(1) Ko onon yo gomɗimɓe, timminee kala piɓe ahadiiji hakkunde mon e Taguɗo on e hakkunde e tagaaɓe ɓen. Gomɗii Alla Daginanirii on yurmeende Makko, neemoraaɗi mummunte ɗin (gelooɗi, na'i e dammi) si wanaa kon ko janngante ɗon fii harmugol mun, wano O Harminira on waañugol fewndo hormaniɗon hajju maa 'umra. Pellet, Alla no Ñaawira harmingol dagina Ñeeñal Makko, alaa añoowo ɗum maa ɗuurnoo.
(2) Ko onon yo gomɗimɓe, wata on dagintin Sari'aaji Alla Harmini ɗin, haɗitee e rentinaaɗi ɗin ka hormagol: wano ɓornagol ko ño'aa, haɗitoɗon kadi e harminaaɗi ɗin ka hormagol: wano waañugol, wata on dagintin hare e lebbi hormaŋte ɗin ; ɗin woni: sabbordu doŋkin, e jombeŋte e raajibi. Wata on dagintin neldaaɗi ɗin ka horom immorde e neemoraaɗi hirseteeɗi ton ɗin, maa sakkoɗon fii hewtugol ton. Wata on dagintin kadi ɗin maandinaaɗi fii neldaari, wata on dagintin sakkagol faandotooɓe Suudu Alla Hormaŋte ndun ; hiɓe ɗaɓɓa tono ngeygu e welayee Alla. Si on dagintinnike e hajju ngun maa 'umra on, on yaltii e horminagol ngol, haray waañee kala ko yiɗuɗon. Wata ngayngu yimɓe naadu on e sakkagol ɓe gaay e Juulirde Hormaŋte nden nde ronkoton nunɗude e maɓɓe. Wallindiree onon muumini'en, e huuwugol ko yamiraɗon, acca ko haɗaɗon. Hulee Alla ɗoftoɗon Mo, reŋtoɗon e haɗaaɗi Makko ɗin. Pellet, Alla ko Saɗtuɗo leptugol yeddoowo Mo, ndeentee e lepte Makko ɗen.
(3) Alla Harminanii on ko : maayi jiibi e kulle ɗen, e ƴiiƴam rufaaɗam, e teewu kose, e kon ewnoraa hirsugol ko wanaa Innde Alla, e ɗeɗɗii kon maayi, e luuaa=lukkangol kol maayi, e unii(yanngol) kol maayi, juraa(juwangol) kol maayi, e ko kulle ɗen ñaami(conngi) -si wanaa kon ko hewtitiɗon hirsuɗon ado maayde ; ɗum ɗon no dagii, O Harminanii on kadi ko hirsanaa sanamu, e nde ɗaɓɓoton senndirgol payanɗe mon ɗun ko kaaje maa laane na winnda e mum(waɗ) woto (waɗ) refi golle ko ɗeen mbipi ko, gollugol ɗum ko ko harmi e mon te ko yaltugol e ɗoftaare Alla. Hannde heeferɓe ɓen taƴike nde murtoton yalton e diina Lislaamu kan, wata on huluɓe, hulee Lam Min. Hannde Mi Timminanii on diina mon Lislaamu kan, Mi Timminii e dow mooɗon Neemaaji Am feeñuɗi e wirniiɗi, Mi Suɓanike on Islaamu on diina ; Mi Jaɓataa diina goo ko woori Lislaamu. Kala ɓittoriiɗo heege o ñaami ko maayi hara wanaa o ooñoriiɗo bakkaatu, haray bakkaatu woo fawaaki mo. Pellet, Alla Ko Haforoowo, Hinnotooɗo.
(4) Sahaaba'en no lamndo maa an Nullaɗo, ko hon-ɗum daginanaaɓe ñaamugol ? Maaku : "Daginanaama laaɓuɗi ɗin, e anndinɗon immorde e barmianyɗi eltaaɗi joman cellaaje wano dawaaɗi maa buutooji ɗin e joman en jagge hono liwe ɗi eltoton fii waañugo ko Alla Anndini on. Ñaamee e kon ko ɗi nannganta on ka waañugol hay si ɗi warii ɗum, jantoɗon Innde Alla e dow majji. Hulee Alla ɗoftoɗon Mo, accon haɗaaɗi Makko ɗin. Pellet, Alla Laatike Yaawuɗo hasboore.
(5) Hannde Alla Daginanii on laaɓuɗi ɗin, e ñaamugol kirse yimɓe Defte ɓen, O Daginani ɓe kirse mon ɗen, O Daginani on resugol saŋiiɓe gomɗimɓe ɓen, e saŋiiɓe okkaaɓe Defte ɓen ado mooɗon si on jonnii ɓe teŋe maɓɓe ɗen, wonon saŋiiɓe e faahisaaku(pankare) e njaatagol jeena. Kala on yedduɗo Sari'a Alla on, gomɗii hara golle makko ɗen bonirii ŋakkugol gomɗinal, on ɗon Ñalnde Darngal, ko jeyaaɗo e hayruɓe lutooɓe ka yiite ɓen.
(6) Ko onon yo gomɗimɓe, Si on immanike juulugol, hara non hiɗon wonndi e tayre tokosere, ko yo o salligo looton geece mon ɗen e juuɗe ɗen haa ka coɓɓuli, maswon ko'e mon ɗen, looton koyɗe mon ɗen haa ka kolɓule. Si on laatike janabante, ko lootagol lonngal, si tawii non on nawnu waqtu on pooɗike, maa hara hiɗon e hoore laawol, maa hara on huntu haaju ɓaawo hoggo, maa rennduɗon e rewɓe ɓen on heɓaali ndiyam ko laɓɓinoron, faandoree leydi ndin taamagol, mashon geece mon ɗen e juuɗe ɗen. Alla Faandanaaki on ɓitteende e Ñaawooje Makko ɗen, O Sar'inanii on lonto salligi si ndiyam heɓaaki ; no O Timminirana on Neemaaji Makko ɗin e dow mooɗon, belajo'o, on yettay Neemaaji Alla ɗin e dow mooɗon, hara on yeddaali ɗi.
(7) Annditee Neema Alla on e dow mooɗon nde O Fewniri on Lislaamu, annditon kadi Ahadi Makko ndi O Ahodunoo e mooɗon tuma wi'unoɗon on haldidii e Annabiijo on (yo o his) nanugol ɗoftoo : "Men nanii konngol maa ngol men ɗoftike yamiroore maa nden". Hule Alla ɗoftoɗon Yamirooje Makko ɗen -wano Ahadiiji Makko ɗin- woɗɗitoɗon haɗaaɗi Makko ɗin. Pellet, Alla ko Annduɗo ko woni ka ɓerɗe, huunde suuɗaaki Mo e ɗum.
(8) Ko onon yo gomɗimɓe Alla e Nulaaɗo Makko on, wonee ñiiɓuɓe e haqqeeji Alla ɗin dow mooɗon ɗaɓɓiron ɗum welayee Makko, seeditoron nunɗal. Wata ngayngu mon e yimɓe duñon e ronkugol nunɗude ; nunɗal no ɗaɓɓaa e giɗo e gaño, nunɗee e kala maɓɓe, ko nunɗal ngal ɓuri ɓaɗtaade e kulol Alla ngol, tooñe ɗen kan ko doolugol ɓaɗii. Hulee Alla, ɗofoton Yamirooje Makko ɗen rentoɗon e haɗaaɗi Makko ɗin. Pellet, Alla ko Humpitiiɗo ko golloton kon, huunde e golle suuɗaaki Mo, O Yoɓitoyay on e ɗum.
(9) Alla Mo Lunndotaako ahdi On Fodii gomɗimɓe Alla e Nulaaɗo Makko on ɓe golli golle moƴƴe, wonnde no woodani ɓe haforal e njoɓdi mawndi.
(10) Ɓen yedduɓe Alla ɓe fenni Aayeeje Makko ɗen, ɓen ɗon, ko ɓe yimɓe yiite naatirooɓe nge sagu geddi maɓɓe e fennugol maɓɓe ngol, ñiiɓooɓe ton.
(11) Ko onon yo gomɗimɓe Alla, jantoree ɓerɗe mon ɗen e ɗemɗe mon ɗen kon ko Alla Neemini e dow mooɗon immorde e hoolaare, e hulɓingol ayɓe mon tuma nde ɓe faandinoo re'irgol on juuɗe maɓɓe ɗen ɓe gayna fii mon, Alla Suri ɓe on O Daɗndi on bone maɓɓe. Hule Alla ɗoftoɗon Yamirooje Makko ɗen woɗɗitoɗon Haɗaaɗi Makko ɗin. Ko e Alla Tun woni ko gomɗimɓe ɓen haani tuuginaade e fiyakuuji diina e aduna.
