ماقالىلار

ئاپتور ماقالىسىدا، ئۇيغۇر مىللىتىنىڭ ھازىرقى ۋەزىيەتتە دىنى زىيالىلارغا ئېھتىياجى بارمۇ، يوق؟ ئۇلارنىڭ مەسئۇلىيەتتىن ئۆزلىرىنى ۋاقىتلىق ياكى ۋاقىتسىز قاچۇرىشىدىكى نېگىزلىك سەۋەب نېمە؟ دىنى زىيالىلار مىللەتكە دىننى قانداق يەتكۈزمەكچى؟ ئۇيغۇر دىنى زىيالىلىرىدىكى مەسئۇلىيەت تۇيغۇسىغا بولغان پاسسىپ پوزىتسىيە قاتارلىق مۇھىم مەسىلىلەرنى پاش قىلىش بىلەن بىرگە، ئۆتكەن ئۇيغۇر ئۆلىمالىرى بىلەن ھازىرقى زامان دىنى زىيالىيلىرى ئارىسىدىكى پەرقنى سېلىشتۇرۇش نەتىجىسىدە مۇھىم مەزمۇنلارنى تەۋسىيە قىلىدۇ.

ئاپتۇر ماقالىسىدا مەدىنە مۇنەۋۋەرىدە ئىلىم تەھسىل قىلىۋاتقان ئۇيغۇر ئوقۇغۇچىلارغا بۇ شەرەپلىك زېمىننىڭ شانلىق تارىخى ۋە پەزىلىتى، مۇسۇلمانلار قەلبىدىكى ئورنى، بۇ زېمىندىكى دىنى زىيالىلارغا ئۇيغۇر مىللىتىنىڭ ئۈمىد بىلەن قارايدىغانلىقى، ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئۆز نۆۋىتىدە مەسئۇلىيىتىنى ئۇنۇتماسلىقى ھازىرقى ۋەزىيەتنىڭ جىددى تەقەززاسى ئىكەنلىكى توغرىسىدا جىددى ۋە مۇھىم تەۋسىيەلەرنى قىلىدۇ.

ئاپتور ماقالىسىدا، ۋەتەن سۆيگۈسى ئىنسان تەبىئىتىدىكى تۇغما خاراكتىرلاردىن بىرى ئىكەنلىكى، ئىنساندا ھەقىقى ۋەتەن سۆيگۈسى بولىشى ئۈچۈن ئالدى بىلەن دىنغا بولغان سادىق تەۋەلىك تۇيغۇسى ئەمەلگە ئاشقان بولىشى، ئاندىن كىيىن بۇ تۈردىكى ساداقەت تۇيغۇسىنىڭ ۋەتەنگە بولىشى لازىملىقى، ئىسلام تەربىيىسىنىڭ ئىنساندا ۋەتەن سۆيگۈسىنى يىتىلدۇرۇشتە تۈرتكىلىك رول ئوينايدىغان ئاساسلىق ئامىل ئىكەنلىكى توغرىسىدا قۇرئان ۋە ھەدىستىن دەلىل كەلتۈرۈپ چۈشەنچە بېرىدۇ.

بۇ مەدىنە مۇنەۋۋەرە پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام مەسچىتىنىڭ 22/3/1432ھـ2011-يىلى02-ئاينىڭ25-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسىنىڭ قىسقىچە مەزمۇنى بولۇپ، خۇتبنى پەزىلەتلىك شەيخ ئابدۇلمۇھسىن ئىبنى قاسىم سۆزلىگەن. خۇتبىدا ھۆرمەتلىك ساھابە ئوسمان ئىبنى ئەپپان رەزىيەللاھۇ ئەنھۇنىڭ ئەخلاق-پەزىلەتلىرى ۋە ياخشى ئەمەللىرى، رەسۇلۇللاھنىڭ ئۇنى مەدھىيەلىگەنلىكى، ئىسلامىيەتنىڭ قەد كۆتۈرۈشى ئۈچۈن قوشقان بەزى تۆھپىلىرى، ئۇنىڭ شېھىت قىلىنىشى ئىسلام ئۈممىتى ئىچىدە تۈنجى پىتنىنىڭ بارلىققا كېلىشىدىكى ئاساسلىق سەۋەب ئىكەنلىكى توغرىسىدىكى تەۋسىيەلەرنى قىلدى.

