جەژن

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن شێخ موحه‌مه‌د صاڵح المنجد، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه: من گه‌نجێكی مولته‌زیمم به‌ ئاینی پیرۆزی ئیسلامه‌وه‌، و له‌یه‌كێك له‌ زانكۆكانی ده‌ره‌وه‌ی ووڵات ده‌خوێنم، ئایا دروسته‌ به‌ بۆنه‌ی یادی له‌دایك بوونیه‌وه‌ پیرۆز بایی له‌ دایكم بكه‌م، هه‌رچه‌ند من ئه‌زانم كه‌ دروست نییه‌ ئاهه‌نگێران به‌م بۆنه‌یه‌وه‌، وه‌ سوپاس بۆ خوا من كه‌سێكی زۆر چاكه‌كارم له‌گه‌ڵ دایكمدا، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا دایكم زۆر زۆر دووره‌ له‌ ئاینی پیرۆزی ئیسلامه‌وه‌، بۆیه‌ من نامه‌وێت به‌هۆی ته‌صه‌ڕوفی منه‌وه‌ دایكم زیاتر ڕاونێم له‌ ئیسلام، ئایا ئامۆژگاری ئێوه‌ چییه‌ بۆ من ؟

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن ده‌سته‌ی به‌شی زمانی كوردی له‌ ماڵپه‌ڕی ئیسلام هاوس، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه: ئایا له‌كاتی سه‌ربڕینی ئاژه‌ڵدا ده‌بێت كام ڕه‌گ و ده‌ماری ببچڕێت ؟

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن لژنا هەردەم یا فتوە و ڤەکولینێن زانستی ، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه: حوکمێ دینیێ پیروزکرنا ژ دایكبوونا پێغەمبەری ( سلاڤێن خودێ ل سەر بن) ، جەژنە بوونا زاروکان ، روژا دەیکان، پیروزکرنا حەفتیا دارا، پیروزکرنا روژێن مللی (روژێن سەرخوەبوونێ) چ نە ؟

گوێگری بەڕێز: ئەم وتارەی بەردەستت وتارێكی ڕۆژی هەینیە كە لە مزگەوتی قازی محمد لە شاری كەلار پێشكەشكراوە، ودوای فەزڵی خوا بوە مایەی ڕێنیشاندەری زۆرێك چ لە ناو وتارەكە چ لەوەو دواش كە بڵاودەكرایەوە، خوای مەزن بە هۆیەوە سودێكی باشی بەو گەنجانە گەیاند كە پێشتر باسی لەم جۆرەیان نەبیستبوو.

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی ( الفقه المسیر = فیقهی ئاسان )، كه‌ ده‌سته‌ بژیڕێك له‌ زانایان دایانناوه‌، له‌م ووتاره‌دا باسی پینج بابه‌ت كراوه‌ : بابه‌تی یه‌كه‌م : پێناسه‌ی قوربانیكردن وحوكمه‌كه‌ی وبه‌ڵگه‌ی مه‌شروعیه‌ت ومه‌رجه‌كانی، و بابه‌تی دووه‌م : ئه‌وه‌ی ده‌شێت ودروسته‌ بكرێت به‌ قوربانی، و بابه‌تی سێهه‌م : مه‌رجه‌ له‌به‌رچاو گیراوه‌كانی قوربانیكردن، و بابه‌تی چواره‌م : كاتی قوربانیكردن، وبابه‌تی پێنجه‌م : ده‌بێت چی بكرێت به‌و قوربانیه‌ی كه‌ كراوه‌، وه‌ ده‌بێت قوربانیكار كاتێك‌ ده‌ڕۆژی مانگی ذي الحجة هات چی بكات .

ئه‌م بابه‌ته‌ به‌ كورتی باس له‌ پێناسه‌ حوكم وحیكمه‌تی قوربانی كردن ده‌كات له‌ گه‌ڵ ئه‌و به‌ڵگانه‌ی هاتوون له‌سه‌ر ئه‌نجامدانی، وه‌ قوربانی دان یه‌كێكه‌ له‌ دروشمه‌كانی دینی خوا بۆ ئه‌وه‌ی پێی نزیك ببنه‌وه‌ بۆ لای خوای گه‌وره‌.

