(1) 1. ب ڤی ڕەنگی دئێتە خواندن (ئەلف، لام، میم) و ئەڤە تەمامییا تیپێت عەرەبینە كو 28. تیپن، نیشانن ل سەر ئیعجازا قورئانێ كو عەرەبان پێ چێ نابیت قورئانەكا وەكی ڤێ چێ بكەن، د گەل هندێ هەر ژ وان حەرفان پێك هاتییە ئەوێت ئەو ئاخڤتنا خۆ پێ چێ دكەن.
(2) 2. ئەڤە ئەو قورئانە كو گۆمان تێدا نینە [ژ دەڤ خودێ هاتییە] و ڕێكا ڕاستەڕێكرنێیە بۆ پارێزكاران.
(3) 3. [پارێزكار] ئەون ئەوێت باوەرییێ ب غەیبێ [تشتێ نەپەنی و نەدیار] دئینن، و بەردەوام نڤێژان دكەن، و ژ تشتێ مە دایییێ سەدەقەیان ژێ ددەن.
(4) 4. و ئەو ئەون یێت باوەرییێ ب وێ دئینن ئەوا بۆ تە و بۆ [پێغەمبەرێت] بەری تە هاتی و ژ ئاخرەتێ ژی بێ گۆمانن.
(5) 5. ئەها ئەڤەنە ل سەر ڕاستەڕێكرنا خودایێ خۆ، و هەر ئەڤەنە د سەرفەراز.
(6) 6. ڕاستی ئەو كەسێت گاور بوویین ل دەڤ وان ئێكە، تو چ وان بترسینی چ نەترسینی، ئەو هەر باوەرییێ نائینن.
(7) 7. خودێ مۆرا ل سەر دل و گوهێت وان دانایی و پەردە یا ئێخستییە بەر چاڤێت وان، و ئیزایەكا مەزن بۆ وان یا هەی.
(8) 8. و هندەك هەنە ژ خەلكی دبێژن: مە باوەری ب خودێ و ڕۆژا ئاخرەتێ [دویماهییێ] هەیە، بەلێ ب ڕاستی ئەو ب خۆ بێ باوەرن.
(9) 9. دڤێن خودێ و خودان باوەران بخاپینن، و ژ خۆ پێڤەتر كەسێ ناخاپینن و پێ نوزانن ژی.
(10) 10. د دلێ [دەروونێ] واندا نەساخی هەیە، ڤێجا خودێ نەساخیا وان پتر لێ كر، و ژ بەر درەوكرنا وان بەرهنگاری ئیزایەكا ب ئێش كرن.
(11) 11. و هەر گاڤەكا ژ وانڕا بێتە گۆتن: خرابییێ د ئەردیدا نەكەن، دبێژن: ئەم تنێ قەنجیكەر و باشی خوازین.
(12) 12. بەلێ هەر ئەڤەنە خرابییێ دكەن، بەلێ ب خۆ ناحەسن.
(13) 13. و هەر گاڤەكا ژ وانڕا بێتە گۆتن: دێ هوین ژی، وەكی خەلكێ دی باوەرییێ بینن، دبێژن: ئەم ژی وەكی نەفامان باوەرییێ بینین؟! [هشیاربن] هەر ئەون نەفام و پێ نوزانن ژی.
(14) 14. هەر دەمەكێ گەهشتنە كەسێت باوەری ئینایین دبێژنێ: مە ژی باوەری ئینایییە، و هەر وەختەكێ د گەل هەڤالێت خۆ یێت شەیتان ڤەدەربوون [مانە ب تنێ] دبێژن: ئەم هەر د گەل هەوەینە، ئەم بەس تڕانەیان بۆ خۆ ب وان دكەین.
(15) 15. خودێ دێ جزایێ تڕانەیێت وان دەتێ، و مۆلەتا هندێ دەتێ هەر د خرابییا خۆدا بزڤڕن.
(16) 16. ئەڤە ئەون یێت بەرزەبوون [تاریاتی] ب ڕاستەڕێییێ كڕین، ڤێجا كڕین و فرۆتنا [بازرگانییا] وان فایدە [قازانج] نەكرییە و ئەو ب خۆ ژی ب سەر ڕێیا ڕاست هلنەبوویینە.
(17) 17. مەتەلا وان وەكی مەتەلا وی كەسییە ئەوێ ئاگرەك هەلكری [دۆرماندۆرێت خۆ ببینیت] گاڤا ئاگری ڕۆناهی دایییێ، چار كنارێت وی خودایێ مەزن ڕۆناهییا وان بر و هێلانە د تارییەكێدا كو ئێدی ئەو نەبینن.
(18) 18. ئەڤە د كەڕن، لالن، كۆرەنە، ڤێجا ئەو بەر ب ڕێكا ڕاستڤە نازڤڕنەڤە.
(19) 19. [یان مەتەلا وان وەكی مەتەلا ڤان كەسانە] بارانەكا ب ڕێژ و ڕەشەعەورەكێ تاری تێدا شریقە شریقا عەورانە و برسقین و ڤەدانا برویسییان، و ژ بەر برویسییان و ژ ترسا مرنێ تلێت خۆ بكەنە د گوهێت خۆدا [بەلێ دڤیا زانیبانە] خودێ ب سەر بێ باوەراندا [گاوران] سەردەستە و ژ وان ب ئاگەهە.
(20) 20. نێزیكە [ڕۆناهیا] برویسییێ وان كۆرە بكەت، هەر گاڤەكا ڕۆناهی دا وان دچن، و گاڤا لێ بوو تاری ڕەق ڕادوەستن، و هەكە خودێ حەزكربایە، دا وان ژ گوهـ و چاڤان كەت. ب ڕاستی خودێ ل سەر هەمی تشتی خودان شیانە.
(21) 21. گەلی مرۆڤان، خودایێ خۆ بپەرێسن، ئەو خودایێ هوین و یێت بەری هەوە ئافراندین، دا هوین بێنە پارستن.
(22) 22. ئەو خودایێ ئەرد بۆ هەوە دەشت كری [كو ب كێر ژیانێ بهێت] و ئەسمان كرییە ئاڤاهی، باران بۆ هەوە ژ ئەسمانی (ژ ئەوران) ئینایییە خوارێ، و هەمی ڕەنگێت فێقی [بۆ هەوە پێ شین كر] و دەرئێخستن. ئێدی هوین ژی چو هەڤبەران بۆ خودێ [چێ نەكەن] و هوین ب خۆ دزانن [خودێ چو هەڤبەر نینن].
(23) 23. و ئەگەر هوین ژ وێ [نامەیا] مە بۆ بەندەیێ خۆ [كو پێغەمبەرە] ئینایییە خوار ب گۆمانن [كێم كێم] سۆرەتەكێ ب تنێ وەكی وێ بینن، و ژ بلی خودێ گازی هەمی هاریكارێت خۆ ژی بكەن [بلا بێنە هاری هەوە] ئەگەر هوین ڕاست دبێژن.
(24) 24. ڤێجا ئەگەر هوین [ڤی كاری] نەكەن و هوین ناكەن ژی [چونكی هوین نەشێن] ئێدی خۆ ژ وی ئاگری بپارێزن ئەوێ داردوویێ وی، مرۆڤ و بەر، و بۆ گاوران هاتییە بەرهەڤكرن.
(25) 25. مزگینییێ بدە وان كەسێت باوەری ئینایین و كار و كریارێت قەنج كرین كو بارا وان ئەو بەحەشتن ئەوێت ڕویبار د بنڕا دهەڕكن (دچن)، هەر گاڤەكا فێقییەك ژی ژێ دایێ، دێ بێژن: ئەڤە بوو بەری نوكە دایییە مە، و ئەو فێقییێ بۆ وان دئێتە دان (بەردەست كرن) وەكی ئێكە [بەلێ تام نەئێكە] و بۆ وان [د بەحەشتێدا] هەڤسەرێت پاك و پاقژ هەنە و ئەو هەروهەر تێدانە.
(26) 26. ب ڕاستی خودێ هەر مەتەلەكا بینیت شەرمێ ژێ ناكەت، ڤێجا [ئەو مەتەل] پێشی بیت یان تشتەكێ ماستر و پێهەلتر بیت، و ئەو كەسێت باوەری ئینایین دزانن [ئینانا ڤان مەتەل و نموونەیان] ڕاستییە ژ خودایێ وان، و هندی ئەون یێت گاوربوویین دبێژن: خودێ چ ژ ڤان نموونەیان ڤیایییە؟ [خودێ] گەلەكان پێ سەردا دبەت و گومڕا دكەت، و گەلەكان پێ ڕاستەرێ دكەت و كەسێ پێ گومڕا ناكەت ئەگەر ئەو ب خۆ ئەو نەبن یێت ژ ڕێ دەركەڤتی.
(27) 27. ئەو ژ ڕێدەركەڤتییێت پەیمانا خودێ پشتی موكومكرنێ دشكێنن، و هەڤبەندییێت خودێ فەرمان پێ دایین دبڕن، و خرابییێ د ئەردیدا دكەن، ئەها ئەڤەنە بەرزیان و خوسارەت.
(28) 28. ڤێجا چاوا هوین باوەرییێ ب خودایی نائینن؟ و هوین د مری بوون، هوین زێندی كرن، پاشی دێ هەوە مرینیت، پاشی دێ هەوە زێندی كەتەڤە، و پاشی دێ هەر بەر ب ویڤە زڤڕن.
(29) 29. [ئەو خودایێ] هەمی تشت بۆ هەوە د ئەردیدا ئافراندی، پاشی بەرێ خۆ دا ئەسمانی و كرنە حەفت ئەسمان، و هەر ئەوە ب هەمی تشتان زانا.
(30) 30. دەمێ خودایێ تە گۆتییە ملیاكەتان ئەز دێ جهگرەكێ [جهێ ئێك و دو بگرن] ب سەر ئەردی ئێخم، ملیاكەتان گۆت: ئەرێ تو دێ وی ئێخییە سەر ئەردی [دنیایێ] یێ خرابییێ تێدا بكەت، و خوینێ بڕێژیت، و ئەم ب حەمدا تە تەسبیح و تەقدیسا تە دكەین [ئانكو تە ژ هەر كێماسییەكێ پاك و پاقژ دكەین] [خودایی] گۆت: ڕاستییا ئەز دزانم هوین نوزانن.
(31) 31. [ڤێجا خودێ] هەمی ناڤ نیشا ئادەم دان، و پاشی [خودێ ئەو ناڤ] ئێخستنە بەرۆكا [بەر چاڤێت] ملیاكەتان، و گۆت: ئەگەر هوین ڕاست دبێژن، ناڤێ ڤان بۆ من بێژن.
(32) 32. ملیاكەتان گۆت: هەر تویی ژ هەمی كێماسییان پاك و پاقژ، مە ژ وێ زانینێ پێڤەتر نینە یا تە نیشا مە دایی، ب ڕاستی هەر تویی زانا و كار بنەجهـ.
(33) 33. [خودێ گۆت]: هەی ئادەم: كا ناڤێت وان بۆ وان بێژە [دا بزانن كێم زانینن]، دەمێ ئادەم ناڤێت وان گۆتین [ئینا] خودێ گۆت: ما من نەگۆتە هەوە ئەز نەپەنییێت ئەرد و ئەسمانان دزانم، و هەروەسا ئەز ئاشكرا و نەئاشكرا یا هوین دكەن ژی ئەز دزانم.
(34) 34. دەمێ من گۆتییە ملیاكەتان سوجدەیێ [سوجدەیا سلاڤ و ڕێزگرتنێ] بۆ ئادەم ببەن هەمییان سوجدە بر، ئبلیس تێ نەبیت، خۆ دا پاش و خۆ مەزن دیت [ب ڤێ چەندێ] بوو ئێك ژ گاوران.
(35) 35. و مە گۆت: هەی ئادەم تو و كابانییا خۆ د بەحەشتێدا ئاكنجی ببن و ژ هەر جهێ هەوە بڤێت بێ منەت [بەرفرەهـ] ژێ بخۆن، بەلێ خۆ نێزیكی ڤێ دارێ نەكەن، هوین دێ ژ ستەمكاران ئێنە هەژمارتن.
(36) 36. [بەلێ پاشی شەیتانی ئەو پێ هنگاڤتن [د بەر خەلەتیێڕا كرن] و دەرئێخستن ژ بەحەشتێ] ژ وێ یا ئەو تێدا، مە ژی گۆتە وان: ژێ دەركەڤن هەڕنە خوارێ، هندەك ژ هەوە ل هندەكان نەیار و دژمن، و هەتا دەمەكێ دیاركری [ل دەڤ خودێ] د ئەردیدا ئاكنجی ببن و مفایی ژێ وەرگرن.
(37) 37. پاشی ئادەم چەند ئاخڤتنەك ژ خودایێ خۆ وەرگرتن [و بۆ خۆ پێ هیڤییا لێنەگرتنێ ژ خودایێ خۆ خواست] خودێ لێ خۆش بوو، و تۆبەیا وی قەبویل كر، ب ڕاستی خودێیە تۆبەوەرگر و دلۆڤان.
(38) 38. مە گۆتە [وان] هوین هەمی ژ بەحەشتێ داكەڤن [بۆ سەر ئەردی]، هەر گاڤەكا ڕاستەڕێكرنەك ژ بەرێ منڤە بۆ هەوە هات [كو كتێبا خودێیە یان هنارتنا پێغەمبەرییە]، ڤێجا هەر كەسێ ب دویڤ ڕاستەرێكرنا من بكەڤیت [ڕۆژا قیامەتی]، نە ترس بۆ هەیە و نە خەم دگەهیتێ.
(39) 39. بەلێ ئەو كەسێت گاور بوویین و ئایەتێت مە درەو دەرئێخستین ئەو دۆژەهینە [جەهنەمینە] و هەروهەر دێ د دۆژەهێدا بن.
(40) 40. [گەلی ئسرائیلییان] ئەو قەنجییێت من د گەل هەوە كرین بیننە بیرا خۆ، و پەیمانا هەوە د گەل من دایی ب جهـ بكەن، ئەز ژی دێ ئەوێ پەیمانا هەوە ب جهـ ئینم، و ب تنێ ژ من بترسن (ژ من ب تنێ بترسن).
(41) 41. و باوەرییێ ب وێ كتێبا مە ئینایییە خوارێ [كو قورئانە] بینن، كو ڕاستیا وان كتێبانە یێت بەر دەستێ هەوە [كو ئنجیل و تەوراتن]، و نە گاورێت پێشییێ بن [ب ڤێ قورئانێ]، و ئایەتێت من ئەرزان نەفرۆشن، و پارێزكارییا من ب تنێ بكەن.
(42) 42. و هەقییێ [كو قورئانا هنارتییە] تێكەلی نەهەقییێ نەكەن [و ڕاببن] هەقییێ ڤەشێرن، و هوین ژێ ب ئاگەهـ [و هوین دزانن كو هوین تێكەلییێ دكەن].
(43) 43. نڤێژان بكەن و زەكاتا مالێ خۆ بدەن [وەكی موسلمانان] و د گەل داچەمیایان [راكعان] داچەمن [فەرمانا وان ب شەنگستێت ئیسلامێ هاتەكرن، و د گەل موسلمانان نڤێژان ب كۆم (ب جەماعەت) بكەن، و وەكی وان بچنە ڕكووعێ، چونكی داچەمیان د نڤێژا واندا نینە].
(44) 44. هوین چاوا فەرمانا خەلكی ب خێرێ [باشییێ] دكەن، و هوین خۆ ب خۆ [خۆ] ژ بیر دكەن، و هوین خۆ ب خۆ كتێبێت بەر دەستێ خۆ [كو ئنجیل و تەوراتن] دخوینن، ڤێجا ما هوین ئاقلەكی بۆ خۆ ناگرن.
(45) 45. و پشتا خۆ ب بێنفرەهییێ و نڤێژێ گرێ بدەن [قاهیم بكەن]، و ئەڤە یا گرانە ل سەر هەر كەسەكی، ئەو نەبن یێت ژ خودێ ترس.
(46) 46. ئەو [خودێ ترس] ئەون یێت بێ گۆمان ژ هندێ، كو دێ هەر بەردەستێ خودایێ خۆ ڕاوەستن، و هەر دێ ب بال ویڤە زڤڕن.
(47) 47. گەلی ئسرائیلییان بیرا خۆ و وان خێر و خۆشییێت من د گەل هەوە كرین بینن، ب ڕاستی [و هنگی] من قەدرێ هەوە ب سەر یێ هەمی خەلكی ئێخست.
(48) 48. و ژ ڕۆژەكێ [ڕۆژا قیامەتێیە] بترسن و خۆ بپارێزن، كو كەس تێدا شوینا كەسێ نەئێتە سزاكرن، و مەهدەر و بەڕەڤانی تێدا چو ناگرن، و بەدەل ژ كەسێ نائێتە وەرگرتن، و هاریكارییا كەسێ ژی نائێتەكرن.
(49) 49. بیننە بیرا خۆ ڕۆژا مە هوین ژ دەستێت فیرعەونییان قورتال كرین، كو [وان] ئیزا و نەخۆشییەكا پیس ددا بەر هەوە، كوڕێت هەوە سەرژێ دكرن، و كچێت هەوە [بۆ خدامینییا خۆ] دهێلان، و ب ڕاستی [ئیزا و نەخۆشییا هەوە ددیت، و ڕزگاركرنا خودێ بۆ هەوە] ئەزموونەكا [ئمتیحانەكا] مەزنە ژ خودێ.
(50) 50. [هەروەسا] بیرا خۆ بینن دەمێ مە دەریا بۆ هەوە كرییە دو فلق [و ڕێك بۆ هەوە ئێخستییێ]، و مە هوین دەربازكرین [قورتالكرین]، و ل پێش چاڤێت هەوە مە فیرعەونی خەندقاندین.
(51) 51. و بیرا خۆ بینن دەمێ مە ژڤان ب چل شەڤان دایییە مووسایی، [و د پشتڕا هەوە لەزكر]، و پشتی هنگی هەوە گۆلك پەراست [كرە پەرستی]، و ب ڤی ڕەنگی هەوە ستەم ل خۆ كر.
(52) 52. (دگەل هندێ ژی) پاشی مە ل هەوە نەگرت وەكی ئەڤا دیتر، [بیرا خۆ بینن] دا هوین د سوپاسدار بن.
(53) 53. هەروەسا بیرا خۆ بینن دەمێ مە تەوراتا ڤاڤێركەر [جوداكەر] [د ناڤبەرا هەقییێ و نەهەقییێدا] بۆ مووسایی هنارتی، دا هوین [پێ] ڕاستەڕێ ببن.
