Tafsiru

Souratoul fatiha koro, souratoul fatiha togowou,souratoul fatiha kitiwou, filiminiwou be mogosoro souratoul fatiha.

1. Souratou Nisaai koro:(1-6) : Niamariya ni Allah Niensiranya ye ani sindji Tuku, ani ka Mussow ka furu Nafolow di Uma, ani ka yatime Denw ka Nafolow di Uman Ni Ubaliku yara kase Nafolo Maratioko Niuman na. 2. Souratou Nisaai koro:(7-14) : Musow ani tchew Niyoro Tien Na, Miniw be Yatime denw ka Nafolo Duun gallon kan djahanama Tasuma be wili Ukonon Lahara, Allah ka Ladiliakn Tien Kilan Tokoya la . 3. Souratou Nissai koro:(15-21): Musso Djeneya kelaw ka kitiw yani fakali aya tche, Allah be Tubi Mine Moko bolo Mi fili la, Allah te Moko ka Tubi Mine Moko Dume na Allah kota kan fo aka saya waty… 4. Souratou Nissai koro:(22-23): Musominiw Furuli te Daka silame kan silameya la, Inafo Iba ani ifa Muso ani Ibalima Muso, ani Oyokona werew…. 5. Souratou Nissai koro:(24) : Aya Diki sababu, Muso furulen Haramuyali kato aka furula , fonakera djonw ye, Ani Muso Miniw furuli be Daka… 6. Souratou Nissai koro:(25-30) : Mokomi Mase ka Horon muso furu Oka djon Muso Furu Tiokoya, Djon Muso ka Djeneya Hadu, Wali Nafolo Duni Haramuyali Galon Gan… 7. Souratou Nisaai koro:(31-32) : Allah be Yafa Muminiw man Ni Uyoro Djanyan na Djurumu Baw la, Uka Allah Deli Aka Fusamantiyaw la, Ukana Allah ka Here Wili li Nata Kabo Aka Djonw kan … 8. Souratou Nissai koro:(33-34) : Tchienta Ni Kaleli ye silameya Daminela ani O aya wili li Nienfoli;Allah ye Tchiyew ke Musow ka kotikiw ye … 9. Souratou Nisaai koro:(43-44) : Furu Nionkonw tiekilan Tiokoya, Lachuli Allah kelen Batoli kan,Niumanya Banke Baka Fila ye, Ani Mokowerew ye … 10. Souratou Nisaai koro:(45 -47) : yahudiyaw ka djukuya Allah ka kira la ani silameya ani silamew la ani yahudiyaw weleli kana kurane Man … 11. Souratou Nissai koro:(48-51) : Allah te filanikafoya djurumu yafa, galontike kada Allah la djurumu, yahudiya karamokow ka lahalaya… 12. Souratou Nisaai koro:(52 -57) : Yahudiyaw dankanli Allah fe ani Uka hasidiya, kafiriw LanbanTioko ani silamew sara… 13. Souratou Nisaai koro:( 58) : Aya Djiki sababuya, Lachuli Danaya ani Kileneya Kan … 14. Souratou Nisaai koro:( 59-60) : Lachuli Allah Batolila ani Kira kan Batolila ani silameya Nienmokow, Ani sekini kata Allah ka man fo Niokonko wati la…. 15. Souratou Nissai koro:(61 -65) : Muanafikiw Hakika Ni Uwelela ka ta Tien man ani Ni Musiba ye Usoro…. 16. Souratou Nisaai koro : ( 65 - 73 ) : Allah ye Akale Ayere kuna Munafikiw ka konien Nienfoli … 17. Souratou Nisaai koro:( 74 - 77 ) : Djihadi kela saraw, Muminiw ka Djihadi ani kafiriw ka kele Nienfoli … 18. Souratou Nisaai koro : ( 78 - 80 ) : saya be Beladjelen Dum, kira kanabato ani Asosoli … 19. Souratou Nisaai koro : ( 81 - 83 ) : Kurane Bora Allah Kelen yoro , Lachouli Kata Kira Man Ani doniBakaw… 20. Souratou Nisaai koro : ( 84 - 86 ) : Allah kira Lachuli djihadi kan ani Muminiw, salamu Fusamantiyaw… 21. Souratou Nissai koro:(87) : Allah kelen bakatiya Nienfoli, Lahara don Ani sara don Tien Tikiyali… 22. Souratou Nissai koro:(88-89) : Aya Djigui sababuya, Uhudu kele Nienfoli, Kira kanabato, Muniw Ani Munafiguiw ka Lahalaya. 23. Souratou Nissai koro:(90-92) : Mokominiw Fakali Te Daka, Kafiriw la, Ani Munafigui Miniw Fakali Be daka silamew ye… 24. Souratou Nissai koro:(93-96) : Djihadi Ladabu Dow, Allah ka Danka Ani Aka dimi be Be Muminiw Fakalila Kan, Djihadi Kelaw sara..

