Суннат

Илми ҳадис ё суннат илмест, ки ба воситаи он гуфтаҳо, кардаҳо ва аҳволу кирдори Пайғамбар (с) шинохта мешавад. Олимони ҳадис суннатро ингуна таъриф гузоштанд: Маҷмуъаи гуфтор, кирдор, таъйид ва васфи чигунагии хилқат ва ахлоқи собитшуда аз пайғамбари худоро, хоҳ пеш аз пайғамбариаш бошад ва ё баъди пайғамбариаш, суннат гуфта мешавад. Олимони Ислом дар замони гузашта ва ҳозира иттифоқ кардаанд, ки асл ва асоси муътабар дар исботи аҳкоми шариъат ва ҳалолу ҳаром дар дараҷаи аввал Қуръони карим китоби Худованд аст. Баъд аз Қуръон суннати Расули Худо (с) аст, ки аз ҳавову ҳавас гап намезанад, балки ваҳйи аст, ки Худованд бар Ӯ (с) нозил фармуда аст. Баъд аз Қуръон ва суннат (яъне асл ва масдари севум) Иҷмоъи олимони уммати исломӣ аст.

Шарҳи мухтасар дар бораи ҳадиси «Ман шаҳри илм ҳастам ва Алӣ дари он аст» бо зикри санадҳояш ва баёни заъиф буданаш аз ақволи олимон.

Расули Худо (с) фармуданд: Худованд мегӯяд: "Эй бандагони ман! Ман зулмро бар худ ҳаром сохтаам ва онро дар байни шумо низ ҳаром намудаам, пас шумо ҳамдигарро зулм накунед."

Паёмбари худо (с) мефармояд: \”Намоз дар пайи намоз, ки байнаш беҳудаги набошад, мактуб ва навишта шудааст дар иллийин\”.

Эъломул муваққиъин 4/454 - 456 Расули Худо (с) дар ҳоле дунёро видоъ гуфт, ки парандае дар осмон пар намезад магар ин ки аз он барои уматаш донишеро баён менамуд, ва ҳама чизро ба онон омузиш дода буд, ҳато одоби қазои ҳоҷат, ва одоби ҳамбистари, ва одоби хоб кардан, одоби нишастану бархостан, одоби хурдану нушидан, одоби савор шудану пиёда шудан, одоби сафару иқомат, одоби сукуту сухан гуфтан, одоби фақру дорои, одоби саломати ва бемори, ва тамоми аҳкоми маргу зиндагиро ба онон омухт.

Ин китоб баргузидаи асари маъруфи олими тавонои асри XII Абузакариё ибни Шарафи Наввавӣ «Риёзу-с-солиҳин» аст. Ин асар дар робита ба муҳимтарин мавзўъҳои ҳаёти башарият аз ҳукми Худованди бузург дар Қуръони маҷид ва суннати Паёмбари Худо (с) оёт ва аҳодисро бо тавзеҳ гирд овардааст ва дар олами ислом пас аз «Сиҳоҳ»-и шашгона мақоми хос ба худ касб кардааст. Асар барои доираи васеи аҳли илм, ҷавонон ва махсусан толибилмон тавсия мешавад.

Ин як маҷмуъа ҳадисҳое аст, ки вақти фарз шудани намоз ва чигуна паёмбар (с) намоз мегузорид ва дар вақти намоз хондан либоси худро чигуна тартиб медодро, бароямон баён мекунад.

Пайғамбари Худо фармуд: Дин насиҳат аст. Гуфтем: Барои чи касе: Гуфт: Барои Худо ва барои Қуръон ва барои Пайғамбараш ва пешвоёни мусалмонон ва барои оммаи мусалмонон.

Дар ин китоб муаллиф фазоили Мадинаи Мунаввараро бо истинод бар аҳодиси набави зикр кардааст.

АДАБ-УЛ-МУФРАДИ ИМОМ БУХОРӢ РАҲИМАҲУЛЛОҲ

Суол ва ҷавоб дар мавриди инкори суннат ва ҳадисҳои Паёмбар. Оё инкори ҳадис куфр аст? (Ҳукми шахсе ки ҳадисро қабул намекунад).

