Periodic Occasions

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن شێخ موحه‌مه‌د صاڵح المنجد، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه: من گه‌نجێكی مولته‌زیمم به‌ ئاینی پیرۆزی ئیسلامه‌وه‌، و له‌یه‌كێك له‌ زانكۆكانی ده‌ره‌وه‌ی ووڵات ده‌خوێنم، ئایا دروسته‌ به‌ بۆنه‌ی یادی له‌دایك بوونیه‌وه‌ پیرۆز بایی له‌ دایكم بكه‌م، هه‌رچه‌ند من ئه‌زانم كه‌ دروست نییه‌ ئاهه‌نگێران به‌م بۆنه‌یه‌وه‌، وه‌ سوپاس بۆ خوا من كه‌سێكی زۆر چاكه‌كارم له‌گه‌ڵ دایكمدا، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا دایكم زۆر زۆر دووره‌ له‌ ئاینی پیرۆزی ئیسلامه‌وه‌، بۆیه‌ من نامه‌وێت به‌هۆی ته‌صه‌ڕوفی منه‌وه‌ دایكم زیاتر ڕاونێم له‌ ئیسلام، ئایا ئامۆژگاری ئێوه‌ چییه‌ بۆ من ؟

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن لژنا هەردەم یا فتوە و ڤەکولینێن زانستی ، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه: حوکمێ دینیێ پیروزکرنا ژ دایكبوونا پێغەمبەری ( سلاڤێن خودێ ل سەر بن) ، جەژنە بوونا زاروکان ، روژا دەیکان، پیروزکرنا حەفتیا دارا، پیروزکرنا روژێن مللی (روژێن سەرخوەبوونێ) چ نە ؟

ئه‌م كتێبه‌ له‌ هه‌شت به‌ند پێك دێیت، كه‌ ئه‌مانه‌ن: به‌ندى یه‌كه‌م:ده‌رباره‌ى بیدعه‌... به‌ندى دووه‌م:شوێن كه‌وتنى سوننه‌ت و وازهێنان له‌ لاسایی كردنه‌وه‌ى بێ به‌ڵگه‌و كوێرانه‌... به‌ندى سێیه‌م: حوكمي ئاهه‌نگ گێرِان به‌ بۆنه‌ى له‌ دایك بوونى پێغه‌مبه‌ر صلى الله عليه وسلم... به‌ندى چواره‌م: شوبهه‌ى ئه‌وانه‌ى كه‌ ئاهه‌نگ گێرِان به‌ دروست داده‌نێنن... به‌ندى پێنجه‌م: فه‌تواى زانایانى كۆن و هاوچه‌رخ ده‌رباره‌ى ئاهه‌نگ گێرِان به‌ بۆنه‌ى له‌ دایك بونى پێغه‌مبه‌ر صلى الله عليه وسلم... به‌ندى شه‌شه‌م:رِاستكردنه‌وه‌ى بۆچونێكى هه‌ڵه... به‌ندى حه‌وته‌م: كتێبه‌كه‌ى پرِۆژه‌ى چراو چه‌ند سه‌رنجێك... ‌به‌ندى هه‌شته‌م:حوكمى ئاهه‌نگ گێرِان به‌ بۆنه‌ى له‌دایك بوونى عیسى علیه السلام...

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی خۆشه‌ویستی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم وبیدعه‌ی ئاهه‌نگی له‌ دایك بوونیوه‌ ناوه‌ڕۆكه‌كه‌ی بریتین له‌م خاڵانه‌: یه‌كه‌م: مژده‌ی هاتنی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم. دووه‌م: خۆشه‌ویستی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم له‌ لای هاوه‌ڵانیدا. سێهه‌م: حه‌قیقه‌تی خۆشه‌ویستی پێغه‌مبه‌ری خوا صلی الله علیه وسلم. چواره‌م: خۆشه‌ویستی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم له‌ نێوان زیاده‌ڕه‌وی وفه‌رامۆشكردنی. پێنجه‌م: په‌یوه‌ندی له‌ نێوان خۆشه‌ویستی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم وبیدعه‌ی ئاهه‌نگی مه‌ولود نه‌به‌و‌ی. شه‌شه‌م: حوكمی ئاهه‌نگی له‌ دایكبوون له‌ لای زانایان وئه‌هلی علیم.

له‌م وتاره‌دا مامۆستا عەلی خان پیش نوێژ و وتار خوینی مەزگەوتی قازی مەحمەد لە شاری کەلار" باسی مانگی مەولود دەکات وبۆ نابێ ئاهنگ بگیرین تێدا لە نیوان بيدعە وڕاستیدا، ئه‌مةش لە روانگەی شرعەوە و پشت بەست بە فەرمودەکانی پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم .

