ماره‌ بڕین وژنهێنان

ئه‌م وتاره‌ باسی په‌یوه‌ندی نێوان ژن وپیاو ده‌كات له‌ ڕوانگه‌ی ئایته‌كانی قورئانی پیرۆز وفه‌رمووده‌كانی پێغه‌مبه‌ری خوا صلی الله علیه وسلم ، وه‌ په‌یوه‌ندی نێوان ژن وپیاو به‌هێز ترو خۆشترین په‌یوه‌ندیه‌ له‌نێوان سه‌رجه‌م دروستكراوه‌كاندا،خۆشه‌ویستی ئه‌و دوانه‌ش خۆشه‌ویستیه‌كی جوان و پاكه‌

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن به‌شی زانستی سایتی ئیسلام پرسیار ووه‌ڵام – خوای گه‌وره‌ پاداشتی خێریان بداته‌وه‌ -، وه‌ڵام دراوه‌ته‌وه‌، ئه‌مه‌ش ده‌قی پرسیاره‌كه‌یه‌: " له‌ هه‌ندێك له‌ ووڵاتان دوای ده‌ست نیشانكردن وداواكردنی ژن، خه‌ڵكی له‌گه‌ڵ‌ ئیمامی مزگه‌وته‌كه‌یان ده‌چن بۆ كۆڕی فاتحه‌ خوێندن، له‌و كۆڕ وكۆبونه‌وه‌دا، هه‌موو مه‌رجه‌كانی ژنهێنان و زه‌واج ته‌واو ده‌كه‌ن له‌ (إیجاب ) و ( قبول ) ودیاركردنی ماره‌یی و شاهیده‌كان، وه‌ك نه‌ریتی باویش ئیمامی مه‌زگه‌وته‌كه‌ داوای گرێبه‌ستی مه‌د‌ه‌نی ( حوكمی نێو دادگا ) ده‌كات، وه‌ هه‌ندێك جاریش ئه‌گه‌ر هه‌ردوو بنه‌ماڵه‌كه‌ ڕازی بن داوای ئه‌و گرێبه‌سته‌ مه‌ده‌نیه‌ ناكات، جاری واش هه‌یه‌ ئه‌و دوو لایه‌نه‌ ( ژن ) و ( پیاو ) ــه‌ كه‌ ڕێناكه‌ون و دێنه‌وه‌ له‌ مزگه‌وت به‌بێ ته‌ڵاقدان گرێبه‌سته‌كه‌ هه‌ڵده‌وشێننه‌وه‌، چونكه‌ عاده‌ته‌ن گرێبه‌ستی هاوسه‌رگیری له‌ دادگا پێش چه‌ند ڕۆژێك ته‌واو ده‌كرێت، ئایا حوكمی ئه‌وه‌ی ڕوو ده‌دات له‌مزگه‌وت له‌كاتی ئه‌و كۆڕ وكۆبونه‌وه‌ی فاتحه‌ خوێندنه‌دا چیه‌ ؟ ئایا دروسته‌ له‌م حاڵه‌ته‌دا ئه‌م جۆره‌ هاوسه‌رگیریه‌ به‌بێ ته‌ڵاقدان هه‌ڵبوه‌شێنرێته‌وه‌ ؟ خوای گه‌وره‌ پاداشتی خێرتان بداته‌وه‌.‌ .

