ماره‌ بڕین وژنهێنان

‫ئەو ماف وئەرکانەی کە فیتڕەتی مرۆڤەکان داواي دەکات وشەریعەتی ئیسلامیش پەسەنديان دەکات

ئه‌م وتاره‌ باسی په‌یوه‌ندی نێوان ژن وپیاو ده‌كات له‌ ڕوانگه‌ی ئایته‌كانی قورئانی پیرۆز وفه‌رمووده‌كانی پێغه‌مبه‌ری خوا صلی الله علیه وسلم ، وه‌ په‌یوه‌ندی نێوان ژن وپیاو به‌هێز ترو خۆشترین په‌یوه‌ندیه‌ له‌نێوان سه‌رجه‌م دروستكراوه‌كاندا،خۆشه‌ویستی ئه‌و دوانه‌ش خۆشه‌ویستیه‌كی جوان و پاكه‌

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن به‌شی زانستی سایتی ئیسلام پرسیار ووه‌ڵام – خوای گه‌وره‌ پاداشتی خێریان بداته‌وه‌ -، وه‌ڵام دراوه‌ته‌وه‌، ئه‌مه‌ش ده‌قی پرسیاره‌كه‌یه‌: " له‌ هه‌ندێك له‌ ووڵاتان دوای ده‌ست نیشانكردن وداواكردنی ژن، خه‌ڵكی له‌گه‌ڵ‌ ئیمامی مزگه‌وته‌كه‌یان ده‌چن بۆ كۆڕی فاتحه‌ خوێندن، له‌و كۆڕ وكۆبونه‌وه‌دا، هه‌موو مه‌رجه‌كانی ژنهێنان و زه‌واج ته‌واو ده‌كه‌ن له‌ (إیجاب ) و ( قبول ) ودیاركردنی ماره‌یی و شاهیده‌كان، وه‌ك نه‌ریتی باویش ئیمامی مه‌زگه‌وته‌كه‌ داوای گرێبه‌ستی مه‌د‌ه‌نی ( حوكمی نێو دادگا ) ده‌كات، وه‌ هه‌ندێك جاریش ئه‌گه‌ر هه‌ردوو بنه‌ماڵه‌كه‌ ڕازی بن داوای ئه‌و گرێبه‌سته‌ مه‌ده‌نیه‌ ناكات، جاری واش هه‌یه‌ ئه‌و دوو لایه‌نه‌ ( ژن ) و ( پیاو ) ــه‌ كه‌ ڕێناكه‌ون و دێنه‌وه‌ له‌ مزگه‌وت به‌بێ ته‌ڵاقدان گرێبه‌سته‌كه‌ هه‌ڵده‌وشێننه‌وه‌، چونكه‌ عاده‌ته‌ن گرێبه‌ستی هاوسه‌رگیری له‌ دادگا پێش چه‌ند ڕۆژێك ته‌واو ده‌كرێت، ئایا حوكمی ئه‌وه‌ی ڕوو ده‌دات له‌مزگه‌وت له‌كاتی ئه‌و كۆڕ وكۆبونه‌وه‌ی فاتحه‌ خوێندنه‌دا چیه‌ ؟ ئایا دروسته‌ له‌م حاڵه‌ته‌دا ئه‌م جۆره‌ هاوسه‌رگیریه‌ به‌بێ ته‌ڵاقدان هه‌ڵبوه‌شێنرێته‌وه‌ ؟ خوای گه‌وره‌ پاداشتی خێرتان بداته‌وه‌.‌ .

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی مافی پیاو ده‌كات له‌سه‌ر ژنه‌كه‌ی وه‌ له‌و مافانه‌: واجیبه‌ له‌سه‌ر ژن گوێڕایه‌ڵی پیاوه‌كه‌ی بێت له‌ چاكه‌دا وه‌ سه‌رپێچی نه‌كات به‌ تایبه‌ت له‌ كاتی سه‌رجێگه‌یی و كاروباری ماڵدا.

