Аз фазлу раҳмати Худованд ин аст, ки дар тӯли сол барои бандагони солеҳи худ мавсимҳоеро қарор медиҳад, ки дар он ба аъмоли солеҳ бипардозанд. Аз ҷумлаи он мавсимҳо даҳаи моҳи Зулҳиҷҷа аст. Дар фазилат ва бузургии ин даҳаи муборак далелҳои бисёре аз Қуръону суннат ворид шудааст.

Калимаи мухтасаре дар бораи одоб ва аҳкоми рузи иди қурбон, мисли такбир гуфтан, ва намози идро адо намудан, ва қурбони кардан ва дигар одоби ин рузи муборак.

Дар ин мақола баён карда шуд аҳкоми қурбони ва шурути он ва вақташ, бо далилҳо аз қурон ва суннат.

Албата шаби қадр як ё се ва ё чанд рўзҳои тоқе қабл аз расидани Иди Фитр сурат мегирад, ва ё ба ибораи дигар онро дар шабҳои тоқи даҳ рўзи охири аз рамазон метавон дарёфт, ки ибодати кардани ин шаб бештар аз ҳазор моҳ ва ё ҳаштоду се сол аст, яъне савоб ва подоши зиндадорӣ кардан ва ба тоату ибодат гузаронидани ин шаб бештар аз умри як банда аст.

Рӯзадорӣ фоидаҳои ҷисми ва руҳии фаровоне дорад, шифобахши ҷисм ва тавонбахши ҷон аст, пок кунандаи инсон аз тамоми палидиҳои ҳайвони аст, ва дар сохтани фарди солеҳ ва муҷтамаъи ба сомон бисёр муаcсир мебошад. Аз ҷумлаи фоидаҳои рӯзадори аз нигоҳи тиб дар ҷисми инсон аст, мисли меъдаи инсон ки аз пуркортар аъзои ҷисми инсон аст, ва тақрибан дар ҳама соатҳо машғул ба кор кардан аст, ҳарончизе ки инсон мехураду менушад меъда ба ҳазму таҳлил ва ҷазбу дафъи он соъатҳои дароз машғул аст.

Яке аз вазнинтарин мусибатҳое ки сари уммати исломи омад, ин буд ки ваҳй илоҳи бо вафоти Паёмбар (с.в) қатъ гардид. Вақто ки Паёмбар (с.в) амонаташро ба ҷо овард ва умматашро насиҳат кард, нишонаҳои падруд гуфтанаш ин дунёро дар суханҳову амалҳояш намоён гардид.

Бо фарорасидани иди навруз мехостам барои хонандагони гироми пешвоз гирифтани ин рузро аз нигоҳи шариъати исломи пешкаш кунам. Ва ҷоиз набудани ин идро бо баъзе аз суханҳои Паёмбар (с.в) ва баъзе аз суханони олимони мазҳаби Ҳанафи барои шумо пешкаш мекунам.

Маълуму маъруф аст, ки дар дини мубини Ислом ҳамагӣ ду ид вуҷуд дорад: Рамазону Қурбон ва ё бо номҳои дигар иди саиди Фитр ва иди Азҳо. Инро ҳама медонанд ҳатто ғайри мусулмонҳо ҳам. Родию ва телевизёнҳои гуногуну мухталифи ҷаҳон аз рафту ҷараёни ин ду ид дар кишварҳои мухталифи мусалмоннишин гузоришҳои ҷолибу диданӣ пахш мекунанд.

Аввали пайдоиши иди 8-уми март, иди модар, иди занон, ва ҳукми пешвозгири ва тақдими туҳфа дар ин ид.

Чигунае ки мебинем ва медонем баъд аз чанд рӯз соли нави милодӣ шуруъ мешавад. Ин маросим ки аслан мазҳари дини дорад вале бисёри аз мардуми мусулмон аз ин бохабар нестанд, ва онҳо ҳам мисли масеҳиён ин идро пешвоз гирифта хушҳоли мекунанд, ва дастархон ороста ҳамдигарро бо фарорасии ин ид табрику таҳният мегуянд. Ва барои ҳамдигар туҳфаҳо харида тақдим мекунанд. Пас оё барои мусулмонон ҷоиз аст ки ин рӯзро пешвоз гирифта дар ин рӯз хушҳоли кунанд? Оё ҷоиз аст ки дастархон ороста дустон ва хешу таборро даъват намоянд? Оё ҷоиз аст ки ширини ва туҳфаҳо тақдим намоянд? Ва дигар саволҳо ки мехоҳам дар ин мақолаи мухтасар ҷавоби худро ёбанд.