(12) Gomɗii Alla Ahodii e ɓiɗɓe Israa'iila ɓen ko arata kon ley ɗoo, O Immini e maɓɓe hooreeɓe sappo e ɗiɗo, Alla Daalani banii Israa'iila'en : "Min Miɗo Wonndiri e mooɗon ballal : si on ñiiɓnii julde nden no haaniri, on jonnii zakka on, on goonginii Nulaaɓe Am ɓen denndaangal, on teddinii ɓe, on wallitike ɓe, on nafqirii e moƴƴere, on huuwii ɗum ɗon fow, ma Mi Heefan on bakkaatuuji mon cewɗi ɗin, ma Mi Naadoy on Ñalnde Darngal Aljannaaji ɗi canɗi ilata ley kuɓeeje majji. Kala non e mon yedduɗo ndii ahadi, gomɗii haray on woɗɗitike laawol fotondindirgol ngol tewaare.
(13) Ko sabu firtugol maɓɓe ahadi ndin Men Huɗiri ɓe, Men Waɗti ɓerɗe maɓɓe ɗen yooruɗe ɗe nafitortaa moƴƴere e waaju : hiɓe waylita konngol ngol gaay e nokku maggol ɓe waɗta gonngol goo, ɓe firta ngol mbeleeɗe maɓɓe, ɓe acci gollugol kon ko ɓe annditinanoo e mun. A seerataa an Nulaaɗo, hiɗa hunca e maɓɓe janfagol Alla e jeyaaɓe makko gomɗimɓe ɓen, si wanaa seeɗaaɓe e maɓɓe hunnuɓe ahadi mun. Yaafano ɓe, laɓɓinanaa ɓe ; pellet, ɗum ɗon ko e moƴƴere jeyaa, Alla non no Yiɗi moƴƴinooɓe ɓen.
(14) Ko wano Men Ahondirnoo non e Alyahuuda'en Men Ahondiri kadi e ɓen laɓɓinirɓe ko'e mun e fii jokkugol Iisaa (yo o his), ɓe acci gollugol kon ko ɓe waajoranoo, wano Alyahuuda'en adinooɓe ɓe gerdunoo. Men Werlii hakkunde maɓɓe ngayngu e konnaagu tiiɗungu haa Ñalnde Darngal, ɓe lutti e haɓidugol yeddondira. Arma Alla Humpita ɓe kon ko ɓe gollaynoo, O Yoɓita ɓe ɗum.
(15) Ko onon Alyahuuda yimɓe Deftere Tawreeta, e Annasaara'en yimɓe Linjiila, gomɗii Nulaaɗo Amen on Muhammadu (yo o his) arii e mooɗon himo ɓannginana on ko ɗuuɗi e kon ko suuɗaynoɗon ka Deftere Jippinaande e mo'on, Himo Yaafoo gaay e ko ɗuuɗi e ɗum. Gomɗii Al Qur'aanaare nden ardiranii on Deftere Jippinaande imoorde ka Alla, ko nde Annoora jalbinorɗo, e Deftere ɓanngianay- nde kala haajuuji yimɓe ɓen ka fiyakuuji diiina e aduna.
(16) Alla no Fewnira ndee Deftere, on jokkuɗo Welayee Makko on ka goɗinal e ka golle moƴƴe faade e laawi hisinanyɗi lepte Alla ɗen, O Yaltina ɓe e niɓe keeferaaku e geddi faade e Annoora gomɗinal e ɗoftaare e Duŋayee Makko, O Fewnira ɓe faade e laawol Islaamu focciingol.
(17) Gomɗii Annasaara'en yeddii, ɓen wi'uɓe : "Allaahu on ko Meme-sella Iisaa ɓiɗɗo Marayama on". Maaku an Nulaaɗo : "Ko hommbo hattani haɗugol Alla hakugol Mema-sella Iisaa ɓiɗɗo Maryama on, e yumma makko, e kala ko woni ka leydi, si O Faandike halkude ɗum fow?!" Si gooto hattantaa ɗum, haray hollii wonnde reweteeɗo tanaa Allaahu alaa, e wonnde : Iisaa ɓiɗɗo Maryama on, e yumma makko, e denndaangal tagu ngun, ko tagu Alla. Ko Alla Woodani Laamu kammuuli ɗin e leydi ndin, e Laamagol ko woni hakkunde majji. Himo Taga ko O Muuyi, wano : Tagugol Iisaa (yo o his), on jeyaaɗo Makko e Nulaaɗo Makko. Alla ko Hattanɗo kala huunde.
(18) Alyahuuda e Annasaara'en fow nodditorii wonnde ɓiɗɓe Alla e yiɗɓe Makko. Maaku an Nulaaɗo, jaaboɗaa ɓe : "Awa ko fii honɗum Alla Leptirta on junuubi mon ɗi faggitiɗon ?!" Sinno hara ko on yiɗɓe Makko wano aaƴoriɗon, ko honɗum O Leptirani on wareede ka aduna, naadee yiite ka laakara ; tawde non O Leptataa Mo O Yiɗi. Ko woni goonga, onon ko on ɓanndinke wano kala ɓanndinke, kala moƴƴinɗo e mo'on O Yoɓira Aljanna, kala bonnuɗo O Leptira mo yiite. Alla no Haforana Ɓural Makko ngal on Mo O Muuyi, O Leptira Nunɗal Makko ngal on Mo O Muuyi. Ko Alla Tun Woodani Laamu kammuuli ɗin, e leydi ndin, e Laamagol ko woni hakkunde majji. Ko Faade Ka Makko woni ruttorde nden.
(19) Ko onon yo Alyahuuda e Annasaara, yimɓe Defte, gomɗii Nulaaɗo Amen on Muhaamadu (yo o his) arii e mon ɓaawo taƴontinnde immorde e Nulaaɓe, e sattude hatonjingol e Nulaaɗo ; fii wata on nganti- noyo wi'on : "Araali men Nulaaɗo welwlinoowo, jertinoowo". Gomɗii non Muhammadu (yo o his) arii e mo'on ko o weltinoowo, jertinoowo. Alla ko Hattanɗo kala hunnde ; wano hattangol Imminnde Nulaaɓe, Timminira ɓe Muhammadu on mo jam e kisiyee woni e mu'un.
(20) Janto an Nulaaɗo, tuma nde Muusaa wi'annoo yimɓe makko ɓiɗɓe Israa'iila ɓen : "Ko onon yo yimɓe, annditiree ɓerɗe mon e ɗemɗe mon Neemaaji Alla ɗin e dow mooɗon tuma nde O Waɗunoo e mooɗon Annabaaɓe noddooɓe e peewal, O Waɗi on laamɓe ɓaawo nde laatinoɗon dahaaɓe, O Okki on Neemaaji ɗi O Okkaali gooto e tagoore jamaanu mo'on.
(21) Muusaa maakani ɓe : "Ko onon yo yimɓe, naatee ka leydi laɓɓinaandi (Bayt al Maqdisi e ko huuɓiti ɗum) ndi Alla Fodi on naatugol haɓida e heeferɓe ɓen ton, wata on hoyfinkino yeeso bewɓe ɓen sakko ruttoɗon ko on hayruɓe aduna e laakara".
(22) Yimɓe makko ɓen wi'ani mi : "Ko an yo Muusaa, hino e ndin leydi laɓɓinaandi yimɓe dunndereyan- kooɓe, tiiɗuɓe, ɗum haɗay men naatugol e mayri, men naatataa ton fodde hiɓe ton ; tawde men alaa feere e cemmbe haɓugol ɓe, si ɓe yaltii e mayri, pellet, ko men naatooɓe".
(23) Worɓe ɗiɗo e wonndiiɓe Muusaa jeyaaɓe e hulɓe Alla, ɓe Alla Neeminiri ɗoftagol Mo wi'i -hiɓe rerɗina yimɓe Muusaa ɓen ɗoftagol mo : "Naatiranee ɓee dunndarankooɓe ka damal Madiina, si on duñii damal ngal, pellet, on naatiray Duŋayee Alla, fooliron ɓe dillere mon nden e dow gomɗinal e tiɗnaare. Ko e Alla fawotoɗon si on laatike gomɗimɓe, tawde gomɗinal no waɗɗina hoolorgol Seniiɗo On".
(24) Yimɓe Muusaa ɓen wi'ani Muusaa e sattere noppi : "Menen men naatataa e saare nden fodde dunndarankooɓe ɓen no ton. Yahu an Muusaa e Joomi maaɗa haɓon dunndarankooɓe ɓe. Menen kan men iwtaa e oo nokku amen fii haɓidugol e mooɗon".
(25) Muusaa maakani Joomi makko : "Joomi am, mi jeytanaa gooto si wanaa hoore-am e neene-gooto am on Haaruuna. Senndindir hakkunde amen e ɓen yimɓe yaltuɓe e ɗoftaare maaɗa".
(26) Alla Daalani Annabiijo Makko on Muusaa : "Pellet, Alla Harminii e ɓiɗɓe Israa'iila ɓen, naatugol ndii leydi laɓɓinaandi, dumunna duuɓi cappanɗe nayi, e nder on dumunna, ɓe luttay e majjugol ka jeeree- nde ton. Wata a suno, an Muusaa, e ɓen yimɓe yaltuɓe e ɗoftaare Alla, sabu geddi maɓɓe ɗin e junubaaji maɓɓe ɗin lepti ɓe.