له‌م ووتاره‌ مامۆستا موحسین به‌ كورتی باسی مێژووی مه‌ولود نه‌به‌وی و حوكمی یاد كردنه‌وه‌ی ده‌كات به‌ شێوه‌یه‌كی زانستانه‌.

گوێگری بەڕێز: ئەم وتارەی بەردەستت وتارێكی ڕۆژی هەینیە كە لە مزگەوتی قازی محمد لە شاری كەلار پێشكەشكراوە، ودوای فەزڵی خوا بوە مایەی ڕێنیشاندەری زۆرێك چ لە ناو وتارەكە چ لەوەو دواش كە بڵاودەكرایەوە، خوای مەزن بە هۆیەوە سودێكی باشی بەو گەنجانە گەیاند كە پێشتر باسی لەم جۆرەیان نەبیستبوو.

ئه‌م بابه‌ته‌ وتارێكی هه‌ینیه‌ مامۆستا عبداللطيف پێشكه‌شی موسڵمانانی كوردی كردوه‌، باس له‌ حوكمی مه‌ولود كردن له‌ ئیسلامدا ده‌كات.

ئه‌م وتاره‌ چه‌ند سرنجێكی تێدایه‌، له‌وانه‌: یه‌كه‌م : خوای گه‌وره‌فه‌رمانی كردوه‌به‌پێغه‌مبه‌ره‌كه‌ی ( صلی الله علیه وسلم ) كه‌شوێن ئه‌و شه‌ریعه‌ت وڕێنومایانه‌بكه‌وێت كه‌بۆی دیاری كردوه‌، وه‌به‌هیچ شێوه‌یه‌ك شوێن هه‌واو ئاره‌زوو نه‌كه‌وێت... دووه‌م : خوای گه‌وره ‌منه‌ت ده‌كات به‌سه‌ر ئوممه‌تی ئیسلامدا به‌وه‌ی پێغه‌مبه‌ری ئیسلامی له‌ناو ئه‌م ئوممه‌ته‌دا ڕه‌وانه‌كرد، نه‌ك به‌وه‌ی منه‌ت بكات به‌یادكردنه‌وه‌ی له‌دایك بوونی ئه‌و پێغه‌مبه‌ره‌( صلی الله علیه وسلم )... سێهه‌م : سه‌له‌فی صالحی ئه‌م ئوممه‌ته زیندووه‌‌له‌هاوه‌ڵه‌به‌ڕێزه‌كانی پێغه‌مبه‌ری ئازیز ( صلی الله علیه وسلم ) وه‌ئه‌و دوو جیله‌به‌ڕێزه‌شی كه‌به‌داویی ئه‌واندا هاتوون به‌هیچ شێوه‌یه‌ك ڕۆژێكیان دیاری نه‌كردبوو بۆ یادكردنه‌وه‌ی ڕۆژی له‌دایك بوونی پێغه‌مبه‌ر ( صلی الله علیه وسلم )...

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن سایتی ( ئه‌لئیسلام وه‌ڵام و پرسیار ) وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌ ئه‌مه‌یه‌:" زانراوه‌كه‌وا ئاهه‌نگ گێڕان به‌بۆنه‌ی رۆژی له‌دایك بوونی پێغه‌مبه‌ر صلى الله عليه وسلم بیدعه‌یه‌، به‌ڵام خه‌ڵكانێك هه‌ن ( مه‌ولد ) ده‌كه‌ن له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ته‌نها باسی ژیانی پێغه‌مبه‌ر بكه‌ن صلى الله عليه وسلم، نه‌ك ئاهه‌نگ گیران به‌بۆنه‌ی له‌دایك بوونیه‌وه، ئایه‌ ئه‌گه‌ر باسی ژیانی بكرێیت صلى الله عليه وسلم له‌رۆژێك له‌رۆژه‌كان به‌بێ دیاری كردنی ئه‌و رۆژه ‌وناوی لێ بنێن ( مه‌ولد ) حه‌رامه‌‌؟...‌".

٭ چۆنیه‌تی به‌رۆژوو بوونی عاشورا: ئیبنو حه‌جه‌ر ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت ده‌فه‌رموێت:" رۆژوی عاشورا سێ پله‌یه‌: نزم ترینیان : به‌ته‌نها ئه‌و رۆژه‌به‌رۆژوو بێت. وه‌به‌ڵگه‌له‌سه‌ر ئه‌م پله‌یه‌: فه‌زڵی رۆژوو بوونی رۆژی ده‌یه‌م به‌ڕه‌هایی هاتوه‌بێ ئه‌وه‌ی باسی رۆژووی رۆژێكی پێشتری یان پاشتری بكرێت. به‌رزتر له‌و : به‌رۆژوو بوونی رۆژی نۆیه‌م و ده‌یه‌می مانگی موحه‌ڕه‌مه‌...