(54) 54. بیننە بیرا خۆ دەمێ مووسایی گۆتییە ملەتێ خۆ: ملەتێ من! هەوە [ب پەرستنا گۆلكی] ستەم ل خۆ كر، ڤێجا دڤێت هوین تۆبە بكەن و ل خودێ بزڤڕنەڤە، و خۆ بكوژن، ئەڤە ل دەڤ خودایێ هەوە بۆ هەوە چێترە [پشتی دەست ب كوشتنێ كرین] تۆبەیا هەوە وەرگرت، و ب ڕاستی هەر ئەوە تۆبەوەرگر و دلۆڤان.
(55) 55. و بیرا خۆ بینن دەمێ هەوە گۆتییە مووسایی: هەتا ئەم ب چاڤێت خۆ خودایێ تە نەبینین، ئەم [د بنیڕا] باوەرییێ ب تە نائینین، ژ بەر هندێ برویسییێ هوین هنگاڤتن، و هەوە ب چاڤێت خۆ دیت.
(56) 56. پاشی مە هوین پشتی مرنا هەوە زێندی كرن [ساخ كرن]، بەلكی هوین سوپاسییا [خێر و خۆشی و كەرەمێت] خودێ بكەن.
(57) 57. مە عەور ل هنداڤی هەوە كرنە سهوانە [كو سهێ ل هەوە بكەن] و گەزۆ و سەلوا (سویسك) مە بۆ هەوە هنارتن، ڤێجا ژ حەلالێ پاك و پاقژێ مە ب ڕزقێ هەوە كری، بخۆن. و ئەوان [ب كار و كریارێت خۆ یێت نە د ڕێدا و نەدورست] زیان نەگەهاندییە مە، بەلكی هەر زیان ل خۆ كرینە.
(58) 58. [گەلی ئسرائیلییان] بیننە بیرا خۆ وەختێ مە گۆتییە هەوە، هەڕنە د ڤی گوندێ [مەقدس]دا و ب بەرفرەهی و ل جهێ هەوە بڤێت ژێ بخۆن، و چەماندی [خۆشكاندی بۆ خودایێ هوین ژ بەرزەبوونێ ڕزگار كرین] بدەنە ژۆر، و بێژن: خودێوۆ گونەهێت مە داقوتە، دا ئەم ژی ل گونەهێت هەوە ببۆرین و نەهێلین، خێرا قەنجیكاران ئەم دێ پتر لێ كەین.
(59) 59. بەلێ ئەوێت ستەم و زۆرداری كرین، ئەو فەرمانا خودێ لێ كری [كو بێژن گونەهێت مە داقوتە] ب تشتەكێ دی یێ ژێ نەهاتییە خواستن گوهارت، [ڤێجا ژ بەر هندێ] و ژ بەر نەگوهداری و ژ ڕێدەركەڤتنا وان، مە ئیزایەك ژ ئەسمانی ب سەر واندا باراند ئەوێت ستەم كرین.
(60) 60. بیننە بیرا خۆ دەمێ مووسایی داخوازا ئاڤێ [بۆ هەوە] كری [پشتی هوین تێنی بوویین ]، ئینا مە گۆتێ: دارێ خۆ ل كەڤری بدە [هەر كەڤرەكێ هەبیت]، [پشتی مووسایی دارێ خۆ ل كەڤری دایی، دوازدە كانی ژێ زان [تەمەتی هەژمارا ئویجاخێت وان]، و هەر ئێكی كانیا خۆ زانی [نیاسی] [و مە گۆت]، ژ ڕزقێ خودێ بخۆن و ڤەخۆن، و د ئەردیدا بەر ب خرابییێڤە نەچن [و نەبنە ژ خرابان].
(61) 61. و بیننە بیرا خۆ دەمێ هەوە گۆتییە [پێغەمبەرێ خۆ]: هەی مووسا ئەم نەشێین بێنا خۆ ل سەر ئێك ڕەنگێ خوارنێ فرەهـ بكەین، بۆ مە داخوازێ ژ خودایێ خۆ بكە، كا چ ژ ئەردی دەردكەڤیت: ژ زەرزەوات و خیار و سیر و نیسك و پیڤازان، بۆ مە شین بكەت، [مووسایی] گۆت: ئەرێ [هەوە دڤێت] یێ باش [ژ خوارنێ] ب یێ بێخێر بگوهۆڕن. هەڕنە باژێری [هەر باژێرەكێ هەبیت] یێ هەوە خواستی دێ بۆ هەوە ئێتە جهـ، خودێ ڕسوایی و بێ ڕویمەتی ب سەر واندا داڕێتییە، ب كەربا خودێڤە ڤەگەڕیان، ئەڤە هەمی ژ بەر هندێ چونكی وان باوەری ب ئایەتێت خودێ نەدئینان، و ب بێ بەختی و نەهەقی پێغەمبەرێت خودێ دكوشتن، هەر ژ نەگوهداری و زێدەگاڤییا وان.
(62) 62. ب ڕاستی ئەوێت باوەری ئینایی [كو موسلمانن پەیكەڤتییێت پێغەمبەری] و ئەوێت بووینە جوهی [پەیكەڤتییێت مووسایی] و فەلەیان [پەیكەڤتییێت عیسایی] و سابئییان [جوینەكە ژ جوهی و فەلەیان ڤەبووینە ستێران دپەرێسن، و هندەك دبێژن: ملیاكەتان دپەرێسن]. هەر كەسێ ژ ڤان ب دورستی باوەرییێ ب خودێ و ڕۆژا قیامەتێ بینیت، و كار و كریارێت چاك بكەت، دێ ژ بەرێ خودێ خۆڤە ئێتە خەلاتكرن [ڕۆژا قیامەتێ] نە ترس بۆ هەیە، نە ژی ب خەم دكەڤیت.
(63) 63. و بیننە بیرا خۆ دەمێ مە پەیمانا موكومكرنێ ژ هەوە وەرگرتی [كو هوین ل سەر تەوراتێ بچن و كار پێ بكەن]، و مە چیایێ (طور) ل هنداڤ هەوە بلندكر، و مە [گۆتە هەوە] ئەڤا مە بۆ هەوە هنارتی ب مجداهی وەربگرن و لێ د ڕژد بن، و بیننە بیرا خۆ كا چ تێدایە و خۆ ژ بیرڤە نەكەن، دا بێنە پارستن ژ ئیزایێ.
(64) 64. بەلێ پشتی ڤێ [دان و وەرگرتنا پەیمانا موكومكری] هەوە پشتا خۆ دا پەیمانێ، و ئەگەر نە ژ كەرەم و دلۆڤانییا خودێ بایە، هوین دا ڕاست ژ خوسارەت و بەرزیانان بن.
(65) 65. بێ گۆمان هوین دزانن كا مە چ ب سەرێ وان ئینا [ئەوێت دایینە سەر بڕیارا خودێ]، و ڕۆژا شەنبییێ دەست درێژی كرین، مە گۆتە وان ببنە مەیموینكێت ڕسوا و ڕەزیل.
(66) 66. و ئەڤ سزایە مە كرە پاشڤەبرنەك بۆ خەلكێ هنگی و بۆ یێت پشتی وان ژی، و مە كرە چامە بۆ پارێزكاران.
(67) 67. بۆ ملەتێ خۆ بێژە دەمێ مووسایی گۆتییە ملەتێ خۆ: [ب ڕاستی] خودێ فەرمانا هەوە دكەت هوین چێلەكێ سەرژێكەن، گۆتن: تو بۆ خۆ تڕانەیان ب مە دكەی؟! [مووسایی] گۆت: ئەز خۆ ب خودێ دپارێزم كو ئەز ژ نەزانان بم.
(68) 68. گۆتن: كا ژ خودایێ خۆ بخوازە بۆ مە دیار بكەت، كا ئەو چ چێلە؟ [مووسایی گۆت: خودێ] دبێژیت: نەیا پیرە و نەیا جوانە ژی [بچویك] د ناڤبەرا هەردویاندایە، ئێدی وێ بكەن یا فەرمانا هەوە پێ هاتییە كرن.
(69) 69. گۆتن: كا بێژە خودایێ خۆ بلا بۆ مە دیار بكەت، ڕەنگێ وێ [چێلێ] یێ چاوایە؟ [مووسایی گۆت خودێ] دبێژیت: ئەو چێلە [رەنگێ وێ ] زەرەكێ تارییە یێت بەر لێ [ب دیتنا وێ] كەیف خۆش دبن.
(70) 70. گۆتن: كا ژ خودایێ خۆ بخوازە بۆ مە دیار بكەت ئەو چ چێلە؟ [چێل ب ڤان سالۆخەتان گەلەكن] ل بەر مە بەرزەبوو، ئەگەر خودێ حەز بكەت ئەم دێ ب سەر هەلبین.
(71) 71. [مووسایی گۆت] خودێ دبێژیت: ئەو چێلە نەیا سەرنەرمە ئەردی بكێلیت، و نە ژی چاندنییێ ئاڤ ددەت، و یا بێ كێماسییە و ئێك ڕەنگە ژی، گۆتن: ئەها ژ نوی تە ڕاستی بۆ مە گۆت. [پشتی ب دەست خۆ ئێخستین] سەرژێكرن و هند نەمابوو وەنەكەن.
(72) 72. بیننە بیرا خۆ [گەلی ئسرائیلییان] دەمێ هەوە مرۆڤەك كوشتی و ل سەر كوشتنا وی، هەوە جڕەبڕ كری و هەر ئێك ژ هەوە كوشتنا وی دكرە د ستویێ یێ دیدا، و خودێ دێ ئاشكەراكەت، یێ هوین ڤەدشێرن!!!.
(73) 73. مە گۆت: كا هندەك گۆشتێ چێلێ [چێلا سەرژێكری] و گۆشتێ وی لێك بدەن [دێ ساخ بیت و بۆ هەوە بێژیت: كا كێ كوشتیە]، ئەها هۆسا و ب ڤی ڕەنگی خودێ مرییان زێندی دكەتەڤە، و نیشانێت [شیانا خۆ] بەرچاڤ دكەت، بەلكی هوین عەقلەكی بۆ خۆ بگرن.
(74) 74. پشتی ڤێ [هەمییێ] دلێت هەوە ڕەق بوون، وەكی كەڤران لێ هاتن، بێژە ڕەقتر ژی، چونكی ب ڕاستی هندەك كەڤر یێت هەین ڕویبار ژێ دەردكەڤن و هندەك یێت هەین ددەرزن ئاڤ ژێ دزێت، و هندەك ژی یێت هەین ژ ترسا خودێ دادكەڤن، و خودێ ژ وی تشتێ هوین دكەن نەیێ بێ ئاگەهە.
(75) 75. [گەلی موسلمانان] هەوە چاڤە [ملەتەكێ هۆسا] باوەرییێ ب هەوە بینن [موسلمان ببن] و دەستەكەك ژ وان هەبوون گوهدارییا ئاخڤتنا خودێ دكرن، و پشتی تێ دگەهشتن ڤاڕێ دكرن و پێ ژی دزانین كو یێ ڤێ دكەن.
(76) 76. و ئەگەر گەهشتنە خودان باوەران دێ بێژن: مە ژی باوەری ئیناییە، و ئەگەر ب تنێ دگەهنە ئێك و ڤێك دكەڤن، دبێژنە [ئێكدو] هوین چاوا سوحبەتا [پەسن و ڕەوشا پێغەمبەری ئەوا د تەوراتێدا هاتی] د گەل وان دكەن، دا ل دەڤ خودایێ هەوە ل سەر هەوە بكەنە مهانە، ما هوین ئاقلەكێ ناگرن.
(77) 77. ڤێجا ما نوزانن؟! چ یێ ڤەشێرن و چ یێ ئاشكەرا بكەن، خودێ پێ ئاگەهە؟!.
(78) 78. هندەك ژ وان نەخواندەوارن، چو ژ كتێبێ [تەوراتێ] نوزانن هیڤی تێ نەبن [ئەو درەون یێت وان ژ پێشییێت خۆ وەرگرتین كو دبێژن: ژ چل ڕۆژان پێڤەتر ئەو نائێنە ئیزادان]، و وان ژ بلی هزر و تەخمینێ چو یێ دی [مەخسەد ڕاستی و بەلگەنە] نینە.
(79) 79. وەی نەخۆشی و ئیزا بۆ وان بیت یێت كتێبێ ب دەستێت خۆ دنڤێسن، و پاشی دبێژن: ئەڤ [كتێبە] ژ دەڤ خودێیە، دا ئەرزان بفرۆشن، ئیزا و نەخۆشی بۆ وان بیت، ژ بەر تشتێ ب دەستێ وان هاتییە نڤێسین و ژ بەر تشتێ ب دەست خۆڤە ئینایین.
(80) 80. و گۆتن هەما چەند ڕۆژەكان [ڕۆژێت تێدا گۆلك پەراستین] دێ ئاگر ب مە كەڤیت! بێژە وان: ئەرێ ما هەوە پەیمانەك ب ڤێ چەندێ ژ خودێ وەرگرتییە و خودێ ل پەیمانا خۆ لێڤە نابیت؟ [هوین هۆ د پشت ڕاست] یان ژی تشتێ هوین ژێ نە پێ ئاگەهـ د دەرهەقێ خودێدا دبێژن.
(81) 81. [نەخێر وەنینە] ب ڕاستی هەر كەسەكێ گونەهەكێ بكەت، و گونەها وی سەری ژێ بستینیت [لێ بێتە ئێك كو ژێ دەرنەكەڤیت] ئەڤە دۆژەهینە و هەروهەر دێ تێدا بن.
(82) 82. بەلێ ئەوێت باوەری ئینایین و كار و كریارێت قەنج كرین، ئەڤە بەحەشتینە و هەروهەر دێ تێدا بن.
(83) 83. بۆ ملەتێ خۆ بێژە دەمێ مە پەیمانا موكوم ژ ئسرائیلییان وەرگرتی، كو ژ بلی خودێ چو نەپەرێسن و چاكییێ د دەرهەقێ دەیباب و كەس و كار و سێوی و بەلنگازاندا بكەن، و ئاخڤتنا خێرێ و شرین د گەل خەلكی بكەن، و بەردەوام نڤێژان بكەن و زەكاتێ بدەن، پاشی هەوە كێمەك تێ نەبن [پەیمانا خۆ شكاند] و پشتا خۆ دایێ و هوین هەر پەیمان شكێنن.
(84) 84. بیننە بیرا خۆ [گەلی ئیسرائیلییان] دەمێ مە پەیمانا موكومكری ژ هەوە ستاندی، كو خوینا ئێكدو نەڕێژن و ئێكدو ژ سەر جهـ و وارێت خۆ ب خۆ دەرنەئێخن، هەوە ب خۆ ئەڤە پەسەندكر، و هوین ب خۆ شاهدن.
(85) 85. پاشی ئەها هوین ئەڤەنە ئێكدو دكوژن و دەستەكەكێ ژ خۆ ب خۆ ژ وارێ وان دەردئێخن و ب گونەهـ و دژمنایی لێ دادجڕن [كۆم دبن]. [پشتەڤانییا ئێكدو دكەن ل سەر دەرئێخستنا وان] و ئەگەر هندەك ژ وان ب ناڤێ دیلاتییێ هاتنە دەڤ هەوە، هوین بەدەلێ پێشڤە ددەن [كا چاوا حەرامە هندەك ژ هەوە بمیننە د ئێخسیرییێدا و هوین بەدەلێ پێشڤە بدەن، ئەها وەسا حەرامە ژی هوین ئێكدو بكوژن یان ژ جهێت ئێكدو دەربێخن] و ل سەر هەوە یا حەرام بوو دەرئێخستنا وان. ڤێجا هوین باوەرییێ ب هندەك كتێبێ دئینن و باوەرییێ ب هندەكێ نائینن. هەر كەسەكێ ژ هەوە ڤێ چەندێ بكەت جزایێ وی د دنیایێدا ژ شەرمزاری و ڕسوایییێ پێڤەتر نینە، و ڕۆژا ڕابوونێ [ڕۆژا قیامەتێ] ژی دێ بەرێ وی كەڤتە دژوارترین ئیزایێ، خودێ نەیێ بێ ئاگەهە ژ وێ یا هوین دكەن.
(86) 86. [ب ڕاستی] ئەڤەنە یێت ژیانا دنیایێ ب ئاخرەتێ كڕین، و نە ئیزا ل سەر وان سڤك دبیت، و نە هاریكارییا وان دئێتەكرن.
(87) 87. ب سویند كتێب [كو تەوراتە] مە بۆ مووسایی ئینا و مە پێغەمبەر د پشتڕا هنارتن، و مە موعجیزە و نیشانێت ئاشكەرا دانە عیسایی و مە پشتا وی ب جانێ پیرۆز [جبرائیلی] گرت و قاهیم كر. ئەرێ هەر جارەكا پێغەمبەرەك ب وێ بۆ هەوە هات یا نە ب دلێ هەوە هوین دێ ڕابن خۆ مەزن كەن و دەستەكەكێ درەوین دەرئێخن [وەكی عیسایی و موحەممەدی]، و دەستەكەكێ كوژن [وەكی زەكەریایی و یەحیایی]؟.
(88) 88. دبێژن دلێت مە ب كاڤلانكن [د كاڤلانكاندانە] [ژ بەر هندێ یا موحەممەد، دبێژن: ئەم تێ ناگەهین] [وەنینە وەكی ئەو دبێژن] بەلكی خودێ ژ بەر گاورییا وان ئەو یێت ژ دلۆڤانییا خۆ بێ بار كرین، و كێمەك ژ وان [نە گەلەك] باوەرییێ دئینن.
(89) 89. و دەمێ كتێب بۆ وان ژ دەڤ خودێ هاتی [كو قورئانە] ڕاستدەرئێخا وان [كتێبانە] یێت د گەل وان و بەری هنگی [بەری هاتنا قورئانێ ] داخوازا سەركەڤتنێ پێ [ژ خودێ ] دخواستن ل سەر [نەیارێت خۆ] یێت گاور، بەلێ دەمێ ئەو كتێبا وان ژێ دگۆت و دنیاسی بۆ وان هاتی، باوەری پێ نەئینان و گاوربوون و لەعنەتا خودێ ل گاوران بیت.
(90) 90. پیسە فرۆتنە وان خۆ پێ فرۆتی، و ژ زكڕەشی گاوربوویین ب وێ كتێبا مە ئینایییە خوارێ، كو خودێ ژ كەرەما خۆ ل سەر هەر بەندەیەكێ بڤێت [وێ كتێبێ بینیتە خوارێ]، ڤێجا هێژایی غەزەبەك ل سەر غەزەبەكێ ڤەگەڕیان [ژ بەر گاورییا وان ب (عیسایی و موحەممەدی)]، و ئیزایەكا هەتكبەر بۆ گاوران هەیە.
