بیروباوه‌ڕ

‫نامیلکەیەک سەبارەت بە حوکمی سیحر و فاڵگرتنەوە

كورته‌یه‌كی به‌ سووده‌ له‌سه‌ر ژیاننامه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا و ره‌وشت و ئاكاره‌كانی : كتێبێكه‌ به‌ زمانی كوردی (سۆرانی) دكتۆر هه‌یسه‌م سه‌رحان نوسیویه‌تی ، كه‌ چه‌ند باسێكی كورت له‌ خۆ ده‌گرێت هه‌ركه‌سێك كه‌مترین هیممه‌تی هه‌بێت بۆ ناسینی پێغه‌مبه‌ره‌كه‌ی و ناسینی ژیاننامه‌ و ئاكاره‌كانی لێی بێ نیاز نییه‌ ، هه‌روه‌ها گرنگترین سیفاته‌ خولقه‌ت و ره‌وشته‌كانی تێدایه‌ ، وه‌ ناسینی خزمه‌ نزیك و ناسینی خێزانه‌كانی . نوسه‌ر له‌ به‌رگێكی تازه‌و جوانه‌وه‌ ئاماده‌ی كردووه‌ له‌سه‌ر شێوه‌ی خشته‌ و دابه‌شكردنی بابه‌ته‌كان ، وه‌ له‌ پاش هه‌موو به‌شێك كۆمه‌ڵێك‌ پرسیار و تاقیكردنه‌وه‌ی داناوه‌ ، هه‌موو ئه‌وانه‌ به‌ بێ كورتكردنه‌وه‌یه‌ك زیان به‌ بابه‌ته‌كه‌ بگه‌یه‌نێت و به‌ بێ درێژكردنه‌وه‌یه‌كی بێزاركه‌ر.

ئه‌م په‌رتوكه‌ به‌ زمانی كوردیه‌( كرمانجی ) باسی زانستی ته‌وحید ده‌كات به‌ شێوه‌یه‌كی كورت و ئاسان، وه‌ گومانی تێدانیه‌ كه‌ بیروباوه‌ری ئیسلامی گرنگی خۆی هه‌یه‌ لای موسڵمانان، بۆیه‌ شاره‌زایوون ده‌رباره‌ی ئه‌و زانسته‌ له‌ پێشه‌وه‌ی زانسته‌كانی تره‌وه‌ دێت.

ئه‌م كتێبه‌ باسی بیروباوه‌ڕی ئه‌هلی سوننه‌و جه‌ماعه‌ ده‌كات، وه‌ ئه‌م بابه‌تانه‌ روون ده‌كاته‌وه‌:یه‌كتاپه‌رستی خوای گه‌وره‌ و ناوه‌كانی و سیفه‌تاكانی، هه‌روه‌ها باوه‌ڕ هێنان به‌ فریشته‌ و كتێبه‌كان و پێغه‌مبه‌ران و ڕۆژی دوایی و قه‌ده‌ر خێر و شه‌ڕی .

پێغەمبەری ئیسلام موحەمەد -صلى اللە علیە وسلم-

بیروباوهړى راسته قینه و دژهکانی

پایەی یەکەم شایەتمان

یه‌كێك له‌ پایه‌ و بنه‌ماكانی بیروباوه‌ڕی ئیسلامی، ئه‌وه‌یه‌ پێویسته‌ له‌سه‌ر هه‌موو موسڵمانێك كه‌ هه‌ڵگری بیروباوه‌ڕێكی ڕاست ودروستی ئیسلامی بێت، پشتیوان وپاڵپشتی ئه‌هلی ئیسلام بێت، وپشتیش هه‌ڵبكات له‌وانه‌ی دوژمانه‌یه‌تی ده‌كه‌ن، یه‌كخواپه‌رستان وئه‌هلی ته‌وحید ودڵسۆزانی ئه‌م دینه‌ی خۆش بووێت وپشتگیریان بكات، له‌هه‌مان كاتیشدا بێباوه‌ڕان وهاوه‌ڵ بڕیارده‌رانی خۆش نه‌وێت وڕقی لێیان ببێته‌وه‌ ودژمنایه‌تیان بكات، ئا ئه‌مه‌ش ئه‌و میلله‌ت وئوممه‌ته‌یه‌ كه‌ خوای گه‌وره‌ له‌قورئانی پیرۆزدا مه‌دح وثه‌نای كردووه‌ وناوی لێ ناوه‌(میلله‌تی ئیبراهیم) وداوای لێكردووین شوێنی بكه‌وین

