İslâmî Sistemler

Bilmek gerekir ki, bu ümmet arasında doğan ve ihtirasları körükleyen çoğu ihtilafların bu çeşitten olduğunu görürsün. Başka bir deyimle bu ihtilaflar çoğunlukla taraflardan birinin savunduğu tezde tümüyle veya kısmen haklı, buna karşılık karşı tarafı reddederken haksız olduğu ihtilâflardır. Tıpkı yukarda anlattığımız olayda Peygamberimiz’in hakemliğine başvuran iki Kur’an okuyucusu gibi. Bu olayda okuyucuların her ikisi de kendi okuma tarzında haklı, fakat karşı tarafın okuma tarzının yanlış olduğunu söylerken haksızdır.

Benzerler arası ihtilaflar da tarafların her ikisi de şüphesiz haklıdır. Fakat karşısındakine edep, kurallarını aşarak saldıran taraf kınanmıştır. Kur’an-ı Kerim böyle bir durumda her hangi bir taraftan saldın gelmediği takdirde her iki tarafı da övmüştür.Nitekim Allah -azze ve celle- şöyle buyuruyor:“Hurma ağaçlarından herhangi bir şeyi kesmeniz, yahud ağaçları kökleri üzerinde bırakmanız hep Allah’ın izni ile ve O’nun yoldan çıkanları cezalandırması içindir.” (Haşr: 5)