(27) Fillano ɓee Alyahuudaaɓe haasidinooɓe toonyoobe, an Nulaaɗo, kumpite ɓiɗɓe-Aadama ɓen ɗiɗo : ɓen woni Qaabiila e Haabiila, e hoore goonga ; tuma nde ɓe ɓaɗtornoo ɓaɗtordi faade e Alla Seniiɗo On, Allaahu On Jaɓano Haabiila, tawde ko o gomɗuɗo, O Jaɓanaali Qaabiila, tawde o jeyaaka e gomɗumɓe ɓen, Qaabiila salorii ko Haabiila Jaɓiranaa kon sabu haasidi, o wi'i : "Ma mi ware an Haabiila", Haabiila jaabii : "Anndu ko gomɗuɓe huluɓe Alla be siini ko O yamiri be acci ko O hadi ko ɓen Alla Jaɓanta".
(28) Si a fontirii junngo maa ngon e am fii yo a waram, min mi yoɓitirtaa ma sugu ɗen kuuɗe maa ɓonɗe. Si ko woni, min miɗo hula Alla Jeyɗo Tageefo ngon.
(29) O yeewtiri mo hulɓingol : "Min mi faala nde ruttodataa e bakkaatu warugol lam e tooñe e hoore bakkaatuuji maa adinooɗi, laatodaa e yimɓe yiite ngen Ñalnde Darngal. Ko ɗum ɗon woni njoɓdi jaggitooɓe ɓen, min non mi yiɗaa ruttodaade e bakkaatu warugol ma, sakko mi jeydee e maɓɓe.
(30) Wonkii Qaabiila kin cuɗani mo warugol neene-gooto makko on Haabiila e hoore tooñe, o wattiniri sabu ɗum ɗon jeyaaɗo e hayruɓe aduna e laakara.
(31) Alla neli jeyyal hongal iirta leydi yeesa maggal ngam ngal ubba jeyyal maayngal haa ngal anndina mbo hono o suurirta fure musiɗɗo mum; barɗo siɗɗo mum o wii: woy heegam mbela mi ronki wadde no ngal jeyyal waɗi nih mi ubba siɗɗo am o, o suuri mbo o jeyaa e nimsuɓe.
(32) Ko sabu ko Qaabiila wariri kon neene-gooto makko on Men Anndiniri ɓiɗɓe Israa'iia ɓen wonnde : "Kala warɗo wonkii ko aldaa e yottoranagol wonkii goo maa hara ko bonnirki ka leydi keeferaaru, haray o wa'ii wa warɗu yimɓe ɓen fow ; tawde o senndandi- ndiraali hakkunde daɗndiiɗo e bonnuɗo. Kala kadi haɗitiiɗo wargol wonkii ki Alla Harmini wargol e hoore tewaare, haray o wa'ii wa wuurnuɗo yimɓe ɓen fow ; tawde ɗum ɗon hisiay fow". Gomɗii Nulaaɓe Amen ɓen addanii ɓe ɓiɗɓe Israa'iila ɓen hujjaaji ɓannguɗi, kono haɗaali ɗuuɗuɓe e maɓɓe fantini e yawtugol Keeri Alla ɗin, ɓe faggitii geddi e lunndagol Nulaaɓe ɓen.
(33) Ɓen haɓooɓe Alla e Nulaaɗo Makko on, ɓe bonnira jaggitere warugol e jaɓugol jawle e sakkagol ka ɗate, battane maɓɓe wonaali si wanaa ko yo ɓe ware tun, maa ɓe wariree dummbeede, maa taƴugol senngo ñaamo ngon ka juuɗe maɓɓe e ka koyɗe maɓɓe luutindra, si ontigi fillitike, senngo nano ngon ka juuɗe e ka koyɗe kadi taƴee, maa ɓe riiwee e leydi ndin. Ɗen lepte maɓɓe, wonanii ɓe wirtere aduna, hino woodani ɓe kadi laakara lepte mawɗe.
(34) Si wanaa ɓen tuubuɓe e maɓɓe ko adii on heɓude feere maɓɓe, onon joomiraaɓe fiyaake ɓen. Anndee pellet, Alla ko Haforanoowo ɓe si ɓe tuubii, Hinnotoɗo ɓe, Firta leptugol ɓe.
(35) Ko onon yo gomɗimɓe Alla, hulee Alla ɗoftoɗon Yamirooje Makko ɗen woɗɗitoɗon Haɗaaɗi Makko ɗin, ɗaɓɓiron Mo jokkorgal tuma ɗofɗotoɗon Mo, tiiɗnoɗo haɓugol heeferɓe ɓen fii welyayee Alla ; bela jo'o, on dañan ko ɗaɓɓoton, daɗon ko huluɗon.
(36) Pellet, ɓen yedduɓe Alla e Nulaaɓe Makko ɓen, sinno gooto kala e maɓɓe hoddiranano laamagol kala ko woni ka leydi e yeru mun wonndude e ɗum, ɓe ardini ɗum fii soktirgol pittaali maɓɓe ɗin immorde e lepte Alla ɗen Ñalnde Darngal, ɓe jaɓantaake ngal soktorgal. Hino woodani ɓe lepte muusuɗe.
(37) Hiɓe faalaa yaltude ka yiite ɓaawo nde ɓe naatno e magge, no ɗum neworaŋta ɓe?! Ɓe yaltataa e magge. Hino woodani ɓe lepte duumiiɗe.
(38) Ngujjo gorko e ngujjo debbo : taƴiree juugo ñaamo kala maɓɓe -onon ñaawooɓe ɓen, njoɓdi ko ɓe faggitii kon, ɗum ko lepte immorde ka Alla fii hulɓinngol reŋtina heddii ɓe ɓen. Alla ko Fooluɗo Mo fooletaake, Ñeeñuɗo e Sari'a Makko on.
(39) Kala on tuubuɗo e nguyka kan, o moƴƴini golle makko ɗen, pellet, Alla Jaɓanay mo tuubuubbuyee ; tawde Alla ko Haforoowo junuubi jeyaaɓe makko ɓen, Hinnotooɗo ɓe. Ko woni tun, O Yawtirantaa ɓe taƴugol juuɗe ngol fii ɓe tuubii si tawi ɗum hewtoyii ñaawooɓe ɓen.
(40) Gomɗii a anndii an Muhammadu, wonnde ko Alla Woodani Laamu kammuuli ɗin e leydi ndin, Himo Waɗa ko O Muuyi e majji, O Leptira nunɗal Makko ngal on Mo O Muuyi, O Haforana ɓural Makko ngal on Mo O Muuyi. Pellet, Alla ko Hattanɗo kala huunde.
(41) Ko an yo Nulaaɗo, wata ɓen yaccotooɓe e golle keeferaaku sunine, wata ɓen alyahuudaaɓe kadi heɗitantooɓe fenannde jaɓa nde sunine, ñemmbi- nooɓe hooreeɓe maɓɓe ; ɓen ɓe tawata ɓe araali ma fii ɗuurnagol ma : hiɓe waylita Konngol Alla ngol ka Tawreeta naɓira faale maɓɓe, hiɓe wi'ana ñemmbinooɓe ɓe : "Si ñaawoore Muhammadu nden yaadii e faale mon ɗen ƴettee nden, si nde luundike ɗe non rentee e mayre". Kala mo Alla Faalaa Majjinnde e yimɓe ɓen, an Nulaaɗo on a heɓantaa mo duñanoowo mo nden majjere sakko o feewa e laawol goonga. Ɓen siforɓe ɗin sifaaji alyahuuda e naafiiqi'en, ko ɓen woni ɓe Alla Faalaaka Laɓinnde ɓerɗe mu'un e keeferaaku. Hino woodani ɓe koyeera e hersa ka aduna, hino woodani ɓe lepte mawɗe ka laakara, ɗen woni yiite ngen.
(42) Ɓee alyahuudaaɓe, ko heewuɓe heɗitanagol fenaande, heewuɓe ñaamugol jawle harmuɗe (wano ribaa). Si ɓe arii maa an Nulaaɗo fii ñaawito- reede, ñaawu hakkunde maɓɓe si ɗa yiɗi, maa terto-ɗaa ; ko an anndi ko ɓuran maa woo. Fii non a jaɓaali ñaawude hakkunde maɓɓe, ɓe hattanaaka lorrude ma hay e huunde. Si a ñaaway hakkunde maɓɓe, ñaawir nunɗal, fii kala ko ɓe ayruɓe tooñuɓe. Pellet, Alla no Yiɗi nunɗooɓe ɓen ka ñaawoore, hay si tawii non ñaawidooɓe ɓen hino ayri e ñaawoowo on.