ئةمة ضةند بةشيَكة سةبارةت بة رِوونكردنةوةي جؤرةكاني بيدعة و قةدةغةكردني لة شةرعدا ئه‌م بابه‌ته‌ چه‌ند به‌شێكه‌ سه‌باره‌ت به‌ پێناسه‌ی بیدعه‌ له‌ زمانی عه‌ره‌بی وشه‌رعدا، هه‌روه‌ها روونكردنه‌وه‌ی جۆره‌كانی بیدعه‌ وقه‌ده‌غه‌كردنی له‌ شه‌رعدا، وه‌ له‌ كۆتاییدا باسی مێژوی سه‌رهه‌ڵدانی بیدعه‌ی كردوه‌ له‌ ژیانی موسڵماناندا وله‌گه‌ڵ هۆكاره‌كانی و چۆنیه‌تی مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ كه‌سی بیده‌عه‌چیدا.

باوەڕبوون بە قەدەر چوار بوار دەگرێتەوە: یەكەم: باوەڕبوون بەوەی كە خوای گەورە زانایە بە هەموو شتێك، بە گشتی و بە ووردیش، بە هەمیشەیی و هەتاهەتاییش، جا ئەمە لەوانەدا كە پەیوەندییان بە كردارەكانی خواوە هەبێت یان بە كردارەكانی بەندەكانیەوە هەبێت یەكسانن. دووەم: باوەڕبوون بەوەی كە خوای گەورە ئەو زانیارییانەی نووسیوەتەوە لە نێو كتێبی پارێزراودا (اللوح الـمحفوظ) سێ‌یەم: باوەڕبوون بەوەی كە هەموو ڕووداوەكان (ئەو شتانەی كە دەبن) ڕوونادەن و نابن ئیللا بە ویستی خوای گەورە نەبێت، جا چ ئەوە لەو شتانەدا بێت كە پەیوەندیان هەیە بە كرداری خواوە یان پەیوەندیان هەیە بە كرداری دروستكراوەكانەوە یەكسانن. چوارەم: باوەڕبوون بەوەی كە هەموو بونەوەر و ڕووداوەكان (ئەو شتانەی كە دەبن) دروستكراوی خوای گەورەن بە خوودی خۆیان و سیفەتەكانیان و جموجوڵیانیشەوە

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ 21 وانه‌ ده‌رباره‌ی روونكردنه‌وه‌ی كتێبی القواعد المثلى في صفات الله وأسمائه الحسنی كه‌ دانه‌ره‌كه‌ی زانای پایه‌به‌ر شێخ موحه‌مه‌د ساڵح ئه‌لعوثه‌یمینه‌ ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت، مامۆستا خه‌لیل ئه‌حمه‌د خوا بیپارێزێت هه‌ستاوه‌ به‌ رونكردنه‌وه‌ی به‌ زمانی كوردی به‌ شێوه‌یه‌كی ئاسان وپوخت.

ئه‌م ووتاره‌ بریتیه‌ له‌ وه‌ڵامدانه‌وه‌ی ئه‌و كه‌سانه‌ی كه‌ ناوی خۆیان ناوه‌ قورئانیه‌كان، كه‌ ڕه‌دی ئه‌وه‌ ده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ له‌رۆژی قیامه‌تدا شه‌فاعه‌ت بۆ هیچ كه‌سێك هه‌بێت، ئه‌ویش هه‌ندێك له‌ ئایه‌ته‌كانی قورئانی پیرۆز ده‌كه‌ن به‌ڵگه‌ بۆ قسه‌كانیان، به‌بێ ئه‌وه‌ی سه‌رنج بده‌نه‌ بوونی كۆمه‌ڵێك ئایه‌تی تر له‌ قورئانی پیرۆزدا كه‌ باس له‌وه‌ ده‌كه‌ن له‌ڕۆژی دواییدا شه‌فاعه‌ت به‌ ئیزن ومۆڵه‌تی خوای گه‌وره‌ بۆ كه‌سانێك هه‌یه‌ كه‌ په‌روه‌ردگار ڕه‌زامه‌ند بیت له‌سه‌ری .

