ویژگی‌های ظاهری

اثر مشهور امام تِرمِذی است که به شرح و توصیف ویژگیهای ظاهری و شخصیتی حضرت رسول اکرم ـ صلی الله علیه وسلم ـ اختصاص دارد. تردیدی نیست که پیامبر خدا بهترین الگوی رفتاری برای بشریت است و پیروی از منش و سلوک ایشان، از نشانه‌های دوستی و محبتِ آن بزرگوار است. نویسنده در این اثر خواندنی که در دو جلد تنظیم شده است، با بهره‌گیری از منابع حدیثی و تاریخی معتبر، مجموعه‌ای از ویژگیهای پیامبر را جمع‌آوری و بر اساس موضوع ارائه کرده است. در بسیار ی موارد، پس از نقل حدیث یا گزارش تاریخی، امام ترمذی توضیحی درباره آن موضوع و کلمات آن روایت بیان می‌کند و نکات و درسهای آن را برجسته می‌سازد. از جمله موضوعات مطرح‌شده در کتاب می‌توان به این موارد اشاره نمود: ویژگیهای بدنی و جسمانی پیامبر، سرمه کشیدن، لباس رسول خدا، شمشیر و کلاهخودِ پیامبر، چگونگی غذا خوردن رسول خدا، دعاهایی که پیامبر پیش و پس از غذا خوردن می‌خواند، استعمال عطر و مواد خوشبو، نحوه خوابیدن و عبادت پیامبر و کیفیت نماز ایشان.

بیان اوصاف ظاهری و محامد اخلاقی و سیرۀ حضرت ختمی مرتبت می‌باشد. كتاب شمایل دارای پنجاه و شش باب و در مجموع 393 حدیث است. در برخی از ابواب مانند باب عبادت رسول خدا(ص)، احادیث بیشتری آمده است، و در برخی كمتر است. هنر ترمذی و اهمیت كار او در این است كه تألیفی مستقل انجام داده است و تمام روایات مربوط به شمایل را یك‌جا جمع نموده و زحمت مراجعه به ابواب پراكندۀ آثار مختلف را از دوش پژوهشگران برداشته است. كتاب شمایل ترمذی، مورد توجه عموم فرق مسلمانان قرار گرفته است و حتی شیعیان بر آن شرح هایی نوشته‌اند.