(91) 91. و هەر دەمەكێ بۆ وان بێتە گۆتن: باوەرییێ بینن ب ئەوا خودێ ئینایییە خوارێ [كو قورئانە] دبێژن: ئەم بەس باوەرییێ ب وێ دئینین ئەوا بۆ مە هاتییە هنارتن [كو تەوراتە] و باوەرییێ ب ئەوێت دیتر نائینین، و ئەو [ئانكو قورئان] ڕاستدەرئێخا وان كتێبانە یێت د گەل وان، بێژە [وان هەكە ڕاستە هوین باوەرییێ ب تەوراتێ دئینن] پا هەوە بۆچی پێغەمبەرێت خودێ بەری نوكە دكوشتن [وەكی یەحیایی و زەكەریایی].
(92) 92. بێ گۆمان مووسا بۆ هەوە [بەری نوكە] ب موعجیزە و نیشانێت ئاشكەرا هات، و پشتی هنگێ هەوە گۆلك پەراست [كرە پەرستی]، و ب ڤی ڕەنگی هەوە ستەم ل خۆ كر.
(93) 93. بیننە بیرا خۆ دەمێ مە پەیمانا موكومكری ژ هەوە ستاندی [كو كار ب تەوراتێ بكەن]، و مە چیایێ (طور) ل هنداڤا هەوە بلندكر [و مە گۆتە هەوە] ئەڤا مە بۆ هەوە هنارتی لێ د مجد بن و گوهدارییا وێ بكەن، گۆتن: مە [ئاخڤتنا تە] بهیست بەلێ ئەم پێ [ب گۆتنا تە] ناكەین، و ڤیانا گۆلكی ژ بەر گاورییا وان تێكەلی دلێ وان بوویە، بێژە [وان]: پیسە تشتە باوەرییا هەوە، هەوە د بەرڕا دكەت [كو پەرستنا گۆلكییە] ئەگەر هوین خودان باوەرن.
(94) 94. بێژە [وان]: ئەگەر ئاخرەت [بەحەشت] ژ ڤی خەلكی هەمییێ، بەس بۆ هەوە ب تنێیە ل دەڤ خودێ، پا ئەگەر هوین ڕاست دبێژن داخوازا مرنێ بكەن.
(95) 95. ب ڕاستی چوجا مرنێ ناخوازن، چونكی دزانن وان ب دەستێت خۆ چ گونەهـ كرینە، و خودێ ب ستەمكاران زانا و ئاگەهدارە.
(96) 96. ڕاستی تو ب خۆ یێ وان دبینی ژ خەلكی هەمییێ پتر د ڕژدن ل سەر ژیانێ، خۆ ژ بوتپەرێسان ژی پتر، هەرەك ژ وان حەز دكەت هزار سالان بژیت و [ژی درێژی ژی] كەسێ ژ ئیزایێ دویر نائێخیت، و خودێ دبینیت كا ئەو چ دكەن.
(97) 97. بێژە [وان]: هەر كەسێ دژمن بیت بۆ جبریلی [جبرائیلی]، [دڤێت بزانیت ئەوێ دژمنییا خودێ دكەت]، چونكی ب ڕاستی [جبرائیل] وی [ب دەستویرییا خودێ] ئەو [قورئان] ب سەر دلێ تەدا داڕێتییە، ڕاستدەرئێخا كتێبێت بەری خۆیە و ڕاستەڕێیی و مزگینییە بۆ خودان باوەران.
(98) 98. و هەر كەسێ دژمنییا خودێ و ملیاكەتان و پێغەمبەرێت وی و جبرائیلی و میكائیلی بكەت [گاورە]، و ب دورستی خودێ دژمنێ گاورانە.
(99) 99. ب ڕاستی مە نیشانێت ئاشكەراكەر بۆ تە هنارتینە، ژ بلی ژ ڕێدەركەڤتییان كەسێ دیتر ژێ بێ باوەر و گاور نابیت [ئینكار ناكەت].
(100) 100. ئەرێ هەر جارەكا [نیشانێت ئاشكەراكەر بۆ وان هاتن، باوەرییێ پێ نائینن و گاور دبن] پەیمانەك دان، دەستەكەك ژ وان ب پشت گوهێ خۆڤە دهاڤێژن و دشكێنن، بەلكی باراپتر ژ وان هەر باوەرییێ نائینن.
(101) 101. و دەمێ پێغەمبەرەك ژ دەڤ خودێ بۆ وان هاتییە هنارتن، و كتێبێت وان ڕاست دەرئێخستین [كو ژ نك خودێنە]، دەستەكەك ژ وان یێت كتێب بۆ هاتی، كتێبا خودێ ب پشت گوهێ خۆڤە هاڤێتن، دێ بێژی چو ژێ نوزانن [كو ئەڤە ژ دەڤ خودێیە].
(102) 102. [ئسرائیلی] ب دویڤ خواندنا شەیتانی كەتن ئەوا ل سەر وەختێ سلێمان [پێغەمبەری] ل سەر خەلكی دهاتە خواندن، سلێمان ب خۆ گاور نەبووبوو [و كەس فێری سێربەندییێ نەكربوو] بەلێ شەیتان گاور بووبوون، و خەلك فێری سێربەندییێ دكرن، و خودێ سێربەندی ب سەر دو ملیاكەتاندا نەئینایییە خوار [بەلێ شەیتانان خەلك فێری سێربەندییێ دكرن، ژ وان هارووت و مارووت كو ژ مرۆڤان دئێنە هەژمارتن] و ڤان هەردویان هارووت و مارووت ل بابل سێربەندی نیشا خەلكی ددان، و كەس فێر نەدكرن هەتا نەگۆتبانێ هندی ئەمین ئەم ئەزموون و جەڕبەینە، هشیاربە گاور نەبە، و وێ ژ وان فێر دبن یا پێ ژن و مێران ژێك دكەن، و نەشێن زیانێ بگەهیننە كەسەكێ ئەگەر دەستویرا خودێ پێ نەهاتبیت [خودێ تەقدیر نەكربیت] خۆ فێری وێ دكەن یا زیانێ دگەهینیتە وان، نە مفایی [فایدەی]. و ڕاستی ئەوێ سێربەندی ب كتێبێت خودێ كری زانی وی ل ئاخرەتێ چو بار و پشك نینن، چ پیسە تشتە یێ وان خۆ پێ فرۆتی، ئەگەر بزانن.
(103) 103. ئەگەر وان باوەری ئینابایە و پارێزكاری كربایە [ژ ئیزا و ڕۆژا قیامەتێ ترسیابانە]، خەلاتێ خودێ بۆ وان چێتربوو ئەگەر زانیبانە.
(104) 104. گەلی خودان باوەران [دەمێ هەوە دڤێت د گەل پێغەمبەری باخڤن و هەوە دڤێت بێژنێ خۆ ل مە بگرە، مۆلەتێ بدە مە] نەبێژنێ: [راعنا] [ژ بەر كو جوهی ڤێ پەیڤێ دبێژن و ڕامانەكا كرێت ددەنێ] بەلێ بێژن: [أنظرنا] خۆ ل مە بگرە و مۆلەتێ بدە مە [ژ بەر كو ڤێ پەیڤێ ژ ڕامانەكێ پێڤەتر ژێ ناچیت و جوهی نەشێن ڕامانەكا دی بدەنێ] و گوهدارییێ بكەن، و بۆ گاوران ئیزایەكا دژوار هەیە.
(105) 105. ئەوێت گاوربوویین ژ خودان كتێبان و بوتپەرێسان، نەڤێت و پێ خۆش نینە، خێر و كەرەمەك ژ نك خودایێ هەوە ب سەر هەوەدا بێت. و خودێ دلۆڤانییا خۆ ب سەر ویدا دادڕێژیت یێ وی دڤێت، و ب ڕاستی خودێ خودان كەرەمەكێ مەزنە.
(106) 106. حوكمێ هەر ئایەتەكا ئەم ل جهێ ئێكا دی بدانین یان ژ سەر دلێ تە ببەین [ژ بیرا تە ببەین] دێ ژ وێ چێتر، یان وەكی وێ ئینین، ما تو نوزانی خودێ ل سەر هەمی تشتان دەستهەلاتدار و شیاندارە.
(107) 107. ما تو نوزانی مالدارییا ئەرد و ئەسمانان هەر یا خودێیە، و ژ بلی خودێ هەوە چو هاریكار و چو پشتەڤان نینن.
(108) 108. یان [گەلی موسلمانان] هەوە ژی دڤێت هوین ژ پێغەمبەرێ خۆ بپرسن، هەروەكی بەری نوكە [ژ بەرێ جوهییانڤە] پسیار ژ مووسایی هاتییە كرن [ب ڕاستی] ئەو كەسێ باوەرییێ ب گاورییێ بگوهۆڕیت، [بێ گۆمان] ئەوی ڕێكا ڕاست بەرزەكر.
(109) 109. گەلەك ژ خودان كتێبان [جوهی و فەلەیان] ژ زكڕەشی پێ خۆشە [و دخوازن] پشتی باوەری ئینان و موسلمانبوونا هەوە، و پشتی هەقی و ڕاستی بۆ وان [ب خۆ ژی] دیار و ئاشكەرا بوویی، هەوە ڤەگەڕیننەڤە سەر گاورییێ، ڤێجا هوین ل وان ببۆرن و چاڤێت خۆ ژ وان بگرن، هەتا خودێ فەرمانا خۆ [ب جیهادێ] دهنێریت. [ب ڕاستی] خودێ ل سەر هەمی تشتان شیاندار و دەستهەلاتدارە.
(110) 110. و نڤێژان [بەردەوام] بكەن و زەكاتێ [یا مالێ خۆ] بدەن و [بزانن] هەر خێرەكا هوین ل پێشییا خۆ بهنێرن، هوین دێ ل دەڤ خودێ [خەلاتێ وێ] بینن، و خودێ ب هەر كار و كریارەكا هوین دكەن ئاگەهدارە و دبینیت.
(111) 111. و گۆتن [مەخسەد جوهی و فەلەیان]: یێ جوهی، یان فەلە نەبیت قەد ناچیتە بەحەشتێ، و ئەڤە خۆزیكێت وانن. بێژێ: ئەگەر هوین ڕاست دبێژن كا دەلیل و نیشانێت خۆ بینن.
(112) 112. [نەوەسایە وەكی ئەو دبێژن] یێ خۆ سپارتە خودێ، و ئەو ب خۆ ژی یێ قەنجیكار بیت، وی خەلاتێ خۆ ل دەڤ خودایێ خۆ هەیە، و نە ترس بۆ هەیە، نە ژی ب خەم دكەڤیت.
(113) 113. جوهییان گۆت: فەلە، نە ل سەر هەقییێنە، و فەلەیان گۆت: جوهی نە ل سەر هەقییێنە. [هەردو جوین باوەرییێ ب دینێ ئێكدو و ب پێغەمبەرێت ئێكدو نائینن] و هەردو ژی كتێبێ [تەورات و ئنجیلێ] دخوینن، هەروەسا ئەوێت نەزان و نەخواندەوار ژی [كو بوتپەرێسن] وەكی گۆتنا وان [د دەرهەقێ موحەممەد پێغەمبەریدا] گۆت، ڤێجا ڕۆژا قیامەتێ خودێ دێ كەڤیتە د ناڤبەرا واندا [دێ ناڤبەرا وان سافی كەت]، ل سەر وی تشتێ ئەو تێدا ژێك جودا.
(114) 114. ما كی ژ وی ستەمكارترە؟ [كەس ژ وی ستەمكارتر نینە] ئەوێ نەهێلیت ناڤێ خودێ ل مزگەفتێت خودێ بێتە ئینان و ل بەر دگەڕیت كاڤل و وێران بكەت، ئەڤ مرۆڤە [ئەوێت ل كاڤلكرن و وێرانكرنا مزگەفتان دگەڕیێن] دڤیا ئەڤ مرۆڤە بێ ترس نەچنە د مزگەفتانڤە، ڕسوایی و شەرمزاری د دنیایێدا بۆ وان هەیە، و ڕۆژا قیامەتێ ژی دێ ب بەر ئیزایەكا دژوار كەڤن.
(115) 115. ڕۆژهەلات و ڕۆژئاڤا [هەردو] هەر یێت خودێنە، هەر جهەكێ هوین بەرێ خۆ بدەنێ، خودێ لێیە، ب ڕاستی [د دلۆڤانی و كەرەما خۆدا] خودێ یێ بەرفرەهـ و زانایە.
(116) 116. گۆتن [مەخسەد جوهی و فەلە و بوتپەرێسن]: خودێ زاڕۆیەك بۆ خۆ ڕاكریە، و خودێ ژ ڤێ چەندێ یێ پاك و پاقژە، و هندی د ئەرد و ئەسماناندا هەیە یێ وییە، و ل بەر فەرمانا وییە [خودێ چو هەوجەیی ب ڕاكرنا زاڕۆیی نینە].
(117) 117. دائینەرێ ئەرد و ئەسمانان گاڤا كار و فەرمانەك ڤیا دێ بێژتێ هەبە دێ بیت.
(118) 118. و یێت نەزان و بێ ئاگەهـ ژ كتێبان [بوتپەرێسێت عەرەبان] گۆتن: بلا خودێ د گەل مە باخڤیت، یان نیشانەك ژ دەڤ بۆ مە بێت، [دا بۆ مە دیاربیت موحەممەد پێغەمبەرە وەكی ئەو دبێژیت]. هۆسا ئەڤێت بەری وان ژی، وەكی گۆتنا وان دگۆتن، دلێت وان دچنە سەرێك [وەكی ئێكن]، و ب ڕاستی مە بەلگە و نیشان یێت ڕۆنكرین بۆ یێت هەقییێ پەسەند دكەن و خۆ ددەنە بەر.
(119) 119. ب ڕاستی مە تو ب هەقی یێ هنارتی دا ببییە مزگین ئین و ئاگەهداركەر، و پسیارا دۆژەهییان ژ تە نائێتەكرن.
(120) 120. ب ڕاستی جوهی و فەلە ژ تە قایل نابن هەتا تو نەچییە سەر دینێ وان، بێژە وان: ب ڕاستی ڕاستەڕێیییا خودێ، ئەوە ڕاستەرێیییا دورست، ئەگەر تو ب دویڤ دلخوازییا وان بكەڤی، پشتی [هەقی بۆ تە ئاشكەرابوویی] ڕاستی تە زانی، پاشی تە چو هاریكار و پشتەڤان ل دەڤ خودێ نابن.
(121) 121. ئەوێت مە كتێب بۆ ئینایین و دورست [كا چاوا هاتییە خوارێ وەسا] دخوینن، ئەها ئەڤە باوەرییێ پێ دئینن و هەر كەسێ [باوەرییێ پێ نەئینیت] و گاورببیت ئەو بەر زیان و خوسارەتن.
(122) 122. گەلی ئسرائیلییان بیننە بیرا خۆ ئەو كەرەم و خۆشییێت من د گەل هەوە كرین و [هنگێ] من قەدرێ هەوە ب سەر یێ هەمی خەلكی ئێخست.
(123) 123. و ڕۆژەكێ [كو ڕۆژا قیامەتێیە] بترسن، و خۆ بپارێزن كو كەس تێدا ژ پێش كەسێڤە نائێتە جزادان، و بەدەل ژ كەسێ نائێتە وەرگرتن، و مەهدەر و بەڕەڤانی تێدا چو ناگرن، و هاریكارییا كەسێ ژی نائێتەكرن.
(124) 124. و بۆ ملەتێ خۆ [هەی موحەممەد] بێژە: دەمێ خودێ ئیبراهیم ب چەند پەیڤەكان جەڕباندی و [ئیبراهیم] ب دورستی ئەو پەیڤ ب جهـ ئینایین و پێ ڕابوویی، خودێ گۆتێ: دێ تە كەمە پێشی بۆ خەلكی، ئیبراهیم گۆتێ: دویندەها من ژی [بكە پێشی]، خودێ گۆتێ: سۆز و پەیمانا من ژ ستەمكاران ناگریت.
(125) 125. و بۆ ملەتێ خۆ [هەی موحەممەد] بێژە دەمێ مە كەعبە بۆ خەلكی كرییە جهێ لێ زڤڕینێ و جهێ تەناهییێ. و هوین جهێ ئیبراهیم بۆ خۆ بكەنە جهێ نڤێژان، و مە فەرمان ل ئیبراهیم و ئیسماعیل كرن كو مالا من بۆ تەوافكەر و ئیعتیكافكەران [خلوەنشینی] و داچەمیایی و سوجدەبران [نڤێژكەران] پاقژ بكەن.
(126) 126. و بۆ ملەتێ خۆ بێژە: دەمێ ئیبراهیم [دوعا ژ خودایێ خۆ كرین] گۆتی: خودێوۆ تو ڤی جهی بكە باژێرەكێ ئێمن، و خەلكێ وی یێ باوەری ب تە و ڕۆژا قیامەتێ ئینا، ژ فێقییان بدێ، [خودێ] گۆت: یێ گاور ببیت ژی ئەز دێ پێ خۆشكەم و پاشی ئەز دێ كێشمە د ئاگرێ دۆژەهێدا [ژ بەر گاورییا وان]، و پیسە بنەجهە.
(127) 127. و بۆ ملەتێ خۆ بێژە: دەمێ ئیبراهیم و ئیسماعیل بنسترا [ئاڤاهیێ] كەعبەیێ ڕادكرن [دگۆتن] خودێوۆ ژ مە قەبویل بكە، ب ڕاستی هەر تویی گوهدار و زانا.
(128) 128. خودێوۆ تو مە بكە ژ مرۆڤێت خۆ سپارتییە تە، و دویندەها مە ژی بكە ملەتەكێ خۆ سپارتییە تە [ل بەر فەرمانا تە ڕاوەستیایی]، و ڕێ و نیشانێت حەجێ نیشا مە بدە، و تۆبەیا مە قەبویل بكە، و ب ڕاستی تویی یێ هەر تۆبەوەرگر و دلۆڤان.
(129) 129. خودێوۆ پێغەمبەرەكی ژ وان بۆ وان بهنێرە، نیشانێت [ئایەتێت] تە بۆ وان بخوینیت و كتێب و ئاقلدارییێ نیشا وان بدەت، و دلێ وان پاك و پاقژ بكەت، ب ڕاستی هەر تویی یێ سەردەست و كار بنەجهـ و فەرمانڕەوا.
(130) 130. كی دێ خۆ ژ ڕێكا ئیبراهیم دەتە پاش ئەو نەبیت یێ خۆ بكەتە ساویلكە، و ب ڕاستی د دنیایێدا مە ئەو [ئانكو ئیبراهیم] هەلبژارت، و ئەو د ئاخرەتێدا ژی ژ كێرهاتی و سەرڕاستانە.