دوای ئه‌وه‌ی كه‌ خوای گه‌وره‌ ئاده‌می دروستكرد، تاكه‌ په‌یامێكی ڕه‌سه‌ن به‌درێژایی مێژوو كه‌ ئاڕاسته‌ی هه‌موو مرۆڤایه‌تی كراوه‌، ئه‌وه‌یه‌ كه‌ خوای گه‌وره‌ یه‌ك خوایه‌ و ده‌بێت هه‌ر ئه‌ویش بپه‌رسترێت، له‌م پێناوه‌شدا په‌روه‌ردگار سه‌رجه‌م پێغه‌مبه‌رانی وه‌ك ئاده‌م و نوح و ئیبراهیم و موسی و عیسی و موحه‌مه‌دی ڕه‌وانه‌ كردووه‌، بۆ ئه‌وه‌ی خه‌ڵكی بگه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ ڕێگای ڕاست و دروستی یه‌كخواپه‌رستی، ئه‌و خـــوایه‌ی كه‌ خالق و مه‌عبوده‌ و شایانی ئه‌وه‌یه‌ كه‌ به‌ته‌نها هه‌ر ئه‌و بپه‌رسترێت ..

ئه‌م وتاره‌ باسی عیسا علیه السلام ده‌كات له‌ ڕوانگه‌ی قورئانی پیرۆزه‌وه‌، وه‌ بابه‌تێكی زۆر گرنگه‌ له‌به‌ر ئه‌وه‌ی خه‌ڵكێك هه‌یه‌ وه‌كو نه‌صرانیه‌كان بروایان وایه‌ كه‌ خوای گه‌وره‌ ( الله ) لای ئه‌وان وه‌ك هه‌ندێك كه‌سیان ته‌صه‌وری ده‌كه‌ن بریتین له‌مانه‌ی خواره‌وه‌ : یه‌كه‌م : خوای باوك . دووه‌م : خوای كوڕ . سێهه‌م : خوای ڕۆحی پیرۆز . به‌ڵام له‌ پاش گوێگرتنی ئه‌م وتاره‌ ده‌رده‌كه‌وێت كه‌وا عیسا به‌نده‌یه‌كه‌ له‌ به‌نده‌كانی خوای گه‌وره‌.

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێڕانی به‌شێك له‌ په‌رتوكی ( الایمان )، له‌ نوسینی شێخ عبد الله المطلق ئه‌ندامی ده‌سته‌ی گه‌وره‌ زانایانی وڵاتی سعودیه‌، باسی فه‌رموده‌كه‌ی جوبرائیل ده‌كات كه‌ پرسیاری كرد له‌ پێغه‌مبه‌ری خوا صلی الله علیه وسلم ده‌رباره‌ی باوه‌ڕ وئیمان.