بۇ مەدىنە مۇنەۋۋەرە پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام مەسچىتىنىڭ24/2/1432ھـ2011-يىلى01-ئاينىڭ28-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسىنىڭ قىسقىچە مەزمۇنى بولۇپ، خۇتبنى پەزىلەتلىك شەيخ ئابدۇلمۇھسىن ئىبنى قاسىم سۆزلىگەن. خۇتبىدا گۈزەل ئەخلاقنىڭ مۇسۇلمان ھاياتىدىكى رولى، مۇلايىملىق-كەڭ قورساقلىق ئەخلاقنىڭ ئاساسى ئىكەنلىكى، مۇلايىملىق- كەڭ قورساقلىق، ئاللاھ يولىدا كەلگەن ئەزىيەتلەرگە سەبرى قىلىش ئەڭ گۈزەل ئەخلاقلاردىن ئىكەنلىكى توغرىسىدا ئەھمىيەتلىك تەۋسىيەلەرنى قىلىدۇ.

ئاپتور ماقالىسىدا «نۇرچىلار» جامائىتىنىڭ تەسىس قىلىنىشى ئېتىقاد ۋە پىكرى كۆز قارىشى، نۇرچىلارنىڭ پىكىر ۋە ئەقىدىسىنىڭ يىلتىزى، جامائەتنىڭ تارقىلىش ۋە تەسىر دائىرىسى قاتارلىق تەپسىلى مەلۇماتلار بىلەن نۇرچىلار ھەرىكىتىنىڭ ئارقا كۆرۈنۈشىنى ئوقۇرمەنلەرگە ئوچۇق يورۇتۇپ بېرىدۇ.

«چوڭ بولغاندا كىمگە ئوخشاش بولۇشنى خالايسىز؟» ناملىق بالىلار ئۈچۈن تەييارلانغان بۇ ئەسەردە، ياش ئۆسمۈر پەرزەنتلەرنىڭ ھايات مۇساپىسىنىڭ دەسلەپكى قەدەملىرىنى توغرا ئىلىشنىڭ مۇھىملىقى، رەسۇلۇللاھنى ياخشى كۆرۈش، پەرزەنتلەرنىڭ رەسۇلۇللاھنى بالىلىق ھاياتىدىن تارتىپ ئۆرنەك قىلىش ئارقىلىق ئۇ زاتنىڭ ھاياتىنى كۈندۈلۈك تۇرمۇشىدا ئەكىس ئەتتۇرۇشنىڭ مۇھىملىقىنى بالىلارغا ھېس قىلدۇرىدۇ.

بۇ مەدىنە مۇنەۋۋەرە پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام مەسچىتىنىڭ25/1/1432ھـ2010-يىلى12-ئاينىڭ31-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسىنىڭ قىسقىچە مەزمۇنى بولۇپ، خۇتبنى پەزىلەتلىك شەيخ ئابدۇلمۇھسىن ئىبنى قاسىم سۆزلىگەن. خۇتبىدا ئەھدىگە ۋاپا قىلىشنىڭ مۇھىملىقى، ئەھدىگە ۋاپا قىلىشتا رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمنىڭ ئۆرنەك ئىكەنلىكى، رەسۇلۇللاھ ۋە ساھابە كىراملارنىڭ ھاياتىدىن ئەھدىگە ۋاپا قىلىشىدىكى جانلىق مىساللارنى بېرىشتىن تاشقىرى، ئەھدىگە ۋاپا قىلىش بولسا، ئەركەكلىك، ئەخلاق-پەزىلەت، پاك روھ ۋە ساغلام نىيەتلىك كىشىلەردىكى خىسلەت بولۇپ، بارلىق مۇسۇلمانلار بۇ گۈزەل ئەخلاق بىلەن سۈپەتلىنىشىنىڭ مۇھىملىقى توغرىسىدا توختىلىدۇ.

بۇ مەدىنە مۇنەۋۋەرە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مەسچىتىنىڭ4/1/1432ھـ 2010-يىلى12-ئاينىڭ10-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسى بولۇپ، پەزىلەتلىك شەيخ سەلاھ ئىبنى مۇھەممەد ئەلبۇدەير سۆزلىگەن. خۇتبىدا بارلىق مەخلۇقاتلارنىڭ ئاللاھنىڭ دەرگاھىغا قايتۇرىلىدىغانلىقى، ئۆزىگە كۆيۈنگۈچى ئىنسان روھانىيىتىنى ئوزۇقلاندۇرۇشقا ئەھمىيەت بېرىشى ۋە پۇرسەت كېتىشتىن ئىلگىرى تەۋبىگە ئالدىرىشى كېرەكلىكى توغرىسىدا مۇھىم تەۋسىيەلەرنى قىلدى.