(131) 131. بۆ وان بێژە: دەمێ خودێ گۆتییێ: خۆ بسپێرە من [ئانكو ل بەر فەرمانا من ڕاوەستە] گۆت: من خۆ سپارتە خودانێ هەمی جیهانان.
(132) 132. و ئیبراهیم قەویاتی [وەسیەت] ل كوڕێت خۆ كرن ب ڤی دینی، و یەعقووب ژی هەروەسا [گۆت]: كوڕێت من بێ گۆمان خودێ ئەڤ دینە بۆ هەوە هلبژارت، [هشیار بن] نەمرن هوین نەموسلمان.
(133) 133. گەلی جوهییان ما هوین د حازر بوون دەمێ یەعقووب ل بەر مرنێ [ئانكو هوین نە د حازربوون] گۆتییە زاڕۆیێت خۆ: پشتی من هوین دێ چ پەرێسن؟ گۆتن: ئەم دێ خودایێ تە و خودایێ باب و باپیرێت تە ئیبراهیم و ئیسماعیل و ئیسحاق پەرێسین (عەبدینین)، خودایەكێ ب تنێیە، و ئەم [بەس] ل بەر فەرمانا وی ب تنێینە.
(134) 134. ئەو ملەتەك بوو چۆ، كار و كریارێت وان بۆ وانن، و یێت هەوە بۆ هەوەنە، و هوین ب بەر كار و كریارێت وان ناكەڤن [پرسا وان ژ هەوە نائێتە كرن].
(135) 135. خودان كتێبان [جوهی و فەلەیان] گۆتنە [موسلمانان]: ببنە جوهی یان فەلە، هوین دێ ڕاستەڕێ بن، بێژە [وان نەوەسایە]: ئەم دێ ل سەر دینێ ئیبراهیم بین، دینەكێ ڤەدەر ژ خواری و خرابییێ، و ئیبراهیم ب خۆ ژی نە ژ موشركان بوو.
(136) 136. بێژن: [د بەرسڤا واندا]: مە باوەری ب خودێ هەیە، و ب وێ یا بۆ مە ئینایییە خوارێ [كو قورئانە] و ب یا بۆ ئیبراهیم و ئیسماعیل و ئیسحاق و یەعقووب و كوڕێت وی، و ب ئەوا بۆ مووسایی و عیسایی هاتی، و ب یا بۆ پێغەمبەرێت دیتر ژی ژ نك خودێ هاتی، و ئەم فەرقێ [جودایییێ] نائێخینە ناڤبەرا كەس ژ وان و ئەم ل بەر فەرمانا وینە.
(137) 137. ئەگەر وان باوەری وەكی هەوە [ب هەمی پێغەمبەران] ئینا، ئەڤە ئەو ڕاستەرێ بوون، ئەگەر ژ خۆ پشت تێ [د ڤێ باوەرییێ] كرن، ئەڤە ئەو یێت كەڤتینە ڕكێ، و خودێ بەسی تەیە بۆ وان [كو وان ژ تە بدەتە پاش] و ئەو گوهدار و زانایە [ب تشتێ دبێژن و ڤەدشێرن].
(138) 138. ڕێكا خودێ [كو ئیسلامە] بگرن، و ما ڕێكەك ژ ڕێكا خودێ [دینێ خودێ، نیشان و ڕەنگێت خودێ] چێتر و جوانتر هەیە؟ و ئەم یێ وی دپەرێسین (عەبدینین).
(139) 139. بێژە [وان]: هوین جڕەبڕێ د [دەرهەقی دینێ] خودێدا دكەن د گەل مە و ئەوە خودانێ مە و هەوە. و كار و كریارێت مە بۆ مەنە و یێت هەوە بۆ هەوەنە [هەر ئێك ژ مە دێ جزایێ كار و كریارێت خۆ ب خۆ خۆت] و ئەم بۆ [خودێ] دلبێش و دلسۆزین.
(140) 140. یان هوین دبێژن ئیبراهیم و ئیسماعیل و ئیسحاق و یەعقووب و كوڕێت وی، جوهی بوون یان فەلە بوون، بێژە وان: ما هوین چێتر دزانن یان خودێ؟. كی ژ وی ستەمكارترە [گونەهكارترە] یێ ڕاستییێ ڤەدشێریت [ئەوا د دەرهەقێ پێغەمبەری د تەوراتێ و ئنجیلێدا هاتی]، و ب ڕاستی خودێ نە یێ بێ ئاگەهە ژ وێ یا هوین دكەن.
(141) 141. ئەو ملەتەك بوو چۆ، كار و كریارێت وان بۆ وانن و یێت هەوە بۆ هەوەنە، و هوین ب بەر و كار و كریارێت وان ناكەڤن [پرسا وان ژ هەوە نائێتە كرن].
(142) 142. ساویلكە و نەفامێت خەلكی [ژ جوهی و مونافقان] نێزیك دێ بێژن: چ بەرێ وان ژ قیبلەیا وان، ئەوا ئەو ل سەر، وەرگێڕا [د بەرسڤا واندا] بێژە: ڕۆژهەلات و ڕۆژئاڤا [هەردو] یێت خودێنە، هەچییێ [خودێ] بڤێت دێ بەرێ وی دەتە ڕێكا ڕاست [هەق].
(143) 143. و هەروەسا مە هوین كرنە كۆمەكا ناڤنجی، دا هوین ببنە شاهد ل سەر خەلكی، و دا پێغەمبەر ژی ل سەر هەوە ببیتە شاهد. و مە فەرمانا تە نەكر، بەرێ خۆ بدەیە [بەیتولمەقدسێ]. پاشی بەرێ خۆ ژێ وەرگێڕییە كەعبەیێ، بۆ هندێ نەبیت دا [ئەم] بزانین كا كی [ل هەر جهەكێ هەبیت] دێ گوهدارییا تە كەت، و كی دێ پاشڤە زڤڕیت و گاور بیتەڤە، دبیت ئەڤ گوهۆڕینە ل سەر هندەكان یا گران بیت، ژ بلی وی یێ خودێ ڕاستەڕێ كربیت، ب ڤێ فەرمانێ خودێ پەرستنا هەوە [نڤێژێت هەوە بۆ بەیتولمەقدسێ] بەرزە ناكەت، ب ڕاستی خودێ د ڕاستا خەلكیدا گەلەك یێ دلۆڤانە.
(144) 144. ب ڕاستی مە ددیت تە بەرێ خۆ ل ئەسمانی دگێڕا [ب هیڤییا هندێ بەرێ تە بێتە وەرگێڕان بۆ كەعبەیێ]. [بێ گۆمان] دێ بەرێ تە دەینە قیبلەیەكا تو پێ قاییل. بەرێ خۆ بدە ڕاستا كەعبەیێ، و هەر جهەكێ هوین لێ بن بەرێ خۆ بدەنە ڕاستا كەعبەیێ، ب ڕاستی ئەوێت [بەری نوكە] كتێب بۆ هاتین، دزانن كو ئەڤە [ئەڤ بەروەرگێڕانە] هەقییە ژ خودایێ وان، و خودێ نە یێ بێ ئاگەهە ژ وێ یا ئەو دكەن.
(145) 145. خۆ تو بۆ وان كەسێت كتێب بۆ هاتین، چ نیشانا گۆمانبڕ بینی، ئەو ب دویڤ قیبلەیا تە ناكەڤن، [بلا بێ هیڤی ببن] تو ژی نابیت [سەر ژ نوی] ب دویڤ قیبلەیا وان بكەڤی، و ئەو ب خۆ ژی [مەخسەد جوهی و فەلە] ب دویڤ قیبلەیا ئێكدو ناكەڤن، و ئەگەر تو ب دویڤ دلخوازییا وان بكەڤی پشتی زانین بۆ تە هاتی، ب ڕاستی وێ گاڤێ تو ژی دێ ژ ستەمكاران ئێیە هەژمارتن.
(146) 146. ب ڕاستی ئەوێت مە كتێب [ئنجیل و تەورات] بۆ هنارتین، یان دایینێ ئەو وی [پێغەمبەری] وەكی زاڕۆیێت خۆ دنیاسن، ب ڕاستی دەستەكەك ژ وان، هەقییێ ڤەدشێرن [ئانكو سالۆخەتێت پێغەمبەری] و دزانن كو هەقییێ ڤەدشێرن.
(147) 147. [ئەڤ قیبلە گوهارتنە] هەقییە، ژ نك خودایێ تە، ڤێجا ژ دودلان نەبە.
(148) 148. و هەر ئێكی قیبلەیەك هەیە بەرێ خۆ ددەتێ [ئانكو هەر دینەكی قیبلەیا خۆ هەیە]، خودێ بۆ وان ئاشكەرا كرییە، و بەرێ وان دایییێ. ڤێجا دەست ب خێران بكەن و بكەنە بەرەبەزینك، و هەر جهەكێ هوین لێ بن، خودێ دێ هەوە هەمییان ئینیت [كۆم كەت، دا هەر ئێك جزایێ خۆ وەربگریت]، بێ گۆمان خودێ ل سەر هەمی تشتی دەستهەلاتدارە.
(149) 149. و هەر جهەكێ تو پێڤە بچی بەرێ خۆ بدە ڕاستا كەعبەیێ، ب ڕاستی هەقی هەر ئەڤەیە، و ب ڕاستی خودێ نەیێ بێ ئاگەهە ژ وێ یا هوین دكەن.
(150) 150. و هەر جهەكێ تو ژێ دەركەڤتی بەرێ خۆ بدە ڕاستا كەعبەیێ، و هەر جهەكێ هوین لێ بن بەرێ خۆ بدەنە ڕاستا وێ، دا خەلكی چو هەجەت ل سەر هەوە نەمینن، ژ بلی وان ئەوێت ستەمكار، ئێدی هوین ژ [ئاخڤتنێت] وان نەترسن و ژ من بترسن، دا ئەز كەرەما خۆ ل سەر هەوە تمام بكەم، [بەرێ هەوە بدەمە قیبلەیا بابێ هەوە ئیبراهیم] و دا هوین ڕاستەڕێ ببن.
(151) 151. لەوما مە پێغەمبەرەك هەر ژ هەوە بۆ هەوە هنارت، دا نیشانێت مە بۆ هەوە بخوینیت، و دل و دەروونێ هەوە بشۆت و پاقژ بكەت، و كتێب [كو قورئانە] و سونەتێ [رێكا پێغەمبەری] نیشا هەوە بدەت، و تشتێ هەوە نەدزانی نیشا هەوە بدەت.
(152) 152. ڤێجا [ب گوهداری و پەرستنێ] من بیننە بیرا خۆ، ئەز ژی [ب خەلاتكرن و گونەهـ ژێبرنێ] دێ هەوە ئینمە بیرا خۆ. و هوین سوپاسی و شوكورا من بكەن و كەرەمێت من ژ بیرا خۆ نەبەن [ژ بەر چاڤێت خۆ نەبەن].
(153) 153. گەلی خودان باوەران، هوین پشتا خۆ ب بێنفرەهییێ و نڤێژان گرێ بدەن، [هاریكارییان بۆ خۆ بخوازن]، و ب ڕاستی خودێ د گەل بێنفرەهـ و سەبركێشانە.
(154) 154. و هوین د ڕاستا ئەوێت د ڕێكا خودێدا دئێنە كوشتن، نەبێژن: د مرینە [نە] بەلكی ئەو د ساخن، بەلێ هەوە های ژێ نینە.
(155) 155. [گەلی خودان باوەران] ب ڕاستی ئەم دێ هەوە ب هندەك ترسێ و برسێ، و كێمكرنا مال و مالدارییێ و جان و بەر و بەرهەمان، جەڕبینین و [تو هەی موحەممەد] مزگینییێ بدە بێنفرەهـ و سەبركێشان.
(156) 156. ئەوێت هەر گاڤەكا بەلایەك [ئاتافەك] ب سەرێ وان هات، دبێژن: ب ڕاستی ئەم هەر یێت خودێینە [ئانكو ئەم بەندەیێت وینە]، و هەر دێ ب بال ویڤە زڤڕین.
(157) 157. سلاڤ [لێنەگرتن و گونەهـ ژێبرن] و دلۆڤانییا خودێ بۆ ئەڤانە، و هەر ئەڤەنە ڕاستەڕێ و دورستەڕێ.
(158) 158. ب ڕاستی سەفا و مەروە، [ناڤن بۆ دو چیاكێت مەكەهێ] ژ ڕێ و نیشانێت [دینێ] خودێنە. ڤێجا هەر كەسێ حەجێ بكەت یان عومرەیێ، چو ل سەر نینە [ئەگەر] د ناڤبەرا هەردووكاندا بێت و بچیت، و هەچییێ ژ دەڤ خۆ باشییێ بكەت [خودێ باشییا وی بێ بەرانبەر ناهێلیت]. ب ڕاستی خودێ سوپاسدار [بەرانبەری تشتێ كێم گەلەكێ ددەت] و زانایە.
(159) 159. ب ڕاستی كەسێت نیشانێت ئاشكەراكەر و ڕاستەڕێییا مە ئینایییە خوارێ، پشتی مە بۆ خەلكی د كتێباندا [ئانكو د تەورات و ئنجیلێدا] ڕۆنكری، ڤەدشێرن، خودێ لەعنەتێ ل ڤان دكەت، و لەعنەتكەر ژی لەعنەتان لێ دكەن.
(160) 160. ژ بلی وان ئەوێت پشتی هنگێ تۆبە كرین و قەنجی كرین و تشتێ ڤەشارتی ئاشكەرا كرین، ئەڤێت هەنێ ئەز دێ تۆبەیێ دەمە سەر وان، و ئەزم تۆبەوەرگر و دلۆڤان.
(161) 161. ب ڕاستی ئەوێت گاور بوویین، و مرین و ئەو گاور، ئەوان لەعنەتا خودێ و ملیاكەتان و هەمی مرۆڤان ل سەر بیت.
(162) 162. هەروهەر ئەو دێ تێدا [د ئاگر و لەعنەتێدا] مینن، ئیزا ل سەر وان سڤك نابیت، و مۆلەت بۆ وان نائێتە دان.
(163) 163. [گەلی خودان باوەران] خودایێ هەوە هەر ئێك خودایە، ژ بلی وی چو پەرستی [خودا] نینن، ئەوە دلۆڤانێ پڕ دلۆڤانی.
(164) 164. ب ڕاستی چێكرنا ئەرد و ئەسمانان و هاتن و چۆنا شەڤ و ڕۆژان، و گەمییێت د دەریایێدا دگەڕن، و مفای دگەهیننە خەلكی، و ئەو ئاڤا [بارانان] خودێ ژ ئەسمانان دادڕێژیت، و پێ ئەردی پشتی مرنا وی [هشكاتیێ] زێندی دكەتەڤە [شین دكەت]، و هەمی ڕەنگێت جانەوەران تێدا [د ئەردیدا] بەلاڤ كرین، و ئینان و برنا بایی و عەورێت دانایی د ناڤبەرا ئەرد و ئەسماناندا، ئەڤە هەمی نیشانن [ل سەر هەیی و دەستهەلاتدارییا خودێ]، بۆ وان كەسێت ژیر و ئاقلدار.
(165) 165. [شوینا هزرا خۆ د نیشانێت تاك و تەنیایییا خودێدا بكەن] هندەك مرۆڤ هەنە بەڤل و هەڤبەران بۆ خودێ چێ دكەن، وەكی حەژێكرنا خودێ حەژێ دكەن، بەلێ یێت باوەری ئینایین پتر حەژ خودێ دكەن، و ئەگەر ئەوێت ستەمكار زانیبایە دەمێ ئیزایێ دبینن، كو هەمی هێز و شیان یا خودێیە [و كەسێ چو شیان نینە]، و ب ڕاستی ئیزایا خودێ گەلەك یا دژوارە.
(166) 166. هنگێ كەنكەنە و گرگرە دەمێ ئیزایێ دبینن، و ژ هەمی هەڤبەندیان ڤەدقەتیێن و ژ خۆ بێزار دبن، و دەستێ خۆ ژ دویكەڤتییێت خۆ بەر ددەن و خۆ ژێ بەری دكەن.
(167) 167. و دویكەڤتییان گۆت: خۆزی جارەكا دی ئەم ڤەگەڕیاباینە سەر دنیایێ، دا مە ژی خۆ ژ وان شویشتبایە هەروەكی وان خۆ ژ مە شویشتی، هۆسا خودێ كار و كریارێت وان ددەتە ڕوییێ وان، دا ببنە كول و كۆڤان و پەشێمانی و كەسەر، و ئەو ژ ئاگری ژی [چوجا] دەرناكەڤن.
(168) 168. گەلی مرۆڤان هەر تشتێ د ئەردیدا پاقژ و حەلال بخۆن، و ب دویڤ پێنگاڤێت شەیتانی نەكەڤن. ب ڕاستی ئەو دژمنەكێ ئاشكەرایە بۆ هەوە.
(169) 169. [چونكی] ئەو فەرمانا هەوە بەس ب هندێ دكەت، هوین خرابی و تەرێفییێ [كرێتییێ] بكەن، و د ڕاستا خودێدا وێ بێژن یا هوین نەزانن.
(170) 170. و هەر گاڤەكا گۆتبایێ: [مەخسەد بوت پەرێسن] ب دویڤ وێ بكەڤن یا خودێ هنارتی، دگۆتن: نەخێر ئەم دێ ب دویڤ وێ كەڤین ئەوا مە باب و باپیرێت خۆ ل سەر دیتین، بلا باب و باپیرێت وان چو نەزانن ژی، و كەسەكێ ژی [بۆ هەقییێ] ڕاستەڕێ نەكەن؟.
(171) 171. مەتەلا ئەوێت گاوربوویین وەكی مەتەلا وی [شڤانی]یە یێ ل تەرشێ خۆ دكەتە قێڕی و تەرش ب خۆ، ژ بلی دەنگ دۆر و قێڕییێ چو یێ دی نابهیسیت، [ئەڤ گاورە ژی وەكی وی تەرشینە، ئاخڤتنێ دبهیسن بەس تێ ناگەهن]. كەڕن، لالن، كۆرەنە، چو ب ناڤ عەقلێ واندا ناچیت.
(172) 172. گەلی خودان باوەران ژ وی حەلالێ مە ب ڕزقێ هەوە كری بخۆن، و سوپاسییا خودێ بكەن، ئەگەر [راست] هوین وی ب تنێ دپەرێسن.
(173) 173. ب ڕاستی خودێ، بەس مرار و خوین [یا ڕۆن] و گۆشتێ بەرازان و تشتێ نەبۆ خودێ هاتییە سەرژێكرن، ل سەر هەوە حەرام كرییە. بەلێ هەر كەسەكێ نەچار ببیتە خوارنا ئەڤان ژی، بێی دل تێ هەبیت و بەس هەوجەیییا خۆ پێ بقەتینیت، چو گونەهـ ل سەر نینە، ب ڕاستی خودێ گونەهـ ژێبەر و دلۆڤانە.