Суол: Ҳукми табрик кардани кофирон дар иди Кресмес (иди соли нави милодӣ) чист? Ва чигуна ҷавоб диҳем онҳоро вақто бо ин ид моро табрик карданд? Оё ба ҷойҳое ки ин гуна муносибатҳо аст, рафтан ҷоиз аст? Оё агар ин кор аз тарафи инсоне ғайри ихтиёри сурат гирад гунаҳгор мешавад? ва рафтанаш шояд аз шарм ё муҷомала ё барои худро дар назди онҳо ноҳинҷор ҳис накардан сурат гирифта бошад, ва ё бо дигар сабабҳо? Ва оё ба онҳо ташаббуҳ ва ё монанди кардан ҷоиз аст?

Фазоили моҳи муҳаррам ва рӯзи ошуро. Моҳи муҳаррам моҳи бузург ва мубораке аст ва он моҳи аввали солшумории ҳиҷрӣ ва яке аз моҳҳои ҳаром мебошад. Фазлу бузургии бисёр рӯза гирифтан дар моҳи муҳаррам. Ошуро аз нигоҳи таърих. Кадом рӯз ошуро аст? Рӯзаи рӯзи ошуро сабаби бахшиши кадом гуноҳон аст? Ва савобу аҷри рӯза мағрур нашавем. Ин мақола ҳамин мавзуъҳоро дар бар мегирад.

Вақто ки Мусо (а) ва ҳамроҳонаш бо амри Худованд ба тарафи соҳили дар (дарёи Нил) равона шуданд, Фиръавнҳам бо лашкараш аз дунболи онҳо равона шуд. Ҳангоме ки Мусо (а) бо бани исроил ба лаби дарё расид онҷо киштие ё василае барои гузаштан аз дарё вучуд надошт. Дар рубаруяшон дарё ва дар пушташон Фиръавн бо лашкараш буд, ва онҳо ғайр аз ду роҳ дигар роҳе надоштанд……. Рузи ошуроро бо руза гирифтан бояд гузаронид Вақте ки расули Худо (с) аз Макка ба Мадина ҳиҷрат кард, дид ки яҳудиҳои Мадина рузи ошуроро руза мегиранд, гуфт: "Барои чи имрузро руза мегирен?".

Аз беҳтарин неъматҳое: ки Худованд барои бандагонаш дода аст, ин аст, ки рӯзҳои бузург ва пурфайзу баракатро барояшон пай дар пай оварда аст; то ин ки бандагонаш аз аҷру савоби ин рӯзҳо баҳраманд шаванд. Чун мавсими ҳаҷ ба поён расид баъд аз он Худованд дигар моҳи бузургеро миёрад "Муҳаррам", ки онро пайғамбари Худо ба номи "Шаҳруллоҳи алмуҳаррам" номида аст. Фазилат ва бузургии рӯзи ошуро, ва рӯза гирифтани он ҳадисҳои зиёде дар баёни фазилат ва рӯза гирифтани рӯзи ошуро аз Пайғамбари Худо ривоят шудааст, ки баъзе аз онҳоро батаври мисол зикр хоҳем кард.

Яке аз фализалатҳо ва меҳрубонии Худованд барой бандагонаш ин аст ки барой бандагони некукораш рузҳо ва вақтҳое муаян карда аст то бандагони солиҳаш дар он рузҳо аз ибодати Худо ва аъмоли нек зиёд анҷом диҳанд, ва аз беҳтарин ва хубтарини он рузҳо" даҳ рузи моҳи зилҳиҷҷа мебошад" ки дар бораи фазилати ин рузҳо далилҳои зиёде аз Қурон ва аҳодиси пайғамбари Худо омада аст.

Ва рузаи моҳи шарифи Рамазон яке аз он тоату ибодатҳоест ки нафси инсонро пок месозаду тоҳир мегардонад, руза доштани шаш рузи моҳи Шаввол низ фурсатест аз фурсатҳои поксозии нафс, чунки вақто ки мусалмон аз рузадории моҳи Рамазон фориғ мешавад дар ру ба руяш боз ибодатеро мебинад, ки агар уро ба ҷо биёрад, бозҳам нафсаш поктару тоҳир тар мегардардад. Паёмбар (с) уматонашро аз фазли рузадории шаш рузи моҳи Шаввол хабардор карда онҳоро шавқманд месозад ки уро ба ҷо биёранд.