ووتارێكه‌ وه‌رگێڕراوه‌ له‌ په‌رتووكی (ڕێزی ئیسلام بۆ ئافره‌تان ) له‌ نووسینی شێخ محمد جه‌میل زینۆ، ناوه‌ڕۆكی ووتاره‌كه‌ش باس له‌ ڕێزی ژن ده‌كات له‌ ئیسلامدا كه‌ چۆن نرخ و به‌هایه‌كی زۆری بۆ داناوه‌ : به‌هه‌مان شێوه‌ شان به‌ شانی ئه‌وان كۆمه‌ڵێك مافی بۆ مێرده‌كانیشیان ده‌سته‌به‌ر كردووه‌

ووتارێكه‌ وه‌رگێڕراوه‌ له‌ په‌رتووكی (ڕێزی ئیسلام بۆ ئافره‌تان ) له‌ نووسینی شێخ محمد جه‌میل زینۆ، ناوه‌ڕۆكی ووتاره‌كه‌ش باس له‌ : ئه‌ركی وه‌لی ئه‌مر ده‌كات به‌رامبه‌ر به‌ ئافره‌تان، ئه‌و ئافره‌تانه‌ی كه‌ ئه‌و به‌رسه‌ لێیان، به‌شێوه‌یه‌ك ماره‌یان ببڕیت له‌ پیاوێكی هاوشانی خۆیان، به‌جۆرێك ئه‌گه‌ر پیاوێكی دیندار و خاوه‌ن خو ڕه‌وشتی جوان هاته‌ داوایان واجبه‌ له‌سه‌ری كه‌ بیاندا به‌شوو پێیان .

ووتارێكه‌ وه‌رگێڕراوه‌ له‌ په‌رتووكی (ڕێزی ئیسلام بۆ ئافره‌تان ) له‌ نووسینی شێخ محمد جه‌میل زینۆ، ناوه‌ڕۆكی ووتاره‌كه‌ش باس له‌ : ئاینی پیرۆزی ئیسلام ڕه‌زامه‌ندی وه‌لی ئه‌مری به‌ مه‌رج گرتووه‌ بۆ به‌شودانی ئافره‌تان، ئه‌ویش وه‌ك ڕێز وشكۆیه‌ك بۆیان له‌ پێناو پارێزگاری كردن له‌ دواڕۆژی ئه‌وان، چونكه‌ گومانی تێدا نیه‌ وه‌لی ئه‌مره‌كه‌ی شاره‌زاتره‌ به‌ به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانی تاوه‌كو ئه‌و ئافره‌ته‌ خۆی .

ووتارێكه‌ وه‌رگێڕراوه‌ له‌ په‌رتووكی (ڕێزی ئیسلام بۆ ئافره‌تان ) له‌ نووسینی شێخ محمد جه‌میل زینۆ، ناوه‌ڕۆكی ووتاره‌كه‌ش باس له‌ : وه‌سیه‌تی دایكێك ده‌كات بۆ كچه‌كه‌ی له‌ شه‌وی بوكێنیدا، به‌ شیوه‌یه‌ك ئه‌م دایكه‌ ڕووی ده‌می ده‌كاته‌ كچكه‌ی و ده‌ وه‌سیه‌تی زۆر جوانی ده‌كات، كه‌ خیری دونیا و دواڕۆژی تێدایه‌ بۆی .

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن ده‌سته‌ی به‌شی زمانی كوردی له‌ ماڵپه‌ڕی ئیسلام هاوس وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه: " ئایا دروسته‌ من ئه‌و به‌شه‌ی خۆم كه‌ ڕێژه‌كه‌ی نیوه‌ی ئه‌و موڵكه‌یه‌ كه‌ شه‌ره‌كه‌تی نێوان من وشه‌ریكه‌كه‌مه‌ به‌ ( شیوع ) ، بیده‌م به‌ كرێ به‌و شه‌ریكه‌ی خۆم كه‌ ئه‌ویش خاوه‌نی نیوه‌كه‌ی تره‌، جا ئیتر ئه‌و موڵكه‌ باڵه‌خانه‌یه‌ك بێت، یان دوكانێك یان پاپۆڕێك ؟".

ووتارێكه‌ وه‌رگێڕراوه‌ له‌ په‌رتووكی (ڕێزی ئیسلام بۆ ئافره‌تان ) له‌ نووسینی شێخ محمد جه‌میل زینۆ، ناوه‌ڕۆكی ووتاره‌كه‌ش باس له‌ : ئازادی ئافره‌تان له‌هه‌ڵبژرادنی هاوسه‌ردا، جا كچ بێت یان بێوه‌ژن، وه‌ به‌كۆمه‌ڵیك له‌ ئایه‌تی قورئانی پیرۆز و فه‌رمووده‌ی صه‌حیحه‌وه‌ به‌ڵگه‌ی هێناوه‌ته‌وه‌ .