Ба иттифоқи тамоми уммати Ислом саҳеҳтарину мӯътамадтарин китоб баъди Қуръони карим “Саҳеҳ”-и имоми муҳаддисин Муҳаммад ибни Исмоъил Бухорӣ мебошад, ки инак мухтасари он (Мухтасари саҳеҳ бухорӣ) барои хонандагон пешкаш мегардад. Имом Бухори онро дар муддати 16 сол аз байни шашсад ҳазор ҳадиси ҳифз кардааш ба риштаи таҳрир дароавардааст. Ин асари гаронбаҳо дарбаргирандаи ривоятҳои нақлшуда аз расули Худо дар мавриди аҳкоми фиқҳи ва масоили иҷтимоъи, иқтисоди ва фарҳангии мусулмонон ва одобӣ исломи аст. Муаллифи асари ҳозир, ки худ аз олимони номдор ва муҳаддисини саршиноси Яман дар қарни нуҳуми ҳиҷрӣ аст, Бо ҳадафи ихтисор ва хулоса кардани китоби имом Бухорӣ бархе аз муҳимтарин ривоёти саҳеҳро интихоб кардааст, то ёру қарин ва ҳамвора дар дастраси мусулмонони худоҷу ва ҳақиқатдӯст бошад. Китоб бо муқаддимаи муфассали мутарҷим оғоз мешавад, ки дар он зиндагинома ва осору аҳволи имом Бухориро ба таври машруҳ баён карда ва фазоили ахлоқи илмии имомро бармешуморад. Идомаи ин асар тарҷумаи Аҳодиси набавӣ аст, ки дар бобҳои гуногун ва зайл 88 фасли китоб дар ихтиёри хонанда қарор мегирад.

Сарнавишти аҳодис аз ҳаёти Паёмбар (с) то хилофати Умар ибни Абдулазиз (р.з)

Тамоми уламои уммати исломи бар ин иҷмоъ ва иттифоқ намудаанд, ки масдари дуввуми шариъати Ислом Суннати набавӣ мебошад ва он бо масдари аввал (Қуръони карим) тавъам дар тавзеҳ ва такмили қавонини исломӣ нақши муассирро ифо менамояд. "...Бинобар ин, вақте банда китоби ҳозир “Омўзиши ҳадис”-ро дидам, ҳарчанд он муъҷаз ва мухтасар бошад ҳам, вале як гоме ба ҳадисомўзӣ ва бардошти маъонӣ ва аҳкоми аҳодис маҳсуб мегардад ва метавонад дари ҳадисшиносиро ба рўи донишҷўи улуми Ислом боз намояд..." (Мутарҷим)

Шарҳи мухтасари васияти Пайғамбар (с) барои ибни Умар (р) ки фармудааст: \”Дар дунё чунон бош, ки гуё ғариб ва ё роҳгузаре ҳасти \”.

Се васияти Паёмбари Худо (с) дар як ҳадиси кутоҳу пурмуҳтавояш зикр шудааст, ки амал кардан бо ин васиятҳо сабаби барпо намудани ҷамъияти солим ва дӯстиву бародари ва ҳамдигарфаҳми мебошад.

Ин рисола фарогири 40 ҳадиси шариф ва гуҳарбори Пайғамбари раҳмат Муҳаммад (с) буда, дар мавриди фазилати моҳи Рамазон ва баракати рўза гирифтан андарин моҳи гуноҳсўз навишта шудааст.Рисолаи мазбур дастагули имониест дар шинохти фазилати моҳи мубораки Рамазон ва дастовези шарифест дар баланд бардоштани маърифати динии хонандаи арҷманд.

Моҳҳои ҳаром кадомҳоянд ва моҳи зулҳиҷҷа дорои кадом фазилатҳо аст, як маҷмуъа аз ҳадисҳои саҳеҳ дар фазоили ин моҳи муборак, бо ҳамроҳии маҷмуъаи дигаре аз ҳадисҳо , ки дар бораи ин моҳ ворид шудааст вале ҳадисҳои заиф мебошанд.

Дар ин китоб муаллиф дар мавзуи шикор кардани муҳрим ва ҷазои онро бо истинод бар аҳодиси набави зикр кардааст.

Дар ин китоб муаллиф воҷиб будани ҳаҷ ва чигуна ба ҷой овардан, ва фазилатҳои ҳаҷро бо истинод бар аҳодиси набави зикр кардааст.