(1) (﴿أَرَءَيۡتَ ٱلَّذِي يُكَذِّبُ بِٱلدِّينِ﴾) آیا ننگریستهای به کسی که زنده شدن پس از مرگ، و جزا را دروغ میانگارد، و به آنچه پیامبران آوردهاند ایمان ندارد؟!
(2) (﴿فَذَٰلِكَ ٱلَّذِي يَدُعُّ ٱلۡيَتِيمَ﴾) چنین کسی، یتیم را با خشونت از خود دور میکند، و به خاطر سنگدلیاش بر او رحم نمیکند؛ چون به پاداش و عقابی امید ندارد.
(3) (﴿وَلَا يَحُضُّ عَلَىٰ طَعَامِ ٱلۡمِسۡكِينِ﴾) و دیگران را بر خوراک دادن مسکین تشویق و ترغیب نمینماید. و به طریق اولی خودش بینوایان را غذا و خوراک نمیدهد.
(4) (﴿فَوَيۡلٞ لِّلۡمُصَلِّينَ﴾) پس وای بر آن نمازگزارانی که به نماز خود پایبند هستند
(5) ((ٱلَّذِينَ هُمۡ عَن صَلَاتِهِمۡ سَاهُونَ﴾) اما آن را ضایع میکنند، و سر وقت آن را نمیخوانند، و ارکان آن را به خوبی انجام نمیدهند.و این به خاطر آن است که آنها به فرمان خداوند اهمیت نمیدهند؛ زیرا نماز را که مهمترین عبادتهاست ضایع مینمایند. و کسی که از نمازش غافل باشد، سزاوار مذمت و سرزنش است. اما دچار فراموشی شدن در نماز، چیزی است که پیامبر هم در نماز بدان دچار میشد.
(6) بنابراین خداوند اینها را به ریاکاری و سنگدلی و بیرحمی توصیف نموده و فرمود: (﴿ٱلَّذِينَ هُمۡ يُرَآءُونَ﴾) کارها را برای اینکه مردم [آنها را] ببینند انجام میدهند.
(7) (﴿وَيَمۡنَعُونَ ٱلۡمَاعُونَ﴾) و از دادن و بخشیدن چیزی که دادن آن به صورت امانتی یا هبه مانند ظرف و دلو و امثال آن که معمولاً داده میشود و ضرری متوجّه آدمی نمیکند خودداری میکنند. پس اینها به خاطر شدت آزمندی و حرصشان، از دادن وسایل خانگیِ [ناچیز] امتناع میورزند. پس چگونه بیشتر از آن را خواهند داد. در این سوره به خوراک دادن به یتیمان و بینوایان تشویق شده، و نیز به ترغیب نمودنِ دیگران به این کار و مواظبت بر نماز و انجام دیگر اعمال به صورت مخلصانه تشویق و ترغیب شده است. نیز آدمی بر انجام کار خوب و دادن اموال ناچیز مانند به امانت دادن ظرف و دلو و کتاب و امثال آن تحریک شده است؛ چون خداوند کسی را که چنین نکند مذمت کرده است. والله اعلم.