مەتنەکانى زانستیەکان

له‌م لاپه‌ڕه‌یه‌ خوێندنه‌وه‌ی ئه‌ذكاره‌كانی قه‌ڵای موسڵمانی تێدایه‌ به‌ زمانی كوردی به‌ شێوه‌یه‌كی زۆر جوان بۆئه‌وه‌ی موسڵمانان بتوانن به‌ ئاسانی گوێ له‌و ئه‌ذكارانه بگرن و له‌به‌ری بكه‌ن. شایه‌نی باسه‌‌ ئه‌م بابه‌ته وه‌رگیراوه‌ له‌ سایتی ( ئیسلام ڕێگایه )‌ ‌.

په‌رتووكی ( سێ بنچینه‌كه‌ی بیروباوه‌ڕی ئیسلام وبه‌ڵگه‌كانی ) له‌ نووسینی شێخی ئیسلام موحه‌مه‌دی كوڕی عبد الوهابی ته‌میمیه ( ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت ) مه‌به‌ست له‌م سێ بنچینه‌یه‌ : به‌نده‌ په‌روه‌ردگار وئاین و پێغه‌مبه‌ره‌كه‌ی بناسێت ..

ڕوونكردنه‌وه‌ی‌ سێ‌ بنچینه‌كه‌ی‌ ئیسلام یه‌كێكه‌ له‌و كتێبانه‌ی كه‌ باسی بیروباوه‌ڕ ده‌كات، وه‌ به‌ڕێز محمد الطیب الأنصاري‌ المدني‌ به‌شێوه‌ی پرسیار ووه‌ڵام ڕێكیخستوه‌...

خوێنه‌ری به‌رِێز : ناوه‌رِۆكی ئه‌م كتێبه‌ بریتى یه له‌ هه‌ندێك زانیاری سه‌ره‌تایی زۆر گرنگ سه‌باره‌ت به‌ (بیروباوه‌رِی رِاستی ئیسلام : بیروباوه‌رِی ئه‌هلی سوننه‌ و جه‌ماعه‌) كه‌ به‌ به‌ڵگه‌ی ئایه‌ته‌كانی قورئانی پیرۆز و فه‌رمووده‌ صه‌حیحه‌كانی پێغه‌مبه‌ری خوا (صلى الله عليه وسلم) پشترِاستكراونه‌ته‌وه‌...

روونكردنه‌وه‌ی ( الاربعین النوویه‌ )، دانه‌ره‌كه‌ی ( یحیی كوڕی شرف النووی )یه ـ ‌ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت ـ مه‌تنی فه‌رموده‌كان روونكراوه‌ته‌وه‌ به‌ زمانی كوردی به‌ شێوه‌یه‌كی ئاسان وپوخت...

شه‌رحی ( العقيدة الطحاوية )، دانه‌ره‌كه‌ی ابن أبي العز ـ ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت ـ، مامۆستا ئه‌حمه‌د مه‌لا فایق هه‌ستاوه‌ به‌رونكردنه‌وه‌ی له‌ زنجیره‌ وانه‌ێكدا به‌ زمانی كوردی به‌ شێوه‌ێكی ئاسان و پوخت.

كتێبی ( عه‌قیده‌ی واسطیه‌ ) دانه‌ره‌كه‌ی شێخولئیسلام ابن ته‌یمیه‌ یه‌ ،زانایان و قوتابیانی زانستی شه‌رعی هه‌ستاوون به‌ رونكردنه‌وه‌ی، چونكه‌ ئاسان ترین و روونترین و كورتترین بیروباوه‌ری ئه‌هلی سوننه‌ و جه‌ماعه‌یه‌.

كتێبی ( عه‌قیده‌ی واسطیه‌ ) دانه‌ره‌كه‌ی شێخولئیسلام ابن ته‌یمیه‌ یه‌ ،زانایان و قوتابیانی زانستی شه‌رعی هه‌ستاوون به‌ رونكردنه‌وه‌ی، چونكه‌ ئاسان ترین و روونترین و كورتترین بیروباوه‌ری ئه‌هلی سوننه‌ و جه‌ماعه‌یه‌، .

مرۆڤ له‌ دوو وێستگه‌ له‌به‌ر ده‌ستی خوا ده‌وه‌ستێ: یه‌كه‌میان: له‌ نوێژدا.. دوه‌میان: له‌و ڕۆژه‌ی به‌ خزمه‌تی ده‌گات..

كتێبی ( چل فه‌رموده‌ی نه‌وه‌وی ) دانه‌ره‌كه‌ی ئیمام نه‌وه‌ویه‌ ـ ره‌حمه‌تی خوای لێ بێت ـ له‌و كتێبانه‌یه‌ كه‌ خوای گه‌وره‌ قه‌بول و بڵاو بونه‌وه‌ی بۆ نوسیوه‌، چونكه‌ ئه‌و فه‌رمودانه‌ باس ده‌كات كه‌ تایبه‌تن به‌ بنچینه‌كانی ئیسلامه‌وه‌.