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ ووتارێكی وه‌رگێرڕاو له‌ په‌رتووكی (ته‌نها په‌یامێك) له‌ نووسینی دكتۆر ناجی كوڕی ئیبراهیم العرفج، به‌ ناونیشانی : " په‌رستراوی هه‌ق وڕاستی تاكه‌ په‌رستراوێكه‌ بۆیه‌ به‌تاك و ته‌نها هه‌ر ئه‌و بپه‌رسته‌ " ئه‌م ووتاره‌ باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌ په‌یامی پێغه‌مبه‌ران و نێرراوانی خوای گه‌وره‌ یه‌ك په‌یام و یه‌ك ناوه‌ڕۆكیان هه‌یه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆك وجه‌وهه‌ری په‌یامه‌كه‌یان بریتیه‌ له‌ ته‌سلیم بوون به‌ خوای گه‌وره‌ وپه‌روه‌ردگار، ته‌سلیم بوون به‌ته‌واوی فه‌رمانه‌كانی په‌روه‌ردگار، به‌و شێوه‌یه‌ی له‌ناخ ودڵه‌وه‌ به‌ هه‌موو شێوه‌یه‌ك ڕازی بێت كه‌ (الله) په‌روه‌ردگارت بێت، وئاینی پیرۆزی ئیسلامیش ئاین وشه‌ریعه‌ت و به‌رنامه‌ی ژیانت بێت، ووه‌ موحه‌مه‌دیش ( صلی الله علیه وسلم ) پێغه‌مبه‌ر و پێشه‌وات بێت . ته‌سلیم بوون: ئه‌و ووشه‌یه‌ی كه‌ ته‌عبیر له‌ مانا و مه‌به‌ستی ووشه‌ی (ئیسلام) ده‌كات .

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ ووتارێكی وه‌رگێرڕاو له‌ په‌رتووكی (ته‌نها په‌یامێك) له‌ نووسینی دكتۆر ناجی كوڕی ئیبراهیم العرفج، به‌ ناونیشانی : خوای تاك و ته‌نها ئه‌و خوایه‌یه‌ كه‌ (خالق) وپه‌رستراوه‌ . ئه‌م ووتاره‌ باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌ خوای گه‌وره‌ خالق هه‌موو گه‌ردوونه‌ وئه‌وه‌شی له‌گه‌ردووندایه‌ له‌ مرۆڤ وگیانله‌به‌رانیش، هه‌ر ئه‌و شایانی ئه‌وه‌یه‌ بپه‌رسترێت، كه‌ خاوه‌نی هه‌موو ناوه‌ جوان و پیرۆزه‌كانه‌، جگه‌ له‌ویش هه‌موو دروستكراوون و تیاچوون ..

ئه‌م بابه‌ته‌ به‌شێوه‌ی مه‌تویاته‌ به‌ كورتی باسی ئیمان و پایه‌كانی ده‌كات به‌ زمانی گرمانجی.

ئه‌م ووتاره‌ به‌شێكه‌ له‌ كتێبی سێ بنچینه‌ی بیروباوه‌ڕی شێخ محمدی كوڕی عبد الوهاب ( ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت ) به‌ ناونیشانی ( ناسینی ئاینی ئیسلام كه‌ مه‌به‌ست پیی : ته‌سلیم بوون به‌ خوای گه‌وره‌ و په‌وره‌دگار وپه‌رستنی به‌یه‌كخوای، و پابه‌ند بوون پێوه‌ی به‌ گوێڕایه‌ڵی كردنی، وخۆ به‌ری كردن ودوور كه‌وتنه‌وه‌ له‌ هاوه‌ڵ بڕیارده‌ران وشوینكه‌وتوانی . ئه‌مه‌ش سێ پله‌یه‌ : ئیسلام مه‌به‌ست پێی موسڵمان بوونه‌، له‌گه‌ڵ ئیمان وباوه‌ڕ هێنان، وه‌ هه‌روه‌ها ئیحسان وچاكه‌كاری، هه‌ر یه‌كێك له‌م پلانه‌ش پایه‌ و ڕوكنی خۆی هه‌یه‌ ..

ئه‌م ووتاره‌ به‌شێكه‌ له‌ كتێبی سێ بنچینه‌ی بیروباوه‌ڕی شێخ محمدی كوڕی عبد الوهاب ( ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت ) به‌ ناونیشانی ( ناسینی خوا ) كه‌ مه‌به‌ست پێی ناسینی خوایه‌ له‌ ڕێگای به‌ڵگه‌ و نیشانه‌كانه‌ ودروستكراوه‌كانیه‌وه، نمونه‌ی نیشانه‌كانیشی وه‌ك‌ شه‌و و ڕۆژ و خۆر مانگ، نمونه‌ی دروستكراوه‌كانیشی حه‌وت ئاسمان و زه‌ویه‌كه‌، وئه‌وه‌شی له‌ نێوانیاندایه‌ ..