ئاپتور ئەسىرىدە مۇنەججىم، جىنكەش، پالچى، رامباللارنىڭ ئەقىدىسى، ئۇلارنىڭ قىلمىشلىرىنىڭ شەخس ۋە جەمئىيەتكە كەلتۇرىدىغان زىيىنى، مۇنەججىم ۋە رامبال، ئۇلارغا قاترايدىغانلارغا ئىسلامنىڭ قارىشى، مۇسۇلمانلارنىڭ دۇنيا ۋە ئاخىرەتلىك ئىشلىرىدا ھەرۋاقىت ئاللاھقا تەۋەككۇل قىلىشىنىڭ ۋاجىبلىقى توغرىسىدا مۇھىم مەلۇماتلارنى تەۋسىيە قىلىدۇ.

«ئاللاھنىڭ نەزىرىدىكى سۆيۈملۈك ئىنسان» ناملىق بۇ ئەسەردە ئاپتور ئىنسان ئاللاھنىڭ سۆيگۈسىنى قولغا كەلتۈرۈش ئۈچۈن قانداق قىلىشى كېرەكلىكى، مۇسۇلمان دۇنيا ۋە ئاخىرەتلىك ئىشلارنىڭ ھەممىسىدە توغرا يۆلىنىش بىلەن مېڭىشنىڭ مۇھىملىقى، مۇسۇلمان ھاياتنىڭ ھەممە ساھەلىرى بويىچە ئۇتۇق قازىنىش ئۈچۈن ئىشلەش تەلەپ قىلىنغان ئىنسان ئىكەنلىكى، بىكار تەلەپلىكنى ئاللاھنىڭمۇ ياخشى كۆرمەيدىغانلىقى توغرىلىق مۇھىم مەسىلىلەرنى ئوتتۇرىغا قويىدۇ.

بۇ مەدىنە مۇنەۋۋەرە پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام مەسچىتىنىڭ 13/12/1431ھـ 2010-يىلى11-ئاينىڭ19-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسى بولۇپ، خۇتبنى پەزىلەتلىك شەيخ ئەلى ئىبنى ئابدۇرەھمان ئەلھۇزەيپى سۆزلىگەن، خۇتبىدا مۇسۇلمان ئاللاھقا تائەت-ئىبادەت قىلىش ئارقىلىق خوشاللىنىدىغانلىقى، ھەج پائالىيىتىدىكى بەزى خۇسۇسىيەتلەر ۋە ئۇنىڭ ئىنسان ھاياتىغا بولغان تەسىرى قاتارلىق قېممەتلىك نەسىھەتلەرنى قىلدى.

بۇ مەدىنە مۇنەۋۋەرە پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام مەسچىتىنىڭ28/11/1431ھـ2010-يىلى11-ئاينىڭ05-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسىنىڭ قىسقىچە مەزمۇنى بولۇپ، خۇتبنى پەزىلەتلىك شەيخ ئابدۇلمۇھسىن ئىبنى قاسىم سۆزلىگەن. خۇتبىدا ھەج ئىبادىتىنىڭ پەزىلىتى ۋە ماھىيىتى، زۇلھەججە ئېيىنىڭ دەسلەپكى ئونىنى غەنىمەت بىلىش كېرەكلىكى قاتارلىق ھەج پائالىيىتىگە ئائىت مۇھىم تەۋسىيەلەرنى قۇرئان ۋە ھەدىسنىڭ روھىغا ئۇيغۇن بايان قىلىپ بېرىدۇ.

«ئاللاھ شەيتاننى نېمە ئۈچۈن ياراتتى؟» ناملىق بالىلار ئۈچۈن تەييارلانغان بۇ ئەسەردە، ئاللاھ تائالا ئىبلىسنى نېمە ئۈچۈن پەيدا قىلغانلىقى، ئىبلىسنىڭ ماھىيىتى ۋە پائالىيەتلىرى، شەيتاننىڭ نېمە ئۈچۈن ئىنسانلارغا دۇشمەن بولغانلىقى قاتارلىق مەسىلىلەردە قىسقىچە چۈشەنچە بېرىدۇ.

بۇ مەدىنە مۇنەۋۋەرە پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام مەسچىتىنىڭ 8/10/1431ھـ 2010-يىلى09-ئاينىڭ17-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسى بولۇپ، خۇتبنى پەزىلەتلىك شەيخ ئەلى ئىبنى ئابدۇرەھمان ئەلھۇزەيپى سۆزلىگەن، خۇتبىدا تائەت-ئىبادەتنىڭ مۇسۇلمان ھاياتىغا كۆرسىتىدىغان تەسىرى، ياخشى ئەمەللەردىن كىيىن گۇناھ-مەسىيەت ئىشلەنسە، ئەمەللەرنىڭ ساۋابى ئازلايدىغانلىقى، كىمكى رامىزاندا تەلەپكە لايىق ئىبادەت قىلىشقا مۇيەسسەر قىلىنغان بولسا ئاللاھغا ھەمدۇ-سانا ئېيىشى، ئەگەر ئۇنىڭ ئەكسىچە بولغان بولسا ئاللاھقا تەۋبە قىلىشى لازىملىقى توغرىسدا مۇھىم تەۋسىيەلەرنى قىلدى.

