پێغه‌مبه‌ران علیهم السلام

كورته‌یه‌كی به‌ سووده‌ له‌سه‌ر ژیاننامه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا و ره‌وشت و ئاكاره‌كانی : كتێبێكه‌ به‌ زمانی كوردی (سۆرانی) دكتۆر هه‌یسه‌م سه‌رحان نوسیویه‌تی ، كه‌ چه‌ند باسێكی كورت له‌ خۆ ده‌گرێت هه‌ركه‌سێك كه‌مترین هیممه‌تی هه‌بێت بۆ ناسینی پێغه‌مبه‌ره‌كه‌ی و ناسینی ژیاننامه‌ و ئاكاره‌كانی لێی بێ نیاز نییه‌ ، هه‌روه‌ها گرنگترین سیفاته‌ خولقه‌ت و ره‌وشته‌كانی تێدایه‌ ، وه‌ ناسینی خزمه‌ نزیك و ناسینی خێزانه‌كانی . نوسه‌ر له‌ به‌رگێكی تازه‌و جوانه‌وه‌ ئاماده‌ی كردووه‌ له‌سه‌ر شێوه‌ی خشته‌ و دابه‌شكردنی بابه‌ته‌كان ، وه‌ له‌ پاش هه‌موو به‌شێك كۆمه‌ڵێك‌ پرسیار و تاقیكردنه‌وه‌ی داناوه‌ ، هه‌موو ئه‌وانه‌ به‌ بێ كورتكردنه‌وه‌یه‌ك زیان به‌ بابه‌ته‌كه‌ بگه‌یه‌نێت و به‌ بێ درێژكردنه‌وه‌یه‌كی بێزاركه‌ر.

پێغەمبەری ئیسلام موحەمەد -صلى اللە علیە وسلم-

ئه‌م وتاره‌ باسی عیسا علیه السلام ده‌كات له‌ ڕوانگه‌ی قورئانی پیرۆزه‌وه‌، وه‌ بابه‌تێكی زۆر گرنگه‌ له‌به‌ر ئه‌وه‌ی خه‌ڵكێك هه‌یه‌ وه‌كو نه‌صرانیه‌كان بروایان وایه‌ كه‌ خوای گه‌وره‌ ( الله ) لای ئه‌وان وه‌ك هه‌ندێك كه‌سیان ته‌صه‌وری ده‌كه‌ن بریتین له‌مانه‌ی خواره‌وه‌ : یه‌كه‌م : خوای باوك . دووه‌م : خوای كوڕ . سێهه‌م : خوای ڕۆحی پیرۆز . به‌ڵام له‌ پاش گوێگرتنی ئه‌م وتاره‌ ده‌رده‌كه‌وێت كه‌وا عیسا به‌نده‌یه‌كه‌ له‌ به‌نده‌كانی خوای گه‌وره‌.

ئەوەی گرنگ‌و مەبەستی ئێمەیە لەم نامیلكەیەدا بریتییە لەو ماف‌و پێویستیانەی كە لەسەر شانی ئێمەیە بەرامبەر بە پێغەمبەری خۆشەویست(صلى الله علیه وسلم) ئەنجامی بدەین. چونكە گرنگ شوێن پێ‌ هەڵگرتن‌و بەدووكەوتنە, نەك ناسین و خۆشەویستی سەرزارەكیو بەس، وه‌ هه‌ندێ له‌و مافانه‌: 1-باوه‌ڕ بوون به‌ په‌یامه‌كه‌ی. 2- گویڕایه‌ڵی وشوێنكه‌وتنی. 3-خوشویستنی زیاتر له‌ خوشویستنی نه‌فس وباوك ومنداڵ. 4-رێزلێنانی. 5-بڵاوكردنه‌وه‌ی بانگه‌وازه‌كه‌ی.

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ باس كردنی ژیان وموعجیزه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا ئیبراهیم علیه السلام كه‌ خوای گه‌وره‌ رزگاری كرد له‌ پاش ئه‌وه‌ی خرایه‌‌ ناو ئاگر.

