ئه‌و بابه‌تانه‌ی په‌یوه‌ندیان به‌ منداڵه‌وه‌ هه‌یه‌

ئەو بابەتانەى دەبێت منداڵی مسوڵمان بیزانێت

‫ئەو ماف وئەرکانەی کە فیتڕەتی مرۆڤەکان داواي دەکات وشەریعەتی ئیسلامیش پەسەنديان دەکات

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی ( الفقه المسیر = فیقهی ئاسان ) كه‌ ده‌سته‌ بژیڕێك له‌ زانایان دایانناوه‌، له‌م ووتاره‌دا باسی سێ بابه‌ت كراوه‌ : بابه‌تی یه‌كه‌م : پێناسه‌ی گوێزه‌بانه‌ ( العقیقة ) وحوكم وكاته‌كه‌ی، و بابه‌تی دووه‌م : ژماره‌ی ئه‌و ئاژه‌ڵانه‌ی كه‌ له‌م بۆنه‌یدا سه‌ر ده‌بڕرێت، وه‌ بابه‌تی سێهه‌م : ناونانی كۆرپه‌، وسه‌رتاشین، ومه‌ڵاشۆ چه‌وركردنی به‌هه‌ندێك له‌خورمای جوێنراو، وه‌ بانگدان به‌گوێیدا.

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن ده‌سته‌ی به‌شی زمانی كوردی له‌ ماڵپه‌ڕی ئیسلام هاوس، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه: ئایا حوكمی ئه‌نجامدانی نه‌شته‌رگه‌ری مناڵی بلوری چیه‌ ؟ خوای گه‌وره‌ پاداشتی خێرتان بداته‌وه‌؟

ئیسلام ئه‌همیه‌تێكی به‌رزی به‌ منداڵ داوه‌و ژیانی پارێزراو كردووه‌، هه‌ر له‌و ڕۆژه‌ی كه‌ له‌ سكی دایكی بووه‌ مه‌یلی ئه‌و ئه‌همیه‌تدانه‌ی پێدراوه‌، بۆیه‌ وشیاری دایك و باوكانی داوه‌، كه‌ هه‌رگیزاو هه‌رگیز كه‌مته‌رخه‌می له‌ ده‌رهه‌ق په‌روه‌ده‌ی منداڵاندا نه‌كه‌ن و چاو نوقانێك لێیان بێ‌ ئاگا نه‌بن. بۆیه‌ پێغه‌مبه‌ری ئه‌كڕه‌م (صلى الله علیه وسلم) میراتگه‌لێكی زۆرو زه‌وه‌ندی بۆ به‌جێهێشتووین كه‌ پڕیه‌تی له‌ هه‌ڵوێست و چیڕۆك و ڕووداوگه‌لی ئه‌وتۆ، كه‌ فێری كردووین و ڕایهێناوین كه‌ چۆن مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ منداڵاندا بكه‌ین.

پرسیارێكه‌‌ له‌ لایه‌ن ده‌سته‌ی به‌شی زمانی كوردی ماڵپه‌ڕی ئیسلام هاوس‌ وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ده‌قی پرسیاره‌كه ئه‌مه‌یه‌‌: «ئایا زه‌كات له‌ماڵی مناڵ وشێتدا واجب ده‌بێت؟».

پرسیارێكه‌‌ له‌ لایه‌ن ده‌سته‌ی به‌شی زمانی كوردی له‌ ماڵپه‌ڕی ئیسلام هاوس وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ده‌قی پرسیاره‌كه ئه‌مه‌یه‌‌:\” ئایا حه‌جی منداڵ دروست وسه‌حیحه‌ وجێگای حه‌جی فه‌رزی بۆ ده‌گریته‌وه‌ ؟\”.

با ئه‌م پشوی هاوینه‌ زانایان بانگخوازان دایك و باوك و خێزانه‌كان هیمه‌تێك بكه‌ن و ناوی لێ‌ بنێت، هه‌ڵمه‌تی په‌روه‌رده‌ی ئیسلامی... چونكه‌ غیابی په‌روه‌رده‌ی ئیسلامی له‌ خێزانه‌كانداو نه‌خستنه‌ به‌ر خوێندنی زانستی شه‌رعی مناڵه‌كانیان زیانێكی زۆر به‌سبه‌ینێمان ده‌گه‌یه‌نێت به‌شێوه‌یه‌ك كه‌ گه‌ر ئێستا تاك و ته‌را عالمێك ده‌بینین و دڵمان به‌ مێزه‌ره‌ چه‌رمگه‌كانیان خۆش ده‌بێ‌ وا بڕوات ئه‌وه‌ش نامێنێت.