(174) 174. ب ڕاستی ئەو كەسێت ئەوا خودێ د كتێبێدا ئینایییە خوار ڤەدشێرن و ئەرزان دفرۆشن، ئەڤە ژ ئاگری پێڤەتر چو یێ دی ناخۆن، و ڕۆژا قیامەتێ خودێ [ب دلۆڤانی] وان نائاخێڤیت، و گونەهێت وان ژێ نابەت، و ئیزایەكا دژوار دێ دەتە بەر وان.
(175) 175. ئەڤەنە، ئەوێت ڕاستەڕێیی دایینە ب گۆمڕایییێ، و گونەهـ ژێبرن دایینە ب ئیزایێ، چەند بێنا وان یا فرەهە ل سەر ئاگری، [ئانكو چەند بێنفرەهـ و ڕكۆیینە ل سەر وان كار و كریارێت بەرێ وان ددەتە ئاگرێ دۆژەهێ].
(176) 176. ئەڤ ئیزایە ژ بەر هندێیە، كو خودێ كتێب [قورئان] ب هەقی و ڕاستییێ هنارت [وان باوەری پێ نەئینا]، و ب ڕاستی ئەوێت دودل بوویین [كو جوهی و فەلەنە] ل سەر كتێبێ [قورئانێ]، د ڕكۆیییەكا دویری هەقییێ دانە.
(177) 177. [چاكی] قەنجییا ڕاست و دورست، نە بەس ئەوە هوین [دەمێ نڤێژكرنێ] بەرێ خۆ بدەنە ڕۆژهەلاتێ یان ڕۆژئاڤایێ، چاكییا ڕاست و دورست ئەوە مرۆڤ باوەرییێ ب خودێ و ڕۆژا قیامەتێ و ملیاكەتان و كتێبان [یێت ئەسمانی] و پێغەمبەران بینیت، و مالی د سەر حەژێكرنا ویڕا بدەتە كەس و كار و سێوی و بەلنگاز و ڕێڤینگ و خوازخوازۆك و دیلان [و كۆلەیان ژ بۆ ڕزگاركرنا وان]، و نڤێژان بەردەوام بكەت، و زەكاتێ بدەت، و ئەو پەیمانا دایی ب جهـ بینیت، و بێهنا خۆ ل سەر ترس و تەنگاڤی و هەژاری و نەساخییان و دەمێ شەڕی، بكێشیت. [خودانێت ڤان سالۆخەتان] د ڕاستن و هەر ئەڤەنە تەقوادار.
(178) 178. گەلی خودان باوەران، [د دەرهەقێ كوشتنێدا] مە تۆل [قساس] ل سەر هەوە دانا [ئانكو گونەهكار ب گونەها خۆ بێتە جزاكرن، و كوژەك ب تنێ بێتە كوشتن]. مرۆڤێ ئازاد ب مرۆڤێ ئازاد، یێ بەندە ب یێ بەندە، و ژن بەرانبەری ژنێ، و دڤێت كەسێ ژ بەرێ برایێ خۆڤە ب دانا خوینێ هاتییە عەفووكرن، ڕێكا باش بگریت، و تازە ژێ بخوازیت، دڤێت كوژەك ژی بێ كێماسی و بێ گیرۆكرن خوینا وی بدەتێ. و ئەڤ بڕیارە [گوهارتنا كوشتنێ ب دانا خوینێ] بارسڤكاتی و دلۆڤانییە ژ خودایێ هەوە. و هەر كەسێ پشتی پێكهاتنێ زێدەگاڤییێ بكەت، ئیزا و نەخۆشییەكا دژوار [ڕۆژا قیامەتێ] بۆ وی هەیە.
(179) 179. گەلی ئاقلداران د تۆلێدا [كوشتنا كوژەكی ب تنێ] بۆ هەوە ژیانە [خۆ دانەپاشا كوژەكی ژیانا وی د گەل یا خەلكی دێ ئێتە پارستن]، بەلكی هوین پارێزكارییێ بكەن.
(180) 180. ل سەر هەوە هاتە دانان، ئەگەر ئێك ژ هەوە كەڤتە بەر مرنێ، و مالەكێ مەزن ب پاش خۆڤە هێلا، وەسیەتێ ب قەنجی بكەت بۆ دەیبابان و كەس و كاران، و ئەڤ وەسیەتە ئەركە ل سەر پارێزكاران.
(181) 181. ڤێجا هەر كەسەكێ پشتی بهیستی بگوهۆڕیت، ب ڕاستی گونەهـ د ستۆیێ وانە یێت [وەسیەتێ] دگوهۆڕن، و ب ڕاستی خودێ گوهدێر و زانایە.
(182) 182. [پشتی هنگی] هەچییێ پێ حەسیا وەسیەتكەر بەر ب گونەهێ چۆیە، چ ژ خەلەتی بیت [بێ دەستی] چ ژی ژ قەستان، و ڕابیت ناڤبەرا وەسیەتلێكرییان [ئانكو میراتخۆران] خۆش بكەت چو گونەهـ ل سەر نینە، ب ڕاستی هەر خودێیە یێ گونەهان ژێ دبەت، و هەر ئەوە یێ دلۆڤان.
(183) 183. گەلی خودان باوەران، ڕۆژی ل سەر هەوە هاتە نڤێسین، هەروەكی ل سەر یێت بەری هەوە ژی هاتییە نڤێسین، بەلكی هوین پارێزكارییێ بكەن.
(184) 184. چەند ڕۆژەكن [دیاركرینە] ڤێجا هەچییێ ژ هەوە یێ نەساخ بیت [تێدا] یان ل سەر وەغەرەكێ بیت، بلا تەمەتی هەژمارا ڕۆژییێت خوارین بگریتەڤە، و ئەو كەسێت گەلەك زەحمەت و نەخۆشییێ ب گرتنا وانڤە دبەن، بلا د پێش خوارنا هەر ڕۆژییەكێڤە، خوارنا بەلنگازەكی ل سەر خۆ بێخن و بدەن، و هەچییێ پتر ژی ل سەر خۆ بێخیت و بدەت بۆ وی گەلەك خێرترە، و ڕۆژیگرتن بۆ هەوە چێترە ئەگەر هوین بزانن.
(185) 185. [ئەڤ چەند ڕۆژە] هەیڤا ڕەمەزانێیە، ئەو هەیڤا قورئان تێدا هاتییە خوارێ، ڕاستەڕێییە بۆ خەلكی، و نیشانێت ڕاستەڕێیی و ڤاڤارتنێنە [ژێك جوداكرنا هەقییێ و نەهەقییێ] ڤێجا هەر كەسێ ژ هەوە ئەڤ هەیڤە ب سەردا هات [ل مال بیت و نە ل سەر وەغەرێ بیت] بلا ڕۆژییان بگریت، و هەچییێ [تێدا] یێ نەساخ بیت، یان ل سەر وەغەرەكێ بیت، [بۆ وی هەیە بخۆت] و بلا تەمەتی هەژمارا ڕۆژییێت خوارین وەختەكێ دی بگریتەڤە، خودێ دڤێت ل سەر هەوە ساناهی بكەت، نەڤێت ل سەر هەوە گران بكەت [ب زەحمەت بێخیت]، دا هوین هەیڤا ڕەمەزانێ تەمام بكەن پاشی خودایی، مەزن بكەن [بێژن: (الله أكبر)] ل سەر ڕاستەڕێكرنا وی بۆ هەوە، و دا هوین سوپاسی و شوكورا خودێ بكەن.
(186) 186. و ئەگەر بەندەیێت من، پرسا من ژ تە كرن، ئەز یێ نێزیكم، یێ گازی من بكەت دێ د هەوارێ ئێم، و بەرسڤا گازییا وی دەم، ڤێجا بلا گوهدارییا من بكەن و باوەرییێ ب من بینن، دا ڕاستەڕێ ببن.
(187) 187. چۆنا هەوە بۆ نڤینا ژنێ شەڤێت هەیڤا ڕەمەزانێ هاتە دورستكرن. ئەو كراسن بۆ هەوە و هوین كراسن بۆ وان، خودێ زانی هوین خۆ ناگرن، و دێ خیانەتێ ل خۆ كەن، تۆبە دا سەر هەوە و ل هەوە بۆری، ڤێ گاڤێ [ژ ئێرە و پێدا] [شەڤێت ڕەمەزانێ] هەڕنە نڤینا هەڤسەرێت خۆ، و وێ بخوازن یا خودێ بۆ هەوە نڤێسی، و [ب شەڤ] بخۆن و ڤەخۆن هەتا سپیاتییا ڕۆژێ بۆ هەوە ژ تاریاتییا شەڤێ جودا دبیت [دیار دبیت]، و ڕۆژییێ ژی هەتا شەڤێ [كو پشتی ڕۆژئاڤابوونێیە] تەمام بكەن، و نەچنە نڤینا خۆ دەمێ خلوەیییا مزگەفتێ [دەمێ هوین دكەڤنە د ئعتیكافێدا ل مزگەفتێ] ئەڤە، تان و پەرژانێت خودێنە، خۆ نێزیك نەكەن [و نەدەنە سەر] هۆسا خودێ نیشانێت خۆ بۆ خەلكی دیار دكەت، بەلكی پارێزكارییێ بكەن.
(188) 188. و مالێ ئێكدو ب نەهەقی نەخۆن، و نەكەنە بەرتیل بۆ فەرمانبەران، دا پشكەكێ ژ مالێ خەلكی ب نەهەقی بخۆن ژ بەرێ دەستەكەكێ ژ هەوەڤە، و هوین دزانن نەهەقییە.
(189) 189. و پسیارا هەیڤێ ژ تە دكەن [بۆچی دئێتە گوهۆڕین زراڤ دبیت و پاشی بەربەر ستویر دبیت هەتا تەكووز دبیت] بێژە: ئەو نیشانێت وەختانە بۆ خەلكی، و بۆ حەجێ [دەمێت پەرستنا خۆ و دەمێ كار و بارێت خۆ پێ دنیاسن]. و نە ژ قەنجییێیە هوین د پشت خانیڕا بێنە د ژۆرڤە، بەلێ قەنجی ئەوە پارێزكارییێ بكەن، و د دەرگەهانڕا بێنە د مالانڤە، و پارێزكارییا خودێ بكەن، دا هوین سەرفەراز ببن.
(190) 190. و [گەلی خودان باوەران] د ڕێكا خودێدا شەڕێ وان بكەن یێت شەڕێ هەوە دكەن، و زێدەگاڤییێ [ستەمكاریێ] نەكەن، ب ڕاستی خودێ حەژ زێدەگاڤان [ستەمكاران] ناكەت.
(191) 191. و [گەلی خودان باوەران]، ئەوان [بوت پەرێسان] بكوژن، ل هەر جهەكێ ب دەست هەوە بكەڤن، و كا چاوا وان هوین [ژ مەكەهێ] دەرئێخستن، هوین ژی وان دەربێخن، ب ڕاستی ئەو نەخۆشییا ئەوان بۆ موسلمانان چێكری، دا ژ دینێ وان وەرگێڕن، مەزنترە ژ كوشتنێ. و شەڕێ وان ل دەڤ حەرەمێ [مەكەهێ] نەكەن، هەتا ئەو شەڕێ هەوە نەكەن، ئەگەر وان شەڕێ هەوە كر هوین ژی شەڕێ وان بكەن، جزایێ گاوران هۆسانە.
(192) 192. ڤێجا ئەگەر وان دەست ژ [ئیزادانا موسلمانان و شەڕێ وان] بەردا [و موسلمان بوون]، ب ڕاستی خودێ یێ لێنەگر و دلۆڤانە.
(193) 193. و هوین [گەلی موسلمانان]، شەڕێ وان بكەن، دا ڕێكا ئیسلامێ نەئێتە گرتن، و دینێ خودێ ببیتە سەرپشكێ هەمی دینان، و ئەگەر [گاوران] دەست ژ دژمنایییێ و شەڕی كێشان، شەڕێ وان نەكەن، شەڕ و دژمنایی بەس د گەل ستەمكارانە.
(194) 194. و هەیڤا حەرام [و ب حورمەت] ب هەیڤا حەرامە [ئەگەر وان حورمەتا هەیڤێ شكاند و شەڕ تێدا د گەل هەوە كرن، هوین ژی بشكێنن و شەڕی د گەل بكەن]، و هەر تشتەكێ نەدورست هوین پێ لێ بنن، و دەستدرێژییێ ل سەر بكەن، تۆل (قساس) تێدایە [ئانكو ئێك د پێش ئێكیڤەیە و ئەگەر وان حورمەتا هەیڤێت حەرامكری شكاند، دێ ب سەرێ واندا شكێت]. و هەچییێ دەستدرێژی ل سەر هەوە كر، هوین ژی تەمەت دەستدرێژییا وان، دەستدرێژییێ ل سەر بكەن، و ژ خودێ بترسن و بزانن خودێ د گەل پارێزكارانە.
(195) 195. و د ڕێكا خودێدا [د جیهادێدا] مالێ خۆ بمەزێخن، و خۆ ب دەستێت خۆ نەهاڤێژنە د مالوێرانییێدا [خۆ د هیلاك نەبەن]، و قەنجییێ بكەن، ب ڕاستی خودێ حەژ قەنجیكاران دكەت.
(196) 196. [گەلی موسلمانان] حەج و عومرەیا خۆ، ئەگەر هەوە دەست پێ كر و ئیحرام گرێدان ببەنە سەری، و ئەگەر هوین ئاسێ بوون [چ ژ نەشیان و ڕێگرتنێ، چ ژ نەساخییێ] چ یێ بەردەست و ساناهی، ژ قوربانان بدەن [و ژ ئیحرامان وەرنە دەرێ] و سەرێ خۆ نەتراشن هەتا قوربان نەگەهنە جهێ خۆ [ل وێرێ سەر ژێ بكەن، پاشی سەرێ خۆ بتراشن] و هەچییێ ژ هەوە یێ نەساخ بیت، یان ئەزیەتەك د سەریدا بیت [و نەچار ببیت سەرێ خۆ بتراشیت] بلا ئێك ژ ڤان بەدەلان بدەت [سێ] ڕۆژییان بگریت، یان خوارنا [شەش مرۆڤان] بدەت، یان ژی پەزەكی بكەتە خێر، و ئەگەر هوین ئێمن بوون، و ئێكی ڤیا پشتی دویماهیهاتنا عومرەیێ ب خۆ خۆش ببیت [ژ ئیحرامان بێتەدەر هەتا دەمێ حەجێ] چ قوربان ساناهیترە بلا وی بدەت، و ئەگەر ب دەست نەكەڤت، بلا سێ ڕۆژییان هەر د حەجێدا بگریت، و حەفتان پشتی دزڤڕیتەڤە، ئەڤە بوونە دەهـ ڕۆژێت دورست، ئەڤ بڕیارە (حكم) [خۆ خۆشبوون (ژ ئیحرام دەركەڤتن)، د ناڤبەرا عومرەیێ و حەجێدا] بەس بۆ وانە یێت مالێت وان نە ل حەرەمێ [مەكەهێ] و ژ خودێ بترسن [پارێزكارییا خودێ بكەن] و بزانن جزایێ خودێ [ب ڕاستی] جزایەكێ دژوارە.
(197) 197. هندی حەجە هەیڤێت خۆ یێت دیار و ئاشكەرا هەنە، و هەر كەسێ [ئیحرام گرێدان] حەج ل سەر خۆ ئێخست، [دڤێت بزانیت د حەجێدا] چۆنا نڤینا ژنێ و ئاخڤتنێت كەشەفرێت و جڕەبڕ و مەدەڕكی د حەجێدا نینە، و نەدورستە. هەر خێر و قەنجییەكا هوین بكەن خودێ پێ ئاگەهە. و كارێ خۆ بكەن [بۆ وەغەرا دنیایێ] و ب ڕاستی چێترین خۆكاركرن [بۆ وەغەرا قیامەتێ] پارێزكارییە، و گەلی ئاقلداران پارێزكارییا من بكەن.
(198) 198. چو گونەهـ بۆ هەوە تێدا نینە هوین [دەمێ حەجێ] كەرەم و خێران ژ خودایێ خۆ بخوازن [ئانكو بازرگانییێ بكەن]، ڤێجا ئەگەر هوین ژ عەرەفاتێ داڕژیانە خوارێ زكرێ خودێ ل مەشعەرولحەرامێ (جهەكە كو دبێژنێ موزدەلیفە) بكەن و هوین وەسا زكرێ وی بكەن، هەروەكی وی [خودێ] هوین ڕاستەڕێ كرین، و هوین ب خۆ بەری نوكە ژ ڕێ بەرزەیان بوون.
(199) 199. پاشێ داڕژنە خوارێ ژ [موزدەلیفەیێ ]، وی جهێ خەلك ژێ دادڕژتە خوارێ، و داخوازا گونەهـ ژێبرنێ ژ خودێ بخوازن، ب ڕاستی خودێیە گونەهـ ژێبەر و دلۆڤان.
(200) 200. ڤێجا ئەگەر هەوە ڕێ و نیشانێت خۆ یێت حەجێ ب دویماهی ئینان، خودێ بیننە بیرا خۆ كا چاوا هوین باب و باپیرێت خۆ دئیننە بیرا خۆ، [بەحسێ باشیێت وان دكەن] بەلكوو [ژ باب و باپیرێت خۆ] پتر خودێ بیننە بیرا خۆ، هندەك مرۆڤ هەنە [ب ڤی ڕەنگی داخوازێ دكەن]، دبێژن: خودایێ مە، د دنیایێدا چاكییێ د گەل مە بكە و د ئاخرەتێدا وان چو بار و پشك نینن و د زڕبارن.
(201) 201. و هندەك ژی [ژ مرۆڤان ] هەنە [ب ڤی ڕەنگی داخوازێ دكەن] دبێژن: خودایێ مە، تو د دنیایێدا قەنجییێ د گەل مە بكە، و د ئاخرەتێدا قەنجییێ د گەل مە بكە، و مە ژ ئیزا و نەخۆشییا ئاگرێ دۆژەهێ بپارێزە.
(202) 202. ڤێجا ئەڤان ژ بەر كار و كریارێت كرین بار و پشكەك هەیە و خودێ د حسابێدا یێ دەست سڤكە.