(43) Fii ɓee no haawnii ! Kamɓe ko ɓe yedduɓe ma, kono hiɓe ñaawinore tamƴinagol heɓude e nden ñaawoore ko yaadi e mbeleeɗe maɓɓe, hino ka maɓɓe ton kadi Tawreetaare nde ɓe aaƴotoo gomɗinnde, Ñaawoore Alla nden hino e mayre, refti ɓe ɗuurnoo ñaawoore maa nden si nde yaadaali e mbeleeɗe maɓɓe ɗen : ɓe hawtindiri hakkunde gomɗingol ko woni ka Deftere maɓɓe kon e ɗuur-nagol ñaawoore maa nden. Golle ɓee ɗen wonaali golle gomɗinɗo, wanaa ɓe gomɗimɓe ma e kon ko addu-ɗaa.
(44) Menen Men Jippinii Tawreeta e Annabi Muusaa, tinndinoore Peewal e Annoora ndayginorɗo no e mayre, Annabaaɓe ɓiɗɓe Israa'ila ɓen jebbiliiɓe hino ñaawira nde, e ɓen karamokooɓe ne'irooɓe yimɓe ɓen kon ko Alla Reenini ɓe ka Deftere Makko, O Waɗi Hoolnii ɓe e mayre reenay ɓe nde e wayleede waɗtitee, seeditanii ɓe nde ko nde goonga. Onon alyahuuda, wata on hulu yimɓe ɓen, hulee Lam Min. Wata on nanngir coggeloy pamaroy fii haɗitagol ñaawirde ko Alla Jippini kon. Kala mo ñaawiraali kon ko Alla Jippini, maa o suɓii goɗɗum goo ko woori ɗum, maa o fotindini ɗum e goɗɗum goo, ko ɓen ɗon woni heeferɓe ɓen tigiri.
(45) Men Farlii e alyahuuda ka Tawreetaare : wonnde kala ittuɗo wonkii e hoore tewaare ko yo o ware, kala ɓoruɗo yiitere e hoore tewaare ko yo yiitere makko ɓore, kala heluɗo kinal e hoore tewaare ko yo kinal makko ɓore, kala taƴuɗo nowru e hoore tewaare ko yo nowru makko ɓore, kala heluɗo ñiire e hoore tewaare ko yo ñiire makko hele, Men Farli kadi e maɓɓe : wonnde barme ɗen ko yottondiray ɗum. Kala non yaafiiɗo bonnuɗo ɗum, haray yaafuyee makko on wonanii mo kaffaara junuubi. Kala mo ñaawiraali ko Alla Jippini kon ka ñaawoore yottondiral e ko ɗeya ñaawooje, haray ko on ɗon woni yawtuɗo keeri Alla ɗin.
(46) Men Jokkintini e batteeji ɓiɗɓe Israa'iila ɓen Iisaa geɗal Maryama on gomɗinɗo kon ko woni ka Tawreeta, ñaawitori ɗum. Men Okki mo Linjiila yowondirnde e Peewal, goonginnde kon ko adii nde immorde e Tawreeta -si wanaa seeɗa e kon ko "nuskaa" (momtaa) e ñaawooje mayre Men Waɗi Linjiila on wallitornde peewal, e gufo faggitagol ko harmi.
(47) Yo Annasaara'en gomɗin kon ko Alla Jippini ka Linjiila ɓe ñaawitora kon ko nde addi e goonga ado Muhammadu (yo o his) Nuleede e maɓɓe. Kala mo ñaawiraali kon ko Alla Jippini, ko ɓen ɗon woni yaltuɓe e ɗoftaare Alla acci goonga oonyi e mehre.
(48) Men Jippinii e maaɗa an Nulaaɗo, Al Qur'aana e hoore goonga wonnde ko ka Alla nde iwri, ko nde goonginnde kon ko adiinde e Defte Jippinaaɗe, ƴellitiinde e majje ; ko nde hawri e majje woo ko goonga, ko nde luutondiri e majje woo ko meere. Ñaawir hakkunde yimɓe ɓen kon ko Alla Jippini e maaɗa ka Deftere, wata a jokku mbeleeɗe maɓɓe ɗen, tertoɗaa goonga kan. Gomɗii Men Waɗanii mofte kala Saria ñaawitorɗo e Laawol feewnditirgol Sinno Alla Yiɗuno moftugol Sari'aaji ɗin O Waɗay- no, kono O tertorii ɗum fii jarriagol on. Adondiree e huuwugol moƴƴi ɗin tertoo haɗaaɗi ɗin. Ko faade ka Alla woni ruttorde mon nden Ñalnde Darngal, O Humpitoya on kon ko luutondirayno-ɗon e muuɗum, O Yoɓita on njoɓdi golle mon.
(49) Ñaawir hakkunde maɓɓe an Nulaaɗo, kon ko Alla Jippini e maaɗa, wata a jokku mbeleeɗe maɓɓe ɗen, rento ɓe nde majjinte gaay e yoga e ko Alla Jippini e maaɗa, ɓe raɓɓintaako fii ɗum. Si ɓe ɗuurnike e jaɓugol ñaawitireede kon ko Alla Jippini e maaɗa, anndu ko Alla Faalaa nde O Leptirta ɓe aduna ɗoo sabu yoga e junuubi maɓɓe, O Leptira- ya ɓe laakara sabu junuubi maɓɓe ɗin fow. Pellet, ko heewi e yimɓe ɓen ko yaltuɓe e ɗoftaare Alla.
(50) E ɓe ɗuurnoto ñaawoore maa nden ɓe ɗaɓɓa ñaawoore yimɓe majjuɓe rewooɓe sanamu ɓen ?! Alaa ɓurɗo Alla moƴƴude ñaawoore wonannde yimɓe yananaaɓe ɓen ɓe haqqila e kon ko Alla Jippini e Nulaaɓe Makko ɓen, hara wanaa yimɓe majjuɓe ɓen jokkooɓe mbeleeɗe salotooɓe kala ko lunndii mbeleeɗe maɓɓe.
(51) Ko onon yo gomɗimɓe Alla e Nulaaɗo Makko on, wata waɗu Alyahuuda e Annasaara yiɗɓe weldiiɓe, Alyahuuda ko yimɓe mun weldidata, Annasaara kadi wano non ; ɓe fow ko ɓe ayɓe mo'on. Kala e mo'on welduɗo e maɓɓe, haray o jeyaama e maɓɓe. Pellet, Alla Fewnataa yimɓe tooñooɓe ɓen sabu ko ɓe weldidi kon e heeferɓe ɓen.
(52) A yi'a an Nulaaɗo, naafiqiiɓe lo'uɓe liimanaaku ɓen, hiɓe yaccoo weldidugol e Alyahuuda e Annasaara, ɓe ngantinora ɗum wi'ugol : "Men hulu wata ɓee yiilo e amen, ɓe henndoo leydi ndin". Ar ma Alla Waɗana Nulaaɗo on e gomɗimɓe ɓen yiiloode nden, maa O Adda fiyaake immorde ka Makko ko no daɗnda on nde Alyahuuda e yiɗɓe maɓɓe yanude e mo'on, ɓen welduɓe e maɓɓe wattina ninsuɓe e naafiqiyaagal ngal ɓe suuɗi e ɓerɗe maɓɓe.
(53) Gomɗimɓe ɓen no wi'a haawaaɓe fiyaake ɓee naafiqiiɓe : "E ko ɓee ɗoo wonndirnooɓe hattirde woondooje maɓɓe : wonnde hiɓe wonnde e mo'on -onon gomɗimɓe ɓen- ka weldigal e ka wallindiral ?! Golle maɓɓe ɗen bonii, ɓe wattini sooyuɓe sabu lepte ko ɓe hebilanaa.
(54) Ko onon yo gomɗimɓe, kala on murtuɗo yalti e diina mun, o yehi e keeferaaku, arma Alla Adda yimɓe goo ɓe O Yiɗi kamɓe kadi ɓe Yiɗi Mo, yurmeteeɓe gomɗimɓe ɓen, sattuɓe e heeferɓe ɓen, hiɓe tiɗnora jawle maɓɓe e pittaali maɓɓe ɗin ɓamtugol Konngol Alla ngol, ɓe hulataa feloore feloowo ɓe ; tawde ko Welayee Alla on ɓe ardinii e dii welayee tagu ngun. Ɗum ko Ɓural ngal Alla Okkata on Mo O Muuyi e jeyaaɓe Makko ɓen, Alla ko Yaajuɗo Ɓural e Moƴƴere, Annduɗo on hatojin- ɗo e Ɓural Makko O yeɗa mo ngal, e on mo hanndaa e maggal O Ɗala mo.
(55) Anndee Alyahuuda e Annasaare e heeferɓe heddiiɓe ɓen wanaa weldiiɓe mo'on, weldiiɗo mon e ballo mon on ko Alla e Nulaaɗo Makko on, e gomɗimɓe ɓen ñiiɓnooɓe julde, ɓe totta zakka, ɓe yankinanoo Alla.