1. Yinbila, suran fusanmantiya, Bato Masa teye Tien na fo allah, Allah ye Masa Nianaman ye kurane djiki Masa Do, djonw ka ko bela djelen Don Masa Do… 2. Allah kelen ye kurane djikin, aya Banke new ba kono, aya Dow ba kono Miniw be koro Tiaman Ta, Muhakam ani Mutacha bihu Lagniniw… 3. Miniw ye tien Nankari Uka Nafolo ni Udenw Te Unafa kabo Allah ka Niankata Man dien Ni lahara, yahodiyaw Murutilen Yere labaw ye dalilu soro Allah ka sebaka ya la Badri kele Don, Masiri kera Niku kanu fenw na Hadama Denw Nien koro… 4. Allah ani melekew ani doni Bakaw ka sereya Allah kelen bakatiya kan, Doni Bakaw fusamantiya, Allah ka Dine ye silameya dine deye, Allah ye masaw ka masa ye Abe Masa ya Ni nafolo ni sebakaya di moko man miye adia… 5. Allah ye Adam ani Nuhu ani Ibrahim ani Al immrana Sukanti, Aye uke uka wakati moko fusamantiw ye, allah kira Nienfoli ke Maryama ani Aba ani Adeh Issa … 6. Allah kira Hakili djiki ke Melekew ni Maryama ka kibaru ya la…, Maryama ni issa ka kibaruya… 7. Issa korotli sanfe, Yahudiya miniw banan issa la ani Nasora Miniw ye dansako Niankata gelin be Olu ye lahara, allah kira ka kuman ye dien ye ka ko la. 8. Bato baka were tenye Tien na ni Allah te, Miniw bana tien na Olu tieni kelaw ye, Yahudiyaw ani Nasoraw Muna aw ko Ibarahima beaw ka tabolo kan , Muminiw ni Ibrahima ka kan . 9. Yahudiya ani Nasora dow befe ka aw fili kabo silameya Man , U tese ka mokosi fili fo Uyere, Yahudiyaw ka Dusukuna siri Tien li, Allah Niensiran ya Baka ye Allah ka Lahidu dafa baka ye 10. Allah ka Lahidu Nabiyumanw kan kuw Limaniya Allah kira Muhamadu la , Ni Mokominiw Banan , Olu Moko Muruti lenw … 11. Allah ye so folo min djo bato kaman Oye Alikaba ye, Daliluw mi be assabiti ko Ibrahima ye Alikab djo, silamew ka kelen ya ani chuli Niuman ya kan. 12. Allah ye Dokoyali ni mandjiki da yahudiyaw kan, yahudiyaw te lahala kelen ye ,aw Miniw ye Allah ani kira tien tiki ya aw kana kafiriw ke kotikiw ye ka muminiw to… 13. Kafiriw te silamew fe, wa ube Nusodiya Ni silamew ka ko djukuw ye , wa ute Limaniya ni silamew ka gafe ye … 14. Nienbila suruman "Uhudu " kele sababu kan, Allah kira tasi ika labenw ani ika sohabaw ka labenw " Uhudu" kele Kaman, Munafikiw ka Lahala ya " Uhudu" kele la. 15. Allah ka deme Mumiw ye " Badri" do, Melekew Farali Muminiw kan : Badri" do, Mansiran ni kabo RIBA (GOROGO) Nafolo Noniya be Man, Lachuli Allah ani kira ko Tukuli kan.. 16. Lachuli Allah ani kira ko tukuli kan , walasa ka Allah ka yafa ani Aridjina fere len soro, Allah Nien siran ya djonw ka Mankutu dow … 17. Dusu kasi Mi ye Muminiw soro " Uhudu don" , Allah ye dien dow yeleman Massa ye, Muhamadou ye Allah ka tchi de ye Iko tchi denw kona A Nien, Moko si Tesa Fo Allah ka latike… 18. Nabiyuman Temenew ka Deme Uka sobaw fe, ani Allah ye fin Miniw ke Uye, Allah be siran ani Diatike Bila kafiriw ani filani kafow dusuku na , " Uhudu" kele don Ladjarabiw… 19. Muniw ka Ladjarbi li Allah kira sosoli kofe " Uhudu" ani Allah ka Hine muniw na ka aka Hine djiki Ukan, Munafikiw ka lahala ya "Uhudu " don, Allah kira ka Hine Muminiw na… 20. Alla Hine na aka kira la ka ake Moko Nokon ye, Deme ye Allah kelen Ta ye, Muminiw ni kafiriw Te kelen ye, chahidu chuw Niana man do Allah yoro. 21. Souratou AL Imran koro:(177-185) : Moko Miniw ye Limaniya fale kafiri ya la Ute Allah toro foyi la, Allah be kafiriw toyi walasa aka U Niankata, Niku Bela djelen besa, wa Allah be Beladjelen gninika . 22. Souratou AL Imran koro:(200-186) : Allah Muminiw Ladjarabi Uka Nafolo ani U Niku Na Walasa Mumini Sebew ka don, Allah kelen ye sankolo ani Duku Kolo dan , Allah ye Muminiw yamariya Ni Sabali ye ani Allah Niensira ya ye …