بۇ مەدىنە مۇنەۋۋەرە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مەسچىتىنىڭ1/10/1431ھـ 2010-يىلى09-ئاينىڭ10-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسى بولۇپ، پەزىلەتلىك شەيخ ئابدۇلمۇھسىن ئىبنى مۇھەممەد قاسىم سۆزلىگەن. خۇتبىدا رامىزاندىن كېيىنمۇ ياخشى ئەمەللەرنى داۋاملاشتۇرۇشنىڭ پەزىلىتى، رامىزاندىن كىيىن ئىبادەتكە بولغان قىزغىنلىقنى قانداق ساقلاپ قىلىش كېرەكلىكى، ئەمەلنىڭ قوبۇل بولغان ياكى بولمىغانلىقىنىڭ ئالامەتلىرى، نەپلە روزا تۇتۇشنىڭ پەزىلىتى قاتارلىق مۇھىم تەۋسىيەلەرنى قىلدى.

ئاپتور ماقالىسىدا خەيرى-ساخاۋەتنىڭ ئەھمىيىتى ۋە پەزىلىتى، سەدىقىنىڭ تۈرلىرى ۋە پايدىلىرى، خەيرى-ساخاۋەتنىڭ شەخس ۋە جەمئىيەت ئىسلاھاتىدىكى رولى، خەير-ساخاۋەت بىلەن گۈزەل ئەخلاق ئارىسىدىكى زىچ مۇناسىۋەت قاتارلىق مەلۇماتلار ئۇستىدە توختىلىدۇ.

بۇ مەدىنە مۇنەۋۋەرە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مەسچىتىنىڭ10/9/1431ھـ 2010-يىلى08-ئاينىڭ20-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسى بولۇپ، پەزىلەتلىك شەيخ سەلاھ ئىبنى مۇھەممەد ئەلبۇدەير سۆزلىگەن. خۇتبىدا رامىزان ئېيىنىڭ پەزىلىتى ۋە خۇسۇسىيەتلىرى، رامىزان ئېيى ئاللاھقا تەۋبە قىلىش ۋە ئۇنىڭغا قايتىشنىڭ ئەڭ ياخشى پۇرسىتى ئىكەنلىكى، كىمكى دۇنيا ۋە ئاخىرەتتە بەخت-سائادەت قازىنىشنى خالىسا، ئاللاھنىڭ بۇيرۇقلىرىغا بويسۇنۇپ، رەسۇلۇللاھنىڭ سۈننەتلىرىگە ئەگىشىشى كېرەكلىكى توغرىسىدا مۇھىم تەۋسىيەلەرنى قىلدى.

بۇ مەدىنە مۇنەۋۋەرە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مەسچىتىنىڭ3/9/1431ھـ 2010-يىلى08-ئاينىڭ13-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسى بولۇپ، پەزىلەتلىك شەيخ ئابدۇلمۇھسىن ئىبنى مۇھەممەد قاسىم سۆزلىگەن. خۇتبىدا رامىزاننىڭ پەزىلىتى، ئىخلاس، ناماز ۋە زاكاتنىڭ ئەھمىيىتى، رامىزاندا خەير-ساخاۋەت، قۇرئان تىلاۋەت، ئېتىكاپ قاتارلىق ئىبادەتلەرگە ئەھمىيەت بېرىش ئارقىلىق روزا تۇتۇشتىكى پەزىلەتنى قازىنىش مۇمكىنلىكى توغرىسىدا مۇھىم تەۋسىيەلەرنى قىلدى.

ئاپتور ماقالىسىدا سالاملىشىشنىڭ پەزلى ۋە ئىسلامدىكى ئورنى، جەمئىيەتنىڭ تەرەققىياتىغا ئەگىشىپ، بۇ بۈيۈك سۈننەتنى مۇسۇلمانلار ئارىسىدا ئومۇملاشتۇرۇشنىڭ ئەھمىيىتى، سالاملىشىشنىڭ ئۇسلۇبى ۋە ئەدەب-ئەخلاقلىرى، قول ئىلىشىپ كۆرۈشۈشنىڭ پەزىلىتى، مۇسۇلمان ھەرۋاقىت تەبەسسۇمنى لازىم تۇتۇشنىڭ ئەھمىيىتى قاتارلىقلارنى ئوچۇق يورۇتۇپ بېرىدۇ.