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن شێخ محمدی كوڕی صالح ئه‌لمونه‌جید وه‌ڵام دراوه‌ته‌وه‌، ئه‌مه‌ش ده‌قی پرسیاره‌كه‌یه‌: ژنه‌كه‌م باوه‌ڕی وایه‌ كه‌ من ته‌ڵاقمداوه‌، به‌ڵام له‌راستیدا من ته‌ڵاقم نه‌داوه‌، ئه‌وه‌ش كه‌ رویداوه‌ ئه‌مه‌یه‌ كه‌ بۆتانی باسده‌كه‌م : كاتێك توره‌ بووم نامه‌یه‌كم به‌ مۆبایله‌كه‌م بۆ نارد و نووسیم بۆی " سوێند بێت به‌ الله تۆ له‌ ته‌ڵاقی كۆتاییدایت، نیه‌تیشم ئه‌وه‌ بوو كه‌ به‌و كاره‌ بیترسێنم و هه‌ڕه‌شه‌ی لێ بكه‌م نه‌ك ته‌ڵاقدان... ئێستا ژنه‌كه‌م ڕازی نابێت بگه‌ڕێته‌وه‌و و واده‌زانێت كه‌ ته‌واو به‌یه‌كجاری ته‌ڵاقدراوه‌، وه‌ چه‌ند جارێك هه‌وڵمدا تێی بگه‌یه‌نم كه‌ ته‌ڵاق له‌ ڕێگای نامه‌ی موبایلیه‌وه‌ ناكه‌وێت ئه‌گه‌ر نیه‌تی ته‌ڵاقی له‌گه‌ڵدا نه‌بێت، چونكه‌ من كاتێك ئه‌و نامانه‌م نووسی نیه‌تم ته‌ڵاقدانی نه‌بوو، به‌ڵام گرفت ئه‌وه‌یه‌ ژنه‌كه‌م باوه‌ڕم پێ ناكات، وه‌ وا ده‌زانێت من به‌ڕاستی ته‌ڵاقمداوه‌، وه‌ زۆر سووره‌ كه‌ نه‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆلام، وه‌ خۆی به‌ته‌نها ڕۆشتووه‌ بۆ لای یه‌كێك له‌ زانا و مامۆستایانی ئاینی و مه‌سئه‌له‌كه‌ی بۆ گێڕاوه‌ته‌وه‌ و ئه‌ویش پیی ووتوه‌ كه‌ ته‌ڵاقی سێ به‌سێ كه‌وتووه‌، وئێستا ئیتر له‌من حه‌رامه‌، ژنه‌كه‌یشم باوه‌ڕی به‌و فه‌توایه‌

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن ده‌سته‌ی به‌ڕێز شێخ محمد صالح المنجده‌وه‌ وه‌ڵام دراوه‌ته‌وه‌، ئه‌مه‌ش ده‌قی پرسیاره‌كه‌یه‌ : من كه‌سێكم كه‌فاره‌تی خواردن پێدانی شه‌ست هه‌ژارم كه‌وتووته‌ سه‌ر، له‌ هه‌مان كاتدا كاتی ژنهێنانیشم نزیك بووه‌ته‌وه‌، ئایا ده‌كرێت ئه‌و خواردنه‌ی كه‌ دروستی ده‌كه‌م بۆ شایی و ماره‌ بڕینی هاوسه‌رگیریه‌كه‌م جێگای ئه‌و كه‌فاره‌ته‌م بۆ بگرێته‌وه‌، بۆ ئاگاداریشتان ئه‌و كه‌سه‌ی كه‌ ئه‌و مه‌سروفاته‌ ده‌گرێته‌ ئه‌ستۆی خۆی منم ؟

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی مافی پیاو ده‌كات له‌سه‌ر ژنه‌كه‌ی وه‌ له‌و مافانه‌: واجیبه‌ له‌سه‌ر ژن گوێڕایه‌ڵی پیاوه‌كه‌ی بێت له‌ چاكه‌دا وه‌ سه‌رپێچی نه‌كات به‌ تایبه‌ت له‌ كاتی سه‌رجێگه‌یی و كاروباری ماڵدا.

ووتارێكه‌ وه‌رگێڕراوه‌ له‌ په‌رتووكی (ڕێزی ئیسلام بۆ ئافره‌تان ) له‌ نووسینی شێخ محمد جه‌میل زینۆ، ناوه‌ڕۆكی ووتاره‌كه‌ش باس له‌ ڕێزی ژن ده‌كات له‌ ئیسلامدا كه‌ چۆن نرخ و به‌هایه‌كی زۆری بۆ داناوه‌ : به‌هه‌مان شێوه‌ شان به‌ شانی ئه‌وان كۆمه‌ڵێك مافی بۆ مێرده‌كانیشیان ده‌سته‌به‌ر كردووه‌

ووتارێكه‌ وه‌رگێڕراوه‌ له‌ په‌رتووكی (ڕێزی ئیسلام بۆ ئافره‌تان ) له‌ نووسینی شێخ محمد جه‌میل زینۆ، ناوه‌ڕۆكی ووتاره‌كه‌ش باس له‌ : ئه‌ركی وه‌لی ئه‌مر ده‌كات به‌رامبه‌ر به‌ ئافره‌تان، ئه‌و ئافره‌تانه‌ی كه‌ ئه‌و به‌رسه‌ لێیان، به‌شێوه‌یه‌ك ماره‌یان ببڕیت له‌ پیاوێكی هاوشانی خۆیان، به‌جۆرێك ئه‌گه‌ر پیاوێكی دیندار و خاوه‌ن خو ڕه‌وشتی جوان هاته‌ داوایان واجبه‌ له‌سه‌ری كه‌ بیاندا به‌شوو پێیان .