(203) 203. و هوین خودێ د چەند ڕۆژەكێت هەژمارتیدا [كو ڕۆژا یازدێ و دوازدێ و سێزدێیە ژ زیلحجەیێ] بیننە بیرا خۆ [و زكرێ (الله أكبر) ل دویڤ نڤێژان و د گەل ڕەجمێ بكەن]، و هەر كەسێ لەزێ ل ڕەجمێ بكەت و د دو ڕۆژاندا ب جهـ بینیت چو گونەهـ بۆ نینە، و یێ گیرۆببیت [بۆ هەر سێ ڕۆژان بهێلیت] چو گونەهـ ل سەر نینە، ئەڤە بۆ وییە یێ ژ خودێ بترسیت، و پارێزكارییا خودێ بكەت، و بزانن هوین دێ بەر ب ویڤە ئێنە كۆمكرن.
(204) 204. ژ مرۆڤان هندەك هەنە ئاخڤتنا وان د دنیایێدا گەلەك یا ب دلێ تەیە، و خودێ دكەتە شاهد ل سەر یا د دلێ خۆدا، و ئەو ب خۆ دژوارترین دژمنن.
(205) 205. و هەر گاڤەكا پشت دا هەوە، و ژ دەڤ هەوە چۆ د ئەردیدا دگەڕیت، دا خرابییێ تێدا بكەت، و دەرامەت و ڕەڤێژێ پویچ و وێران بكەت، و خودێ حەژ پویچاتی و وێرانكرنێ ناكەت.
(206) 206. و هەر دەمەكێ بۆ [ڤی دوڕوی] بێتە گۆتن: ژ خودێ بترسە، سەرێ وی مەزن دبیت ب گونەهێ [ژ خۆ ناگریت بهێلیت]، هەما دۆژەهـ بەسی وییە، و ئەو چ پیسە جهە.
(207) 207. و هندەك ژ مرۆڤان ژی هەنە، جانێ خۆ د بەر ڕازیبوونا خودێدا ددەن، و خودێ د گەل بەندەیان دلۆڤانە.
(208) 208. گەلی خودان باوەران، ب سەر و زار و دلێ خۆڤە ببنە موسلمان، و ئیسلامەتییێ هەمییێ وەرگرن، و نەدەنە دویڤ دەوسێت شەیتانی، ب ڕاستی ئەو بۆ هەوە دژمنەكێ ئاشكەرا ئاشكەرایە.
(209) 209. و ئەگەر پشتی نیشانێت ئاشكەرا بۆ هەوە هاتین، هوین تەحسین، و ژ هەقییێ [كو ئیسلامە] ڤاڕێبوون، بزانن خودێ یێ سەردەست و كاربنەجهە.
(210) 210. ل هیڤییا چنە؟! خودێ د ناڤ سیبەرا عەورانڕا و د گەل ملیاكەتان ب سەر واندا بێت [هاتنەكا بێ چاوایی كو شایی (لائیقی) مەزناتییا خودێ بیت]، [دا حسابێ د گەل هەوە بكەت]، و فەرمانا خودێ [ب ئیزادانا هەوە] دویماهی پێ هات، و هەمی كاروبار هەر ب بال خودێڤە دزڤڕن و [ئەو هەر كارەكی جزایێ وی ددەتێ].
(211) 211. [هەی موحەممەد و گەلی موسلمانان] ژ ئسرائیلییان بپرسە! كا مە چەند نیشان و موعجیزەیێت ئاشكەرا دایینە وان [ل سەر دەستێ پێغەمبەرێت وان]، ڤێجا كەسێ خێر و كەرەمێت خودێ، پشتی بۆ هاتین بگوهۆڕیت، [ڕاستەڕێكرنا خودێ بدەتە ب گاورییێ]، ئیزا و نەخۆشییا خودێ [د ڕاستا ویدا] گەلەكا دژوارە.
(212) 212. ژین و ژیارا دنیایێ بۆ گاوران یا هاتییە خەملاندن، [ژ بەرێ شەیتانیڤە چاڤ ل وان هاتینە تاریكرن، ئاخرەتێ نابینن] و تڕانەیان بۆ خۆ ب خودان باوەران دكەن، و ئەوێت پارێزكارییا خودێ كرین ڕۆژا قیامەتێ د سەر وانڕانە، و یێ خودێ بڤێت دێ بێ هەژمار دەتێ.
(213) 213. ژ ڕێڤە خەلك هەمی ئێك بوون [هەتا دەمێ نووح پێغەمبەر ژی ئێك دین بوون، ژ نووحی و پێدا جودایی كەڤتیە ناڤبەرا وان]، ڤێجا خودێ پێغەمبەر هنارتن مزگینئین و ئاگەهداركەر، و كتێب ب هەقییێ پێڕا [دگەل وان] هنارتن، دا حوكمی د ناڤبەرا خەلكیدا بكەن ل سەر تشتێ خەلك تێدا نەئێك و ژێك جودا، د ڕاستا ڤێ هەقییێدا ئەو ژێك جودابوون، ئەوێت كتێب بۆ هاتین [دا ژێكجودابوون نەمینیت] ئەڤە ژی پشتی نیشانێت ئاشكەراكەر گەهشتینە وان، و ژ زكڕەشی. ئەوێت باوەری ئینایین خودێ ب دەستویرا خۆ ب سەر هەقییا خودان كتێب تێدا نەئێك، هلكرن. و یێ خودێ بڤێت دێ بەرێ وی دەتە ڕێكەكا ڕاست [هەق].
(214) 214. [گەلی موسلمانان]، هەوە ل بەرە هوین بچنە بەحەشتێ، و هێژ ئەو نەهاتییە سەرێ هەوە یا هاتییە سەرێ یێت بەری هەوە. ترس و تەنگاڤی و نەخۆشییان هنگاڤتن، هندە هەژیان [هند نەخۆشی و ئیزا بۆ وان چێبوو]، هەتا وێ ڕادەیێ كو پێغەمبەر و یێت باوەری پێ ئینایی پێكڤە دگۆتن: كا كەنگی هاریكارییا خودێ دێ بۆ مە ئێت؟ [د وی دەمیدا مزگینییا خودێ بۆ وان هات]. و ب ڕاستی هندی هاریكاری و پشتەڤانییا خودێیە یا نێزیكە [نەیا دویرە].
(215) 215. ژ تە دپرسن: كا دێ چ مەزێخن [د ڕێكا خودێدا]؟ بێژە: هەر خێرەكا هوین بدەن، بلا بۆ دەیباب و نێزیك (كەس و كار) و سێوی و بەلنگاز و ڕێڤینگان بیت، و هەر خێرەكا هوین بكەن ب ڕاستی خودێ پێ ئاگەهە.
(216) 216. شەڕكرن [د ڕێكا خودێدا]، ل سەر هەوە هاتە نڤێسین، و ئەو ب خۆ بۆ هەوە نەخۆشە، و ل سەر هەوە یا گرانە، دبیت هەوە تشتەك نەڤێت، و ئەو ب خۆ باشی بیت بۆ هەوە، و دبیت هوین حەژ تشتەكی بكەن، و ئەو ب خۆ خرابی بیت بۆ هەوە، و خودێ دزانیت [كا باشییا هەوە د چ ڕایە] و هوین نوزانن.
(217) 217. پسیارا بڕیارا (حكم) شەڕكرنێ د هەیڤێت حەرامكریدا [ذیلقیعدە، ذیلحیجە، و موحەڕەم و ڕەجەبێ] ژ تە دكەن، كا شەڕ تێدا هەیە؟! بێژە: شەڕكرن د واندا [گونەهەكا] مەزنە، و ڕێگرتن ژ ڕێكا خودێ و نەباوەری ئینان پێ، و دەرگەهـ گرتنا كەعبەیێ ل سنگێ خەلكێ، و دەرئێخستنا خەلكێ مەكەهێ [كو ئەڤە هەمی گاورێت مەكەهێ دكر]، مەزنترە ل دەڤ خودێ [ژ شەڕێ د هەیڤێت حەرامكریدا]، و ئیزا و نەخۆشییا هوین ددەنە بەر موسلمانان، دا بەرێ وان ژ دینێ وان بێتە وەرگێڕان، ژ كوشتنێ مەزنترە. و [بوت پەرێس و گاور] دێ هەر شەڕی د گەل هەوە كەن، هەتا ڕێكا هەوە ل سەر دینێ هەوە دگوهێزن ـ ئەگەر شیان ـ چ یێ ژ هەوە ژ دینێ خۆ وەرگەڕیت و بمریت و ئەو یێ گاور ئەها ئەڤەنە كار و كریارێت وان د دنیایێ و ئاخرەتێدا پویچ دبن، و ئەڤەنە دۆژەهی و هەروهەر دێ تێدا بن.
(218) 218. ب ڕاستی ئەوێت باوەری ئینایین، و ئەوێت مشەختبوویین ، و جیهاد د ڕێكا خودێدا كرین ئەڤە ل هیڤییا دلۆڤانییا خودێنە، و خودێ لێنەگر و دلۆڤانە.
(219) 219. پسیارا مەی و قومارێ ژ تە دكەن، بێژە: زیان و گونەهەكا مەزن یا د هەردوكاندا، و قازانج ژی د هەردوكاندا هەیە، بەلێ زیانا وان پترە ژ قازانجێ وان، [هەروەسا] پسیارێ ژ تە دكەن، كا چ [ژ مالێ] خۆ بدەن، بێژە: یێ ژ هەوجەییا هەوە زێدە. هۆسا خودێ نیشانێت [هەیین و زەبەردەستیا خۆ] بۆ هەوە دیار دكەت، دا هوین هزرا خۆ بكەن.
(220) 220. د دنیایێ و ئاخرەتێدا [بزانن یێ ژ هەوجەییا هەوە زێدە د دنیایێدا بێخنە د خزمەتا ئاخرەتێدا]. و پسیارا ئێتیم و سێوییان ژ تە دكەن، بێژە: قەنجی د گەل وان چێترە، و ئەگەر هوین مالێ وان د گەل یێ خۆ تێكەل بكەن، [و پێكڤە بژین] برایێت هەوە [یێت دینی]نە، و خودێ خراب و قەنجان ژێك دنیاسیت، و ئەگەر خودێ ڤیابایە دا هەوە تەنگاڤ كەت، ب ڕاستی خودێ زال و كاربنەجهە.
(221) 221. ئەڤێت هەڤال و هۆگران بۆ خودێ چێ دكەن، مارە نەكەن هەتا موسلمان نەبن، و جارییەكا موسلمان ژ ژنەكا [موشرك] چێترە هەكە خۆ دلێ هەوە ژی ل سەر بیت، و كچێت خۆ ل موشركان مارە نەكەن هەتا موسلمان نەبن. بەندەیەكێ موسلمان ژ زەلامەكێ موشرك چێترە، هەكە خۆ ب دلێ هەوە ژی بیت، [ئەو هەڤال و هۆگر چێكەر] بەرێ مرۆڤی ددەنە ئاگری، و خودێ ب دەستویرا خۆ بەرێ مرۆڤی ددەتە بەحەشتێ و لێ خۆشبوونێ و نیشانێت [هەیین و دەستهەلاتدارییا] خۆ بۆ خەلكی دیار دكەت، بەلكی [پێڤەچۆن و تۆبە] بێتە بیرا وان.
(222) 222. و پسیارا بێ نڤێژییێ [چۆنا نڤینا ژنێ د بێ نڤێژییێدا] ژ تە دكەن [هەی موحەممەد]، بێژە: بێ نڤێژی [نڤینا ژنێ د بێ نڤێژییێدا] زیان و ئیزایە، نەچنە نڤینا ژنان د بێ نڤێژییێدا، و نێزیكی وان نەبن [نەچنە نڤینا وان] هەتا پاقژ نەبن [ژ بێ نڤێژییێ خلاس نەبن و خوینا وان ڕانەوەستیت]، ڤێجا ئەگەر خۆ شویشتن، و خۆ ب نڤێژ ئێخستن، هەڕنە نڤینا وان، هەروەكی خودێ گۆتییە هەوە، ب ڕاستی خودێ حەژ تۆبەداران دكەت، و هەروەسا حەژ پاقژان ژی دكەت.
(223) 223. ژنكێت هەوە زەڤینە بۆ هەوە [جهێ شینكرنا دویندەهێنە]، ڤێجا كا هەوە چاوا بڤێت هەڕنە زەڤیا خۆ [هەڕنە نڤینا ژنا خۆ]، و كار و كریارێت باش بدەنە پێشییا خۆ [بەری خۆ بهنێرن]، و ژ خودێ بترسن و بزانن هوین هەر دێ گەهنە خودێ، و مزگینییێ بدە باوەرداران.
(224) 224. و سویندخوارنا خۆ ب خودێ نەكەنە هەجەت و مهانە، بۆ نەكرنا باشییێ و پارێزكارییێ و خۆشكرنا ناڤبەرا خەلكی، و خودێ یێ گوهدار و زانایە.
(225) 225. خودێ ب سویندا بێ ئنیەت و یا بوویییە ئاخڤتن ل هەوە ناگریت، بەلێ دێ وێ سویندێ ل هەوە گریت، یا ژ دلێ هەوە دەردكەڤیت، و خودێ گونەهـ ژێبەر و بێنفرەهە [لەزێ ل جزاكرنێ ناكەت].
(226) 226. ئەو زەلامێت سویند دخۆن كو نەچنە نڤینا ژنێت خۆ، بۆ وان هەیە چار هەیڤان خۆ بگرن، و ئەگەر لێڤەبوون و [سویندا خۆ شكاندن] دڤێت بزانن خودێ لێنەگر و دلۆڤانە.
(227) 227. [و ئەگەر لێڤە نەبوون] و بەردان كرنە دلێ خۆ، [دڤێت بزانن] ب ڕاستی خودێ یێ گوهدار و زانایە.
(228) 228. و ژنێت بەردایی [شكرا یێت ڤەگوهاستییە] دڤێت بەری شوی بكەن، سێ ژڤانان (بێ نڤێژییان، یان پاقژییان) خۆ بگرن، و بۆ وان نەدورستە تشتێ خودێ د مالبچویكێ واندا چێكری ڤەشێرن، ئەگەر [راست] باوەرییێ ب خودێ و ڕۆژا قیامەتێ دئینن. و بۆ زەلامێت وان [بەری ژڤانێت (بێ نڤێژییێت) وان ب دویماهی بێن] پتر هەق هەیە وان بزڤڕیننەڤە، ئەگەر [ئنیەتا وان یا خێرێ بیت] و پێكهاتن بڤێن ب قەنجی. و ژنان ژی هەقێ عەدەتی ل سەر زەلامان هەیە هەروەكی زەلامان هەق ل سەر وان هەی، و زەلامان پەیسكەك هەیە د سەر وانڕا [ئەو ژی ژ بەر مالخۆیاتی و بەرپسیارییا وییە ژ كاروبارێت مالێ] و خودێ یێ سەردەست و كاربنەجهە.
(229) 229. بەردان [بەردانا لێ زڤرین تێدا ـ الگلاق الرجعی] دو جارانە، [پشتی هەر جارەكێ ژ ڤان] ڤێجا یان دەست دەینانە سەر ب قەنجی، یان دەست ژ سەرڕاكرنە ب قەنجی، و نەدورستە بۆ هەوە هوین تشتەكی ژ مەهرا هەوە دایییە وان ببەن، ئەو نەبیت ئەگەر هەردو خۆ ل تخویبێت خودێ نەگرن، ڤێجا ئەگەر هوین ترسیان هەردو خۆ ل تخویبێت خودێ ناگرن. گونەهـ ل سەر هەردوكان نینە [ژن بەرانبەر بەردانا خۆ، هندەك ژ مەهرا خۆ بۆ زەلامێ خۆ بهێلیت، و زەلام وەربگریت بەرانبەر بەردانا وێ] ژن تشتەكی د پێش بەردانا خۆڤە بدەت، و ئەڤە بڕیار و تخویبێت خودێنە نەدەنە سەر، و یێت ددەنە سەر بڕیار و تخویبێت خودێ، ئەو ستەمكار ب خۆنە.
(230) 230. ڤێجا ئەگەر [جارا سیێ] بەردا، ئێدی ب كێر وی [مێرێ ئێكێ] نائێت، هەتا شوی ب مێرەكێ دی نەكەت، ڤێجا ئەگەر مێرێ دویێ ژی بەردا، چو ل سەر وان [مێرێ ئێكێ و ژنكێ] نینە جارەكا دی لێك بزڤڕنەڤە، ئەگەر د وێ هزرێدا بن كو دێ فەرمان و بڕیارێت (ئەحكامێت) خودێ ب جهـ ئینن، و ئەڤەنە تخویب و بڕیارێت خودێ، بۆ وان كەسێت دزانن و تێ دگەهن، [خودێ] دیار دكەت.
(231) 231. هەر گاڤەكا هەوە ژی [ب دو تەلاقان (بەركان)] بەردان، و ئەو گەهشتنە دویماهیكا دەمێ خۆگرتنێ، ڤێجا یان ب قەنجی دەستێ خۆ داننە سەر وان، یان ژی ب قەنجی دەستێ خۆ ژ سەر وان ڕاكەن (ئانكو بەردەن)، و ب مەرەما ئیزادان و دەستدرێژییێ دەستێ خۆ نەداننە سەر وان، و هەر كەسێ ڤێ بكەت، ئەوی [ب ڕاستی] ستەم ل خۆ كر، و نیشان و بڕیارێت خودێ نەكەنە تڕانە و یاری، و نیعمەت و كەرەما خودێ د گەل هەوە كری بیننە بیرا خۆ (ژ بیر نەكەن)، و [هەروەسا] ئەو كتێب و ئاقلدارییا [ڕێكا پێغەمبەری] ب سەر هەوەدا داڕێتی، ئەوا هەوە پێ شیرەت دكەت، بیننە بیرا خۆ و ژ بیر نەكەن و ژ خودێ بترسن، و بزانن [بێ گۆمان] خودێ ژ هەمی تشتی ب ئاگەهە.
(232) 232. و هەر گاڤەكا هەوە ژن بەردان، و ژڤانێ خۆ تەمامكرن [و ڤیان ل زەلامێت خۆ بزڤڕن] نەكەڤنە د ڕێكا واندا، و نەبنە ئاستەنگ، كو ل زەلامێت خۆ بزڤڕنەڤە، ئەگەر هەردو د ناڤبەرا خۆدا ب قەنجی پێك خۆش بوون. ئەڤێ ئەو بۆ خۆ دكەنە دەرس یێت باوەری ب خودێ و ڕۆژا قیامەتێ هەیین، و ئەڤە [ئەڤ بڕیار و ڕاستەڕێكرنە] بۆ هەوە چێتر و پاقژترە و خودێ دزانیت و هوین نوزانن.