ووتارێكه‌ وه‌رگێڕراوه‌ له‌ په‌رتووكی (ڕێزی ئیسلام بۆ ئافره‌تان ) له‌ نووسینی شێح محمد جه‌میل زینۆ، ناوه‌ڕۆكی ووتاره‌كه‌ش باس له‌ : چۆنیه‌تی هه‌ڵبژاردنی هاوسه‌ری ژیان ده‌كات له‌ لایه‌ن پیاوان وئافره‌تانه‌وه‌، بۆ ئه‌وه‌ی به‌خته‌وه‌ری دونیا و دواڕۆژ ببن .

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن ده‌سته‌ی به‌شی زمانی كوردی له‌ ماڵپه‌ڕی ئیسلام هاوس، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه: " حوكمی چوونه‌ لای ژن له‌ دواوه‌ چیه‌ ؟ ".

ئاینی پیرۆزی ئیسلامی دانا وكارزان كه‌ فره‌ ژنی ڕیگا پێداوه‌، بێگومان له‌ به‌رژه‌وه‌ندی ئافره‌تان ئه‌و كاره‌ی كردووه‌ پێش به‌رژه‌وه‌ندی پیاوان، بۆ ئه‌وه‌ی سه‌رپه‌رشتیار بۆ كچانی هه‌تیو بێوه‌ژنی بێ سه‌رپه‌رشت بدۆزێته‌وه‌، و ژیانێكی شه‌ره‌فمه‌ندانه‌ و خۆشگوزه‌رانیان بۆ دابین بكات له‌ ماڵی نوێی پیاوه‌كانیاندا، له‌بری ئه‌وه‌ی كه‌ سه‌ربار و گرفت بن به‌سه‌ر برا و كوڕ و كه‌سانی تریشه‌وه‌. ئه‌م بابه‌ته باسی فره‌ ژنی ده‌كات،‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی ( ڕێزلێنانی ئافره‌ت له‌ ئیسلامد )، دانه‌ره‌كه‌ی شێخ موحه‌ممه‌د جه‌میل زینۆیه‌...

ئه‌م وتاره‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی« تكريم المرأة في الإسلام »، دانه‌ره‌كه‌ی شێخ موحه‌مه‌د جه‌میل زینۆیه‌ ره‌حمه‌تی خوای لێ بێت، لاپه‌ڕه‌: 18، باسی چاره‌سه‌ری ئه‌و ژنه‌ی سه‌رپێچی پیاوه‌كه‌ی ده‌كات له‌ ڕوانگه‌ی قورئانی پیرۆزه‌وه‌، كه‌ خوای گه‌وره‌ چه‌ند چاره‌سه‌ریه‌كی یه‌ك له‌دوای یه‌كی به‌ شێوه‌ی پله‌به‌ندی بۆ ئه‌م مه‌سئه‌له‌یه‌ داناوه‌ كه‌ بریتیه‌ له‌م قوناغانه‌: یه‌كه‌م: ئامۆژگاری. دووه‌م: نه‌خه‌وتن وسه‌رجێی نه‌كردن له‌گه‌ڵیدا. سێهه‌م: لێدانێكی سووك. چواره‌م: دانانی لیژنه‌یه‌ك بۆ ئاشته‌وای كردن یان بۆ جیابوونه‌وه.

