ئەخلاقى يىتەرسىزلىك

مېنىڭ ئاچچىقىم تىز كېلىدۇ ھەتتا ئاچچىقتا ئىچىمدە، بۇنىڭغا سەۋەب بولغان كىشىگە بىر نەرسىلەرنى دەۋېرىمەن. تىنچلانغان ۋاقتىمدا، ئاللاھ تائالادىن كەچۈرۈم سوراپ ئىستىغپار ئېيتىپ ئىككىنچى بۇنداق قىلماسلىق ئىرادىسىگە كېلىمەن. دىنىمىزدا باشقىلارنى تىللاشنىڭ ھاراملىقىنى بىلىمەن، بۇ ئىشىمنى ئۆزۈممۇ ياقتۇرمايمەن، ئۆز نەپسىمگە ئىگە بولۇشنى ئارزۇ قىلىمەن. ئاچچىقلانغان ۋاقتىدا باشقىلارنى تىللاپ سالغان كىشىنىڭ قانداق تەۋبە قىلىدىغانلىقىنى بىلگۈم كېلىدۇ، گەرچە ئۇ كىشى مېنىڭ تىللىغىنىمنى ئاڭلىمىسىمۇ، مەن ئۇ ئىشىمغا بەك ئەپسۇسلىنىمەن. ئۇ كىشىگە مېنىڭ ئۇنى تىللىغانلىقىمنى دېيىشىم كېرەكمۇ؟ ياكى ئۇ كىشى بىلەن ئارىمىزدا ئىتتىپاقسىزلىق پەيدا قىلماسلىق ئۈچۈن ئۆز ئىچىمدە ساقلاپ قالساممۇ بولامدۇ؟ بۇ خاتالىقىم ئۈچۈن سەدىقە قىلىۋەتسەم بولامدۇ؟ بۇ ئەيىپىمنى تۈگىتىش ئۈچۈن قانداق قىلىشىم كېرەك؟. بۇ قىلمىشىمدىن قەتئىي قول ئۈزۈشنى ئارزۇ قىلىمەن، بۇنىڭ ئۈچۈن كۆپ دۇئا قىلدىم ۋە قىلىۋاتىمەن، لېكىن مەن ھازىر ئىلگىرى ئاچچىقلانغاندا تىللىغان بىر كىشى ئۈچۈن تەۋبە قىلىشنى مەقسەت قىلىمەن. مېنىڭ ئاچچىقلانغاندا ئۇنىڭغا قىلغان بەددۇئايىمنى ئاللاھ تائالا ئىجابەت قىلامدۇ؟ مۇشۇنىڭ ئۈچۈن مەن قاتتىق بىئارام بولىمەن، نامازغا تۇرغان ۋاقتىمدا ھەسرەتلىنىمەن، مەن تەۋبە قىلىپ، ئۆزۈمنىڭ تەۋبىسىدىن مەمنۇنلۇق ھېس قىلىشنى خالايمەن. ئاللاھ تائالا سىلەرگە ياخشى مۇكاپات ئاتا قىلسۇن.

بۇ مەدىنە مۇنەۋۋەرە پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام مەسچىتىنىڭ24/2/1432ھـ2011-يىلى01-ئاينىڭ28-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسىنىڭ قىسقىچە مەزمۇنى بولۇپ، خۇتبنى پەزىلەتلىك شەيخ ئابدۇلمۇھسىن ئىبنى قاسىم سۆزلىگەن. خۇتبىدا گۈزەل ئەخلاقنىڭ مۇسۇلمان ھاياتىدىكى رولى، مۇلايىملىق-كەڭ قورساقلىق ئەخلاقنىڭ ئاساسى ئىكەنلىكى، مۇلايىملىق- كەڭ قورساقلىق، ئاللاھ يولىدا كەلگەن ئەزىيەتلەرگە سەبرى قىلىش ئەڭ گۈزەل ئەخلاقلاردىن ئىكەنلىكى توغرىسىدا ئەھمىيەتلىك تەۋسىيەلەرنى قىلىدۇ.

بۇ مەككە مۇكەررەمە ھەرەم مەسچىتىنىڭ 11/11/1430ھـ 2009-يىلى10-ئاينىڭ30-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسىنىڭ قىسقىچە مەزمۇنى بولۇپ، خۇتبنى پەزىلەتلىك شەيخ دوكتۇر ئابدۇراھمان ئىبنى ئابدۇلئەزىز سۇدەيس سۆزلىگەن. خۇتبىدا كىشىلەرنى تۈرگە ئايرىشنىڭ خەتىرى ۋە ئۇنىڭ ئىسلام ئۈممىتىگە ئېلىپ كىلىدىغان سەلبىي تەسىرى، مىللەت ئىچكى ئختىلاپلارنى بىر تەرەپكە قايرىپ قويۇپ بىرلەشمىگىنىدە، مىللەت بوينىغا خارلىق زەنجىرىنىڭ تېخىمۇ پاتىدىغانلىقى توغرىسىدا مۇھىم تەۋسىيەلەرنى قىلىدۇ.