(56) Kala welduɗo e Alla e Nulaaɗo Makko on e gomɗimɓe ɓen, ko jeyaaɗo e fedde Alla nden, fedde Alla nden non, ko ɓen woni fooluɓe ɓen ; tawde Alla ko Walloowo ɓe.
(57) Ko onon yo gomɗimɓe, wata on jogitor ɓen jalkitoo- ɓe diina mon, ɓe waɗta ka jalnori immorde e ɓen okkaaɓe Defte ado mon ka Alyahuuda e Annasara e sirkooɓe ɓen. Hulee Alla rentoɗon Haɗaaɗi Makko ɗin si on laatike gomɗimɓe Mo e ko O Jippini kon e mon.
(58) Ko wano non ɓe jalkitirta on ɓe waɗta on jalnori si on noddinanii julde nden ɓaɗtorgol Alla : ko waɗi ɗum, ko tawde ko ɓe yimɓe ɓe haqqiltaa fii Alla e Sari'a Makko Mo O Sar'ini e jeyaaɓe Makko ɓen.
(59) Maaku an Nulaaɗo, wi'anaa ɓen yimɓe Defte jalkitooɓe : "Enee, on aybiniray men fii tun men gomɗinii Alla e kon ko Jipinaa e amen, e kon ko Jippinanonoo ado amen, e wonnde pellet, ko ɓuri ɗuuɗude e mooɗon ko yaltuɓe e ɗoftaare Alla ?! Ko aybinton men, ɗum ko manoore wonannde men, wanaa ŋiñoore.
(60) Maaku an Nulaaɗo : "Enee, on accay mi humpita on ɓurɓe hannde e aybineede, ɓurɓe saɗtude lepte? Ko ɓen ɓe Alla Huɗunoo mawɓe mun, O Waɗti ɓe baaɗi e kose, O Waɗi e maɓɓe rewooɓe sanamu ɓewinayɗum. Ko ɓen ɗon ɓuri bonnde nokkuure Ñalnde Darngal, ɓuri majjude kadi laawol focciingol ngol.
(61) Si ɓe arii e mo'on onon gomɗimɓe ɓen, naafiqiiɓe ɓen e maɓɓe feññinana on gomɗinal, hara non ɓe naatidu e keeferaaku ngun, ɓe yaltidi kadi e maggu Ko Alla Ɓuri Anndude kon ko ɓe suuɗi e keeeferu tuma ɓe feññinanta on liimanaaku, O Yoɓitoyay ɓe ɗum.
(62) A yi'a an Nulaaɗo, ko ɗuuɗi e Alyahuuda e naafiqe-en, no adondira e faggitagol geddi ; wano fenaande e jaggitere, e ñaamugol jawle hiɓe no harmiri. Ɗen golle maɓɓe bonii.
(63) Ko hanno ɓen rewooɓe maɓɓe e annduɓe maɓɓe yaccoo haɗugol ɓe konngol fenannde e ñaamugol jawle yimɓe e hoore meere ? Bonii kon ko ɓen rewooɓe maɓɓe e annduɓe maɓɓe ɗon ronkaynoo haɗude ɓe.
(64) Alyahuuda'en wi'i : nde tampere e hokkere yani e mum en "Junngo Alla ngon ko ñobbaango e okku- gol moƴƴere, o tottaani amen ko o jogii ko,! Faamee, juuɗe maɓɓe ɗen ñobbaama e ɗum, ɓe huɗiraama ngol konngol maɓɓe. Si ko woni, Juuɗe Seniiɗo On ɗiɗi ko fontaniiɗe dokkal e moƴƴere, Himo Faggira no O Muuyiri, alaa haɗoowo Mo maa yamiroo Mo. Kon ko Jippinaa e maaɗa an Nulaaɗo, ɓeydataa Alyahuuda'en si wanaa yawtugol Keeri ɗin ; tawde ko ɓe yimɓe haasidi. Men Bugike hakkunde maɓɓe ngayngu e konnaagu ; wano ɓe huɓɓirnoo yiite fii hare, Alla Saakiti ɓe, O Lo'ini ɓe. Ɓe seeraali hiɓe yaha bonna e leydi ndin, fewjana Lislaamu on ko boni. Alla non Yiɗaa bonnooɓe.
(65) Sinno Alyahuuda e Annasaara gomɗinno kon ko Muhammadu (jom-kisiyee on) addi, ɓe huli Alla ɓe rentii e geddi ɗin, Men Heefanayno ɓe geddi maɓɓe ɗin no ɗi foti e waade, Men Naadayno ɓe kadi Aljannaaji Neema, ɓe neeminora Neema ɗi taƴondirtaa.
(66) Sinno Alyahuuda gollitirno ko woni eTawreeta, Annasaare kadi gollitiri Linjiila, ɓe fow ɓe gollitiri nde Al Qur'aanaare Jippinaande e maɓɓe, pellet, arsike maɓɓe on neworayno toɓo e puɗi. No e yimɓe Defte ɓen non hakindiiɗo tabiti e goonga, ko ɗuuɗi e maɓɓe bonii ko gollata sabu waaseede liimanaaku.
(67) Ko an yo Nulaaɗo, yottin no timmiri kon ko Jippinaa e maaɗa immorde ka Joomi maa, hara a suuɗaali hay e huude. Si a suuɗii goɗɗum e mun, haray a yottinaali Nulal Joomi maa ngal (Nulaaɗo on -saw- non yottinno ko ɓe Yamiraa kon, kala aaƴiiɗo ko lunndii ɗum ɗon, haray o mawninii fenaande e Alla). Alla non ko Daɗndoowo ma e yimɓe ɓen gila hannde, ɓe hattantaa bonagol e maa, ko yottingol tun fawi maa. Alla Fewnataa heeferɓe ɓen.
(68) Maaku an Nulaaɗo, onon Alayahuuda e Annasaara on wonataa e diina jaɓaaka fodde on golliraali ko woni kon ka Tawreeta e ka Linjiila, golliron kadi ndee Al Qur'aanaare Jippinaande e mooɗon nde liimanaaku mon timmirtaa si wanaa gomɗingol nde. Ko maa tun ko Jippinaa kon e maaɗa immorde ka Joomi maaɗa ɓeyda ko ɗuuɗi e yimɓe Defte ɓen bewre e keeferaaku ; sabu haasidaaku. Wata a suno fii ɓee heeferɓe, gomɗimɓe jokkuɓe ma ɓen yonii ma.
(69) Pellet, ɓen gomɗimɓe, e Alyahuudaaɓe ɓen, e ɓen rewooɓe koode,ɓen ko fedde jokkunooɓe e Anna- baaɓe eAnnasaara'en, kala gomɗinɗo e maɓɓe Alla, e Ñalaande Sakkitiinde nden, o golli golle-moƴƴe : haray kulol alaa ɓen ɗon, wanaa kamɓe kadi sunoytoo ko feƴƴi ɓe e aduna.
(70) Gomɗii Men Nanngi ahadi ɓiɗɓe Israa'iila ɓen nanugol-jaɓa, Mi neli e mum en Nelaaɓe ngam ɓe njottina ɓe sariya Alla, ɓe firti ndi, ɓe jokki mbeleeɗe maɓɓe, ɓe ɗuurnii ko Nulaaɓe maɓɓe addani ɓe : ɓe fenni woɗɓe ɓe wari woɗɓe.
(71) Ɓe sikki wonnde firtugol ahadi e hoolaare maɓɓe ndin e fennude wara Annabaaɓe ɓen, lorrataa ɓe, ɓe heɓi ko ɓe sikkaano, ɓe wumi e goonga kan, ɓe fahɗi e nanugol jaɓa goonga. Hooti Alla Jaɓani ɓe tuubuubuyee. Hooti ɓe wumi e goonga kan ɓe mbobiɗi e nanugol ka ; ɗuuɗi ɓe e maɓɓe waɗi ɗum. Alla non ko Reenuɗo ko ɓe gollata kon, huunde suuɗaaki Mo e ɗum, O Yoɓitoyay ɓe ɗum.
(72) Gomɗii yeddii ɓen Annasaarankooɓe wi'uɓe won- de : "Alla ko on woni Mema-sella geɗal Maryam on" ; tawde ɓe dammbirii Allankaaku ngun ko woori Alla, hara non Meme-sella geɗal Maryam on maa- kanno ɓe :"Ko onon yo ɓiɗɓe Israa'iila, rewee Alla Tun, ko Kanko woni Joomi am e Joomi mon, en fow ko en jeyaaɓe Makko. Mo kafidii Alla e goɗɗum, pellet, Alla Haɗay o naatugol Aljanna poomaa, ñiiɓirde makko nden kadi ko ka yiite, o maraa ballo ka Alla ton, wanaa le kadi daɗndoowo lepte ɗen".
(73) Gomɗii ɓen yeddii ɓen wi'uɓe : "Alla ko tato : Baaba on, e ɓiɗɗo on e ruuhu laɓɓinaaɗo on". Alla Senike Mawnii e ko ɓe wowlata, O Wonaali allaaji ! Si ko woni, ko O Reweteeɗo Gooto Mo Alaa kafidiiɗo. Si ɓe haɗitaaki e ngol konngol hulɓiniingol, pellet, lepte muusuɗe heɓay ɓe.