هیچ كۆمه‌ڵێك ناژێت به‌ زانست وبیروباوه‌ڕێكی ڕاسته‌قینه‌ وكرده‌وه‌ی چاكه‌ وگوێڕایه‌ڵی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم وشوێنكه‌وتنی قورئان وسوننه‌ت نه‌بێت، بۆیه‌ ڕه‌وا نیه‌ بۆ زانایان وبانگخوازان وكۆمه‌ڵه‌ ئیسلامیه‌كان له‌م ڕاستیانه‌ لابده‌ن وشوێنی ڕێچكه‌ی جوله‌كه‌ وگاوره‌كان بكه‌ون.

ئه‌م بابه‌ته‌ وتارێكی زۆر به‌ سوودی مامۆستا ڕه‌مه‌زان شكور ه‌، باسی مافی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم ده‌كات، پێویسته‌ هه‌موو موسڵمانێك گوێی لێ بگرێت بۆ ئه‌وه‌ی به‌ جوانترین شێوه‌ مافه‌كانی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم بدات.

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن ده‌سته‌ی به‌شی زمانی كوردی له‌ ماڵپه‌ڕی ئیسلام هاوس د، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه: ئایا پێغه‌مبه‌ر عیسی ( سه‌لامی خوای لێ بێت) ماوه‌ ؟ ئه‌گه‌ر ماوه‌ و به‌رزكراوه‌ته‌وه‌ بۆلای خوای گه‌وره‌، مانا وته‌فسیری ئه‌م ئایه‌ته‌ چیه‌ كه‌ باس له‌وه‌فاتی ده‌كات، كه‌ خوای گه‌وره‌ ده‌فه‌رموێت: «إِذْ قَالَ اللَّهُ يَا عِيسَىٰ إِنِّي مُتَوَفِّيكَ وَرَافِعُكَ إِلَيَّ» [ آل عمران : 55 ].

خوای گه‌وره‌ پێغه‌مبه‌ری ئازیزمانی (صلی الله علیه وسلم) تایبه‌تمه‌ند كردووه‌ به‌كۆمه‌ڵه‌ تایبه‌تمه‌ندی ومه‌ناقبێكی زۆره‌وه‌، كه‌ فه‌زڵی پێداوه‌ به‌سه‌ر هه‌موو پێغه‌مبه‌رانی تر وته‌واوی خه‌ڵكانی ڕووی سه‌ر زه‌وی...

له‌م چه‌ند ڕۆژه‌ی ڕابردوو گۆڕه‌پانی ئیسلامی و غه‌یره‌ ئیسلامی ته‌كان و ته‌وژمێكی گه‌وره‌ی وه‌ خۆوه‌ بینی، ته‌كانێك كه‌ له‌ سه‌ده‌ی بیست و یه‌كه‌ما ئه‌شێت ببێته‌ یه‌كه‌م و به‌ركۆڵی ڕووداوه‌كان كه‌ پێش له‌ هه‌موو ڕووداوه‌كانی چه‌رخه‌كانی پێشوو بگرێته‌وه‌.. ئیهانه‌كردن به‌ ئیسلام، ئیهانه‌كردن به‌ قوڕئان.. ئیهانه‌كردن به‌ پێغه‌مبه‌ری پێشه‌وامان سه‌رتۆپی گه‌وره‌ترین ئیهانه‌ بوون له‌ جیهان...

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ پوخته‌ی ته‌فسیری كۆمه‌ڵه‌ ئایه‌تێك ده‌رباره‌ی شوێنكه‌وتنی پێغه‌مبه‌ری خۆمان و پێغه‌مبه‌رانی تر علیهم الصلاة‌ والسلام هاتوون...

ئه‌م بابه‌ته‌ وتاری هه‌ینیه‌ مامۆستا عزالدین باسی ژیانی پێغه‌مبه‌ری خوا ـ ابراهیم علیه السلام _ ده‌كات له‌ ژێر تیشكی ئایه‌ته‌كانی قورئانی پیرۆز... إبراهيم عليه السلام له‌ چه‌ند سوره‌تێك باسی ژیانی كراوه‌، كه‌ چۆن له‌سه‌ره‌تاوه‌ دژایه‌تی بته‌كانی كردوه‌ و روونی كردوه‌ته‌وه‌ كه‌وا ئه‌و بتانه‌ هیچ سودێكیان نیه‌‌ بۆ كه‌س، ته‌نانه‌ت بۆ خۆیانیش...