(233) 233. و دەیكێت بچویك شیر [ئەوێت بەردایی] دێ دو سالێت دورست شیری دەنە بچویكێت خۆ، ئەڤە بۆ یا بڤێت شیردانا خۆ تەمام بكەت، و بابێ بچویكی ل دویڤ شیانا خۆ، خوارن و ڤەخوارن و جلكێت ژنێ [دەیكا بچویكی] ل سەرن، و هەر ئێكی هند ژێ دئێتە خواستن هندی بشێت، نە دەیك بابێ بچویكی ئیزا بدەت و بئێشینیت (هند ژێ بخوازیت كو پێ چێ نەبیت)، و نە باب دەیكێ ب بچویكی ئیزا بدەت و بئێشینیت (هندێ نەدەتێ كو بشێت د بەر خۆدا بدەت)، و میراتخۆرێ بچویكی ژی دڤێت یێ هۆسا بیت. و ئەگەر وان ڤیا ب دلخۆشی و مشێورەت [بەری وەختی] بچویكی ژ شیرڤە بكەن، چو گونەهـ ل سەر وان نینە، و ئەگەر هەوە ڤیا دایینان بۆ بچویكێت خۆ بگرن، چو گونەهـ ل سەر هەوە نینە ئەگەر هوین هەقێ شیرێ وان ب دورستی بدەنێ، و ژ خودێ بترسن و بزانن تشتێ هوین دكەن خودێ دبینیت.
(234) 234. ژ هەوە ئەوێت دمرن و ژنان ب پاش خۆڤە دهێلن، دڤێت [ئەڤ ژنە بەری شوی بكەن] چار هەیڤ و دەهـ ڕۆژان خۆ بگرن، ڤێجا ئەگەر گەهشتنە دویماهییا دەمێ خۆگرتنێ، چو گونەهـ ل سەر هەوە نینە، ئەو دویڤ عادەتی كارێ خۆ بكەن [دا بێنە خواستن و جارەكا دی شویكەن] و خودێ ب كار و كریارێت هوین دكەن ئاگەهدار و شارەزایە.
(235) 235. و گونەهـ ل سەر هەوە نینە [نە د گونەهكارن]، هوین [بێژنێ بەری ڕۆژێت خۆگرتنێ ب دویماهی بێن] ب ڕەنگەكی تێ بگەهینن كو هەوە دل یێ ل سەر. یان بێخنە د دلێ خۆدا [چ گاڤا ڕۆژێت خۆگرتنێ تەمامبوون مار بكەن]، [بەلێ نابیت هوین ئێكسەر بخوازن] خودێ زانی هوین دێ سوحبەتا وان كەن [كو هەوە دلێ ل سەر وان] بەلێ چو ژڤانان ب دزیكیڤە نەدەنە وان ژ بلی هندێ هوین ئاخڤتنەكا عەدەتی بێژن [بدەنێ] [وەكی هێژ تو یا ل سەر خۆ، من دل تێ هەیە ئێكا وەكی تە بۆ خۆ بینم، كو تێ بگەهیت پێ، تە چ ل بەرە]، و مار نەكەن هەتا دەمێ وێ یێ خۆگرتنێ ب دویماهیك نەئێت، و بزانن خودێ یا د دلێ هەوەدا دزانیت، [ڤێجا ژ بەر هندێ] خۆ ژێ بپارێزن [ب كرنا تاعەتان و دانەپاشا گونەهان] و گوهدارییا وی بكەن، و بزانن بێ گۆمان خودێ گونەهـ ژێبەر و بێنفرەهە ل سەر جزادانێ.
(236) 236. چو گونەهـ ل سەر هەوە نینە، ئەگەر هوین ژنان بەردەن بەری هوین بچنە نڤینا وان، یان مەهرەكێ [مارەكێ] بۆ وان ڤەبڕن، دەستفرەهـ ل دویڤ دەستفرەهییا خۆ، دەستتەنگ ل دویڤ دەستتەنگییا خۆ، دڤێت هەر ئێك متا و پەرگالەكی [ئانكو تشتەكی بۆ دلێ وان] بدەتە وان، تشتەك بیت ب وی ڕەنگێ خودێ پێ ڕازی و ل دویڤ ئیجادا (عورفێ) خەلكی، ئەڤە ئەركەكە ل سەر قەنجیكاران.
(237) 237. و هەكە هەوە [ژن] بەردان بەری هوین بچنە نڤینا وان، و هەوە بەری هنگی مارا وێ دیار كربیت. نیڤا هەوە ڤەبڕی [دڤێت هوین بدەنێ] ژ بلی هندێ ئەو ب خۆ وێ نیڤێ بهێلیت، یان ئەوێ ماركرن د دەستدا، هەمییێ (هەمی مەهرێ) بۆ ژنێ بهێلیت. و ئەگەر هوین [مەخسەد پێ هەردوكن و باراپتر زەلامە] بهێلن [و هەمی مارێ بدەنێ و ب نیڤی نەكەن]، و هەچییێ یێ دی ئازا بكەت پتر نێزكی پارێزكارییێیە، و قەنجی و چاكییێ د ناڤبەرا خۆدا ژ بیر نەكەن، ب ڕاستی خودێ ب كار و كریارێت هوین دكەن ب ئاگەهە و دبینیت.
(238) 238. [گەلی موسلمانان] بەردەوام بن ل سەر نڤێژێت خۆ، و نڤێژا ئێڤاری [ژ بیر نەكەن] و ب گوهداری ب بەر خودێڤە ڕابن، و هوین وی ژ دل بپەرێسن [نڤێژان بكەن].
(239) 239. ڤێجا ئەگەر هوین [ژ بەر شەڕی یان ژ بەر هەر تشتەكێ دیتر] ترسیان، [نڤێژێت خۆ] پەیادە یان سویار بكەن، [و پاشی] ئەگەر هوین ئێمن بوون، وەسا خودێ بپەرێسن [نڤێژان بكەن] وەكی وی هوین فێركرین و بەری هنگی هەوە نەدزانی.
(240) 240. و ژ هەوە ئەوێت دمرن و ژنان ب پاش خۆڤە دهێلن، دڤێت وەسیەتێ بۆ هەڤسەرێت خۆ بكەن كو سالەكێ د مالدا بمینن، و بێنە خودانكرن و نەئێنە دەرئێخستن، [ب وی شەرتی كو مالا هەڤسەرێت خۆ نەهێلن و د ڤی دەمیدا شوی نەكەن]، و ئەگەر ئەو ژ دەڤ خۆ دەركەڤتن، چو گونەهـ ل سەر هەوە نینە، چ یا ئەو ل دویڤ عەدەتی ل خۆ بكەن [كو خۆ بخەملینن و هندەك بێنە پێش بۆ دیتنێ] خودێ سەردەست و كاربنەجهە.
(241) 241. و ژنێت بەردایی، دڤێت متا و خەلاتەكێ قەنج بۆ بێتە ڤەبڕین [ژ بەرێ زەلامانڤە بێتە دان]، و ئەڤە هەقە ل سەر كەسێت تەقوادار و ژ خودێ ترس.
(242) 242. هۆسا خودێ بڕیار و نیشانێت خۆ بۆ هەوە دیار دكەت، بەلكی هوین ئەقلەكی بۆ خۆ [ژێ] بگرن.
(243) 243. ما تە چیرۆكا وان نەبهیستییە ئەوێت ژ وار و وەلاتێ خۆ دەركەڤتین و ئەو ب هزارانن ژ مرنێ ڕەڤین (ژ ترسا مرنێ)، خودێ گۆتە وان بمرن [مرن] پاشی ساخكرنەڤە، ب ڕاستی خودێ گەلە قەنجی و كەرەم ل سەر خەلكی هەنە، بەلێ باراپتر ژ خەلكی [ژ مرۆڤان] ناشوكورینن و سوپاسی ناكەن [قەنجی و كەرەما خودێ نائێتە بەرچاڤان].
(244) 244. ڤێجا [گەلی خودان باوەران] د ڕێكا خودێدا شەڕی بكەن و بزانن [بێ گۆمان] خودێ گوهدێر و زانایە.
(245) 245. ڤێجا كییە قەرەكێ باش د گەل خودێ بكەت [قەنجییێ بكەت دا خودێ خەلات بكەت]، دا خودێ هندی وی [قەری] و تەمەتی وی بۆ زێدە بكەت، و خودێیە، یێ كێم و زێدە دكەت، و ئەوە یێ هوین دێ چنە بەر دەستان و ب بالڤە زڤڕن.
(246) 246. ما تە چیڕۆكا كەنكەنەیێت ئسرائیلییان پشتی مووسا پێغەمبەر بهیستییە، گاڤا گۆتینە پێغەمبەرەكێ خۆ: میرەكی بۆ مە ڕاكە [فڕێكە دا ئەم د بن سەرۆكاتییا ویڤە] شەڕی د ڕێكا خودێدا بكەین، پێغەمبەرێ وان گۆت: ئەز دترسم شەڕ ل سەر هەوە بێتە نڤێسین و هوین شەڕی نەكەن، [خۆ پاشڤە بكێشن]. گۆتن: ڤێجا ما بۆچ ئەم شەڕی د ڕێكا خودێدا ناكەین و [پشتی] ئەم ژ ناڤ وار و كچ و كوڕێت خۆ هاتینە دەرئێخستن؟! بەلێ دەمێ شەڕ (جیهاد) ل سەر وان هاتییە نڤێسین، هەمییان پشت دا شەڕی، كێمەك تێ نەبن، و خودێ ب ئاگەهە ژ ستەمكاران.
(247) 247. و پێغەمبەرێ وان گۆتە وان: خودێ طالوت بۆ هەوە ب میرینی هنارتییە، گۆتن: [گۆتنە پێغەمبەرێ خۆ] دێ چاوا بیتە میرێ مە و ئەم ژ وی هێژاتری میرینییێینە، و ئەو نەگەلەكێ ب مالە؟! [پێغەمبەرێ وان] گۆت: خودێ ئەو ل سەر هەوە هلبژارتییە [و خودێ ژ كەرەما خۆ] زێدە زانین و قەلافەت و گەودەكێ باش ژی یێ دایێ، و خودێ ملك و مالدارییا خۆ ددەتە وی یێ وی بڤێت، ب ڕاستی [د دلۆڤانی و كەرەما خۆدا] خودێ یێ بەرفرەهـ و زانایە.
(248) 248. پێغەمبەرێ وان گۆتە وان: نیشانا میرینییا وی ئەوە: سندرویك بۆ هەوە بێت كو دلڕەحەتی و دلخۆشی ژ نك خودایێ هەوە و شوینمایێت بنەمالا مووسا پێغەمبەر و هاروونی تێدا بن، و ملیاكەت هەلگرن. ب ڕاستی ئەڤ چەندە نیشانەكا ئاشكەرایە بۆ هەوە، ئەگەر هوین خودان باوەر بن.
(249) 249. ڤێجا دەمێ طالووتی لەشكەر [ژ باژێری] دەرئێخستی، گۆتە وان: ب ڕاستی خودێ دێ هەوە ب ڕویبارەكی جەڕبینیت، ڤێجا هەچییێ ژێ ڤەخوار نە ژ [لەشكەرێ] منە، و یێ ژێ نەڤەخۆت ژ [لەشكەرێ] منە، ژ بلی هندێ كو ئێك مستەكێ ژێ ڤەخۆت [دا تێنا خۆ پێ بشكێنیت] هەمییان ژێ ڤەخوار، كەتەكا كێم تێ نەبیت، و دەمێ طالووت و ئەوێت باوەری د گەل ئینایین ژ [رویباری] دەرباز بوویین گۆتن: ئەڤرۆ مە شیانا شەڕێ جالووت و لەشكەرێ وی نینە. بەلێ ئەوێت پشت ڕاست كو دێ بەرانبەری خودێ بن، گۆتن: چەند جاران كۆمەكا بچویك ب ئانەهییا خودێ ب سەر كۆمەكا مەزن كەڤتییە؟! و خودێ د گەل سەبركێش و بێنفرەهانە.
(250) 250. دەمێ [طالووت و لەشكەرێ وی] بەرانبەری جالووت و لەشكەرێ وی بوویین، گۆتن: خودێوۆ بێنفرەهییێ ب سەر مەدا داڕێژە و مە قاهیم بكە [پییێت مە موكوم بكە و ڕاگرە]، و مە ب سەر گاوران (جالووت و لەشكەرێ وی) بێخە.
(251) 251. ڤێجا ب ئانەهییا خودێ [طالووت و لەشكەرێ وی]، ئەو [جالووت و لەشكەرێ وی] شكاندن، و داوودی جالووت كوشت، ڤێجا خودێ میرینی و پێغەمبەراتی دانێ، و تشتێ خودێ ڤیایی نیشا دا. و ئەگەر خودێ هندەك ب هندەكان نەدابانە پاش، دا ئەرد پویچ بیت، [خودانێت پویچاتییان دا دەستێ خۆ داننە سەر و وێران كەن]. بەلێ خودێ خودان كەرەمە ل سەر هەمی جیهانان.
(252) 252. ئەڤە [ئەڤ چیڕۆكە] ژ نیشانێت خودێنە ئەم بۆ تە دخوینین، و تو ب خۆ ژی [ب ڕاستی] ژ پێغەمبەرانی.
(253) 253. ئەو پێغەمبەرێت [مە بەحسێ وان د ڤێ سۆرەتێدا كری]، مە هندەك ژ وان ب سەر هندەكان ئێخستین، هندەك ژ وان [وەكی مووسایی] خودێ ئاخافتییە و [خودێ] هندەك ژ وان پێكا وان بلند كرییە [كرییە سەروەرێ هەمی پێغەمبەران كو پێغەمبەرێ مەیە (سلاڤێت خودێ ل سەر بن)]. و مە موعجیزە و نیشانێت ئاشكەرا دانە عیسایێ كوڕێ مەریەمێ و مە پشتا وی ب جانێ پیرۆز [جبرائیل] قاهیم كر، [پشتی هنارتنا پێغەمبەران و نیشانێت ئاشكەرا ژێك چۆنە پاش و ژێك جودایی پەیدابوو، و كێشا هندێ خەلك ئێكدو بكوژن]. و ئەگەر خودێ ڤیابایە یێت پشتی وان [پێغەمبەران] شەڕێ ئێكدو نەدكرن، پشتی نیشانێت ئاشكەرا بۆ هاتین، بەلێ ژێك جودابوون. ڤێجا هندەك ژ وان باوەری ئینان و هندەك ژی گاور بوون، و ئەگەر خودێ ڤیابایە ب شەڕ نەدكەڤتن، بەلێ خودێ وێ دكەت یا وی دڤێت.
(254) 254. گەلی خودان باوەران، ژ وی ڕزقی بدەن، یێ مە دایییە هەوە، بەری ڕۆژەك ب سەر هەوەدا بێت، نە كڕین و فرۆتن تێدایە [هوین خۆ بكڕن] و نە هەڤالینی و نە مەهدەر تێدایە [بەڕەڤانی ژ هەوە بێتەكرن]، و گاورن [وێ ڕۆژێ] ستەمكار.
(255) 255. [گەلی خودان باوەران] خودا هەر ئێك خودایە، ژ بلی وی چو پەرستی [خودا] نینن، ئەوە یێ چو پەرستییێت دورست ژ بلی وی نەیی، ئەوە یێ هەروهەر مایی و [و د هەمی كاروبارێت هەبوونێدا] ڕێبەر، نە د نقرۆسك دچیت و نە د خەو.. هندی د ئەسماناندا و هندی ل سەر ڕوییێ ئەردی، هەمی یێ وییە، كییە [ژ بەندەیێت خودێ بشێت] مەهدەرێ ل دەڤ بكەت بێی دەستویرا وی؟! خودێ ژ كار و كریارێت وان كرین و یێت دێ كەن، ب ئاگەهە، و [ئەو] ب سەر چو زانینا وی هلنابن، ئەو نەبیت یا وی [خودایی] ڤیایی، [ب ڕێكا پێغەمبەرێت خۆ] و كورسییا وی [خودێ دزانیت كا چییە] ئەرد و ئەسمان ڤەگرتینە، و ڕاگرتنا هەردوكان ژی [ئەرد و ئەسمانان] لێ [ل خودێ] یا گران نینە. و ئەوە یێ خودان ڕێز و مەزنایی و پێكا بلند.
(256) 256. كۆتەكی و خورتی د دینیدا نینە [ب خورتی خەلك بێتە موسلمانكرن] ب سویند (باوەری ئینان) و نەراستی (گاوری) ژێك هاتنە ڤاڤارتن (ژێك هاتنە نیاسین)، ڤێجا كەسێ پشتا خۆ بدەتە سەرێ گاورییێ [ئەوێ شوینا خودێ دئێتە پەرستن] و باوەرییێ پێ نەئینیت، و باوەرییێ ب خودێ بینیت، ئەوی خۆ ب چنبلێ (قولپا) موكومڤە گرت [ئانكو ڕێكا سەرفەرازییێ] كو ڤەڕەسیان بۆ نینە و خودێ گوهدێر و زانایە.
(257) 257. خودێ هاریكار و پشتەڤانێ وانە یێت باوەری ئینایین، وان ژ تاریستانان دەردئێخیتە ڕۆناهییێ، و ئەوێت گاوربوویین، شەیتان و سەرێت گاورییێ، هاریكار و پشتەڤانێت وانن، وان ژ ڕۆناهییێ دەردئێخنە تاریستانان، ئەڤە دۆژەهینە و هەروهەر دێ تێدا مینن.
(258) 258. ئەرێ ما تە چیرۆكا وی نەبهیستییە، ئەوێ جڕەبڕ د گەل ئیبراهیم [پێغەمبەر] د ڕاستا خودێدا كری، پشتی خودێ ب ملك و مال ئێخستی و مەزنكری، [ڤێجا ب ملك و مالێ خۆ خڕیایی و د سەرداچۆیی] دەمێ ئیبراهیم گۆتی: خودایێ منە یێ ساخ دكەت و دمرینیت، گۆت: ئەز ژی ساخ دكەم و دمرینم! [دو مرۆڤ ئینان، ئێك بەردا و ئێك كوشت] ئیبراهیم گۆت [گۆتێ]: خودێ ڕۆژێ ژ ملێ ڕۆژهەلاتێڤە دئینیت (دەردئێخیت)، [ئەگەر تو ڕاست دبێژی] تو ژ ملێ ڕۆژئاڤایێڤە بینە (دەربێخە)، زمان ل ڤی گاوری شكەست و گوهشی، و خودێ ملەتێ ستەمكار ڕاستەڕێ ناكەت.