(74) E ɓe tuubataa e ngol konngol maɓɓe ɓe ruttoo ka Alla, ɓe ɗaɓɓira Mo Haforaneede kon ko ɓe kafidi Mo e goɗɗum?! Alla ko Haforanoowo kala tuubuɗo hay si tawii ko keeferaaku o faggitii, Hinootooɗo gomɗimɓe ɓen.
(75) Mema-sella Iisaa geɗal Marayama wonaali si wanaa jeyaaɗo e Nulaaɓe, o maayiray no ɓen maayirta. Neene Makko Maryama (yo ɓe hisidu) ko heewuɗo goongude goongina, kamɓe ɗiɗo ɓe ñaamayno ñaametee tuma kala ɓe hatonjini e mun, ko honno ñaamoowo laatorta reweteeɗo?! Ndaaru an Nulaaɗo taskoɗaa : honno Men Ɓannginiranta ɓe Aayeeje tinndinooje e Gootaaku ngun, tinndina kadi meerente ko ɓe woni e mun tuma ɓe dammba- ta allankaaku ngun ko woori Seniiɗo On, ɗum ha- ɗaali ɓe majjintingol Aayeeje ɗen. Refti ndaaraa : ko honno ferlisiraa e goonga kan ɗum e wonnde ɗee Aayeeje ɓannginii Gootaaku Alla ngun.
(76) Maaku an Nulaaɗo e fii ko ɓe rewata kon ko wonaa Alla : "Enee, on reway ko wonaa Alla, kon ko nafa- taa on, lorrataa on?!" Alla non Gaynoowo ɗum. Ko Kanko Alla tun woni Nanoowo haalaaji mon, Annduɗo kuuɗe mon, huunde suuɗaaki Mo e ɗum, O Yoɓitoyay on ɗum.
(77) Maakan Annasara'en an Nulaaɗo : "Wata on feƴƴintin e kon ko yamiraɗon jokkugol goonga, wata on feƴintin mawningol ɓen ɓe yamiraɗon mawninnde -wano Annabaaɓe ɓen- haa waɗtonɓe reweteeɓe ; wano gerduɗon e fii Iisaa ɓiɗɗo Maryama on, jokkituɗon adinooɓe on e majjere nde ɓe majjinno yimɓe ɗuuɗɓe, ɓe majji laawol goonga ngol.
(78) Alla Seniiɗo On Hino Humpita wonnde O Huɗiino yedduɓe ɓen e ɓiɗɓe Israa'iila ɓen e nden Deftere nde O Jippini e Daawuuda -woni Jabuura- e Deftere nde o Jippini nden e Iisaa ɓiɗɗo Maryama on -woni Linjiila- Ndin kuddi non, ko sabu ko ɓe faggitii kon e geddi, e ko ɓe jaggiti kon keeri Alla ɗin.
(79) Ɓe haɗindirtaano e faggitagol bone, toode yedduɓe e maɓɓe ɓen feññinayno geddi mun ɗin ; tawde alaa haɗoowo ɓe. Bonii kon ko ɓe gollaynoo e nden salaare haɗugol bone!
(80) Hiɗa yi'a an Nulaaɗo, ko ɗuuɗi e ɓee Alyahuud en heeferɓe, hino welda e heeferɓe ɓen, ɓe aña maa ɓe añide e bajjinooɓe Alla ɓen. Bonii kon ko ɓe ardini e weldugol e yedduɓe ɓen, tawde ɗum no waɗa haa Alla Tikkana ɓe, O Naada ɓe yiite nge ɓe luttoyta e mun poomaa.
(81) Hara ɓee Alyahuudaaɓe si gomɗinno Alla tigi, ɓe gomɗini Annabaajo Makko on, ɓe jogittanooko sirkooɓe ɓen weldiiɓe ɓe acca gomɗimɓe ɓen ; tawde ɓe haɗaama weldidugol e ɓeya. Kono ɗuuɗuɓe e Alyahuuda'en ɓee, ko yaltuɓe e ɗoftaare Alla.
(82) A taway an Nulaaɗo, ko ɓuri yimɓe ɓen tiiɗude añugol gomɗimɓe ma ɓen gomɗini kon ko addu-ɗaa, ko Alyahuuda ; tawde ko ɓe yimɓe haasidi e ngayngu e townitaare e rewugol sanamu, e ɓen sirkanooɓe Alla. A taway kadi ko ɓuri ɓe ɓaɗtaade yiɗugol gomɗimɓe ma ɓen gomɗini kon ko addu-ɗaa, ko ɓen wi'uɓe : kamɓe ko ɓe Annasaara ; tawde no e maɓɓe annduɓe e rewooɓe, e wonnde ko ɓe yankiniiɓe ɓe townitaaki ; sabu townitaare nden haɗay goonga hewtude ka ɓernde.
(83) Ɓee ɗoo -wano Al-Najashi e wonndiiɓe mun, ɓerɗe maɓɓe no newii, tawde hiɓe fesa tuma ɓe nani kon ko Jippinaa ko Qur'aanaare, e sabu ko ɓe anndi kon goonga kan ka Iisaa (yo o his) addi, hiɓe wi'a: "Joomi amen, men gomɗinii kon ko Jippin Ɗaa e Nulaaɗo Maa on Muhammadu (jom-kisiyee), Winndidu men e mofte Muhammadu ɗen Ñalnde Darngal, men wona hujja e yimɓe ɓen.
(84) E ko haɗata men gomɗinde Alla e kon ko O Jippini immorde e goonga ka Muhammadu (jom-kisiyee) ardi ?! Menen non ko men jortiiɓe naatidugol aljanna wondudeAnnabaaɓe ɓen e laaɓuɓe ɓen ɗoftii Alla Aljanna.
(85) Alla Yoɓitiri ɓe gomɗinal maɓɓe ngal Aljannaaji ɗi canɗi ilata senngo ley majji, ko ɓe duumotooɓe ton poomaa. Ɗum ɗon ko njoɓdi moƴƴimɓe ɓen sabu ko ɓe jokki goonga kon.
(86) Ɓen yedduɓe Alla e Nulaaɗo Makko on, ɓe fenni Aayeeje Alla ɗen ɗe O Jippini e Nulaaɓe Makko ɓen, ɓen ɗon ko luttooɓe ka Yiite Jahiimi, ɓe yaltintaake toon haa pooma.
(87) Ko onon yo gomɗimɓe, wata harmin ñaameteeji e njaramji e dewle ɗe Alla Daginani on ; harminiron ɗum ruuɗagol, wata on jaggitu kadi Keeri Alla ɗin. Pellet, Alla Yiɗaa ɓen yawtooɓe keeri Makko ɗin, Himo Tikkana ɓen.
(88) Ñaamee immorde e kon ko Alla Arsiki on dagiiɗi laaɓuɗi, hara wanaa kon ko harmi soɓi. Hulon Alla ɗoftoɗon Yamirooje Makko woɗɗitoɗon Haɗaaɗi makko, Ko On Woni mo gomɗinɗon, gomɗingol Mo ngol hino waɗɗina on hulugol Mo.
(89) Alla Ñaawirtaa on, onon gomɗimɓe ɓen, kon ko faljoton e goondooje mon, konon himo Nanngira on kon ko eɓɓanton fiɓon ɗum ka ɓerɗe mon. Himo Momtirana on kon ko woondirɗon gootel e piiji tati : ko ñammingol tampuɓe sappo immorde e ñaametee yimɓe leydi mon, gooto kala feccere "saa'u", maa ko ɓen yimɓe holtinirtee, maa rinɗingol daande gomɗinɗo. Si mo kaffaara woondoore nden on heɓaali gootel e ɗin ɗon tati, yo soktor hoorugol balɗe tati. Koo ko jantaa ɗon, ko kaffaara goondooje mon ɗen, onon gomɗimɓe ɓen, tuma tawi on woondirii Alla. Reenee goondooje mon ɗen accon woondirgol Alla fenaande maa ɗuɗɗingol woondirde Alla, maa woondira Alla ronka hunnude. Ko wano Alla Ɓannginirani on non kaffaara woondoore nden, O Ɓannginiranta on haram e halal, belajo'o, on yettay Alla tawde O Anndinii on ko on anndaano.
(90) Ko onon yo gomɗimɓe, anndee ko siwrinta kon naɓa hakkil, e fijindaaru karte ndun, e nden hayre nde sirkooɓe ɓen hirsata takko mun fii mawningol nde rewa nde, e payaloy koy ɓe gollitirta ndaaro fow ko bone mo seytaane suɗini, woɗɗitee e ɗum, belajo'o, on malete aduna naatoyon Aljanna ka laakara.
