар; 2. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:- Иккинчи ҳадис шарҳи: Аёл кишининг уйидан чиқишига изн берилган ҳолатлар: - масжидга жамоат намози учун, - шаръий илм олиш мақсадида, - ҳайит намозлари учун, - никоҳ тўйларига, - диний ва дунёвий эҳтиёжлари учун чиқишлари; 3. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:- Учинчи ҳадис шарҳи: Аёл кишининг кўчага чиқишидаги ёмонликларнинг баёни; 4. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:- Тўртинчи ҳадис шарҳи: Аёл киши уйидан фақат эрининг изни билангина чиқиши;- Агар эри рухсат бермаса, чиқиши жоиз эмаслиги; 5. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:- Бешинчи ҳадис шарҳи: Аёлларнинг масжидга ёки ундан бошқа жойга чиқаётган пайтида атир ва шу каби хушбўй нарсалардан ман қилинганлиги; 6. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:- Олтинчи ҳадис шарҳи: Аёлларни уйларидан чиқаётган пайтларида зийнатларидан ман қилинганлиги; 7. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:- Еттинчи ҳадис шарҳи: Аёлларнинг маҳрамсиз сафар қилишдан қайтарилганлиги; 8. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:- Саккизинчи ҳадис шарҳи: Масжидда аёллар учун бир эшикни хослашлик; 9. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:- Тўққизинчи ва ўнинчи ҳадис шарҳи: Аёлларнинг эркакларга аралашмай тавоф қилишлари; 10. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:- Ўн биринчи ҳадис шарҳи: Эркакларнинг бегона аёлларнинг ҳузурларига киришдан қайтарилгани; 11. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:- Ўн иккинчи ва ўн учинчи ҳадис шарҳи: Аёлларга хос илм мажлиси қуриш ва эҳтиёж бўлганда уларни эркаклардан ажратиб дарс бериш;- Аёлларсиз фақат эркакларнинг жанозани кўтаришлари; 12. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:- Ўн тўртинчи ҳадис шарҳи: Аёлларнинг чўмиладиган ҳавзаларга ва шунга ўхшаш жойларга киришдан ман қилинганлиги; 13. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:- Ўн бешинчи ҳадис шарҳи: Аёл киши бошқа бир аёлнинг баданини ушлаб кўриб ёки кўриб, сўнгра уни ўзининг эрига сифатлаб беришнинг ман қилинганлиги; 14. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:- Ўн олтинчи ҳадис шарҳи: Аёлларнинг бегона эркаклар ҳузурида беҳожат гапиришдан қайтарилганлиги; 15. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:- Ўн еттинчи ҳадис шарҳи: Овозни кўтариб уввос солиб йиғлашнинг ҳаромлиги ва унсиз йиғлашнинг жоизлиги; 16. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:- Ўн саккизинчи ҳадис шарҳи: Фитнадан омонда бўлинадиган бўлса, эркакларнинг аёлларга, аёлларнинг эркакларга салом беришининг жоизлиги; Бунда “ассаламу алайкум” дейиш назарда тутилаяпти, қўл бериб кўришиш эмас! 17. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:- Ўн тўққизинчи ҳадис шарҳи: Эркакларнинг аёлларга, аёлларга эҳтиёжи бўлса, шубҳа бўлмаган ҳолатда гапиришининг жоизлиги; 18. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:- Йигирманчи ҳадис шарҳи: Аёл киши бирон яхши одамга менга уйланасизми, деб ўзини таклиф қилишининг жоизлиги (1-қисм). 19. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:- Йигирманчи ҳадис шарҳи: Аёл киши бирон яхши одамга менга уйланасизми, деб ўзини таклиф қилишининг жоизлиги (2-қисм). 20. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:- Йигирманчи биринчи ҳадис шарҳи: Аёл киши ўзи хоҳламаган одамга турмушга чиқишга мажбур қилинмайди. Агар валийси уни изнисиз турмушга берадиган бўлса ва у бу турмушни ёқтирмаса унинг никоҳи қайтарилади; 21. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:- Йигирманчи иккинчи ҳадис шарҳи: Аёл киши эрига у вафот қилгандан кейин турмушга чиқмайман деб шарт қилиши бўлмайди; 22. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:- Йигирманчи учинчи ҳадис шарҳи: Аёл киши бирон сабабсиз эридан талоқ ёки хулъни сўрашининг ҳаромлиги; 23. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:- Йигирманчи тўртинчи ҳадис шарҳи: Никоҳ тўйи ва шу кабиларда ёш қизларнинг дуф чалиши ва қўшиқ айтиши ва эркаклар буни тинглашининг жоизлиги; 24. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:- Йигирманчи бешинчи ҳадис шарҳи: Эрнинг аёл устидаги ҳаққининг жуда улкан эканлиги (1-қисм); 25. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:- Йигирманчи бешинчи ҳадис шарҳи: Эрнинг аёл устидаги ҳаққининг жуда улкан эканлиги (2-қисм); 26. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:- Йигирманчи олтинчи ҳадис шарҳи: Эрнинг тўшагини тарк қилган аёл то қайтгунича ёки тонг оттиргунича фаришталар уни лаънатлашлари; 27. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:- Йигирманчи еттинчи ҳадис шарҳи: Эрига нонкўр бўлишнинг ҳаромлиги; 28. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:- Йигирманчи саккизинчи ҳадис шарҳи: Эр аёлини гуноҳ ишга чорласа, аёлнинг бўйин товлашининг ва итоат қилмаслигининг лозим бўлиши; 29. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:- Йигирманчи тўққизинчи ҳадис шарҳи: Аёл киши учун ўз молидан ҳиба ёки ато қилиши фақат эрининг изни билан жоиз бўлиши; 30. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:- Ўттизинчи ҳадис шарҳи: Аёл киши эри ва унинг қарамоғидагиларнинг хизматини қилиши ҳақида; 31. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:- Ўттиз биринчи ҳадис шарҳи: Аёл ва фарзандларнинг нафақаси эрнинг зиммасига фарздир (1-қисм). 32. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:- Ўттиз биринчи ҳадис шарҳи: Аёл ва фарзандларнинг нафақаси эрнинг зиммасига фарздир (2-қисм). 33. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:Ўттиз иккинчи ҳадис шарҳи: Чиройли бўлиш ва зийнатланиш учун Аллоҳ таоло яратган нарсаларни ўзгартиришнинг ҳаромлиги. 34. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:Ўттиз учинчи ҳадис шарҳи: Аёлларни васфлаб турадиган тор кийимларни ёки ортидаги нарсани кўрсатиб турадиган юпқа кийимларни ёки жисмнинг ҳаммасини ўраб турмайдиган калта кийимларни кийишдан ва сочларини бошларининг устига катта қилиб тўплаб олишларидан қайтариш ва бу ишларнинг уларга ҳаром эканлиги ҳақидаги боб. 35. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:Ўттиз тўртинчи ҳадис шарҳи: Аёлларни соч улаш, уни қалбакилаштириш, уни зиёдалаштириб кўпайтириш ва унга соч қўшиб кўпайтиришдан қайтариш ва бу ишлар яҳудларнинг ахлоқидан эканлиги ҳақидаги боб. 36. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:Ўттиз бешинчи ҳадис шарҳи: Аёлларни либосларда сохтакорлик қилишдан ва ўзида бўлмаган нарса билан мақтанишдан қайтариш ҳақидаги боб. 37. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:Ўттиз олтинчи ҳадис шарҳи: Aёлларнинг баланд пошнали пояфзалларни кийишлари ва бу яҳудия аёлларнинг ишлари экани ҳақидаги боб. 38. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:Ўттиз еттинчи ҳадис шарҳи: Ҳажда ёки бошқа вақтда аёллар сочларини қиришдан қайтарилганликлари ҳақидаги боб. 39. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:Ўттиз саккизинчи ҳадис шарҳи: Аёлларнинг қўл ва оёқларини хинага бўяшлари ҳақидаги боб. 40. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:Ўттиз тўққизинчи ҳадис шарҳи: Аёл киши бегона эркаклар ҳузурида юзини беркитиши, агар бегона эркак бўлмаса, юзини очишлигининг мумкинлиги ҳақидаги боб. 41. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:Ўттиз тўққизинчи ҳадис шарҳи: Аёл киши бегона эркаклар ҳузурида юзини беркитиши, агар бегона эркак бўлмаса, юзини очишлигининг мумкинлиги ҳақидаги боб. 42. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:Қирқинчи ҳадис шарҳи: Аёллар учун ипак кийиб, тилла тақиб зийнатланишнинг жоизлиги ҳақидаги боб. 43. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:Қирқ биринчи ҳадис шарҳи: Аёллар учун масхар ва шунга ўхшаш рангларга бўялган кийимларни кийишнинг жоизлиги ҳақидаги боб. 44. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:Қирқ иккинчи ҳадис шарҳи: Аёлларни бегона эркакларга тилла ва кийимлардан иборат зийнатларини кўрсатишдан огоҳлантириш ҳақидаги боб. 45. Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади:Қирқ учинчи ҳадис шарҳи: Либосда, ҳаракатларда, сўзлашда ва шу каби ишларда аёлларнинг эркакларга ўхшашининг ҳаромлиги ҳақидаги боб.