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن ده‌سته‌ی به‌شی زمانی كوردی ماڵپه‌ڕی ئیسلام هاوسه‌وه‌ وه‌ڵام دراوه‌ته‌وه‌، ئه‌مه‌ش ده‌قی پرسیاره‌كه‌یه‌ : ئایا حوكمی گواستنه‌وه‌ی گۆشتی ئه‌و ئاژه‌ڵانه‌ی له‌ حه‌ج سه‌ر ده‌بڕێن بۆ ده‌ره‌وه‌ی حه‌ره‌م چیه‌ ؟

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن ده‌سته‌ی به‌شی زمانی كوردی ماڵپه‌ڕی ئیسلام هاوسه‌وه‌ وه‌ڵام دراوه‌ته‌وه‌، ئه‌مه‌ش ده‌قی پرسیاره‌كه‌یه‌ : ئایا جێ به‌جێكردنی ( ھدي) سه‌ربڕینی ئاژه‌ڵی حاجیان وقوربانی كردن له‌ڕێگای ته‌وكیل كردنی بانكی ئیسلامی و هه‌ندێك له‌ ده‌زگا خێرخوازیه‌كانه‌وه كارێكی دروسته‌ ؟‌

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن شێخ موحه‌مه‌د بن ساڵح العثيمين ( ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت)، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه:" ئایا سه‌ربڕینی كه‌ڵه‌شێری سپی حه‌رامه‌ یان حه‌ڵاڵه‌ ؟ چونكه‌ ده‌ڵێن : ئه‌گه‌ر هاتوو كه‌ڵه‌شێر خوێندی ئه‌وه‌ ته‌سبیحاتی خوای گه‌وره‌ ده‌كات وده‌ڵێت : ئه‌ی بێ ئاگاكان یادی خوا بكه‌ن .

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن ده‌سته‌ی به‌شی زمانی كوردی له‌ ماڵپه‌ڕی ئیسلام هاوس ، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه: : ئه‌و كه‌سه‌ی كۆتا ڕۆژی مانگی ره‌مه‌زان ئیحرامی عومره‌ی به‌ست و نیه‌تی عومره‌ كردنی هێنا، به‌ڵام یه‌كه‌م ڕۆژی جه‌ژن یان دووه‌م ڕۆژ عومره‌كه‌ی ته‌واو كرد، ئایا ئه‌گه‌ر ئه‌و ساڵه‌ حه‌جی كرد به‌ ( متمتع ) داده‌نرێت يان نا ؟

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن شێخ موحه‌مه‌د ساڵح المنجد، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه: من كه‌سێكی خێزاندارم وماوه‌ی چوار ساڵه‌ ژنم هێناوه‌، وله‌و ماوه‌یه‌دا هیچ مناڵمان نه‌بوو، پاشان سوپاس بۆ خوای گه‌وره‌ زانیم كه‌ خێزانم سكی هه‌یه‌، منیش له‌سه‌ر ئامۆژگاری باوكی به‌رێزم هه‌ستام دوو ئاژه‌ڵم سه‌ربڕی بۆ خۆم و خێزانم له‌به‌ر ڕه‌زامه‌ندی خوای گه‌وره‌ وپه‌روه‌ردگار دابه‌شم كرد به‌سه‌ر هه‌ژاران و نه‌داراندا، كه‌ خه‌ڵكی پێی ده‌ڵێن ( الفدو )، ئایا حوكمی شه‌رع له‌م باره‌یه‌وه‌ چیه‌ ؟

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن لیژنه‌ی هه‌میشه‌یی بۆ لێكۆلینه‌وه‌ی زانستی و فه‌توا و بانگه‌واز و رێنمایی، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه: پیاوێك نیه‌تی حه‌جی قارنی هێنا، بۆیه‌ حه‌ج وعومره‌ی به‌یه‌كه‌وه‌ كرد، وهه‌موو مه‌ناسكه‌كانی حه‌جی ئه‌نجامدا، له‌ڕۆژانی میناشدا قوربانیه‌كی كرد، به‌ڵام به‌هۆی جه‌هل ونه‌زانینه‌وه‌ هه‌دی حه‌جه‌ (قارن) ــه‌كه‌ی ئه‌نجام نه‌دا، تا ئه‌و كاته‌ی ڕۆژانی مینا ته‌واو بوو، ئایا له‌سه‌ری واجیه‌ كه‌ هه‌دیه‌كه‌ی بكات ؟

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن شێخ محمد بن صاڵح العثیمین ڕه‌حمه‌تی خوای لێبێت ، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌ ئه‌مه‌یه: به‌ نسبه‌ت زه‌كاتی سه‌ر فیتره‌وه‌، ئه‌گه‌ر كه‌سێكی هه‌ژاری وات ده‌ست نه‌كه‌وت سه‌ر فیتره‌كه‌ی خۆتی بده‌یتێ، به‌شێوه‌یه‌ك نوێژی جه‌ژن كراو وخه‌ڵكی له‌نوێژ بوونه‌وه‌، ئایا له‌م كاته‌دا چی بكه‌ین ؟ .