ئاماده‌كردنی: یاسین ئه‌حمه‌د زه‌نگه‌نه‌ نه‌وه‌كان به‌رهه‌مى ژیان و بیلبیله‌ى چاو و سه‌رتوێژى ته‌مه‌نن، به‌وانه‌وه‌ ژیان خۆش و شیرینه‌، مایه‌ى هیواو ئاواتن، به‌ فه‌رِ و به‌ره‌كه‌تیان رۆزى زیاد ده‌كات و سۆز و به‌زه‌یى داده‌به‌زێت و پاداشتى خواى گه‌وره‌ چه‌ندجاره‌ ده‌بێته‌وه‌...

به‌ پێنوسی: پارێزه‌ر ساڵح سه‌عید دایك ئه‌و وشه‌یه‌ی كه‌ جوانترین و ناسكترین وشه‌یه‌كه‌ له‌ ژیانی مرۆڤایه‌تیدا، كه‌ له‌ نێوان دوو لێودا ده‌رده‌چێت، وشه‌یه‌ك كه‌ پرِ به‌ مانای خۆی پرِه‌ له‌ خۆشه‌ویستی و سۆز... ئه‌م بابه‌ته‌ باسی كورته‌ حیوارێك له‌ نێوان دایك وكورِێكدا ده‌خه‌مه‌ به‌ردیده‌ی خوێنه‌ران تاكو بزانین دایك كێ یه‌ و چۆن سه‌یری جگه‌رگۆشه‌كانی ده‌كات...

خوێنه‌رانی به‌ڕێز له‌م بابه‌ته‌ماندا هه‌وڵ ئه‌ده‌ین به‌پێی ده‌قه‌ سه‌حیحه‌كانی فه‌رمووده‌ حوكمی حه‌جكردنی منداڵ ڕوون بكه‌ینه‌وه‌، به‌و ئومێده‌ی ‌ له‌م وه‌رزی حه‌جه‌دا چاو ڕوونیه‌ك بخه‌ینه‌ به‌رده‌م ئێوه‌ی به‌ڕێز ...

له‌م كتێبه‌دا مامۆستا صلاح الدین باسی دوعاو ئه‌ذكارو ئادابی شه‌رعی ده‌كات بۆ منداڵان، كه‌ له‌ سوننه‌تی صه‌حیحی پێغه‌مبه‌رمان صلى الله عليه وسلم هاتووه‌...

ئه‌م وتاره‌ باسی په‌روه‌رده‌كردنی منداڵ و مافه‌كانی ده‌كات، وه‌ ئاینی پیرۆزی ئیسلام گرنگی داوه‌ به‌ په‌روه‌رده‌كردنی منداڵ هه‌ر له‌ پێش ئه‌وه‌ی بێته‌ دونیاوه‌... وه‌ خێزان ڕۆڵێكی سه‌ره‌كی ده‌بێت له‌ په‌روه‌رده‌كردنی منداڵ، چونكه‌ یه‌كه‌مین ده‌زگای په‌روه‌رده‌ییه‌ كه‌ منداڵ چاوی تێدا ده‌كاته‌وه‌...

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن سایتی ئیسلام پرسیار ووه‌ڵام، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌ ئه‌مه‌یه‌:" به‌یارمه‌تی خوای گه‌وره‌ چاوه‌ڕوانی ئه‌وه‌م كچێكمان ببێت، وه‌ ده‌مه‌وێت ناوی بنێم ( فیرده‌وس ) به‌ڵام پێش ئه‌وه‌ی ناوی بنێیم، ئه‌مه‌وێت بپرسم ئایا حوكمی ناونانی كچان به‌ناوی ( فیرده‌وس ) یان ( جنة ) چیه‌ ‌؟".

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن سایتی ( ئه‌لئیسلام وه‌ڵام و پرسیار ) وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌ ئه‌مه‌یه‌:" من مناڵێكم هه‌یه‌ ته‌مه‌نی نۆ ساڵانه‌، وه‌ئه‌مه‌وێت یارمه‌تیم بده‌ن له‌وه‌ی چۆن ڕایبهێنم له‌سه‌ر ڕۆژوو گرتنی مانگی ڕه‌مه‌زان؟ چونكه ‌ساڵی پار ته‌نها پازده ‌ڕۆژی له‌ڕه‌مه‌زان گرت .؟‌".

له‌باسی ئه‌مجاره‌ماندا گفتگۆ له‌سه‌ر بابه‌تێك ده‌كه‌ین كه‌زۆر گرنگه‌وپه‌یوه‌ندی به‌دوارۆژی نه‌وه‌كانی ئێستامانه‌وه‌ هه‌یه‌، ئه‌ویش په‌روه‌رده‌كردنی خێزان ودیــارده‌ی ئــازاردانی منــداڵانه‌. گومانی تێدا نیه‌خێزان به‌یه‌كێك له‌پایه‌ئه‌ساسی و بنه‌ڕه‌تیه‌كانی هه‌موو كۆمه‌ڵگایه‌ك داده‌نرێت، وه‌‌گه‌شه‌كردن و پێشكه‌وتنیشی وه‌ستاوه‌ته‌سه‌ر ڕاده‌ی ڕۆشنبیری وبه‌ئاگایی خودی ئه‌و كۆمه‌ڵگایه‌وپابه‌ندیان به‌په‌یوه‌ندیه‌كی ڕاست ودروست وكامڵ له‌نێوان تاكه‌كانیدا ...