(259) 259. دیسا ما تە چیڕۆكا یێ د بەر گوندەكیڕا بۆری نەبهیستییە، ئەو گوندێ كاڤل و خانییێت وی ب سەر دیواراندا هەڕافتی [دەمێ] گۆتی: كەنگی خودێ دێ ڤی گوندی پشتی كاڤلبوونا وی ئاڤاكەتەڤە؟! ڤێجا خودێ ئەو ب خۆ سەد سالان مراند، پاشی ساخكرەڤە، [خودێ ب ڕێكا ملیاكەتی] پسیار ژێ كر، گۆتێ: [خودێ ب ڕێكا ملیاكەتی] گۆتێ: نە، تو سەد سالان [مری] مایی، بەرێ خۆ بدە خوارن و ڤەخوارنا خۆ، نەهاتییە گوهۆڕین [هێژ ل سەر تام و ڕەنگێ خۆ یێ بەرێ مایییە]، و بەرێ خۆ بدە كەرێ خۆ [دا بزانی كا چاوا مری ساخ دبنەڤە] و دا تە بكەینە نیشان و دەلیل بۆ خەلكی، [ل سەر ساخبوونا پشتی مرنێ]، و بەرێ خۆ بدە هەستییان ئەم چاوا ددەینە ئێك و پاشی ب گۆشتی كراس دكەین، ڤێجا دەمێ بۆ دیاربوویی [و ب سەرێ وی ب خۆ هاتی]، گۆت: ئەز دزانم كو خودێ خودان شیانە ل سەر كرنا هەمی تشتی.
(260) 260. و [و بۆ ملەتێ خۆ بێژە] دەمێ ئیبراهیم گۆتی: خودێوۆ، نیشا من بدە كا تو چاوا مرییان ساخ دكەی؟ [خودێ] گۆت: ما تە باوەری [ب شیانا من] نەئینایییە؟ گۆت: بەلێ [من باوەری هەیە]، بەس دا دلێ من تەنا ببیت، [خودێ] گۆتێ: چار بالەفڕان بینە، [سەرژێكە] و گۆشتێ وان ل دەڤ خۆ لێك بدە [د ناڤ ئێك هەلكە]، پاشی هەر چیایەكی پارچەیەكا گۆشتێ هەر ئێك ژ وان دانە سەر، پاشی گازی بكە وان، ب لەز دێ ئێنە دەڤ تە، و بزانە كو [ب ڕاستی] خودێ پێڤەهاتی و كاربنەجهە.
(261) 261. مەتەلا ئەوێت مالێ خۆ د ڕێكا خودێدا دمەزێخن وەكی مەتەلا دندكەكێیە حەفت گولی دابن، هەر گولییەكێ سەد دندك تێدا بن، و خودێ بۆ یێ بڤێت هندی دی لێ دكەت، و ب ڕاستی [د دلۆڤانی و كەرەما خۆدا] خودێ یێ بەرفرەهـ و زانایە.
(262) 262. ئەوێت مالێ خۆ د ڕێكا خودێدا دمەزێخن، نە دكەنە منەت و نە دكەنە چكی [كو ئەزیەتێ پێ بگەهیننە یێ مال داینێ و هەڕۆ بدەنە ڕوییێ وان]، ئەڤان خەلاتێ خۆ ل دەڤ خودایێ خۆ هەیە، و نە ترس [ڕۆژا قیامەتێ] بۆ وان هەیە و نە ژی ب خەم دكەڤن.
(263) 263. ئاخڤتنەكا خۆش و لێنەگرتن [ژ یێ ددەت بۆ یێ دخوازیت] چێترە ژ خێرەكێ ئەزیەت د دویڤڕا بێت، و خودێ یێ دەولەمەندە [منەت ب مالێ هەوە نینە] و لەزێ ل جزادانێ ناكەت.
(264) 264. گەلی خودان باوەران خێر و قەنجییێت (سەدەقەیێت) خۆ ب منەت و چكییێ (ئەزیەتێ) پویچ نەكەن، وەكی ئەوێ مالێ خۆ بۆ ڕویمەتی دمەزێخیت، و ئەو ژ خودێ و ڕۆژا ئاخرەتێ بێ باوەر، مەتەلا وی وەكی مەتەلا تەحتەكێیە ئاخ ل سەر بیت و تاڤییەكا بارانێ ژێ بگریت [ئاخێ ژێ بشۆت] و ڕویت و حولی بهێلیت، [ئەڤێت هۆسا، ئەوێت مالێ خۆ دكەنە منەت و چكی بۆ یێ ددەنێ و پێ دئێشینن] مالێ وان هەمی ژ دەست وان دەردكەڤیت [ژ خێرا وی بێ بارن، نەشێن مالێ خۆ ژی بزڤڕیننەڤە، پشتی بۆ ڕویمەتی دایین] و خودێ مرۆڤێت گاور ڕاستەڕێ ناكەن.
(265) 265. و مەتەلا ئەوێت مالێ خۆ ژ بۆ ڕازیبوونا خودێ و موكومكرن و ڕاگرتنا دلێت خۆ دمەزێخن وەكی مەتەلا باغەكی [جنیكەكێ]یە ل سەر گرەكی، تاڤییەكا بارانێ لێ بدەت دوقات بەرێ خۆ بگریت، ئەگەر تاڤییا بارانێ لێ نەدەت، هویربارانەك لێ بێت. و خودێ ب هەر كار و كریارەكا هوین دكەن ئاگەهدارە و دبینیت.
(266) 266. ئەرێ ئێك ژ هەوە هەیە بڤێت چەمەك ژ دارقەسپ و مێوان هەبیت، و ڕویبار د بەردا بچن، و هەمی فێقی تێدا هەبیت، و پیراتی ب سەردا بێت، و وی لاوازی هەبیت و دویندەهەكا لاواز هەبیت، و بابەلیسكەكا ب ئاگر ل چەمێ وی بدەت، ڤێجا بسۆژیت. وەكی ڤێ مەتەلێ خودێ نیشانێت خۆ بۆ هەوە دیار دكەت، بەلكی هوین [راست] هزرا خۆ بكەن.
(267) 267. گەلی خودان باوەران ژ حەلال باشێ هەوە ب دەست خۆڤە ئینایی و پەیداكری، و ژ وی یێ مە بۆ هەوە ژ ئەردی دەرئێخستی بمەزێخن [د ڕێكا خودێدا بدەن] و یێ بێخێر ژێ نەكەنە خێر، ئەوێ هوین ب خۆ، ئەگەر نە ژ ئێكا شەرمێ بیت وەرناگرن و چاڤێت خۆ ژ بێخێرییا وی ناگرن [و پێ قایل نابن] و بزانن خودێیە دەولەمەند و شایی سوپاسێ.
(268) 268. شەیتان هەوە ژ هەژارییێ دترسینیت و هەوە د بەر قەلسی و چڕویكاتییێڕا دكەت، و خودێ سۆزا لێبۆرین و زێدەدانێ ددەتە هەوە، و خودێ [د دلۆڤانی و كەرەما خۆدا] دەستفرەهـ و زانایە.
(269) 269. زێدە زانین و كاربنەجهییێ ددەتە وی یێ وی بڤێت، و یێ خودێ زێدە زانین و كاربنەجهی دایێ، كەرەمەكا مەزن د گەل هاتەكرن، و ژ ئاقلداران پێڤەتر كەس هزرا خۆ د ڤێدا ناكەت و وەرناگریت.
(270) 270. هەر تشتەكێ مەزاختنێ، یێ هەوە مەزاختی و هەر نەزرەكێ هەوە ل سەر خۆ ئێخستی، خودێ پێ دزانیت، و ستەمكاران چو پشتەڤان و هاریكار نینن.
(271) 271. ئەگەر هوین خێر و سەدەقەیێت خۆ ئاشكەرا كەن، ئەڤە خۆش شۆلە، و ئەگەر هوین ب ڤەشارتن بدەنە ژار و خێزانان، هێژ خێرتر و چێترە بۆ هەوە، [ب ڤی كارێ باش خودێ] دێ هەوە ژ گونەهان شۆت، و خودێ ب كار و كریارێت هوین دكەن شارەزایە.
(272) 272. [هەی پێغەمبەر] ڕاستەڕێكرنا وان [ب كۆتەكی] نە ل سەر تەیە، بەلێ خودێیە، یێ وی بڤێت ڕاستەڕێ دكەت، و چ خێرا هوین بدەن و بمەزێخن بۆ هەوە ب خۆیە، و تشتێ هوین ب خێر بدەن و بمەزێخن، بلا بەس ژ بۆ ڕوییێ خودێ بیت، و هەر خێرەكا هوین بكەن و بمەزێخن دێ [خەلات و جزایێ وێ ب زێدەیی] گەهیتە هەوە و غەدر (ستەم) ل هەوە نائێتە كرن.
(273) 273. [هوین خێرا خۆ ] بدەنە [وان] دەست تەنگ و ژاران، ئەوێت د ڕێكا خودێدا هاتینە گرێدان. [ئەوێت مایینە ب جیهادێڤە و خۆ فرۆتینە خودێ] و نەشێن ژ بەر جیهادێ دەركەڤنە بازرگانییەكێ یان شۆلەكی، یێ نەشارەزا هزرا دەولەمەندان ژ وان دكەت، (چونكی) ژ پاقژییا خۆ، ل خۆ دەرنائێخن دەست تەنگ و ژارن. تو دێ وان ب ڕەنگ و سیمایێ وان نیاسی [كو دەست تەنگ و ژارن] تشتی ژ كەسێ ناخوازن و خوازۆكییێ ناكەن، هەر تشتەكێ باشێ هوین بدەن و بمەزێخن، خودێ ژێ ب ئاگەهە.
(274) 274. ئەوێت مالێ خۆ ب شەڤ و ڕۆژ، نەپەنی و ئاشكەرا ددەن و دمەزێخن، ئەوان خەلاتێ خۆ ل دەڤ خودایێ خۆ هەیە و [ڕۆژا قیامەتێ] نە ترس ل سەر وان هەیە و نە ژی ب خەم دكەڤن.
(275) 275. ئەوێت سەلەفێ و زێدەیییێ دخۆن، [ڕۆژا قیامەتێ] وەكی وی [ژ گۆڕان] ڕادبن، ئەوێ تەبۆیی (طەبۆیی)، ئەوێ شەیتانی دین كری و هنگاڤتی، چونكی ئەوان دگۆت: هەما كڕین و فرۆتن ژی وەكی سەلەفێیە، و خودێ كڕین و فرۆتن دورست كریە، و سەلەف دورست نەكرییە، ڤێجا یێ شیرەتا خودێ گەهشتێ و سەلەف هێلا و دەست ژێ كێشا، ئەڤا كری و بۆری خودێ لێ ناگریت [ئانكو ئەڤ حوكمە ژ یا بۆری ناگریت]. و ئەو د دەست خودێدایە [بڤێت لێ ناگریت و بڤێت دێ ئیزا دەت]، و هەچییێ لێ زڤڕیڤە [سەلەفێ بخۆت پشتی بڕیار و شیرەتا خودێ گەهشتییێ] دۆژەهییە، هەروهەر دێ تێدا مینیت.
(276) 276. خودێ سەلەفێ بێ بەرەكەت دكەت، و مالێ خێر و سەدەقە ژێ بێتە دان زێدە دكەت و بەرەكەتێ دئێخیتێ [سەدەقەیان ڕادكەت]، و خودێ حەژ زێدەگاور و تێرگونەهان ناكەت.
(277) 277. ب ڕاستی ئەوێت باوەری ئینایین و كار و كریارێت قەنج كرین، و بەردەوام نڤێژ كرین و زەكاتا مالێ خۆ دایین، ئەڤان خەلاتێ خۆ ل دەڤ خودێ هەیە، و [ڕۆژا قیامەتێ] نە ترس ل سەر وانە و نە ژی ب خەم دكەڤن.
(278) 278. گەلی خودان باوەران ژ خودێ بترسن، و ئەو سەلەفا هەوە مایییە ل خەلكی بهێلن، ئەگەر [راست] هوین خودان باوەرن.
(279) 279. ڤێجا ئەگەر هەوە [ئەڤە] نەكر، خۆ بۆ شەڕێ خودێ و پێغەمبەرێ وی كار بكەن [چونكی ب ڕاستی ئەڤە د ڕاستا خودێ و پێغەمبەرێ ویدا شەڕە هوین دكەن]. و ئەگەر هوین لێڤەبوون و هەوە تۆبە كر، سەرێ مالێ هەوە یێ هەوەیە [ب ڤی ڕەنگی] نە هوین ستەمێ [ل دەینداران] دكەن [ب وەرگرتنا زێدەیییێ] و نە ستەم ل هەوە دئێتەكرن [ب گیرۆكرنا دانا مالێ هەوە ژ بەرێ وانڤە].
(280) 280. و ئەگەر [دەیندارێ هەوە] دەست تەنگ بیت، خۆ لێ بگرن هەتا دەستێ خۆ دگریت، و ئەگەر هوین [دەینێ خۆ] بۆ بهێلن و گەردەنا وی ئازا بكەن، بۆ هەوە چێترە ئەگەر هوین بزانن.
(281) 281. و ژ وێ ڕۆژێ بترسن یا هوین تێدا ب بال خودێڤە دزڤڕن، پاشی هەر ئێكی ل دویڤ كار و كریارێت وی حسێب دێ د گەل ئێتە كرن، و ستەم ل كەس ژ وان نائێتە كرن [نە خێرێت وان كێم دبن، نە ژی گونەهێت وان پتر لێ دئێن].
(282) 282. گەلی كەسێت هەوە باوەری ئینایی، ئەگەر هەوە دەینەك هەتا دەمەكێ دەستنیشانكری و ڤەبڕی د گەل ئێكدو كر، بنڤێسن. و بلا قەلەمدارەك د ناڤبەرا هەوەدا ب وژدان بنڤێسیت، و بلا كەس ژ قەلەمداران خۆ ئاسێ نەكەت كو بنڤێسیت، وەكی خودێ نیشادایی بنڤێسیت. بلا بنڤێسیت، و یێ دەیندار ب خۆ بلا بۆ [یێ دنڤێسیت] بێژیت (بۆ بخوینیت)، و بلا ژ خودایێ خۆ بترسیت، و چو [ژ دەینی] كێم نەكەت، و ئەگەر ئەوێ دەیندار یێ كێم ئاقل و نەزان بیت یان یێ بێ چارە و لاواز بیت [چ ژ پیراتی یان ژ بچویكاتی]. یان ئەو ب خۆ نەشێت بێژیت و بخوینیت، بلا ئەوێ ژێ بەرپرس، ب وژدان و دورست بۆ [یێ دنڤێسیت] بێژیت، و دو زەلامان، ژ یێت خۆ، ل سەر بكەنە شاهد، و ئەگەر دو زەلام نەبن، بلا زەلامەك و دو ژن بن، ژ وان یێت هوین ژێ ڕازی، ئەگەر ئێكێ ژ بیر كر، دا یا دی بینیتە بیرا وێ، و بلا شاهد خۆ ئاسێ نەكەن ئەگەر هاتنە داخوازكرن، [بۆ شادەیییێ]. و زڤێر نەبن [بێ خیرەت نەبن] كو [دەینی] هەتا دەمێ وی یێ دەستنیشانكری بنڤێسن، چ بچویك بیت چ مەزن. ئەڤە بۆ هەوە دورستترە ل دەڤ خودێ و بۆ شادەیییێ ژی بنەجهترە و ڕاستترە و نێزیكترە كو هوین [د دان و هەژمارێدا] ب گۆمان نەكەڤن، ژ بلی هندێ كو كڕین و فرۆتنەكا دەست ب دەست بیت هوین د ناڤبەرا خۆدا بكەن، [هنگێ] چو گونەهـ ل سەر هەوە نینە، هوین نەنڤێسن. و شاهدان بگرن، ئەگەر هەوە كڕین و فرۆتن كر، و بلا زیان نەگەهیتە یێ دنڤێسیت و شاهدان، و ئەگەر هوین زیانێ بگەهیننە وان، [كریارا هەوە] ئەڤە ژ ڕێ دەركەڤتن و گونەهكارییە بۆ هەوە. و ژ خودێ بترسن، خودێ دێ هەوە تێگەهینیت و نیشا هەوە دەت، و خودێ ژ هەر تشتەكی ب ئاگەهە.
(283) 283. و ئەگەر هوین ل سەر وەغەرێ بن، و كەس نەبیت بنڤێسیت، تشتەكی بكەنە گەرەو [ڕەهینە]، [شوینا نڤێسینا دەینی] كو پێشڤە بێتە دان، و ئەگەر هوین ژێك ئێمن بوون [خودانێ دەینی باوەری ب دەینداری هات، و دەین ل سەر نەنڤێسی و ب گەرەوێ ڕازی بوو]، ڤێجا بلا ئەوێ خودانێ دەینی باوەرییا خۆ دایێ [كو دەیندارە] دەینێ خۆ بدەت، بلا ژ خودایێ خۆ بترسیت، و هوین شادەیییێ (شادەیییا خۆ) نەڤەشێرن، و هەچییێ ڤەشێریت یێ گونەهكارە، و خودێ ب هەر كار و كریارەكا هوین دكەن ئاگەهدارە.
(284) 284. هندی د ئەرد و ئەسماناندا یێ خودێیە، ڤێجا تشتێ د دلێ خۆدا هوین چ دیار بكەن چ هوین ڤەشێرن، خودێ دێ هەر حسابا وی د گەل هەوە كەت. ڤێجا یێ وی بڤێت لێ ناگریت و یێ بڤێت دێ ئیزا دەت، و خودێ ل سەر [كرنا] هەمی تشتان خودان شیانە.
(285) 285. پێغەمبەری باوەری ئینایییە ب تشتێ بۆ [وی] ژ دەڤ خودێ هاتی، و خودان باوەران ژی، هەمییان باوەری ب خودێ و ملیاكەتێت وی و كتێبێت وی و پێغەمبەرێت وی ئینایییە [و دبێژن] ئەم فەرقێ (جودایییێ) نائێخینە ناڤبەرا چو پێغەمبەرێت وی، و هەمییان تێكدا (پێغەمبەری و خودان باوەران) گۆت: [خودێوۆ] مە بهیست و مە گوهداری كر، ل مە ببۆرە خودێوۆ، جهێ مە هەر تویی [دویماهیكا مە ئەوە یا ل دەڤ تە].
(286) 286. خودێ هەر كەسەكی ژ بارێ وی زێدەتر لێ ناكەت، ڤێجا چ یا بكەت [چ قەنج چ خراب] بۆ خۆ دكەت و ل خۆ دكەت، خودێوۆ ل مە نەگرە ئەگەر مە تشتەك ژ بیر كر یان ئەم خەلەت بوویین، خودێوۆ بارەكێ هند گران ل مە نەكە وەكی وی یێ تە ل یێت بەری مە كری [كو جوهی بوون] خودێوۆ وی باری ل مە نەكە یێ ئەم نەشێین ڕاكەین (هلگرین)، و ل مە ببۆرە، و گونەهێت مە ژێ ببە، و دلۆڤانییێ ب مە ببە، تو پشتەڤانێ مەیی، و مە ب سەر كۆما گاوران بێخە.