(91) Anndee ko seytaane faandii e cuɗinirgol beere nden e karte ɗen, ko liɓugol ngayngu e konnaahu hakkunde mon, o sakkoo=falagol on gaay e jantagol Alla e gaay e julde nden. Hara onon ɓee gomɗimɓe on haɗitoto e ɗin añiniiɗi? Sikke alaa ko ɗum ɓuri moƴƴannde on, rentee.
(92) Ɗoftee Alla, ɗoftoɗon Nulaaɗo on e kon ko Sari'a on yamiri, woɗɗitoɗon e ko o haɗi, rentoɗon lunndagol. Si on ɗuurnike ɗum, anndee pellet, ko fawii Nulaaɗo Amen on, ko yottingol ɓanngina kon ko Alla Yamiri mo yottingol, gomɗii le o yottini. Si on feewii on feewanii hoore-mo'on, si on bonnii ko hoore-mon fawii.
(93) Bakkaatu fawaaki ɓen gomɗimɓe Alla ɓe golli golli golle-moƴƴe ɓaɗtorgol Alla e kon ko ɓe yarunoo e beere ado nde harmineede ; si ɓe woɗɗitike harmuɗi ɗin, ɓe huli tikkere Alla nden, ɓe gomɗini Mo, ɓe golli golle-mocce, refti ɓe ɓeydorii kulol Alla wa si tawii hara hiɓe reeni Mo. Alla no Yiɗi ɓen rewirayɓe Mo wa si tawii hiɓe reeni Mo ; tawde ko ɗum duñata gomɗimɓe ɓen gollugol ko moƴƴi duumoo e mun.
(94) Ko onon yo gomɗimɓe, maa Alla Jarribora on huunde e ko soggoton ka waañugol hara hiɗon horminii, hiɗon nanngiri tokoosi mun ɗin juuɗe mon ɗen, nanngiron njani mun ɗin gaawe mon ɗen ; fii no Alla Anndira on huloowo Mo e birnal hattinɗo gomɗinnde Alla e Anndal Makko, o haɗitora mbaroodi ndin hulugol Alla Reenuɗo kala huunde. Kala yawtuɗo keeri ɗin, o waañi ko o horminaniiɗo hajju maa 'umra, haray no woodani mo lepte muusuɗe Ñalnde Darngal ; tawde o waɗii ko Alla Haɗi.
(95) Ko onon yo gomɗimɓe, wata on waru mbaroodi hara ko on horminaniiɓe hajju maa 'umra. Kala warɗo ndi e mooɗon ko o tewiiɗo, haray fawike mo njoɓdi yeru kon ko o wari e mbaroodi gelooɗi maa na'i maa dammi, ñaawa ɗum worɓe ɗiɗo nunɗuɓe e juulɓe ɓen, kon ko ɓe ñaawi gollitiree wano neldaari ndin e kirse nuleteeɗe ɗen ka hormorde Makka, maa yeru ɗum e ñaametee jonneteeɗo tampuɓe ton ɓen -gooto kala feccere "saa'u", maa hoorugol ñalaande kala yoɓitirgol feccere "saa'u" nden ka ñaametee. Ɗum ɗon fow ko no warɗo mbaroodi ndin meeɗira battane kuuɗe makko ɗen. Alla Yaafike kon ko feƴƴi e warugol mbaroodi wano harminiraa non ɓaawo ɗum. Kala non fillitiiɗo ɗum, Alla Yottoto e makko O Lepta mo. Alla ko Fooluɗo Hattanɗo yottagol e yeddoowo Mo si O Muuyii, alaa ko haɗata Mo e ɗum.
(96) Daginanaama on yunngugol+raddugol kulle maayo ɗen, kala ko heɓotoo ka bahru -wuuri maayi- ko dakamme moo'on woni on ñiiɓu maa hara on yooɓi e setewu. Harminanaama on waañugol ka njorndi (leydi) fodde hiɗon hormanii hajju maa 'umra. Hulee Alla, KO ka Makko woni ko mooɓoyteɗon Ñalnde Darngal, O Yoɓitoya on golle mon.
(97) Alla Waɗii Kaaba on : Suudu Hormante wonannde yimɓe ɓen, maslaha maɓɓe diina no huntee ɗon ; immorde e julde e hajju e 'umra, e maslaha aduna ; immorde e hoolaare nden ka haram e moƴƴere ko addetee ton. O Waɗi kadi lebbi hormante ɗin ñiiɓirɗi wonannde ɓe, e neldaari ndin e ŋanneteeɗi=meedinaadi addee ɗin ka haram. Kon ko Alla Neemini e mon, ko fii yo on anndu wonnde Alla no Anndi kon ko woni ka kammuuli e ke leydi, e wonnde Alla no Anndi kala huunde ; tawde ko O Sar'ini kon ko fii ɓaɗnanngol on nafa duña lorra ado ɗum hewtude on, ɗum no tinndina wonnde himo Anndi ko moƴƴani Jeyaaɓe ɓen.
(98) Anndee, onon ɓee yimɓe, wonnde pellet, Alla ko Saɗtuɗo leptugol yeddoowo Mo, Haforanoowo on tuubanoowo Mo, Hinnotooɗo.
(99) Fawaaki Nulaaɗo on si wanaa yottingol kon ko o Nulaa, wanaa kanko fawii fewnugol yimɓe ɓen, ɗum ɗon ko Juuɗe Alla tun woni. Alla no Anndi ko feññinton e kon ko suuɗoton immorde e peewal maa majjere, O Yoɓitoyay on ɗum.
(100) Maaku, an Nulaaɗo : "ko soɓi kon e ko laaɓi kon fotataa, hay si tawii non hawnii ma ɗuuɗugol ko soɓi kon, tawde ngol ɗuuɗugol hollaa ɓural mun". Hulee Alla, onon joomiraaɓe haqqilaaji, tertoɗon ko soɓi jokkon ko laaɓi, belajo'o, on maliroyte Aljanna.
(101) Ko onon gomɗimɓe ! wata on lamndo Nulaaɗo mon on fii piiji ɗi alaa e haaju mon ka diina mon, tawa non si ɗin feññinanaama on mettay on ko ɗi saɗtiri kon. Si on lamndino fii majji fewndo Qur'aanaare nden Jippotoo e Nulaaɗo on, ɗi feññinante on, ɗum ko ko newanii Alla. Gomɗii Alla Yawtanii gaay e piiji ɗi Qur'aana deƴƴi fii mun, wata on lamndo fii majji, si tawii le on lamndike fii majji, O Jippinay e mon Ñaawooje majji.
(102) Gomɗii yimɓe adinooɓe on lamndinoke fii majji, nde ɓe fawanoo ñaawooje majji, ɓe wonti yedduɓe.
(103) Alla Daginii neemoraaɗi ɗin, O Harminaali kon ko sirkooɓe ɓen harminanta ko'e-maɓɓe fii sanamuuji maɓɓe ɗin immorde e jelaaɗi ɗi ɓe taƴata noppi mun tuma ɗi rimi adadu=limoore heeriiɗo, e ɗin ɗi ɓe aacitiranta sanamuuji maɓɓe ɗin tuma ɗi toowi e duuɓi, e ɗin jokkinrayɗi rimugol deyoy, wanaa kalaldi-wa, kono heeferɓe ɓen aaƴike fenaande e hoore Alla wonnde ɗin no harmi, ko ɓuri ɗuuɗuɓe e ɓen yedduɓe, senndindiraa goonga e meere wanaa kadi ko harmi e dagii.
(104) Si ɓee fefindotooɓe fenaande e hoore Alla wi'anaama : "Aree e ko Alla Jippini kon ka Qur'aanaare, e suuna Nulaaɗo Makko on (yo o his), fii no anndiron haram e halal, ɓe wi'ay : "Yonii men kon ko men tawri mawɓe amen ɓen immorde e piɓe e golle", honno ɗum yonirta ɓe nde tawnoo mawɓe maɓɓe ɓen anndaano hay e huunde, ɓe feewataano kadi e goonga kan?! Ko ɓurɗo ɓe majjere tun jokkata ɓee majjuɓe.
(105) Ko onon yo gomɗimɓe ! Hino fawii on pittaali mon ɗin : waɗɗitoreeɗi gollugol ko moƴƴani ɗi. Majjere yimɓe ɓen lorrataa on si onn feewii onon ; feewiron yamirgol moƴƴere haɗa ŋoñere. Ko faade ka Alla tun woni ruttorde mon nden Ñalnde Darngal on denndaangal ; O Habra on kon ko gollaynoɗon aduna, O Yoɓita on ɗum.
(106) Ko onon yo gomɗimɓe ! Si maayde nden ɓaɗtike goɗɗo e mon, maande mayre heɓii mo, yo o seedintin wasiyee makko on nunɗuɓe ɗiɗo juulɓe maa worɓe ɗiɗo heereɓe -si on heɓaali juulɓe, si on setike maayde nden yanii e mon ton. Si on sikkitike seedeeyaagal maɓɓe ngal, darnee ɓe baawo julde woo, ɓe woondira Alla : ɓe yeeyirtaa geɓal maɓɓe ngal coggu, hay si tawii ko siɗɗo maɓɓe, e wonnde suuɗataa seedee Alla, e wonnde si ɓe waɗii ɗum, haray ɓe jeyaama e bakkondimɓe ɓen.