Ушбу маърузада қуйидаги мавзулар ҳақида сўз боради: – Фарзанд тарбияси; – Фарзанд ҳақ-ҳуқуқлари; – Солиҳ фарзанд сўраб дуо қилиш; – Гуноҳи кабиралар: етти ҳалок қилувчи гуноҳлар;

Ушбу маъруза қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади: – Шаръий талоқ;

Ушбу маъруза қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади: – Сизларнинг яхшиларингиз ўз оиласига яхши муомала қиладиганларингиздир, ҳадисининг шарҳи; – Аёлларга яхши муомалада бўлинглар; – Мўмин киши мўмина аёлдан нафратланмасин. Агар унинг бир хулқини ёмон кўрса, бошқасидан рози бўлади;

Ушбу дарс қуйидаги мавзуларни ўз ичига олади: – Тил (нутқ) неъмати; – Аҳли-оилага яхши муомалада бўлиш; – \”Сизларнинг энг яхшиларингиз аҳли-аёлига яхшилик қилганингиздир...\”, ҳадиси шарифининг шарҳи; – \” Бош кўтаришларидан хавф қилинган аёлларга ваъз-насиҳат қилинг, ётоқларида ҳижрон қилинг ва уринг. Агар итоат қилсалар, уларга қарши бошқа йўл ахтарманг\”, оятининг шарҳи;