1. Sura toko dali sababuya, yahudiyaw kololow, djama kulu follow ala yinsira djonw ani Usaraw. 2. djama kulu filana Oye kafiriw ye ani Usaraw, djam, djama kulu sabana Oye Munafikiw ye ani Usaraw. 3. Munafikiw ka lahala - miniw limaniyara kene kan Uma limaniya dokola - , Lachuli Tawhidu kan, kurane ka Moko ladese kow , Lasirani kabo Tasuma ma . 4. Adama fusamantiya Ani sudjudu keli aye, Adama Ani Iblisa ka Baro. 5. Adama Ni Awa ka Baro Ardjine kono Ani Uboli A kono, Allah ka Nema Yakub Bonaw ye, Ka makow yamariya ni Yuma ye kasoro ka O foyoko koya O kololow, Yere deme Ni sabali ANi seli ye 6. Allah ye Nema thiama Mike yakuba bonaw ye, Allah ye U kichi kabo firawna Ni Aka Mokow ma, Allah ye Badji fara U ye. 7. Allah ye Lahidu Di Musa Ma chu Binani, kitabu Nema (Tawrata) , Bani israila kaw keli ka yini kuw ka Allah ye. 8. Allah be ko dokolenw Ni ko banke lenw don, yahodiya dow ka kalan Ni sebeni doni baliya,Allah ka djaka sereda yahodiya karamoko djukuw ye, Bani israila kaw Galon tike, Allah ka kiti Moko djukuw kan Ani Moko Niumanw ye. 9. Allah ka lahidu Bani Israila kaw ye, Bani Israila kaw dansako Thidew kan, Bani Israila kaw ka kuma Nabiyuma ye – kisi Ni nema Ba kan- Bani Israila kaw ka kira Nankari. 10. Bani Israila kaw ka Misini Bato, yahodiyaw ka diyin kanu Dama Teme, yahodiyaw ka lahidu Tiyin, silamen djoyoro korote la. 11. Kafiriw tefe Allah ka Here djiki Silamew kan, Yahudiyaw ka galotike Muso demeli la, kurane Aya do faleni do la Ani kodon Miniw be O lah. 12. Bani israila kaw ka kuma: ko lahara Tasuma te olu djeni fo dondamadow, Bani israila kaw ka galontige kada allah la, kafiriw ni munafikiw ka djahanama kono do, Muminiw ka ardjine kono do. 13. Yahudiyaw keli ka kurane Nankari, yahudiyaw ka Nabiyuma faka, Mussa ka kabakow inafo: Tufana dji, Tonw, Toriw, yahudiyaw ka kuna kumaw ko : Ardjina krinkrin nedo ni olu dronye, ko olu ye allah teriw ni a denw ni aknu bakaw ye, yahudiya be diyin nianamaya kanu ka teme bekan, yahudiyaw ko ko djbrila ye olu djuku ye, yahudiyaw ka lahidu Tiyin, korote kiti, Haruta ni maruta ni kisso, aw kanafo kira ma ko (R`aaina) kafiriw ni muchriku Te silamew ka Here fe. 14. Kurane aya yelemali ani mibe tali ke ola, sanfela ni dukumala ye allah taye abe finke minkadi aye, kitabu tikiw befe silamew ka sekine kafiriya ni boli bato la hasidiya kama, Muminiw aye seli ni djaka bo, yahudiya ni nasora ka kuna kumaw ko ardjine krin krin nedo ni olu dron ye, muminiw de be to ardjine kon . 15. Yahudiyaw ko ko nasora te foyi kan nasoraw ko ko yahudiayw te foyi kan, kasoro ube tawurata ni indjila kalan, mokosi ka tonyonli manbo kateme moko minbe allah kofoli bali aka misriw la, kile boyoro ni abinyoro ni sankolo ni tukukolo kono ko beye allah taye, yahudiyaw ni nasoraw ka kuna kuman ko: den be allah bolo, allah ka sanu kabo uka galontike man, allah ye kira t`chi ni kabako kow ye, yakuba bonaw aye tasi allah ka nemaw la, aye siran lahara niakata yin ni fese feseli yin. 16. Allah ye ibrahima – kisi nema ba kan -ladjarabi, Toyonli kelaw teke niemoko ye, allah ye alkaba ke mokow farayoro ye nioko kan ani U mafa yoro ye, ani hidji ni Umra keyoro ye , Ibrahima ka duwaou makah ye, Ibrahima ni Ismaila ka alkaba djoli ani uka duwaou ni allah niesira ya ye. 17. Mokosi te ik`o don ibrahima ka dine la – silameya – fo nakera djahili ni kodonmbali ye, ibrahima ni yakuba ye U denw ye Uka sabati silameya kan, yahudiyaw aw kumbe yakuba ka fatuli ke yoro la, Muminiw ayafo yahudiyaw ni nasoraw ye ko awbe allah kelen bato, aye allah ka dine matarafa, t`chi den afo kitqbu donkenw ye: aw be sosoli allah kelenmbakatiya la ? kasoro finmbe la djelen tiki do, awbe sosoli ko ibrahima ni ismaila ni ishaka ni yakuba ye yahudiya ni nasora ye? Oye galonye, findonmbaliw ka kuma koron yelemali ko la. 18. Allah ka lahidu bani kan ku ka allah kelen bato, Niumaya banke baka filaye, danfe te labato danibaka kotali la, saad ka kisso, abi sufiane ka kiso, danka denya kolo lo, Niumaya baliman surunye, balikuya tamasere, kuma Niuma fo mokow ye, lachuli djakabo kan,djaka kitiw. 19. Yahudiyaw ni nasoraw be kira ka kira ya don iko ube udenw don tokominan – kisi ni neema ba kan – udow be tiyin doko kasoro ube a don, mindjikina ikan - kira- odeye tiyin ye kabo allah yoro, kira I niesi koron ma ikera yoro wo yoro, ani aw silamew, Muminiw aye deme yini allah fe aw ka ko bela. 20. Sofa ni marwa ye dine tamasere ba tow ye, miniw bana limaniya ni tiyin na fo Usara okan allah ka danka be Ukan, bato masa teye tien yere yere la fo allah, allah ka kabakow danfew na, cheitane be yamariyali ke djurumu ni alah kota la, muminiw akana ke iko kafiriw, fin mi be muminiw toro allah ye o haramu muniw kan. 21. Allah ka lahidu bani israila kaw ye tawurata kono : aw kana nioko djoli bon, aw be limaniya ni tawurata kono fin do ye ka kafiriya ni do ye, O tiki lamokow sara ye madjiki ye dien na ani djahanama ye lahara, allah ka kabakow issa ye, mussa ni saya meleke ka kisso, bani israila kaw ka fitiri waleya nabiyumaw ni kurane ma.k 22. Niumaya te niesini ye koron ma wali kilebi ma ni allah ka niamariya te, muminiw ni here mokow ye djoni ye, tadjuru sara kitiw ani a kodonw, tadjuru sara be nianamaya basiki, sarakana tien talaw ye o aya wili li ni tien ta aya ye, chu ka sarakanaw kiti. 23. Suun faridaya mokow kan, ludjura miniw be suun bilali daga, kurane fasari bakaw ka kuma (fidiya) fasari la, kurane djikini suunkalo la, allah ka se duau djabili la,suunkalo sufela dakali furu niokonw ye, mokow ka nafolo duni ted aka galo kan , surafain kolo lo. 24. Allah ye kalo ke wakati ni bato tamaserew ye , aye siran allah nie aw ka kobe la, muminiw aye allah ka dine deme aye mokow faka miniw ye aw faka, ni miniw dona limaniya la kabo kafiri ya la allah ye yafa masa ye hine masa do aka djonw na. 25. Aye hidji ni umura dafa allah ye, ni moko mi bali la hidji ni umuara dafali la O kiti ka kiti, alakira kundi li – kisi ni nema baye – " hudeyibiya" san , fidiya lagnini , hadiyu lagnini, aye siran allah nien aka allah ka niamriya kanw labato, aye aw yoro ma djanyan aka bali li kow la. 26. Basi te garisike gnini na hidji la, aye allah kofo kosobe hidji kono, awuka dien ani lahara gnini, mina kile fila siki ani kile saba siki. 27. Aya djikin sababu, munafikiw ka djageleya allah la, munafikiw ka yere bonya ladilikan mine baliya la, moko dow be