ئه‌م بابه‌ته‌ به‌ كورتی باسی ئه‌و فه‌رمودانه‌ ده‌كات كه‌ ده‌رباره‌ی ڕۆژووی مانگی موحڕه‌م و رۆژی عاشورا هاتوون" وه‌ گومانی تێدا نیه‌ كه‌وا باشترین و ئه‌فزه‌ڵترین مانگێك دوای مانگی ڕه‌مه‌زان مانگی موحه‌ڕه‌می خوای گه‌وره‌یه.

موسڵمانی بەڕێز: دیارە یەکێک لەچاکەو بەخششی خودا بۆموسڵمانان ئەوەیە کەکۆتای مانگەکانی ساڵی مانگی ( ذو الحجة ) یە کەمانگی حەج کردن و عیبادەت کردنە، وەسەرەتای مانگەکانی ساڵی دەست پێدەکات بە مانگی موحەرەم کەمانگی چاکەکردن و عیبادەت کردنە بەتایبەتی عیبادەتی ڕۆژوو گرتن.

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن ده‌سته‌ی به‌ڕێز شێخ محمد صالح المنجده‌وه‌ وه‌ڵام دراوه‌ته‌وه‌، ئه‌مه‌ش ده‌قی پرسیاره‌كه‌یه‌ : ئایا سوننه‌ته‌ مرۆڤی موسڵمان له‌مانگی موحه‌ره‌مدا زۆر ڕۆژوو بگرێت ؟ وه‌ ئایا ئه‌م مانگه‌ تایبه‌تمه‌ندی خۆی هه‌یه‌ له‌ مانگه‌كانی تر ؟

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن شێخ موحه‌مه‌د ساڵح المنجد، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه:" ئایا سوننه‌ته‌ له‌ مانگی موحه‌ڕه‌مه‌دا زۆر ڕۆژوو بگیررێت ؟ وه‌ ئایا ئه‌م مانگه‌ تایبه‌ت مه‌ند زیاتری هه‌یه‌ له‌ مانگه‌كانی تر ".

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن شێخ موحه‌مه‌د صاڵح المنجد، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه: ئه‌و كه‌سه‌ی كه‌ سێ ڕۆژی مانگی شه‌وال بگرێت له‌ هه‌مان كاتدا نیه‌تی گرتنی ڕۆژووی ڕۆژه‌ سپیه‌كان ( الایام البیض ) بهێنێت، ئایا فه‌زڵێ هه‌ردووكیان به‌ده‌ست ده‌هێنێت ؟

شه‌و ڕه‌وی یه‌كێكه‌ له‌به‌ڵگه‌ زۆر گه‌وره‌كان، كه‌ خوای گه‌وره‌ پێش كۆچكردنی بۆ شاری مه‌دینه‌ پاڵپشتی پێغه‌مبه‌ر ( صلى الله عليه وسلم ) ی پێكرد، به‌و شێوه‌یه‌ی كه‌ شه‌وڕه‌وی پێكرد له‌ مزگه‌وتی حه‌رامه‌وه‌ بۆ مزگه‌وتی ئه‌قصی به‌سواری ووڵاخیك كه‌ پێی ده‌ڵین (بوراق) به‌هاوڕێیه‌تی جوبره‌ئیل (سه‌لامی خوای لێ بێت) تا گه‌شته‌ (بیت المقدس)... وه‌ مه‌به‌ست له‌ میعراج به‌ ڕه‌های له‌شه‌رعدا : به‌رزبوونه‌وه‌ی پێغه‌مبه‌ره‌ ( صلى الله عليه وسلم ) به‌هاوڕێیه‌تی جوبره‌ئیل (سه‌لامی خوای لێ بێت) له‌ بیت المقدسه‌وه‌ بۆ ئاسمانی دونیا وپاشان بۆ هه‌موو ئاسمانه‌كان تا ئاسمانی حه‌وته‌م، وئه‌مجا بینینی پێغه‌مبه‌ران وسه‌لام لێكردنیان وپێشوازی كردنی ئه‌وانیش بۆ پێغه‌مبه‌ر( صلى الله عليه وسلم ) له‌ئاسمانه‌كان...، هه‌ر له‌و شه‌وه‌دا خوای گه‌وره‌ پێنج نوێژه‌كانی له‌سه‌ر فه‌رزكرد، وله‌گه‌ڵیشیدا قسه‌ی كرد، له‌كۆتایشدا دابه‌زیه‌وه‌ بۆ سه‌ر زه‌وی...

عاشورا ڕۆژێكی گەورەو شەرعییە، هۆكارو بۆنەكەشی ئەوەیە كە لەو ڕۆژەدا خوای گەورە فیرعەونی لەناوبردو خنكاندو موسا پێغەمبەر(صلی الله علیه وسلم) و گەلەكەی ڕزگار كرد...