ئیسلام

بیروباوهړى راسته قینه و دژهکانی

پایەی یەکەم شایەتمان

ئه‌م ووتاره‌ به‌شێكه‌ له‌ كتێبی سێ بنچینه‌ی بیروباوه‌ڕی شێخ محمدی كوڕی عبد الوهاب ( ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت ) به‌ ناونیشانی ( ناسینی ئاینی ئیسلام كه‌ مه‌به‌ست پیی : ته‌سلیم بوون به‌ خوای گه‌وره‌ و په‌وره‌دگار وپه‌رستنی به‌یه‌كخوای، و پابه‌ند بوون پێوه‌ی به‌ گوێڕایه‌ڵی كردنی، وخۆ به‌ری كردن ودوور كه‌وتنه‌وه‌ له‌ هاوه‌ڵ بڕیارده‌ران وشوینكه‌وتوانی . ئه‌مه‌ش سێ پله‌یه‌ : ئیسلام مه‌به‌ست پێی موسڵمان بوونه‌، له‌گه‌ڵ ئیمان وباوه‌ڕ هێنان، وه‌ هه‌روه‌ها ئیحسان وچاكه‌كاری، هه‌ر یه‌كێك له‌م پلانه‌ش پایه‌ و ڕوكنی خۆی هه‌یه‌ ..

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ باس كردنی ئه‌م خاڵانه‌ به‌ زمانی بادینی: 1- رامانا لا إله إلا الله. 2- مه‌رجێن لا إله إلا الله. 3- رامانا محمد رسول الله. 4- رامانی ئیسلام وئیمان وئیحسان.

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ روندكردنه‌وه‌ی وشه‌ی لا إله إلا الله له‌گه‌ڵ باس كردنی مه‌رجه‌كانی، به‌ ژێر نوسی كوردی ئاماده‌ كراوه‌ له‌ لایه‌ن بانگه‌وازی سه‌له‌فی له‌ شاری كفری.

پایەكانی ئیسلام: بریتییە لەو بنچینانەی كەوا ئاینی ئیسلامی لە سەر بنیات نراوە و بریتییە لە پێنج پایە كە باسكراون لەو فەرموودەیەی كە (ابن عمر رضي الله عنه) لە پێغەمبەرەوە (صلى الله عليه وسلم) دەیگێڕێتەوە

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی هه‌ڵوه‌شێنه‌ره‌وه‌كانی ئیسلام و ئیمان، وه‌ مرۆڤی موسڵمان ده‌بێت ئاگاداری خۆی بێت ونزیك نه‌بێته‌وه‌ له‌م هه‌ڵوه‌شێنه‌ره‌وانه‌...چونكه‌ هه‌روه‌كو ئاشكرایه‌ ئیمان زیاد ده‌كات به‌ كرده‌وه‌ی چاكه‌ وكه‌میش ده‌كات به‌ تاوان كردن، وه‌ئه‌بێت ئه‌وه‌ش بزانین كه‌وا هه‌ندێ كردوه‌ هه‌یه‌ ده‌بێته‌ مایه‌ی هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی ئیمان كه‌ پێویسته‌ هه‌موو موسڵمانێك ئاگاداری بێت...

ئه‌م نامیلكه‌یه‌ باس له‌ گه‌وره‌ترین و گرنگترین بابه‌ت ده‌كات كه‌ بریتییه‌ له‌ وته‌ی مه‌زنی (لا إله إلا الله)، پێگه‌ی ئه‌م وته‌یه‌، فه‌زڵی، پایه‌كانی، مه‌رجه‌كانی، شیكردنه‌وه‌ی زمانه‌وانییانه‌ی، چ كاتێك سوودی ده‌بێت بۆ بێژه‌ره‌كه‌ی و چ كاتێكیش سوودی بۆی نابێت.

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی ده‌ هه‌ڵوه‌شێنه‌ره‌كه‌ی ئیسلام ده‌كات كه‌ له‌ نوسینی شێخی عه‌لامه‌ عه‌بدولعه‌زیز كوری عه‌بدولله كوری باز ‌ ـ ره‌حمه‌تی خوای له‌سه‌ر بێت ـ .

ئه‌م بابه‌ته‌ به‌شێكه‌ له‌ په‌رتوكی پوخته‌ی بنه‌ماكانی ئیمان وئیسلام، وه‌ ئه‌م باسانه‌ی له‌خۆ گرتووه‌: 1)پێناسه‌ی زه‌كات . 2)گرنگی زه‌كات وحیكمه‌ت له‌ مه‌شروعیه‌تی . 3)به‌ڵگه‌كانی واجب بوونی زه‌كات . 4)مه‌رجه‌كانی زه‌كات . 5)حوكمی ئه‌و كه‌سانه‌ی زه‌كات ناده‌ن . 6)ئه‌و ماڵانه‌ی زه‌كاتیان تێدا واجبه‌ . 7)زه‌كاتی زێر و زیوو، ئه‌و شتانه‌ی جێگای زێر و زیوو ده‌گرنه‌وه‌ . 8)زه‌كاتی ماڵات (مه‌ڕ و بزن و ووشتر و گا و مانگا) . 9)زه‌كاتی ماڵی بازرگانی . 10)زه‌كاتی دانه‌وێڵه‌ و به‌روبوومی كشتوكاڵ . 11)ئه‌و كه‌سانه‌ی زه‌كاتیان پێ ده‌درێت . 12)زه‌كاتی سه‌ر فیتره‌ .

