ئائىلىگە ئالاقىدار پىقھىلار

بۇ مەدىنە مۇنەۋۋەرە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مەسچىتىنىڭ 14/8/1429 ھـ / 2008-يىلى 08-ئاينىڭ 15-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسى بولۇپ، بۇ جۈمە خۇتبىسىنى پەزىلەتلىك شەيخ ئەلى ئىبنى ئابدۇرەھمان ئەلھۇزەيپى سۆزلىگەن ، بۇ خۇتبىدا ئاللاھ ھوزۇرىدىكى ياخشىلىققا تائەت - ئىبادەت بىلەن ئېرىشكىلى بولىدىغانلىقى، يامان ئىشلارنىڭ يۈز بېرىشى گۇناھ - مەسىيەتنىڭ سەۋەبىدىن ئىكەنلىكى، گۇناھ-مەسىيەتكە چۆمگەن كىشىنىڭ ئەھۋالى ئىززەت - شەرەپتىن خارلىققا، نېمەتلىنىشتىن مەھرۇملۇققا، تىنىچ - خاتىرجەملىكتىن خاتىرجەمسىزلىككە، مۇستەھكەم تۇرۇشتىن مەيدانسىزلىققا، ئاخىرەتتە جەننەتكە كىرىشتىن دوزاخقا، تائەت - ئىبادەت بىلەن خۇرسەن بولۇشتىن غەم - قايغۇ، خاپىلىققا، پاك ھاياتلىقتىن پەسكەشلىك تۇرمۇشقا يۈزلىنىدىغانلىقى توغرىسىدا تەپسىلى چۈشەنچە بېرىدۇ.

ئاپتۇر بۇ ماقالىسىدا، خانىم - قىزلارنىڭ بېشىغا رومال ئارتىشى قەلب گۈزەللىكىنىڭ نامايەندىسى ئىكەنلىكى، ھىجاپ قىلىش ئۆرپ-ئادەت بولماستىن بەلكى، ياراتقۇچى ئاللاھ ۋە ئۇنىڭ پەيغەمبىرىنىڭ ئەمرى-پەرمانلىرىغا بوي سۇنغانلىق ئىكەنلىكى، مۇسۇلمان خانىم-قىزلىرىنىڭ ھەرقانداق ۋەزىيەت ئاستىدا ھىجابى بىلەن ئىززەتلىك بولىدىغانلىقى ۋە ئۇنىڭ بىلەن پەخىرلىنىشى كېرەكلىكى، ھىجاپ ۋە بېشىنى ئوراشنىڭ مۇسۇلمان خانىم-قىزلىرىغا نەقەدەر مۇھىم ئىكەنلىكى توغرىسىدا تەپسىلى چۈشەنچە بېرىدۇ.

بۇ ماقالىدا ۋەتەن ئىچى ۋە سىرتىدىكى ئۇيغۇر دىنى زىيالىلىرىنىڭ مەسئۇلىيىتىنىڭ ئىغىر ئىكەنلىكى، ۋەزىپىسىنى ئۈنۈتماسلىقى، ھەر قانداق ۋاستلارنى قوللىنىش ئارقىلىق دىنى دەۋەتنى كۈچەيتىشنىڭ ئۆزى دىنى ۋە مىللى مەجبۇرىيەتنى ئادا قىلغانلىق، دىنى دەۋەتنى كۆز قارچۇغۇسىدەك بىلىش، ئۇنىڭ بىلەن پەخىرلىنىش ۋە دىنى دەۋەتچىلىكىمىزدىكى بەزى بىر كەمچىلىكلەر...قاتارلىق مۇھىم مەسىلىلەر توغرىسىدا قۇرئان ۋە سۈننەت، سىيرە ۋە تارىخ سەھىپىلىرىدىن دەلىل كەلتۇرۇپ تەپسىلى توختىلىدۇ.

