Matters of Faith

ئىماننىڭ ئاساسلىرى، ناملىق بۇ كىتاپ مەشھۇر ئالىم ئەللامە مۇھەممەد سالىھ ئەلئۇسەيمىننىڭ بولۇپ، ياش تەرجىمان دىنى زىيالىي نىزامىددىن تەمكىنى ئەپەندىم تەرىپىدىن تەرجىمە قىلىندى. بۇ كىتاپ ئىسلام دۇنياسىدا، ئەقىدە توغرىسىدا يېزىلغان ئالدىنقى قاتاردىكى كىتابچە دەپ قارىلىدۇ. بۇ كىتابتا، ئاللاھغا توغرا رەۋىشتە ئىمان كەلتۈرۈش، پەرىشتىلەر، پەيغەمبەرلەر، ساماۋى كىتابلار، ئاخىرەت كۈنى، تەقدىر... قاتارلىق مۇھىم مەسىلىلەرگە قانداق ئىمان كەلتۇرىشىمىز كېرەكلىكىنى قۇرئان ھەدىس ۋە ئەقلى دەلىللەر بىلەن ئىسپاتلاپ بېرىدۇ.

ھالال غەيۋەت ۋە ئۇنىڭ تۈرلىرى ناملىق ئەسەردە، دىنىمىزدا چەكلەنگەن غەيۋەتنىڭ ھۆكمى، شەخس ۋە جەمئىيەتكە بولغان زېيىنى، دىندا رۇخسەت قىلىنغان غەيۋەت ۋە ئۇنىڭ تۈرلىرىگە ئالاقىدارلىق مۇھىم مەسىلىلەر ھەققىدە چۈشەنچە بېرىدۇ.

چوڭ گۇناھلار ناملىق بۇ ئەسەردە، مۇئەللىپ رەھىمەھۇللاھ قۇرئان ۋە سۈننەتتە بايان قىلىنغان چوڭ گۇناھلارنى دەلىل ئىسپاتلار بىلەن تەپسىلى بايان قىلىپ بېرىدۇ.

بۇ مەدىنە مۇنەۋۋەرە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مەسچىتىنىڭ 12/2/1433ھـ 2012-يىلى01-ئاينىڭ06-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسى بولۇپ، پەزىلەتلىك شەيخ سەلاھ ئىبنى مۇھەممەد ئەلبۇدەير سۆزلىگەن. خۇتبىدا گۇناھ-مەسىيەتنى ئاشكارا ئىشلەش ۋە باشقىلارنىڭ ئەيىب-نۇقسانلىرىنى ئاشكارىلاشنىڭ شەخش ۋە جەمئىيەتكە كۆرسىتىدىغان تەسىرى، مۇسۇلمان گۈزەل ئەخلاق بىلەن ئەخلاقلىنىش ھارپىسىدا ئۆزى ۋە مىللىتى، ئىتىقادىغا ۋەكىللىك قىلىدىغانلىقى توغرىسىدا مۇھىم تەۋسىيەلەرنى قىلدى.

«غەيۋەت ۋە ئۇنىڭ ئىجتىمائى جەمئىيەتكە بولىدىغان يامان تەسىرى»ناملىق بۇ كىتاپتا، غەيۋەتنىڭ ئىنسان ھاياتىغا ۋە كىشىلىك جەمئىيەتكە كۆرسىتىدىغان يامان تەسىرى، ئىنسان ئەخلاقىنىڭ بۇزۇلىشىدىكى ئاساسلىق باسقۇچ ئىكەنلىكى، ئىسلام دىنىمىزدا قاتتىق چەكلەنگەن قىلمىشلىقى، غەيۋەتخور دۇنيا ۋە ئاخىرەتتە ئۇ، رەزىل قىلمىشى ئۈچۈن تىگىشلىك جازاغا تارتىلىدىغانلىقى توغرىسىدا قۇرئان ھەدىسگە ئاساسلىنىپ تۇرۇپ بايان قىلىدۇ.

مەن كىرست بەلگىلىرى توغرىسىدا سوئال سورىماقچى، ئۇنىڭ شەكىللىرى قانداق بولىدۇ؟ قوشۇش ۋە كۆپەيتىش بەلگىلىرىمۇ كىرىست بەلگىسى ھېسابلىنامدۇ؟ بۇ ئىش ماڭا ۋە مەندىن باشقا بەزى قېرىنداشلىرىمغا قېيىن بولدى، بۇنىڭغا يېتەرلىك جاۋاپ تاپالمىدۇق؟. بۇ ھەقتە چۈشەنچە بېرىشىڭلارنى ئۈمىد قىلىمەن.