دابه‌شكردن و بنه‌مادانان بۆ كتێبی (القول المفید) : كتێبێكه‌ به‌ زمانی كوردی (سۆرانی) دكتۆر هه‌یسه‌م سه‌رحان نوسیویه‌تی ، ئه‌ویش كورته‌یه‌كی كتێبی (القول المفید علی كتاب التوحید)ـه‌ له‌ نوسینی زانای پایه‌به‌رز (ئیبن عوسه‌یمین) – ره‌حمه‌تی خوای لێ بێت- كه‌ به‌ سوودبه‌خشترین كتێبی سه‌رده‌م ده‌ژمێردرێت له‌ روونكردنه‌وه‌ی ته‌وحیددا كه‌ خوای گه‌وره‌ له‌سه‌ر به‌نده‌كانی واجیبی كردووه‌ ، وه‌ ئه‌مجار باسی ئه‌وه‌ی كردووه‌ كه‌ له‌ گه‌ڵ بنچینه‌ی ته‌وحیدا جیاوازه‌ له‌ شیركی گه‌وره‌ ، یان له‌ گه‌ڵ ته‌واوكاری ته‌وحیددا جیاوازه‌ كه‌ ئه‌ویش شیركی بچووكه‌ . نوسه‌ر له‌ به‌رگێكی تازه‌و جوانه‌وه‌ ئاماده‌ی كردووه‌ له‌سه‌ر شێوه‌ی خشته‌ و دابه‌شكردنی بابه‌ته‌كان ، مه‌به‌ست و مانا‌ گشتییه‌كانی هه‌موو به‌شێكی تێدا باسكردووه به‌ به‌ڵگه‌ و ئه‌سه‌ره‌وه‌‌ ، وه‌ له‌ پاش هه‌موو به‌شێك كۆمه‌ڵێك‌ پرسیار و تاقیكردنه‌وه‌ی داناوه‌ ، هه‌موو ئه‌وانه‌ به‌ بێ كورتكردنه‌وه‌یه‌ك زیان به‌ بابه‌ته‌كه‌ بگه‌یه‌نێت و به‌ بێ درێژكردنه‌وه‌یه‌كی بێزاركه‌ر.

ئه‌م بابه‌ته‌‌ ده‌رباره‌ی ته‌فسیری سێ جوزئی كۆتای قورئانی پیرۆز له‌گه‌ڵ پاشكۆی كۆمه‌ڵه‌ ئه‌حكامێكی‌ گرنگ بۆ ژیانی موسڵمان ده‌كات، له‌ ئاماده‌كردنی كۆمه‌ڵێ له‌ زانایان وخوێندنه‌وه‌ی به‌ده‌نگ له‌ لایه‌ن ڕێزدار حاجی سالار موحه‌مه‌د ساڵح به‌ زمانی كوردی شیرین.

لێكدانه‌وه‌ی پێشه‌كی ( إبن الجزري ): ئه‌م كتێبه‌ وه‌كو پێناسه‌مان كردووه‌ له‌ سه‌ره‌تاى ئه‌م ڕاڤه‌كردنه‌ یه‌كێكه‌ له‌ باشترین ئه‌و كتێبانه‌ى له‌بوارى زانستى ته‌جوید و بنه‌ماكانى خوێندنه‌وه‌ى قورئاندا نووسراون به‌شێوه‌ى هۆنراوه‌، چونكه‌ نووسه‌ره‌كه‌ى پێشه‌وایه‌كى ناودارى هه‌ره‌گه‌وره‌یه‌، كه‌ هه‌موان بىَ ڕاجیایى كۆكن له‌سه‌ر پێشه‌وایه‌تى ئه‌و، بێگومان زانستیش-هه‌ر زانستێك بێت–له‌سه‌رچاوه‌كه‌یه‌وه‌ وه‌ربگیردرێت باشتره‌. بۆیه‌ پشت به‌ خواى گه‌وره‌و، له‌ژێر ڕووناكى كۆمه‌لێك لێكدانه‌وه‌ى زانایانى كۆن و هاوچه‌رخ، هه‌ڵسام به‌ نووسینى شه‌رحێك بۆ ئه‌م كتێبه‌.

تحفة الأطفال: كۆمه‌ڵه‌ شیعرێكه‌ تایبه‌ته‌ به‌ ئه‌حكامه‌كانی ته‌جویدی قورئانی پیرۆز، دانه‌ره‌كه‌ی ( سليمان الجمزوري ـ ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت ـ )، مامۆستا احسان بورهان الدین هه‌ستاوه‌ به‌رونكردنه‌وه‌ی له‌ زنجیره‌ وانه‌ێكدا به‌ زمانی كوردی به‌ شێوه‌یه‌كی پوخت و ئاسان.

شه‌رحی ( التحفه‌ السنیه‌ ) له‌ عیلمی نه‌حو ، دانه‌ره‌كه‌ی موحه‌مه‌د محی الدین عه‌بدولحه‌میده‌، مامۆستا عه‌بدولله‌تیف هه‌ستاوه‌ به‌رونكردنه‌وه‌ی له‌ زنجیره‌ وانه‌ێكدا به‌ زمانی كوردی به‌ شێوه‌ێكی ئاسان و پوخت.

ئه‌م كتێبه‌ وه‌ڵامێكه‌ له‌ لایه‌ن شێخ موحه‌مه‌د كوری عه‌بدولوه‌هاب ـ ره‌حمه‌تی خوای لێ بێت ـ بۆ هه‌ندێ له‌وانه‌ی كه‌ له‌سه‌رده‌می شێخدا خۆیان به‌ زانا دانابوو، ئه‌وانه‌ی كه‌ ڕخنه‌یان لێگرتوه‌، هه‌روه‌ها باسی یه‌كتاپه‌رستی ده‌كات كه‌ مافی خوای گه‌وره‌یه‌ له‌سه‌ر به‌نده‌كانی.