Рамазон чист? Рамазон яке аз 12 моҳи ҳиҷрӣ мебошад, ки бисёр моҳи бузурге дар Ислом ба ҳисоб меравад ва аз дигар моҳҳои ҳиҷрӣ бо иддае аз фазоил ва хусусиятҳо фарқ мекунад. Аз ҷумлаи ин фазилат ва хусусиятҳо: 1. Худованд рузаи ин моҳро чаҳорумин рукни Ислом гардонидааст. 2. Худованд Қуръонро дар ин моҳ фиристод. 3. Худованд шаби Қадрро дар ин моҳ гардонидааст. 4. Худованд бо имон ва холисона руза доштан ва намоз гузоштани ин моҳро сабаби мағфират ва бахшиши гуноҳон гардонидааст. 5. Худованд дар моҳи рамазон дарҳои биҳиштро мекушояд ва дарҳои дўзахро мебанданд ва шайтонҳоро мебанданд. 6. Барои Худованд дар ҳар як шаби рамазон наҷотёфтагони аз дўзах аст. 7. Рўзаи моҳи рамазон сабаби аз байн рафтани гуноҳоне аст. 8. Рузаи моҳи рамазон баробар ба руза доштани даҳ моҳ ҳаст. 9. Касе ки намози таровеҳро то охираш ҳамроҳи имом ба ҷой орад, барои ў қиёми ҳамаи шаб навишта шавад. 10. Умра кардан (хонаи Худоро зиёрат карданд) дар рамазон баробар ҳаҷ аст. 11. Дар моҳи рамазон эъикоф нишастан суннат аст. 12. Дар рамазон мустаҳаби таъкидӣ аст, ки Қуръон омўхта ва зиёд тиловат карда шавад. 13. Аз ҷумлаи корҳои хубу мустаҳаб дар рамазон ифтор додани рузадор аст.

Фаро расидани иди саиди фитрро аз самими қалб барои ҳама бародарон ва хоҳарони мусулмон табрик ва таҳният мегўям ва умедворам, ки худованди бузург тоат ва ибодати мо ва шумо азизонро қабул намуда, подош ва савоби бузургро насибамон гардонад. Аз Анас (р.з) ривоят аст, ки ҳангоме ки расули Худо (Дуову дуруд бар У бод) ба Мадина омаданад, мардум ду рўзро доштанд, ки ба бозию саргармӣ машғул мешуданд ва ҷашн мегирифтанд. Паёмбари Худо фармуд: «Худованд ба ҷойи онҳо барои шумо ду рўзи беҳтаре қарор додаст, рўзи фитр (иди рамазон), рўзи иди қурбон». (ривояти Насоӣ ва ибни Ҳиббон дар саҳеҳаш). Ин мақола ин мавзухоро дар бар мегирад: Закоти фитр Одоб ва суннатҳои ид Лафзҳои такбир Аҳамияти намози ид ва таъкиди рафтан ба намози ид Намози ид ду ракат аст, ки ингуна хонда мешавад Табрик ва таҳният гуфтан ба якдигар Баъзе аз мункароте, ки дар рўзи ид анҷом мегирад ва бояд аз он парҳез кард.

Дар моҳи Рамазон шабе ҳаст бо номи шаби Қадр, ки дар назди Худованд аз ҳазор моҳ беҳтар ва боарзиштар аст. Шабе, ки дар миёни осмону замин ва башарият бо олами улвӣ ва фариштагон робитаи бевоситае барқарор гардид ва Қуръони карим бар қалби поки ҳазрати Муҳаммад (с) нозил гардид. Шабе, ки ҷаҳони ҳастӣ бо шодмонии нотакроре онро пешвоз гирифт ва ҳодисаеро бо он азамат ва шукўҳ ҳаргиз надида буд. Дар он шаб нузули Қуръон бар дили поки охирин паёмбари Худо оғоз гардид.

Моҳи рамазон, моҳе, ки Қуръон барои роҳнамои ва ҳидоят ва ҷудокунанда миёни ҳаққу ботил дар он нозил шудааст. Пас касе, ки дар моҳи рамазон ҳозир бошад, бояд рӯза бигирад). Моҳи рамазон, моҳи ибодат ва тоъат аст, моҳи нузули Қуръони карим аст дар бораи ин моҳи пурбаракат фазоили бисёре омадааст мо дар инҷо ба зикри гушаҳое аз ин фазилатҳо мепардозем.