ئىسراپچىلىقنىڭ خەتىرى ۋە ئۇنىڭ تۈرلىرى ناملىق بۇ ئەسەردە، ئىسراپچىلىقنىڭ شەخس ۋە جەمئىيەتكە ئىلىپ كىلىدىغان زىيىنى، ماددى ۋە مەنىۋى ئىسراپچىلىق ۋە ئۇنى تۈگىتىشنىڭ مۇھىملىقى توغرىسىدىكى مەسىلىلەرنى قۇرئان ۋە سۈننەت نۇرى ئاستىدا روشەن يورۇتۇپ بېرىدۇ.

غەيۋەت ۋە ئۇنىڭ خەتىرى ناملىق بۇ سىن-ئالغۇدا غەيۋەتنىڭ شەخس ۋە جەمئىيەتكە بولغان يامان تەسىرى ۋە ئۇنىڭ شەرئى ھۆكمى قاتارلىقلارنى قۇرئان ۋە سۈننەت روھى ئاستىدا قىسقىچە بايان قىلىپ بېرىدۇ.

ئىپتارلىق تاماق تەييارلاشتا چېكىدىن ئاشۇرۇۋېتىش روزىنىڭ ساۋابىنى كېمەيتىۋىتەمدۇ؟. بۇ ھەقتە چۈشەنچە بېرىشىڭلارنى سورايمىز.

مۇسۇلمان ئەر ياكى ئايالنىڭ كۆڭلىدە زىنا قىلىش توغرىسىدا پىكىر پەيدا بولسا قانداق قىلىشى كېرەك؟ بۇ ھەقتە چۈشەنچە بېرىشىڭلارنى سورايمەن.

پەرزەنتلىرىنىڭ ئالدىدا چەكلەنگەن ئىشلانى قىلىش، گۇناھ-مەسىيەتنى ئاشكارا قىلغانلىق ھېسابلىنامدۇ؟، بۇ ھەقتە چۈشەنچە بەرگەن بولساڭلار.

بۇ مەككە مۇكەررەمە ھەرەم مەسچىتىنىڭ 13/7/1431ھـ 2010-يىلى06-ئاينىڭ25-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسىنىڭ قىسقىچە مەزمۇنى بولۇپ، خۇتبنى پەزىلەتلىك شەيخ دوكتۇر ئابدۇراھمان ئىبنى ئابدۇلئەزىز سۇدەيس سۆزلىگەن. خۇتبىدا ئالدامچىلىق ۋە كاززاپلىقنىڭ ئاقىۋىتى، ئىنسانىيەت دۇنياسىدا ئالدامچىلىقنىڭ يامراپ كېتىشىگە ئەگىشىپ، مۇسۇلمانلار شەرئى سودا تىجارەت پرىنسىپلىرىغا ئەمەل قىلماستىن كاززاپلىقنى چىقىش قىلغان سىياسەت ئاستىدا ھالال-ھارامنى ئايرىماستىن پۇل تېپىشقا يۈزلىنىشى ئەپسۇسلىنارلىق ئەھۋال دېگەن مەزمۇندا مۇھىم تەۋسىيەلەرنى قىلدى.

بۇ مەدىنە مۇنەۋۋەرە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مەسچىتىنىڭ5/3/1431ھـ/2009-يىلى02-ئاينىڭ 19-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسى بولۇپ، خۇتبىنى پەزىلەتلىك شەيخ ھۈسەيىن ئىبنى ئابدۇلئەزىز ئال شەيخ سۆزلىگەن.خۇتبىدا ئالدامچىلىق ۋە ئۇنىڭ مۇسۇلمان جەمئىيىتىگە بولغان يامان تەسىرى، پۇل-مۇئامىلە ئىشلىرىدىكى ئالدامچىلىق، كۆز بويامچىلىق قىلىپ مال سېتىش قاتارلىق ئىشلارنىڭ ئىسلامدا چەكلەنگەنلىكى، مۇسۇلماننىڭ بارلىق ئىشلاردا راستچىل بولۇشىنىڭ لازىملىقى توغرىسىدا مۇھىم تەۋسىيەلەرنى قىلدى.

بۇ مەدىنە مۇنەۋۋەرە پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام مەسچىتىنىڭ 27/10/1430ھـ/2009-يىلى10-ئاينىڭ16-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسى بولۇپ، خۇتبىنى پەزىلەتلىك شەيخ ھۈسەيىن ئىبنى ئابدۇلئەزىز ئال-شەيخ سۆزلىگەن. خۇتبىدا سۇخەنچىلىكنىڭ شەخس ۋە جەمئىيەتكە بولىدىغان يامان تەسىرى، سۇخەنچىلىك سەلبىي تەسىر جەھەتتە سىھىردىنمۇ ئاكتىپ ئىكەنلىكى، مۇسۇلماننىڭ سۇخەنچىلىككە ئوخشاش ناچار ئەخلاقلاردىن ساقلىنىشىنىڭ مۇھىملىقى توغرىسىدا مۇھىم تەۋسىيەلەرنى قىلىدۇ.