ئه‌م وتاره‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی« تكريم المرأة في الإسلام »، دانه‌ره‌كه‌ی شێخ موحه‌مه‌د جه‌میل زینۆیه‌ ره‌حمه‌تی خوای لێ بێت، لاپه‌ڕه‌: 16، باسی سه‌رپه‌رشتیاری پیاوان به‌سه‌ر ئافره‌تانه‌وه‌ ده‌كات، وه‌ده‌ڵێت: سه‌رپه‌رشتیاری پیاوان به‌سه‌ر ئافره‌تانه‌وه‌ بنه‌مایه‌كی ڕێكخه‌ره‌ كه‌ ئه‌ندازه‌گیری كۆمه‌ڵگه‌ وای ده‌خوازێت، سه‌قامگیری باری ژیانیش له‌ دونیادا په‌یوه‌سته‌ پێوه‌... ئه‌و چوار چێوه‌یه‌ی كه‌ سه‌رپه‌رشتیاریی پیاوان ده‌یگرێته‌وه‌، مانای ئه‌وه‌ نییه‌ كه‌سێتی و كه‌رامه‌ت و ڕێزی ئافره‌تان بڕوشێنێت و بیخاته‌ ژێر پرسیار، چونكه‌ خوای گه‌وره‌ نه‌یفه‌رمووه‌ : ( الرجال سادة على النساء ) پیاوان سه‌ید و گه‌وره‌ن و ئافره‌تانیش كۆیله‌ و به‌نده‌، به‌ڵكو زۆر له‌و ده‌سته‌واژه‌یه‌ ووردتری فه‌رمووه‌ كاتێك كه‌ ده‌فه‌رموێت : {الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاءِ} به‌و مانایه‌ی كه‌ پیاوان سه‌رپه‌رشتیارن به‌سه‌ر ژیان و گوزه‌رانیانه‌وه

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن لیژنه‌ی هه‌میشه‌یی بۆ لێكۆلینه‌وه‌ی زانستی و فه‌توا و بانگه‌واز و رێنمایی، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه: ئه‌گه‌ر هاتوو پیاو و ژنێك ڕێكه‌وتن له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی كۆتایی بهێنن به‌ مناڵ خستنه‌وه‌ له‌ نێوانیاندا، ئایا حوكمی ئه‌مه‌ چیه‌ ؟

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ باس كردنی حوكمى ئه‌و كه‌سه‌ی باوه‌ژنه‌كه‌ى به‌هاوسه‌ر بگرێت، وه‌ وه‌ڵامی ئه‌م پرسیار‌انه‌ ده‌داته‌وه‌: ئه‌وه‌ى به‌ زانین ئه‌و كاره‌ ده‌كات؟ ئه‌وه‌ى نه‌یزانیوه‌ ئه‌و ئافره‌ته‌ باوه‌ژنیه‌تى و به‌ نه‌زانى كردوویه‌تى؟ حوكمى ئاشكرابوونه‌كه‌ چیه‌؟ حوكمى منداڵی لێكه‌وته‌ى ئه‌و هاوسه‌رگیریه‌ چیه‌؟

به‌و مه‌رجانه‌وه‌ی كه‌ ئیسلام دایناوه‌ بۆ فره‌ژنیی، ده‌توانین بڵێین فره‌ژنی چه‌ندین سودی تێدایه‌ له‌وانه‌: خوای گه‌وره‌ پیاوی وادروست كردوه‌ كه‌ مه‌یلیان زۆره‌ بۆ لای ئافره‌ت و وایان پێ خۆشه‌ زیاد له‌ ژنێكیان هه‌بێت...

هاوسەرگیری ڕێگەیەكە ئیسلام پەسەندی كردووە و خوای گەورە بە شەرعی داناوە بۆ ئەوەی مرۆڤ ‏نەفسی خۆی پاك ڕاگرێت، وە بۆ ئەوەی پارێزگاری بكات لەسەر مانەوەی وەچەو ڕەچەڵەكی، وە ‏بۆ ئەوەی بێتە ڕێگەیەك بۆ پەیوەندی كۆمەڵایەتی و چاككردن و ڕەحمەت و سۆز لەنێوان یەكدا، ‏ئیسلام پلە وپایە و گرنگی هاوسەرگیری شەرعی بەرز نرخاندووە، وە بەبەهێزترین هۆكاری داناوە ‏بۆخۆشەویستی و نزیكبونەوە لەنێوان كەسە نامۆ و دورەكان لەیەكتر.

بەڕای من هۆکاری دواکەوتنی ئەم هاوسەرگیریە ئەگەر چی لایەنی دەسەڵاتدار بەیاسای دەستکرد، ئەو حوکمە شەرعیەی وەستاندووەو، زۆرێك لە ڕێکخراوەکانی ژنانیش بەتەواوی ئافرەتانیان ترساندووەو ڕێگریان لێ کردوون و دووریان خستونەتەوە لەو پرۆسەیە!. بەڵام بەڕای من گەورەترین هۆکارو ترس و دڵە ڕاوکێ کە بۆ ئافرەتان دروست بووە، پیاوان خۆیانن!