«ئۇيغۇر قىز-خانىملىرىغا نەسىھەت» ناملىق بۇ ماقالىدا، جەمئىيىتىمىزدە يۈز بىرىۋاتقان دىنى ئېتىقاد، مىللى غۇرۇر، ئىنسانىي ئەخلاققا زىت بەزى بىر ئەھۋاللارنى ئىچىپ بېرىش بىلەن بىرگە، قۇرئان ۋە ھەدىس نۇرى ئاستىدا قانداق قىلىش توغرىسىدا تەپسىلى چۈشەنچە بېرىدۇ.

«تەكەببۇرلۇق روھىي ھالىتى توغرىسىدا»ناملىق بۇ ماقالىدا، تەكەببۇرلۇقنىڭ نەقەدەر رەزىل ئەخلاق ئىكەنلىكى،ئۇنىڭ شەخس ۋە جەمئىيەتكە كەلتۇرىدىغان زىيىنى، قانداق قىلغاندا تەكەببۇرلۇقتىن ئىبارەت بۇ يامان ئەخلاقتىن قۇتۇلۇش مۇمكىنلىكى توغرىسىدا تەپسىلى چۈشەنچە بېرىدۇ.

«ھىجابىڭىز نەگە كەتتى؟»ناملىق بۇ ماقالە ئاچا-سىڭىللىرىمىزغا قارىتىلغان بولۇپ، ھىجابنىڭ ئەھمىيىتى ۋە ئۇنىڭ يولغا قويۇلىشىدىكى ھېكمەت،ھىجابنىڭ شەرتلىرى ۋە ئۇنىڭ جەمىيەتنى ئىسلاھ قىلىشتىكى رولى، ھىجابتىكى ئىمانى روھ ۋە ئۇنىڭ ماھىيىتى،ھىجاب قىلىشنى كىم بۇيرىغانلىقى قاتارلىقلارنى قۇرئان ئايەتلىرى ۋە ساغلام ھەدىسلەر بىلەن ئۇيغۇر ئاچا-سىڭىللىرىمىزگە چۇشەندۇرۇپ بېرىدۇ.

«نېمە ئۈچۈن مەسئۇلىيەتتىن قاچىمىز؟ »ناملىق بۇ ماقالىدا بىز ئۇيغۇر مىللىتىدىكى تارىخى خاراكتىرلىق بەزى ئېللەتلەرنىڭ مەۋجۈتلىقىنى ئېچىپ بىرىش بىلەن بىرگە، ساقلىنىپ كىلىۋاتقان بەزى بىر ئارتۇقچىلىقلار نىڭ سىلىشتۇرمىسى ۋە شۇنداقلا ئۇيغۇر جەمىيىتىدە يۇز بىرىۋاتقان بەزى بىر رېئاللىقلارنى ئوتتۇرىغا قويۇش بىلەن بېرگە ھەر قانداق بىر ئۇيغۇر مۇسۇلماننىڭ ئۆزىنى بىر تەكشۇرۇپ چېقىشىنىڭ زۈرۈر ئېكەنلىكىنى ئوتتۇرىغا قويىدۇ.

«ياشلارغا 75 نەسىھەت» بۇ ماقالە يەتمىش بەش نەسىھەتنى ئۆز ئىچىگە ئالغان بولۇپ، مۇسۇلماندا بولۇشقا تېگىشلىك، ئىبادەت،ئىجتىمائى مۇناسىۋەت، ئەدەپ-ئەخلاق قاتارلىقلارغا ئائىت مۇھىم نەسىھەتلەرنى ئوتتۇرىغا قويىدۇ.

«ئاياللار، بىمارلار، مۇساپىر قاتارلىقلارغا ئائىت روزا ھەققىدىكى مۇھىم مەسىلىلەر» ناملىق بۇ ماقالىدا، ئاياللارغا ئائىت روزا ھەققىدىكى خۇسۇسى ھۆكۈملەر، بىمار ۋە بىتاب، سەپەر ئۇستىدىكى كىشىلەر قاتارلىقلارغا شەرىئەتنىڭ روزا ھەققىدىكى كۆرسەتمىلىرىنى قۇرئان كەرىم ۋە ساغلام ھەدىسلەرگە تايىنىپ بايان قىلىپ بىرىدۇ.