شتێك له‌شه‌ریعه‌ت و دینی ئیسلامدا رێی پێ نه‌درابێ نابێ موسڵمانانیش به‌هی خۆیانی‌بزانن و بیكه‌نه‌ جه‌ژن و جه‌ژنه ‌پیرۆزه‌ی ‌تێدا بكه‌ن...

خۆشه‌ویستی پێغه‌مبه‌ر ( دروودی خودای له‌سه‌ر بێت ) یه‌كێكه‌ له ‌بنه‌ما گه‌وره‌و به‌ڕێزه‌كانی دینی ئیسلام و هه‌ركه‌سێكیش پێغه‌مبه‌ری له ‌خۆی و منداڵ و دایك و باوك و هه‌موو كه‌سێكی تر خۆشتر نه‌وێت ئیمانی ته‌واو نیه‌.

ئێمه‌ی موسڵمان پێویسته له‌سه‌رمان له‌پاش مافه‌كانی خوای گه‌وره‌، مافه‌كانی پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلى الله عليه وسلم)‌له‌پێش هه‌موو مافێك دانێین و ڕێز و حورمه‌تی بگرین و ئادابمان هه‌بێت به‌رامبه‌ری، وه‌به‌و شێوه‌یه‌سه‌ركه‌وتن به‌ده‌س ئه‌هێنین.

ئه‌م بابه‌ته‌ پوخته‌ێكه‌ ده‌رباره‌ی مافه‌كانی پێغه‌مبه‌ر _ صلى الله عليه وسلم _ له‌سه‌ر ئۆمه‌ته‌كه‌ی.

ژیانی پیغه مبه ری خوا جه نگ و غه زاکان

باوەڕ بە پێغەمبەران

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی خۆشه‌ویستی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم وبیدعه‌ی ئاهه‌نگی له‌ دایك بوونیوه‌ ناوه‌ڕۆكه‌كه‌ی بریتین له‌م خاڵانه‌: یه‌كه‌م: مژده‌ی هاتنی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم. دووه‌م: خۆشه‌ویستی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم له‌ لای هاوه‌ڵانیدا. سێهه‌م: حه‌قیقه‌تی خۆشه‌ویستی پێغه‌مبه‌ری خوا صلی الله علیه وسلم. چواره‌م: خۆشه‌ویستی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم له‌ نێوان زیاده‌ڕه‌وی وفه‌رامۆشكردنی. پێنجه‌م: په‌یوه‌ندی له‌ نێوان خۆشه‌ویستی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم وبیدعه‌ی ئاهه‌نگی مه‌ولود نه‌به‌و‌ی. شه‌شه‌م: حوكمی ئاهه‌نگی له‌ دایكبوون له‌ لای زانایان وئه‌هلی علیم.

به‌درێژایى مێژوو هیچ ده‌سته‌و تاقمێك نه‌بووه‌ كه‌بێ پێشه‌واو سه‌ركرده‌ بوو بێ, به‌جۆرێك شوێن كه‌وتوانى هه‌وڵیان داوه‌ كه‌ به‌جێ پێیه‌كانى ئه‌ودا هه‌نگاو بنێن و له‌گه‌ڵ حه‌زو بیر كردنه‌وه‌ى ئه‌ودا ئاوێته‌ ببن . موسڵمانانیش تاكه‌پێشه‌وایان ئه‌و پێغه‌مبه‌ره‌ به‌ڕێزه‌یه‌ صلى الله عليه وسلم كه‌سه‌ردارى كوڕانى ئاده‌مه عليه السلام ونمونه‌ى ڕه‌وشت به‌رزى و جوامێرى و خواناسىو پیاوه‌تى و ئازایه‌تى و هه‌موو ئاكاره‌ به‌رزه‌كانى تره‌ .هه‌ركاتێك موسڵمانان به‌جوانى ده‌ستیان گرتبێ به‌ ڕێبازه‌كه‌یه‌وه‌و به‌شوێن هه‌نگاوه‌كانى كه‌وتبن؛ سه‌ركه‌وتوو سه‌رفرازو عیزه‌ت مه‌ندبوون و قورسایى خۆیان سه‌لماندووه... خوێنه‌ری به‌ڕێز: ئه‌م په‌رتوكه‌ باسی ‌ ڕووخسارو ڕه‌وشته‌ به‌رزه‌كانی پێغه‌مبه‌ری خۆشه‌ویست ده‌كات، هیوادارین سوودی لێوه‌رگریت.