ئه‌م بابه‌ته‌ به‌شێكه‌ له‌ په‌رتوكی پوخته‌ی بنه‌ماكانی ئیمان و ئیسلام، وه‌ ئه‌م باسانه‌ی له‌خۆ گرتووه‌: 1) پێناسه‌ی نوێژ . 2) حوكمی ئه‌و كه‌سانه‌ی نوێژ ناكه‌ن . 3) نوێژی به‌كۆمه‌ڵ . 4) نوێژی كه‌سی نه‌خۆش . 5) نوێژی هه‌ینی . 6) نوێژی جه‌ژنه‌كان . 7)نوێژی خۆر گیران و مانگ گیران . 8) نوێژی سوننه‌ت . 9) نوێژی ته‌راویح . 10) نوێژی مردوو .

ئه‌م بابه‌ته‌ ئه‌م باسانه‌ی له‌خۆگرتووه‌ : 1) پاكوخاوێنی (الطهارة). 2) حوكمی پاكوخاوێنی (الطهارة) . 3) جۆره‌كانی پاكوخاوێنی (الطهارة) . 4) چوونه‌ سه‌ر ئاو و ئادابه‌كانی . 5) ده‌ست نوێژ گرتن . 6) مه‌سح كردن له‌سه‌ر (خوفه‌كان) . 7) خۆشتن . 8) ته‌یه‌موم . 9) باسی حه‌یز و ئافره‌تی مناڵ بوو .

ئه‌م لێكۆڵینه‌وه‌ له‌م بابه‌تانه‌ پێك هاتووه‌ : 1) پێناسه‌ی زانستی یه‌كخواپه‌رستی . 2) مانای ئیسلام . 3) جۆره‌كانی یه‌كخواپه‌رستی . 4) یه‌كخواپه‌رستی زانست و بیروباوه‌ڕ . 5) یه‌كخواپه‌رستی وویست و مه‌به‌ست . 6) یه‌كخواپه‌رستی له‌ په‌روه‌ردگاریه‌تیدا . 7) یه‌كخواپه‌رستی له‌په‌رستندا . 8) یه‌كخواپه‌رستی له‌ ناو و صیفه‌ته‌كاندا . 9) كاریگه‌ری یه‌كخواپه‌رستی له‌سه‌ر كاروكرده‌وه‌ و فه‌زڵه‌كانی . 10) مانای ( لا إله إلا الله ) . 11) مانای ( محمد رسول الله ) . 12) په‌رستن . 13) مانای په‌رستن . 14) مه‌رجه‌كانی په‌رستن . 15) ئه‌و بنه‌مانه‌ی كه‌ په‌رستنی له‌سه‌ر بنیات نراوه‌ . 16) جۆره‌كانی په‌رستن .

ئه‌م بابه‌ته‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی پوخته‌ی بنه‌ماكانی ئیمان و ئیسلام، وه‌ ئه‌م بابه‌تانه‌ی له‌خۆ گرتووه‌ : 1)پێناسه‌ی (شرك) هاوه‌ڵ بڕیاردان بۆ خوای گه‌وره‌ . 2)به‌شه‌كانی (شرك) هاوه‌ڵ بڕیاردان . 3)سه‌ردانی گۆڕه‌كان . 4)دوو ڕووی و جۆه‌كانی . 5)جادو و فڕوفێڵ وهه‌ندێ شتی تر .

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ به‌شێك له‌ كتێبی پوخته‌ی بنه‌ماكانی ئیمان و ئیسلام تایبه‌ته‌ به‌ لێكوڵینه‌وه‌ی یه‌كه‌م ده‌رباره‌ی (ئیمان)، وه‌ له‌م باسانه‌ پێك دێت: 1-ئیمان (باوه‌ڕ) 2-باوه‌ڕ به‌ بوونی خوای گه‌وره ‌ 3-باوه‌ڕ به‌ فریشته‌كان 4-باوه‌ڕ به‌ كتێبه‌ ئاسمانییه‌كان 5-باوه‌ڕ به‌ پێغه‌مبه‌ران و فروستاده‌كانی خوای گه‌وره‌ 6-باوه‌ڕ به‌ ڕۆژی دوایی 7-باوه‌ڕ به‌ قه‌ده‌ر 8-گرنگی بیروباوه‌ڕ 9-ئامانجه‌كانی بیروباوه‌ڕی ئیسلامی 10-پشتیوانی كردن و پشت لێهه‌ڵكردن

" لا إله إلا الله " چاكترین و گه‌وره‌ترین ووته‌یه‌، وه‌ ئه‌گه‌ر سه‌رفرازیت ده‌وێت له‌ دونیا و قیامه‌ت ئه‌وه‌ به‌ڕاستی بڵێ: " لا إله إلا الله " و كاریشی پێ بكه‌، چونكه‌ پێغه‌مبه‌ری خۆشه‌ویستمان به‌م وشه‌یه‌ ده‌ستی به‌ بانگه‌واز كردوه‌ له‌گه‌ڵ نه‌ته‌وه‌كه‌ی.

لا إله إلا الله وشه‌یه‌كه‌ ئه‌گه‌ر به‌ ڕاستگۆیی و دڵسۆزیه‌وه‌ بووترێت و ئیش بكرێت به‌ ناوه‌ڕۆك و داخوازیه‌كه‌ی به‌ ئاشكرا و به‌ نهێنی ئه‌وا شوێنه‌واری زۆر سوپاس كراوی ده‌بێت به‌سه‌ر تاك و كۆمه‌ڵه‌وه‌.