هه‌موو بابه‌ته‌كان

ئینته‌رنێت یان بۆ كاری چاكه‌ به‌كاردێت، یان بۆ كاری خراپه‌، ئایه‌ چۆن ده‌توانین به‌كاری بهێنین بۆ ئیشی ڕاست و دروست؟

وه‌رگڕتنی قه‌رز له‌ یه‌كێك له‌ به‌نكه‌كان به‌ ( ربا - سوو ) ، ئه‌وه‌ ( ریبای ـ سووی ) حه‌رامه‌و نه‌هیشی لێكراوه‌ ، وه‌ نابێت قه‌رز وه‌ڕگێرێیت به‌ سوو ، كه‌م بێت یان زۆر.

چۆنێه‌تی نوێژ كردن هه‌ر وه‌كه‌ چۆن پێغه‌مبه‌ر صلى الله عليه وسلم كردویه‌تی له‌ كتێبی " چۆنێه‌تی نوێژی پێغه‌مبه‌ر له‌ ته‌كبیره‌ی ئیحرامه‌وه‌ تا سه‌لامدانه‌وه‌ هه‌روه‌كو چۆن له‌ پێش چاوتدا بێت " دانه‌ری زانای پایه‌ به‌رز محمد ناصر الدين الألباني ـ ره‌حمه‌تی خوای لێ بێت ـ .

ره‌بیعی كوری سوله‌یمان فه‌رموی: ئیمامی شافعی ـ ره‌حمه‌تی خوای لێ بێت _ له‌ پاش نوێژی به‌یانی داده‌نیشت ، ئه‌هلی قورئان ده‌هاتن بۆ لای تا رۆژ هه‌ڵده‌هات ، پاشان ئه‌هلی حه‌دیس ده‌هاتن بۆ لای و پرسیاریان لێ ده‌كرد تا خۆر به‌رز ده‌بوو، پاشان ئه‌هلی زمانی عه‌ره‌بی و شیعر ده‌هاتن بۆ لای تا پێش نیوه‌رۆ، پاشان هه‌ڵده‌ستا و ده‌رۆشت ـ خوا لێی رازی بێت .

به‌ڵگه‌ شه‌رعیه‌كان له‌سه‌ر ئه‌وه‌ن كه‌وا جگه‌ره‌ كێشان حه‌رامه‌ ، چونكه‌ پیسه‌ و زیانی گه‌وره‌ی هه‌یه‌ له‌سه‌ر ته‌ندروستی مرۆڤ‌.

گیروگرفتى ژینگە لەو کێشە گرنگانەیە کە ڕوبەڕوى مرۆڤەکانى چەرخى نوێ دەبێتەوە، ئەم گیروگرفتە تەنها بۆ مرۆڤ هەڕەشە نییە بەڵکو هەڕەشەیە بۆ نەوەکانى داهاتوو کە لە کەشێکى تەندروستدا ژیان  ببەنە سەر، وه‌ موسڵمانى ڕاستەقینە گرنگى ئەدات بە پارێزگارى ژینگە و خۆشویستنى هەرچى تیادایە لە زیندەوەر چونکە ئەوانە موڵکى خوان هەر ئەو بەدیهێناوە و هەرئەویشە ئیمەى کردووەبە ئەمیندارى ئەو.

خوای گه‌وره‌ باسی گرنگی زه‌واجی بۆمان كردوه‌ له‌ قورئانی پیرۆزدا وه‌كو نیعمه‌تێكی خۆی به‌ سه‌ر به‌نده‌كانیه‌وه‌، وه‌ زه‌واج له‌ ئسلامدا زه‌روره‌تێكی شه‌رعیه‌ ده‌ بێت جێ به‌جێ بكرێت له‌ لایه‌ن ئه‌و كه‌سانه‌ی توانای ژنهێنانیان هه‌یه‌.

ۆمه‌ڵه‌ فه‌تواێك ده‌رباره‌ی رۆژو و ئه‌و پرسیارانه‌ی كه‌ په‌یوه‌ندیان به‌ مانگی ره‌مه‌زانه‌وه‌ هه‌یه‌.

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن‌ زانای پایه‌ به‌رز شێخ محمد بن صالح العثيمين - رحمه الله - وه‌ڵام دراوه‌ته‌وه‌ ده‌قه‌كه‌ی ئه‌مه‌یه‌: (( من گه‌نجێكم په‌یوه‌ستم به‌ ئیسلامه‌وه ‌به‌ڵام هه‌ستم كردووه ‌له‌م ماوه‌ی دوایی دا ئیمانم لاواز بووه ‌به‌به‌ڵگه‌ی جێ به‌جێ كردنی هه‌ندێك تاوان وه‌ك له‌كیس چوونی نوێژ یان دواخستنی...؟ )).

له‌م بابه‌ته‌ كۆمه‌ڵه‌ ئایه‌ت و فه‌رموده‌یه‌كی تێدایه‌ باسی ئه‌و كرده‌وانه‌ ده‌كات كه‌ ده‌بێته‌ هۆی چونه‌ به‌هه‌شت به‌ فه‌زل و ره‌حمه‌تی خوا.

ئایه‌ت و فه‌رموده‌كانی پێغه‌مبه‌ر _ صلى الله عليه وسلم _ به‌ڵگه‌ن له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی برایه‌تی ڕاسته‌قینه‌ بریتیه‌ له‌ برایه‌تی له‌ ئیسلامدا، وه‌ جێ به‌جی كردنی ئه‌و برایه‌تیه‌ یه‌كێكه‌ له‌ هۆكانی هێز و عیزه‌تی موسڵمانان.