iyere fere allah man , ni djihadi keli ye ani allah bat oye, suhayibu rumi ka kiso. 28. Hee awu mumiw aye don silameya la abeladjelen, aye cheyitane ka siraw toyi, allah ye masa ba ani kodon masa ye, kow be sekin allah man. 29. Bani israila ka dansako law ka kafiri ya, dien ani ni sakow masiri la allah kako nankari bakaw bolo, allah be muminiw don aridjina kono, abe kafiriw don djahanama kono. 30. Hadamadenw kunye djamokulu kelenye limaniya kan okofe ufara fara la allah ye nabiyumaw T`chi ka allah bato law nisodiya, ka allah kota law mansiran, muminiw ladjarabi li ni : fanta ya ani bana ani siran ye. 31. Sohabaw ka kira gninikali ube nafolo nafakati tiokoya mina, lahoroma kalo kitiw, kafiriw be awu bali silameya la fo ni udesera awu la. 32. Silamew ka gninikali gilo mini ani a fereli ani asani kiti, ani uka gninikali sobon kiti la, yani aka haramuya, ani uka gninikali yatime denw ka konien la, muchirikuw boli batolaw furuli. 33. Haida kitiw, allah be tubi djonw fe ani sanuya djonw, aw musow ye aw ka seneke forow ye , ayena uma uniefe, aw kana aw ka kaleli ke balilan ye ani niumaya ni sindji tuku tie, kale li muso kafo nioko ya baliya la. 34. Muso furusalenw be makonoli ke fo uka haida saba ye wali sanuya ko saba, T`chew fusamantiya be musow kan die niokon niumaya la ani sabati la ani furusa be tchew bolo. 35. Muso furusalen be laseki a tie man furusa ko fila kofe, muso lasekini kitiw, muso ka yere bo furu la kitiw . 36. Aye muso furusa lenw laseki tiokoya niuman na, wali furusa tioko niuman na, aw kana alah ka kitiw ke kilonke lan ye, aw kana musow bali sekini na Utie korow man, muso ka sindi kiri. 37. Muso furusalenw be makono li ke kalo 4 ni kile 10, muso tie sa bakatow ni furusalenw ka kitiw, furusa kiti yani kafo niokon ya tie. 38. Silamew aye seli faridaw matarafa ani tieman tie seli, siran seli kiti, bani israila kaw ka baro issa kofe. 39. Bani israila kaw bani toluta ka Masaya la, kafo ko masasi te ko nabiyuman du moko te, toluta ni aka kele kelaw boli amalikaw kama. 40. Allah ye t`chiden dow fusaya ni dow ye, allah kelen ni bato ka kan, (ayatu kursi koro). 41. Djakuya te silameya dine na, Allah be muminiw deme ka utankan, Allah be muniw bo kafiri ya dibi la ka ta limaniya noro la. 42. Yinbila, Namurudu Ben kanian ka Baro, Namurudu Ni firawuna ka kuma falen fallen, Allah ka dalilu Banke ne saka kunu kan. 43. Sarakati Bo Fusamantiya, Muminiw Aw kana Aka sarakati Tien Ni kunadali ye, Nafakati Allah kama Ani finrew kama. 44. Yinbila, Lachuli kata Nafakati Boli Ma Hala la, Naye Sarakati Bo Allah kama kene kan Basi tala, Naya Bo Doko la Oka Fusa. 45. Riba Nienfoli, Ani Anoniyaw, Ani Amisaliyaw, Ani akololow dien ni Lahara, Tubi kabo riba duni na, Kuma Labanw. 46. Moko miniw Limaniya kada Allah ani aka kira la, ka Bara Niumanw ke , ka seli ke, ka djaka Bo, Allah be sara ba di uma, Naw ma riba tongni Aye Aye Alah ka kele kono, Hadama denw aye siran aw sekin Don Nien Allah Ma. 47. Nawbe takama sira la Aw Ma sebeni Baka soro Aye kumabo fen di Aw ka djuruw la, sankolo Ni duku kolo ni akono fenw ye Allah taye, kira dara Allah tchi kan Na ani muw miniw , Geleya Ni wadjibi te Allah ka dine, kuma lanbanw . 48. Yinbila, aw Miniw Limaniya kada allah la ani aka t`chi den aw ye aka djuruw seben , walasa aw ka wariuw ka Tankan , djuru seben tioko ani akitiw .