پرسیارێكه‌‌ له‌ لایه‌ن ده‌سته‌ی به‌شی زمانی كوردی له‌ ماڵپه‌ڕی ئیسلام هاوس وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ده‌قی پرسیاره‌كه ئه‌مه‌یه‌‌: ئایا جیاوازی چییه‌ له‌نێوان قوربانی (الاضحیة ) له‌گه‌ڵ (الهدي) و(فدیة) خوای گه‌وره‌ پاداشتی خێرتان بداته‌وه‌، چونكه‌ زۆربه‌ی خه‌ڵك وحاجیان ئه‌م ناوانه‌ تێكه‌ڵ ده‌كه‌ن ؟

سه‌ره‌تا به‌باشى ده‌زانم هه‌ندێك باسى خۆشه‌ویستى بكه‌م به‌ مانا فراوانه‌كه‌ى، ئینجا بێینه‌ سه‌ر ڤاڵانتاین.كه‌واته‌: ئه‌م بابه‌ته‌ ده‌كه‌ینه‌ دوو خاڵ: خاڵى یه‌كه‌م: خۆشه‌ویستى به‌ مانا فراوانه‌كه‌ى... خاڵى دووه‌م: رۆژى ڤاڵانتاین و مێژووى سه‌رهه‌ڵدانى...

قوربانى ئه‌و ئاژه‌ڵ و ماڵه‌ته‌یه‌ كه‌ ده‌برێن بۆ ماڵى خوا وه‌ك دیارى له‌وێ سه‌ر ده‌برِدرێت. ه‌ ئه‌م قوربانى كردنه‌ له‌و كارانه‌یه‌ خاوه‌نه‌كه‌ى له‌خوا نزیك ده‌خاته‌وه‌ چونكه‌ ماڵ به‌خشین له‌ په‌رستشه‌ گه‌وره‌كانه...

خوای په‌روه‌ردگار ئاینێكی ته‌واوی بۆ ناردووینن بۆ ئه‌وه‌ی كاری پێ بكه‌ین و ببێته‌ به‌رنامه‌ی ژیانمان... ئازیزان پێمان خۆش بوو به‌ بۆنه‌ی هاتنی جه‌ژنی رِۆژوو شكاندن ( رِه‌مه‌زان ) دا چه‌ند ئه‌حكامێكتان پێشكه‌ش بكه‌ین له‌سه‌ر هه‌ردوو جه‌ژنه‌كه‌ی ئیسلام به‌ ئومێدی ئه‌وه‌ی سودمه‌ند بێت بۆ هه‌موو لایه‌ك إن شاء الله ...

زۆربه‌ی‌ سه‌رچاوه‌كان ئه‌ڵێن ئه‌م ڕۆژه‌ ( نه‌ورۆز ) سه‌ره‌تای‌ سه‌رهه‌ڵدانی‌ ئه‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ساڵانی‌ ( 4700 - 270 ) پێش زاین . واته‌ پێش دامه‌زراندنی‌ ده‌وڵه‌تی‌ (ماد) به‌ چه‌ن هه‌زار ساڵێك . وه‌ نه‌ورۆز سه‌ره‌تا به‌ناوی‌ (شم النسیم) ناسراو بووه‌، بنچینه‌ی‌ ئه‌م وشه‌یه‌ (شمو)ی‌ فیرعه‌ونیه‌ كه‌ وشه‌یه‌كی‌ هیرۆگلیفیه‌ ولای‌ دێرینه‌كان ئاماژه‌ی‌ پێ ده‌كرێت بۆ سه‌ره‌تای‌ دروست بوونی‌ ژیان...

پێشه‌وا ( ابن القیم ) ـ رِه‌حمه‌تى خواى لێ بێت ـ كۆرِا و یه‌ك ده‌نگى زانایان ، و شوێنكه‌وتوانى هه‌ر چوار مه‌زهه‌به‌كه‌ ده‌گێرِێته‌وه‌ له‌ سه‌ر ئه‌وه‌ى كه‌ ئاماده‌ بوون له‌ چه‌ژنى سه‌رى ساڵى زاینى كه‌ چه‌ژنى گاور و خاچ په‌رستانه‌ حه‌رام و قه‌ده‌غه‌ كراوه‌ ...

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن لیژنه‌ی هه‌میشه‌یی بۆ لێكۆلینه‌وه‌ی زانستی و فه‌توا و بانگه‌واز و رێنمایی له‌ وڵاتی سعودیه‌ وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌ ئه‌مه‌یه‌:" ئایا ڕه‌وایه‌ بۆ موسڵمان له‌ خواردنی‌ ئه‌هلی كیتاب یان ئه‌وانه‌ی هاوبه‌شیان بۆ خوای گه‌وره‌ بڕیار داوه‌ بخوات كه‌ له‌ ڕۆژانی جه‌ژنه‌كانیاندا ئاماده‌ی ده‌كه‌ن‌، یان دیاریان لێ وه‌رگرن له‌به‌ر خاتری جه‌ژنه‌كه‌یان؟‌".