ئاپتور ماقالىسىدا ئىنساننىڭ دىنىي مەلۇماتقا ئېگە بولۇشنىڭ دۇنيا ۋە ئاخىرەتلىك ئىشلىرى ئۈچۈن ئىنتايىن مۇھىملىقى، ئاللاھقا ئىبادەت قىلىشتا قارىغۇلارچە ئەمەس بەلكى ئۇنىڭ ماھىيىتىنى بىلىپ قىلىش بولسا ئىنساننى ئازغۇنلۇقتىن چەكلەپ، ھىدايەتتە مۇقىم بولۇشتا ئۈنۈملۈك رول ئوينايدىغانلىقى، ياخشى ئەمەللەر قۇرئان سۈننەت ئۇستىگە قۇرۇلىدىغانلىقى، مۇسۇلمان ھاياتىدا زۆزۈر بولىدىغان ئەھكاملارنى ئۆگىنىشنىڭ لازىملىقى توغرىسىدا چۈشەنچە بېرىدۇ.

ئاپتور بۇ ماقالىسىدا قۇرئان كەرىمنىڭ پەزلى، ئۇنى ئۆگىنىش ۋە ئۆگىتىشنىڭ ئەجرى، قۇرئاننىڭ ئاخىرەتتە ئىگىسىگە شاپائەت قىلىدىغانلىقى، قۇرئاننى ياد ئالغان ۋە ئەمەل قىلغان كىشىنىڭ ئاتا ـ ئانىسىغا قىيامەت كۈنى نۇردىن تاج كىيدۈرۈلىدىغانلىقى، قۇرئان ئوقۇشنىڭ ئەدەپ ـ ئەخلاقلىرى، قۇرئاننى قانداق ئوقۇش كېرەكلىكى، قۇرئان ئوقۇش ئەجرىنىڭ ھەسسىلەپ بېرىلىدىغانلىقى، بىر كېچە ـ كۈندۈزدە ئوقۇيدىغان مىقدار قاتارلىق قۇرئان كەرىم توغرىسىدا مۇسۇلماننىڭ بىلىشى ئىنتايىن مۇھىم بولغان ئۇچۇرلار ھۆزۈرۈڭلارغا سۇنۇلدى.

بۇ مەككە مۇكەررەمە ھەرەم مەسچىتىنىڭ 8/7/1429ھـ 2008-يىلى 7-ئاينىڭ 11-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسىنىڭ ئومۇمى مەزمۇنى بولۇپ، خۇتبنى پەزىلەتلىك شەيخ دوكتۇر سەئۇد ئىبنى ئىبراھىم ئەششۇرەيم سۆزلىگەن. بۇ خۇتبىدا، مۇسۇلمان رەسۇلۇللاھنىڭ مۇنۇ سۆزىنى تەپەككۇر قىلىشىنىڭ زۆرۈرلىكى«سەن ئاللاھقا قىلىۋاتقان ئىبادىتىڭنى خۇددى سەن ئاللاھنى كۆرۈپ تۇرغاندەك ھېسسىياتتا قىلىشىڭ كېرەك» ئىسلام ئۇممىتىنىڭ ئېھساننىڭ تەقەززاسى بىلەن سۇپەتلىنىشىنىڭ مۇھىملىقى قاتارلىق مەسىلىلەر توغرىسىدا تەۋسىيە قىلىدۇ.

بۇ مەدىنە مۇنەۋۋەرە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مەسچىتىنىڭ 2/6/1429 ھـ / 2008-يىلى 6-ئاينىڭ 6-كۈنىدىكى جۇمە خۇتبىسى بولۇپ، بۇ جۇمە خۇتبىسىنى پەزىلەتلىك شەيخ ئەلى ئىبنى ئابدۇرەھمان ئەلھۇزەيپى سۆزلىگەن ، بۇ خۇتبىدا تەقۋالىقنىڭ مۇسۇلمان ھاياتى ۋە جەمىيەتكە كۆرسىتىدىغان ئۇنۇملىك تەسىرى، تەقۋانىڭ قۇرئان ۋە سۈننەتتىكى نېگىزلىك چۈشەنچىسى،تەقۋادارلىقنى ھاسىل قىلىشنىڭ چارىسى قاتارلىق مەسىلىلەرگە قۇرئان ،ھەدىس ۋە بەزى سەلەپ ئالىملىرىنىڭ سۆزلىرى بىلەن تەپسىلى چۇشەنچە بىرىدۇ.