دایكان وباوكانی ئازیز : خۆشه‌ویستی پێغه‌مبه‌ر ( صلی الله علیه وسلم ) به‌شێكه‌له‌بنه‌ما وبنچینه‌كانی بیروباوه‌ڕی ئاینی پیرۆزی ئیسلام ، وه‌باوه‌ڕی مرۆڤ دانامه‌زرێت هه‌تاوه‌كو خۆشه‌ویستی پێغه‌مبه‌ری خوا نه‌خاته‌پێش خۆشه‌ویستی خۆی و دایك وباوكی ومنداڵه‌كانیشیه‌وه‌... وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی بتوانین واجب بوونی خۆشه‌ویستی پێغه‌مبه‌ره‌كه‌مان ( صلی الله علیه وسلم ) روون بكه‌ینه‌وه‌ بۆ منداڵه‌كانمان وپاشان له ‌دڵ و ده‌رون وناخیاندا بڕوێنین پێویسته ‌سه‌ره‌تا چه‌ند هه‌نگاوێك هه‌یه ‌بیگرینه ‌به‌ر له‌وانه‌ش ...

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن سایتی ( ئه‌لئیسلام وه‌ڵام و پرسیار ) وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌ ئه‌مه‌یه‌:" ئایه‌ دوعا كردنی باوك و دایك له‌منداڵه‌كه‌یان گیرا ده‌بێت، ئه‌گه‌ر باوكه‌كه ‌یان دایكه‌كه ‌له‌سه‌ر هه‌ڵه‌بوون ومنداڵه‌كه‌شیان ‌له‌سه‌ر ڕاستی بوو؟‌".

خوشك وبرایانی خۆشه‌ویست ئاشكرایه‌لای هه‌مووان ئاینی پیرۆزی ئیسلام گرنگیه‌كی زۆری داوه‌به‌ په‌روه‌رده‌كردنی تاك له‌كۆمه‌ڵگه‌دا، هه‌ر له‌سه‌ره‌تای هاتنه‌دونیایه‌وه‌هه‌تاوه‌كو ئه‌و ڕۆژه‌ی ئه‌م ژیانه‌به‌جێ ده‌هێڵێت وده‌گه‌ڕێته‌وه‌لای په‌روه‌ردگار . جا له‌به‌ر ئه‌وه‌پێویسته‌ دایك وباوك چاودێری منداڵه‌كانیان بكه‌ن جا چ كوڕ بن یان كچ، وه‌بزانن كه‌ی ده‌چنه‌ده‌ره‌وه‌، وه‌چۆن چوونه‌ده‌ره‌وه‌، وه‌بۆ كوێ ده‌چن، وه‌له‌گه‌ڵ كێشدا ده‌بن ؟ وه‌به‌وه‌نده‌واز نه‌هێنین كــه‌له‌گه‌ڵ هاوڕێیه‌كیدا ڕۆشت ئیتر گرنگ نیه‌مادام كه‌سێكی له‌گه‌ڵدایه‌...

‌ئه‌م وتاره‌ چه‌ند هۆكارێكی تێدایه‌‌‌بۆ چۆنیه‌تی چه‌سپاندنی خۆشه‌ویستی پێغه‌مبه‌ر (صلی الله‌ علیه‌ وسلم) له‌دڵ وده‌رونی منداڵه‌كانمان، له‌وانه‌: یه‌كه‌م: باسكردنی مو‌عجیزاته‌كانی پێغه‌مبه‌ر (صلی الله‌علیه‌وسلم) بۆ منداڵه‌كانمان . دوه‌م: باسكردنی ڕه‌وشتی‌به‌رزی پێغه‌مبه‌ر (صلی الله‌علیه‌وسلم) وسه‌رخستنی بۆ سته‌م لێكراوان وسۆزو به‌زه‌یی به‌رامبه‌ر هه‌ژاراندا... سێیه‌م: روونكردنه‌وه‌ی چۆنیه‌تی خۆشه‌ویستنی هاوڵانی ـ ڕه‌زای خوای گه‌وره‌یان لێ‌بێت ـ ، وه‌ئاماده‌بوونیان له‌پێناویدا خۆیان و ماڵ ومنداڵیان به‌خت بكه‌ن.