برای گه‌نجم: له‌ پێغه‌مبه‌ره‌وه‌ ـ صلى الله عليه وسلم ـ ئامۆژگاری كراوین به‌ خوڕه‌شت و سونه‌ت و فه‌رموده‌كانی بۆ ئه‌وه‌ی سودیان لێ وه‌ربگرین و جێ به‌جیان بكه‌ین، تاوه‌كو پێكه‌وه‌ بتوانین كۆمه‌ڵگایه‌كی به‌خته‌وه‌ر و خۆشویست بنیات بنێین.

1. ئه‌م ئالقه‌يه‌ ده‌ بنه‌ماكان(المبادئ العشرة)ي زانستي ميرات له‌ نيو خوى ده‌گرێ، كه‌بريتيه‌ له‌، پێناسه‌ى زانستي ميرات و بابه‌ت و به‌رهه‌مي ئه‌م زانسته‌و نيسبه‌ت و فه‌زل و دانه‌ڕ و ناو و سه‌رچاوه‌ و حوكمى فێڕبوونى و مسه‌سه‌له‌كاني. 2. ئه‌مه‌ وانه‌یه‌ی دووه‌مه‌ له‌ چه‌ند پێشه‌كێك له‌ زانستی میرات،‌ بریتیه‌ له‌ باس كردنی یاسای میرات له‌ چه‌رخی نه‌فامیدا و یاسای میرات له‌ شه‌ریعه‌تی ئیسلامیدا و به‌راورد له‌ نێوانیاندا، وه‌ هه‌روه‌ها تێیدا باسی حیكمه‌تی شه‌ریعه‌تی ئیسلامی له‌ دیاری كردنی ئه‌ندازه‌ی به‌شه‌ میراته‌كاندا كراوه‌.

ئه‌م وتاره‌ باسی ئه‌وه‌ ده‌كات كه‌ قورئان ووته‌و كه‌لامى خواى په‌روه‌ردگاره‌, وه‌كه‌لامى خواى په‌روه‌رودگار مه‌زنترین ووته‌یه‌, قورئان شیفایه‌; وه‌ خوێندنه‌وه‌ی فه‌زڵ و خێرو چاكه‌ى زۆرى تێدایه‌، وه‌ نابێت بشت گوێ بخرێت.

ئه‌م وتاره‌ لیژنه‌ی جیهانی بۆ سه‌رخستنی كۆتا پیغه‌مبه‌ران ـ درودی خوای له‌ سه‌ر بێت ئاماده‌ی كردوه‌، له‌ ناوه‌رۆكی ئه‌م وتاره‌ جه‌نه‌ها هۆكاری تێدایه‌ كه‌ ده‌توانرێت له‌ ڕێگه‌یه‌وه‌ هه‌موو توێژه‌كانی كۆمه‌ڵگا به‌كاری بهێنین بۆ سه‌رخستنی پێغه‌مبه‌رمان درودی خوای له‌ سه‌ر بێت.

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی چه‌ند شتێك ده‌كات له‌وانه‌: مانای سرووش ـ الوحی ـ له‌ زمانی عه‌ره‌بی و زاراوه‌ی شه‌رعدا و چۆنیه‌تی ( وه‌حی ) خوای گه‌وره‌ بۆ پێغه‌مبه‌ران و چۆنیه‌تی دابه‌زینی قورئانی پیرۆز بۆ سه‌ر پێغه‌مبه‌رمان درودی خوای له‌سه‌ر بێت.

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی گرنگی زانست ده‌كات، هه‌روه‌ها پێناسه‌ی قورئان ده‌كات و له‌گه‌ڵ ناسینی ناوه‌كانی و سیفه‌ته‌كانی به‌ به‌ڵگه‌ی ئایه‌ت و فه‌رموده‌.

ئه‌گه‌ر ته‌ماشای ژیانی پێغه‌مبه‌ر ـ درودی خوای له‌ سه‌ر بێت ـ و هاوڵانی بكه‌ین ده‌بینین خوێندنه‌وه‌ی قوڕئان پیشه‌یان بووه‌، چونكه‌ ده‌یانزانی كه‌وا قورئان ژیانه‌... قورئان گیانه‌... ڕه‌مزی ناسینه‌وه‌ی له‌ خوا ترس و عارفینه‌..داینه‌مۆی هێزی عیززه‌ت و سه‌ر به‌رزی دینه‌.

ئه‌م وتاره‌ باسی نیعمه‌تی ئاسایش و سوپاس كردنی خوای گه‌وره‌ له‌ سه‌ری ده‌كات، وه‌ئه‌م نیعمه‌ته‌ وه‌كو نیعمه‌تی خواردن و خواردنه‌وه‌یه‌، وه‌ به‌ به‌ڵگه‌ی قورئان و سوننه‌ت ئه‌م بابه‌ته‌ باس كراوه و ڕازاوه‌ته‌وه‌‌.

دوعا كردن زۆر گرنگه‌ له‌ ژیانی موسڵماندا، وه‌ چه‌كێكی كاریگه‌ره‌، بۆیه‌ ده‌بێت له‌ كاتی خۆشی و ناخۆشی مرۆڤی موسڵمان بپارێته‌وه‌ له‌ خوای گه‌وره‌.