سوود ( ربا )

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی ( الفقه المسیر = فیقهی ئاسان ) له په‌رتووكی مامه‌ڵه‌كان، ده‌روازه‌ی دووه‌م : له‌باره‌ی سوو ( ڕیبا ) وه‌، كه‌ ده‌سته‌ بژیڕێك له‌ زانایان دایانناوه‌، له‌م ووتاره‌دا چوار بابه‌تی سه‌ره‌كی باسكراوه‌، بابه‌تی یه‌كه‌م : پێناسه‌ی سوو ( ڕیبا ) وحوكمه‌كه‌ی، بابه‌تی دووه‌م : حیكمه‌ت له‌ حه‌رام بوونی سوو ( ڕیبا ) ، بابه‌تی سێهه‌م جۆره‌كانی سوو ( ڕیبا )، بابه‌تی چواره‌م : چه‌ند نمونه‌یه‌ك له‌ باره‌ی هه‌ندێك له‌شێوه‌كانی سوو ( ڕیبا ).

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن لیژنه‌ی هه‌میشه‌یی بۆ لێكۆلینه‌وه‌ی زانستی و فه‌توا و بانگه‌واز و رێنمایی ، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه: كه‌سێك ده‌پرسێت و ده‌ڵێت : له‌ یه‌كێك له‌ به‌رنامه‌كانی ( نور علی الدرب ) گوێم لێ بوو كه‌ ده‌یوت : مامه‌ڵه‌ كردن له‌گه‌ڵ ئه‌و بانكانه‌ی كه‌ ڕیبا وه‌رده‌گرن حه‌رامه‌، هه‌روه‌ها مامه‌ڵه‌ كردن به‌ چه‌كه‌كانیشیانه‌وه‌، منیش ناچارم پاره‌كانم له‌ڕێگای یه‌كێك له‌و بانكانه‌وه‌ حه‌واڵه‌ بكه‌م و بینێرم، چونكه‌ من ناتوانم به‌ زیاتر له‌ په‌نجا جونه‌هیه‌وه‌ بچم بۆ میصر و ئه‌و هه‌مووه‌ پاره‌یه‌ش له‌گه‌ڵ خۆمم ببه‌م، ئایا چاره‌ چیه‌ ؟ ئایا دروسته‌ له‌رێگای ئه‌و بانكانه‌وه‌ پاره‌كان حه‌واڵه‌ بكه‌ین و بینێرین ؟

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن ده‌سته‌ی به‌شی زمانی كوردی له‌ ماڵپه‌ڕی ئیسلام هاوس ، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه: من ئۆتۆمبیلێكم فرۆشت به‌یه‌كێك له‌ پیشانگاكانی ئۆتۆمبیل فرۆشتن به‌ پاره‌یه‌كی كاش ( حازر ) پاش ئه‌وه‌ داوام كرد له‌ براده‌رێكی خۆم ئه‌و ئۆتۆمبیله‌ی خۆمم بۆ بكڕیته‌وه‌، به‌ ( قسط ) و به‌ پاره‌یه‌كی زیاتر له‌و نرخه‌ی كه‌ خۆم فرۆشتوومه‌، ئایا ئه‌م مامه‌ڵه‌یه‌ی من حه‌ڵاڵه‌ یان حه‌رامه ؟ خوای گه‌وره‌ پاداشتی خێرتان بداته‌وه‌ ؟

باوه‌ڕدارى خۆشه‌ويست: ڕيبا يه‌كێكه‌ له‌ تاوانه‌ گه‌وره‌كان، وه‌ هه‌ڕه‌شه‌ى زۆر توندى لێ كراوا، وه‌ پێويسته‌ له‌سه‌ر موسڵمانان خۆيان له‌و تاوانه‌ گه‌وره‌يه‌ به‌دوور بگرن، چونكه‌ هه‌ركه‌سێك بكه‌وێته‌ ناو ئه‌و تاوانه‌وه‌ ئه‌وا توشى نه‌هامه‌تى و به‌هيلاك چوون ده‌بێت.

ئه‌م وتاره‌ باسی ئه‌م خاڵانه‌ ده‌كات: ١- پێناسه‌ی ڕیبا له‌ زمانی عه‌ره‌بی وشه‌رعدا... ٢- حوكمی ڕیبا... ٣- به‌شه‌كانی ڕیبا... ٤- ئه‌و شتانه‌ى ریباى تێدایه‌...

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن سایتی ( ئیسلام پرسیار وه‌ڵام ) وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌ ئه‌مه‌یه‌:" كۆمپانیایه‌كی بیانی هه‌یه‌ ده‌یه‌وێت هه‌ندێك كه‌ل وپه‌ل وئامێری پڕۆژه‌كان بگوازێته‌وه‌ بۆ شانشینی عه‌ره‌بستانی سعودی، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دا داوایان لێكراوه‌ كه‌ زه‌مان بانكیه‌كیان هه‌بێت به‌ بڕی ( 50 ) ملیۆن ڕیاڵ، منیش هه‌ستام به‌ كۆكردنه‌وه‌ی هه‌ردوو لایه‌نی كۆمپانیا بیانییه‌كه‌ له‌گه‌ڵ به‌رهه‌مهێنێكی لوبنانی له‌سعودیه‌...؟".

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن سایتی ئیسلام پرسیار ووه‌ڵام، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌ ئه‌مه‌یه‌:" له‌م ڕۆژگاره‌دا كه‌ متمانه‌ وئه‌مانه‌ت‌ پارێزی لاواز بووه‌ و وبانكه‌كانیش زۆربه‌یان گومانیان لێ ده‌كرێت له‌ ڕیبا وه‌رگرتن، وه‌ بانكی ئیسلامیشمان نیه‌ و ماڵه‌كانیش دڵنیانیت له‌وه‌ی دزیان لێ نه‌كرێت، جا بۆیه‌ من ده‌مه‌وێت ماڵو سامانه‌كه‌م له‌جێگایه‌كی حه‌ڵاڵ دابنێم به‌بێ ئه‌وه‌ی تاوانبارببم، وله‌هه‌مانكاتیشدا ئه‌و پاره‌یه‌ بخه‌مه‌ پڕۆژه‌یه‌كی سه‌رمایه‌گوزاری وبه‌رهه‌مهێنانه‌وه‌ وزه‌كاته‌كه‌شی لێ ده‌ربكه‌م، وه‌ ئه‌گه‌ر نا ئه‌و ماڵوسامانه‌م صه‌رف ده‌بێت وزه‌كاته‌كه‌شی كه‌م ده‌بیته‌وه‌؟"

وه‌رگڕتنی قه‌رز له‌ یه‌كێك له‌ به‌نكه‌كان به‌ ( ربا - سوو ) ، ئه‌وه‌ ( ریبای ـ سووی ) حه‌رامه‌و نه‌هیشی لێكراوه‌ ، وه‌ نابێت قه‌رز وه‌ڕگێرێیت به‌ سوو ، كه‌م بێت یان زۆر.