تاماكا چېكىشنىڭ ئىسلام پرىنسىپىدا چەكلىنىشىدىكى ئاساسلىق سەۋەپ نېمە؟

«ئامانەت ۋە خىيانەت» ناملىق بۇ ئاۋازلىق ئەسەردە مۇسۇلماننىڭ ئەخلاقلىنىشى ۋە چەكلىنىشى مۇھىم بولغان ئىشلاردىن، ئامانەت ۋە ئۇنىڭ پەزىلىتى، ئىبادەتتىكى ئامانەت، خىزمەت ۋە تىجارەتتىكى ئامانەت، ئامانەتكە خىيانەت قىلماسلىق ۋە ئۇنىڭ پەزلى، خىيانەت ۋە خىيانەت قىلغۇچىغا ئاللاھ تەرىپىدىن بېرىلىدىغان جازا، مۇسۇلماننىڭ ئامانەتدارلىق بىلەن سۈپەتلىنىشى ئىماننىڭ تەقەززاسى ئىكەنلىكى توغرىسىدا مۇھىم مەلۇماتلار ھۆزۈرۈڭلاردا.

بۇ مەككە مۇكەررەمە ھەرەم مەسچىتىنىڭ 28/4/1430ھـ 2009-يىلى04-ئاينىڭ 24-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسىنىڭ قىسقىچە مەزمۇنى بولۇپ، خۇتبنى پەزىلەتلىك شەيخ دوكتۇر ئابدۇراھمان ئىبنى ئابدۇلئەزىز سۇدەيس سۆزلىگەن. خۇتبىدا يالغانچىلىقنىڭ شەخس ۋە ئىجتىمائىي جەمئىيەتكە بولىدىغان يامان تەسىرى، يالغانچىلىقنىڭ ئاقىۋىتىدىن كېلىپ چىقىدىغان زىيانلار، مۇسۇلمان ھەرقانداق ۋەزىيەت ئاستىدا كاززاپلىقتىن يىراق بولۇشىنىڭ مۇھىملىقى توغرىسىدا قۇرئان ۋە سۈننەت نۇرى ئاستىدا مۇھىم مەسىلىلەرنى ئوتتۇرىغا قويىدۇ.

  مەن بىر تاكسى شوپۇرى، بەزى يولۇچىلار يىرىم يولغا كەلگەندە ھاراق ساتىدىغان دۇكاننىڭ يېنىدا توختۇتۇشۇمنى تەلەپ قىلىپ، چۈشۈپ ھاراق ئېچىپ چىقىدۇ. بەزىلىرى كېچىلىك كۆڭۈل ئىچىش سورۇنلىرىغا ئاپىرىشىمنى تەلەپ قىلىدۇ، مىنىڭ بۇ شەكىلدە تاكسىچىلىق قىلىشىم توغرىمۇ؟.

مەن ئىسلام شەرىئىتىدە كۆرسىتىلگەن ياخشى-ياماننى بىلىمەن، لېكىن مېنىڭ سىلەردىن سورايدىغان سوئالىم: گۇناھدىن قانداق قىلغاندا  ئۇزۇل-كېسىل قول ئۇزۇش مۇمكىن بولىدۇ؟

بۇ مەدىنە مۇنەۋۋەرە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مەسچىتىنىڭ 14/8/1429 ھـ / 2008-يىلى 08-ئاينىڭ 15-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسى بولۇپ، بۇ جۈمە خۇتبىسىنى پەزىلەتلىك شەيخ ئەلى ئىبنى ئابدۇرەھمان ئەلھۇزەيپى سۆزلىگەن ، بۇ خۇتبىدا ئاللاھ ھوزۇرىدىكى ياخشىلىققا تائەت - ئىبادەت بىلەن ئېرىشكىلى بولىدىغانلىقى، يامان ئىشلارنىڭ يۈز بېرىشى گۇناھ - مەسىيەتنىڭ سەۋەبىدىن ئىكەنلىكى، گۇناھ-مەسىيەتكە چۆمگەن كىشىنىڭ ئەھۋالى ئىززەت - شەرەپتىن خارلىققا، نېمەتلىنىشتىن مەھرۇملۇققا، تىنىچ - خاتىرجەملىكتىن خاتىرجەمسىزلىككە، مۇستەھكەم تۇرۇشتىن مەيدانسىزلىققا، ئاخىرەتتە جەننەتكە كىرىشتىن دوزاخقا، تائەت - ئىبادەت بىلەن خۇرسەن بولۇشتىن غەم - قايغۇ، خاپىلىققا، پاك ھاياتلىقتىن پەسكەشلىك تۇرمۇشقا يۈزلىنىدىغانلىقى توغرىسىدا تەپسىلى چۈشەنچە بېرىدۇ.