مەن يېڭىدىن مۇسۇلمان بولدۇم، ئايالىمنىڭ ئاكىسى مىنى بىرقانچە قېتىم ئۆزى ۋە دوستلىرى بىلەن ھاراق ئىچىشكە بىرگە بېرىشنى تەلەپ قىلدى، دەسلەپتە مەندىن خاپا بولۇپ قالمىسۇن دەپ تەلىۋىنى رەت قىلالمىدىم، بىر كۈنى ئۇنىڭدىن نېمە ئۈچۈن پىۋا بىلەن ۋىسكا ھارىقى ئىچىدىغانلىقىنى سورىسام، ئۇ مۇنداق جاۋاپ بەردى: مەن ئائىلە باشلىقى، خالىغان ۋاقتىمدا ھاراق ئىچىمەن، (مەن ئۇنىڭغا قېرىندىشىم ئۇنداق قىلماڭ دېيەلمىدىم) خىزمەت ئۈچۈن ئۇلار بىلەن تەڭ ئولتۇرۇشۇم كېرەك بولىدۇ، (چۈنكى ئۇنىڭ سورۇنچىلىرىنىڭمۇ خىزمىتى شۇنىڭغا مۇناسىپ كېلىدۇ) مەن ھاراق ئىچسەم خاتا ئىش قىلمايمەن، ئۆزۈمنى تۇتۇۋالالايمەن دېدى. مەن بىر مۇسۇلماننىڭ بۇنداق جاۋاپ بېرىشىنى ئويلىمىغانتىم، سىلەرنىڭ بۇ توغرىدا جاۋاپ بېرىشىڭلارنى سورايمەن؟.

بۇ مەدىنە مۇنەۋۋەرە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مەسچىتىنىڭ 1430/4/28 -ھىجرىيە 2009-يىلى 04-ئاينىڭ 24-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسى بولۇپ، خۇتبىنى پەزىلەتلىك شەيخ سەلاھ ئىبنى مۇھەممەد ئەلبۇدەير سۆزلىگەن. خۇتبىدا ھەرقانداق ۋەزىيەت ئاستىدا مۇسۇلمانلار بىر-بىرىگە ئەزىيەت بېرىشتىن ساقلىنىشنىڭ مۇھىملىقى، ئەزىيەتسىز جەمئىيەت قۇرۇپ چىقىش بولسا ئىتتىپاقلىقنىڭ كاپالىتى ئىكەنلىكى، ئىسلام دىنى مۇسۇلمانلارنى بۇ بۈيۈك ئەخلاق بىلەن سۈپەتلىنىشكە چاقىرىدىغانلىقى توغرىسىدا مۇھىم تەۋسىيەلەرنى قىلىدۇ

ئايال كىشى باشقا بىر ئايالنىڭ چىرايلىق ھۆسنى - جامالىنى  يولدىشىغا سۆزلەپ بېرىشىنىڭ توغرا ئەمەسلىكى توغرىسىدا، پەيغەمبىرىمىز مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامدىن ھەدىس كەلگەنمۇ؟

مۇسۇلماننىڭ ھاراق ئىچىۋاتقان ئادەم بىلەن بىر شىرەدە ئولتۇرۇپ تاماق يېيىشى توغرىمۇ؟.

بۇ مەككە مۇكەررەمە ھەرەم مەسچىتىنىڭ 7/8/1429ھـ 2008-يىلى 08-ئاينىڭ 08-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسىنىڭ ئومۇمى مەزمۇنى بولۇپ، خۇتبنى پەزىلەتلىك شەيخ دوكتۇر سەئۇد ئىبنى ئىبراھىم ئەششۇرەيم سۆزلىگەن. بۇ خۇتبىدا، بەزى ئىنسانلارنىڭ ئالدىراڭغۇلۇق بىلەن مۇئامىلە قىلىپ ئىشلارنى بۇزۇپ قويىدىغانلىقى، بەزىلەرنىڭ بولسا سەبىر ۋە ئېغىرلىق بىلەن مۇئامىلە قىلىپ بوران-چاپقۇنلارنى يېڭىپ چىقىدىغانلىقى، ئالدىراقسانلىق ھەسرەت-نادامەتنى كەلتۈرسە، ئېغىر بېسىقلىق بولسا ئىنساننى مۈشكۈلات ۋە كىرىزىسلار ئالدىدىمۇ باش ئەگمەستىن تەمكىنلىك بىلەن ئىشلارنى ۋايىغا يەتكۈزۈشكە تۈرتكە بولىدىغانلىقى توغرىسىدا چۈشەنچە بېرىدۇ.

«غەزەپنى يېڭىشنىڭ ئۆنۈملۈك چارىلىرى»ناملىق بۇ ماقالىدا ، غەزەپنىڭ شەيتاننىڭ ھېلى-مىكىرلىرىدىن ئېكەنلىكى، ئۇنىڭ سەۋەبى ئىنسان يامان ئاقىۋەتلەرگە دۇچار بولۇپ قىلىش ئىھتىماللىقىنىڭ زور ئېكەنلىكى، غەزەپلەنگۈچى ئاچچىغى كەلگەندە غەزىپىنى قانداق تەسەررۇپ قىلىش توغرىسىدا قۇرئان ۋە ھەدىسگە ئاساسلىنىپ تۇرۇپ بايان قىلىپ بىرىدۇ.