(107) Si feeñii ɓaawoo woondoore nden wonnde ɓe fenu, haray yo ɗiɗo woondu maa seeditoo ƴetta darnde maɓɓe nden, jeyaaɓe e yimɓe maayɗo on, ɓe wonndira Alla wonnde : "Pellet, ko seedee amen on e fenannde maɓɓe nden ɓuri jojjude e dii seedee maɓɓe on ; men seeditaaki fenaande, menen si men waɗii ɗum, haray ko men jeyaaɓe e tooñuɓe yawti keeri Alla ɗin".
(108) Ko jantaa ko'o e wonndoore seedeeɓe ɓen ɗiɗo ɓaawo julde nden, tuma nde woondoore maɓɓe nden sikkitaa, e ruttugol seedee maɓɓe on, ko ɗum ɓuri ɓaɗtaade nde ɓe addata seedee e hoore nden ɗon ; wata ɓe waylu woondoore nden maa ɓe janfoo e mayre, ko ɗum kadi ɓuri ɓaɗtaade nde ɓe hulata yo woondoore ndonndi nden ruttetee ɓaawo woondoore maɓɓe nden, ɓe seeditoo ko lunndii seedee maɓɓe on ɓe wirtoo. Hulee Alla accon fenannde e janfa ka woondooje e ka seedagol, nanon jaɓon ko waajaɗon. Alla fewnataa ɓen yaltuɓe e ɗoftaare.
(109) Jantee onon ɓee yimɓe, Ñalnde Darngal, tuma Alla Mooɓoyta denndaangal Nulaaɓe ɓen, O Daalana ɓe : "Ko honɗum mofte mon ɗen jaabinoo on ?" Ɓe maaka : "Anndal alanaa men, pellet, anndal ngal ko An Joomi amen woodani. Pellet An, ko An tun woni Annduɗo ko wirnii".
(110) Janto tuma nde Alla Daalannoo Iisaa (yo o his) : "Ko an yo Iisaa geɗal Maryama, annditii Neema An on e dow maaɗa tuma nde Mi Tagu maa e ɓaawo baaba, annditaa kadi Neema e yumma maa (yo o his) tuma nde Mi Suɓinoo mo e rewɓe jamaanu makko, annditaa ko Mi Neeminir maa e Semmbinirgol ma Jibriili (yo o his), hiɗa yeewta yimɓe ɓen -hari ko penu- noddaa ɓe e Alla, yeewtaa ɓe kadi ko a ƴaƴƴurma fii yottingol ko Nulaɗaa e maɓɓe, Mi Neeminir maa kadi Anndinngol ma binndol, Mi Anndin ma Tawreeta Jippinannde nden e Muusaa (yo o his), e LinjiilaJippinannde nden e Maaɗa, Mi Anndin maa gunndooji Sari'a on e hikmaaji mun, Mi Neeminir maa kadi tawde a mbaadirayno loopal sugu sonndu, hooti wuttaa e mun wonta sonndu, e tawde kadi a ñawndano jibindinaaɗo e mbumɗam, ñawndaa kadi ɗamaaɗo o sella, hiɗa wuurnita kadi maayɓe toroɗaa yo Alla Wuurnu ɓe, ɗum ɗon fow ko e Duŋayee An, Mi Neeminir maa kadi daɗugol ɓiɗɓe Israa'iila ɓen tuma ɓe himmirnoo warugol ma, nde addanoɗaa ɓe hujjaaji ɓannguɗi ɗin, kono heeferɓe ɓen e maɓɓe yeddi ɗin, ɓe wi'i : "Koo ko Iisa addi ɗoo wonaali si wanaa mbilewu ɓanngu ngu".
(111) Janto wonnde kadi Mi Neeminirii ma ɓen laaɓamɓe ma, tuma nde Wahyinnoo e maɓɓe wonnde : "Gomɗinee lam Min e Nulaaɗoo An on", ɓe jebbilanii ɗum ɓe jaabii : "Men gomɗinii, seedito -An Joomi amen- wonnde pellet, ko men jebbilanii ɓe ma".
(112) Janto kadi tuma nde laaɓamɓe [ma] ɓen wi'unoo : "Hara si a torike Joomi maa o waaway jippinannde men kooliwal immorde ka kammu"? Annabi Iisaa jaabii ɓe nde ɓe hulata Alla ɓe acca sugu ɗen lamde, tawde ɗum no addana ɓe fitna, o maakani ɓe : "Fawee e Joomi mon ka ɗaɓɓugol arsike, si on laatike gomɗimɓe".
(113) Ɓe wi'ani Iisaa : "Men faala ñaamugol e ngal kooliwal, ɓerɗe amen ɗen deeƴira Qudra Alla on, men annda ko a Nulaaɗo Makko, men anndira kadi pellital, wonnde a goonganii men e kon ko adduɗaa immorde ka Alla, men wona seeditotooɓe e maggal".
(114) Iisaa jaabii ɓe, o torii Alla o maaki : "Joomi amen, Jippinan men kooli- wal ñaametee, men waɗa ñalaande jippagol maggal on juldeere fii mawningol Ma, ɗum wonana men maande e ɓanngannduyee Gootaagu Maa ngun e goongugol kon ko mi Nuliraa. Arsikaa men arsike balloowo min rewugol Ma, ko An Joomi amen, woni moƴƴo Arsikoowo".
(115) Alla Jaabini toraare Annabi Iisaa nden, O Daali : "Min, ko Mi Jippinoowo ngal kooliwal ngal lamndiɗon fii mun. Kono non, kala yedduɗo e mooɗon ɓaawo ngal jippaade, haray wata ontigi felu si wonahhoore-mun, sabu Mi leptiray mo lepte tiiɗuɗe ɗe Mi leptirtaa goɗɗo goo ; tawde ontigi seeditike maande nden, o yeddiri lunndagol. Alla Laatini fodoore nden, O Jippinani ɓe ngal.
(116) Janto kadi tuma nde Alla Daalanoyta Iisaa geɗal Maryama on Ñalnde Darngal : "Ko an yo Iisaa ɓiɗɗo Maryama, e a wi'anii yimɓe ɓen : "Waɗtee lam min e neene am reweteeɓe ɗiɗo ko woori Alla?" Iisaa Jaabora laɓɓingol Joomi makko : "Haananaa lam nde mi wowlana ɓe si wanaa goonga, si muuyano mi wowli ɗum, haray pellet, hiɗa Annadi ɗum, tawde huunde suuɗaaki Ma, hiɗa Anndi ko suuɗii kon ka wonkii am, Min mi anndaa ko woni e wonkii Maa. Pellet, ko An tun woni Annduɗo kala feeñi e ko wirnii".
(117) Iisaa maakani Joomi makko : "Mi wowlanaali ɓee yimɓe si wanaa ko Yamirɗaa lam kon wowlugol ; woni bajjinɗinirgol Ma dewal. Mi wonuno ƴellitiiɗo e kon ko ɓe wowlata yeru ko mi heddodunoo e maɓɓe kon. Ɓaawo nde Ƴettitunoɗaa Mi hakkunde maɓɓe Ɓamtuɗaa lam ka kammu miɗo wuuri, A Laatino An Joomi, ko An woni Reenoowo golle maɓɓe ɗen. An ko A Seeditiiɗo kala huunde, huunde e ko mi wowlani ɓe kon suuɗaaki Ma, e kon ko ɓe wowlunoo ɓaawo am.
(118) Si A Leptii ɓe -An Joomi, pellet, kamɓe ko ɓe jeyaaɓe Maaɗa, hiɗa Waɗa ɓe ko Muuyuɗaa. Si A Yawtanii ɓen gomɗimɓe e maɓɓe, alaa haɗoowo ma e ɗum. Pellet, An, ko A Fooluɗo mo fooletaake, Ñeeñuɗo e Toppitagol Maa.
(119) Allaahu On Daalana Annabi Iisaa : "Ndee ko ñalaande nde goonguɓe nafitorta goonga maɓɓe kan : hino woodani ɓe Aljannaaji ɗi canɗi ilata senngo ley kuɓeeje e tutateeriiji majji, ko ɓe duumotooɓe ton poomaa, ɓe maayataa ton". Alla Welaama ɓe O Tikkantaa ɓe abadaa, kamɓe kadi ɓe weltorii mbarjaari maɓɓe neema ñiiɓuɗo on. Ko ndin njoɓdi e welayee ɗon woni polgal mawngal ngal, polgal goo ɓurataa ɗon.
(120) Ko Alla tun woodani laamu kammuuli ɗin e leydi ndin, ko Kanko Tagi ɗin ɗiɗi O Toppitiiɗi, hino woodani mo kadi laamu kala ko woni e majji. Kanko ko O Hattanɗo kala huunde.