«بىدئەت ھەققىدە چۈشەنچە» ناملىق بۇ ماقالىدا، مۇسۇلمانلار ئۆزلىرىنىڭ پارلاق دىنىنىڭ روھىدىن ئۇزاقلاشقاندىن كېيىن، بارچە ئەقلىي كۈچىنى بىدئەتلەرنى ئىختىرا قىلىش بىلەن زايا قىلىپ ئىختىرا ۋە ئىجاد قىلىشى تەلەپ قىلىنغان دۇنيا ئىشلىرىدا يېڭىلىق يارىتىشتىن ئىبارەت بۇرچىنى ئونۇتقانلىقى، ئەسلىدە، دىنىي ئىشلاردا شەرىئەتنىڭ كۆرسەتمىسىدە چىڭ تۇرۇپ، ئۇنىڭدىن چەتنىمەسلىك؛ دۇنيا ئىشلىرىدا بولسا تەرەققى قىلىپ ئىلگىرىلەش، يېڭىلىقلارنى يارىتىش ۋە كەشىپىياتلارنى ئېچىش كېرەك ئكەنلىكىنى بايان قىلىدۇ.

تەۋبە ۋە ئۇنىڭ شەرتلىرى ناملىق بۇ ماقالىنى دىنى زىيالى سىراجىددىن ئەزىزى ئەپەندىم نەشىرگە تەييارلىغان بولۇپ، ئاپتۇر ماقالىنىڭ ئومۈمى مەزمۇنىنى ئىمام ئىبنى قەييۇم جەۋزىنىڭ تۆۋەندىكى سۆزىگە يېغىنچاقلايدۇ. "تەۋبە ئىرادە ۋە قەستنى كۈچلاندۇرىدىغان پۇشايماندۇر. پۇشايماننىڭ ئالامىتى سادىر قىلغان گۇناھلىرىغا ئۆمۈر بويى پۇشايمان قىلىش ئارقىلىق كىلىچەكنى ئىسلاھ قىلىش دىمەكتۇر".

ئاتا-ئانىغا ئېھسان قىلىش پەرزەنتلەر ئۇستىدىكى مەجبۇرىيەت، ناملىق بۇ ماقالە دىنى زىيالىلىرىمىزدىن بولغان،ئابدۇۋاھاب مۇھەممەد، مۇھەممەد مۇسا ئەپەندىملەر تەرىپىدىن تەييارلانغان بولۇپ، ماقالىدە ئاتا-ئانىنىڭ پەرەنتلەر ئۇستىگە يۇكلەنگەن مەجبۇرىيىتى ۋە ئۇلارغا قانداق مۇئامىلىدە بولۇش قاتارلىقلارنى قۇرئان، ھەدىسگە تايانغان ئاساستا ئوقۇرمەنلەرگە ئەتراپلىق يورىتىپ بىرىدۇ. ئەگەر سىز ئاتا-ئانىڭىزنى رازى قىلىش ئارقىلىق ئاللاھنىڭ رازىلىقىنى قازىناي دىسىڭىز مانا بۇ سىزگە دەسلەپكى يىپ ئۈچى بوپ قالغۇسى.

قولىڭىزدىكى بۇ كىچىك رىسالە مۇسۇلماننىڭ كۇندۈلۈك ھاياتىدا ناھايىتى مۇھىم بولۇپ، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ساھابىلىرىغا تەلىم بەرگەن دۇئا ۋە زىكىرلەردىن ئىبارەتتۇر.

ئەتىگەن ۋە كەچتە دېيىلگەن زىكرى