«ئىسلام ۋە كەمبەغەللىك»ناملىق بۇ ماقالىدا، ئىسلام دىنىنىڭ بىكار تەلەپلىكنى ياقتۇرمايدىغانلىقى، خىزمەت قىلىشقا ۋە دۇنيانىڭ ھەر تەرەپلىرىدىن رىزىق ئىزدەشكە قىزىقتۇرىدىغانلىقى، رىزىق ئۈچۈن جاھان كەزگەنلىكنى-نىيەت توغرا بولسا، ئامانەتكە رىئايە قىلىنسا، ئىبادەت ۋە جىھاد دەپ قارايدىغانلىقى، زاكات ۋە ئىقتىسادلىق كىشىلەرنىڭ يوقسۇللۇقنى تۇگۇتۇشتىكى رولى قاتارلىقلارنى ئىسلامى كۆز قاراشنى چىقىش قىلىپ تۇرۇپ تەپسىلى بايان قىلىدۇ.

«ئىسلامدا ئاياللارنىڭ ئورنى» بۇ ماقالىدا ئاياللار ھاياتتا ئىززەت- ئىكرامغا ئىرىشىش ئۈچۈن ئەسلىيىتىگە قايتىشى لازىملىقى. بىراق، دىن دۈشمەنلىرى دائىم ئىلىمنى يالىڭاچلىقتىن، مەدەنىيەتنى ئۆزلۈكتىن تېنىشتىن ئايرىغىلى يول قويمايدىغانلىقى، مۇسۇلمان ئاياللارنىڭ دۇنيادىكى ئورنىنى خۇنۇكلەشتۈرۇش ئۈچۈن ھەر دائىم بۇ ئىككىسىنىڭ مۇناسىۋىتىنى باغلاشقا تۈرلۈك ۋاستىلارنى قوللىنىدىغانلىقى جانلىق مىساللار بىلەن ئەكىس ئەتتۇرۇپ بىرىلگەن.

ئۇيغۇر ئىسلام قىزى سىڭىلچىقىمغا، ناملىق بۇ ماقالىدە، ئۇيغۇر قىز-خانىملىرى ئارىسىدا كۆرۈلۈۋاتقان دىنى ۋە مىللى ئۆرپ-ئادەتكە زىت كىلىدىغان بەزى ئەھۋاللار، خۇسۇسەن كىشىلىك جەمىيەتتىكى ئىجتىمائىي تۇرمۇش...قاتارلىقلار قۇرئان ۋە سۈننەتكە ئاساسلىنىپ تۇرۇپ ئەكىس ئەتتۇرۇپ بىرىلگەن.

ئاپتور ئەسىرىدە ئۇيغۇر توربەتچىلىكىدە يۈز بىرىۋاتقان دىنى ئېتىقاد، مىللى غۇرۇر، ئىنسانىي ئەخلاققا زىت بەزى بىر ئەھۋاللارنى ئىچىپ بېرىش بىلەن بىرگە، توربېكەت ساھىبلىرى ئۇستىدىكى دىنى ۋە مىللى بۈرچلىرىنى ئېسىگە سالىدۇ. ۋەتەن ئىچى ۋە سىرتىدىكى دىنى زىيالىيلارنىڭ ئاللاھتىن قورقۇپ مەسئۇلىيەت تۇيغۇسى بىلەن خىزمەت قىلىشى ۋە ئۆز-ئارا ھەمكارلىق تۇرغۇزۇش ئارقىلىق مىللىتىمىزنىڭ دىنى بىلىملەرگە بولغان ئىھتىياجىنى قاندۇرۇش ھازىرقى ۋەزىيەتنىڭ جىددى تەقەززاسى ئىكەنلىكىنى قۇرئان ۋە ھەدىس نۇرى ئاستىدا ئوچۇق يورۇتۇپ بېرىدۇ.