ووتارێكه‌ وه‌رگێڕراوه‌ له‌ په‌رتووكی (ڕێزی ئیسلام بۆ ئافره‌تان ) له‌ نووسینی شێخ محمد جه‌میل زینۆ، ناوه‌ڕۆكی ووتاره‌كه‌ش باس له‌ : ئاینی پیرۆزی ئیسلام ڕه‌زامه‌ندی وه‌لی ئه‌مری به‌ مه‌رج گرتووه‌ بۆ به‌شودانی ئافره‌تان، ئه‌ویش وه‌ك ڕێز وشكۆیه‌ك بۆیان له‌ پێناو پارێزگاری كردن له‌ دواڕۆژی ئه‌وان، چونكه‌ گومانی تێدا نیه‌ وه‌لی ئه‌مره‌كه‌ی شاره‌زاتره‌ به‌ به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانی تاوه‌كو ئه‌و ئافره‌ته‌ خۆی .

ووتارێكه‌ وه‌رگێڕراوه‌ له‌ په‌رتووكی (ڕێزی ئیسلام بۆ ئافره‌تان ) له‌ نووسینی شێخ محمد جه‌میل زینۆ، ناوه‌ڕۆكی ووتاره‌كه‌ش باس له‌ : وه‌سیه‌تی دایكێك ده‌كات بۆ كچه‌كه‌ی له‌ شه‌وی بوكێنیدا، به‌ شیوه‌یه‌ك ئه‌م دایكه‌ ڕووی ده‌می ده‌كاته‌ كچكه‌ی و ده‌ وه‌سیه‌تی زۆر جوانی ده‌كات، كه‌ خیری دونیا و دواڕۆژی تێدایه‌ بۆی .

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن ده‌سته‌ی به‌شی زمانی كوردی له‌ ماڵپه‌ڕی ئیسلام هاوس وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه: " ئایا دروسته‌ من ئه‌و به‌شه‌ی خۆم كه‌ ڕێژه‌كه‌ی نیوه‌ی ئه‌و موڵكه‌یه‌ كه‌ شه‌ره‌كه‌تی نێوان من وشه‌ریكه‌كه‌مه‌ به‌ ( شیوع ) ، بیده‌م به‌ كرێ به‌و شه‌ریكه‌ی خۆم كه‌ ئه‌ویش خاوه‌نی نیوه‌كه‌ی تره‌، جا ئیتر ئه‌و موڵكه‌ باڵه‌خانه‌یه‌ك بێت، یان دوكانێك یان پاپۆڕێك ؟".

ووتارێكه‌ وه‌رگێڕراوه‌ له‌ په‌رتووكی (ڕێزی ئیسلام بۆ ئافره‌تان ) له‌ نووسینی شێخ محمد جه‌میل زینۆ، ناوه‌ڕۆكی ووتاره‌كه‌ش باس له‌ : ئازادی ئافره‌تان له‌هه‌ڵبژرادنی هاوسه‌ردا، جا كچ بێت یان بێوه‌ژن، وه‌ به‌كۆمه‌ڵیك له‌ ئایه‌تی قورئانی پیرۆز و فه‌رمووده‌ی صه‌حیحه‌وه‌ به‌ڵگه‌ی هێناوه‌ته‌وه‌ .

ووتارێكه‌ وه‌رگێڕراوه‌ له‌ په‌رتووكی (ڕێزی ئیسلام بۆ ئافره‌تان ) له‌ نووسینی شێح محمد جه‌میل زینۆ، ناوه‌ڕۆكی ووتاره‌كه‌ش باس له‌ : چۆنیه‌تی هه‌ڵبژاردنی هاوسه‌ری ژیان ده‌كات له‌ لایه‌ن پیاوان وئافره‌تانه‌وه‌، بۆ ئه‌وه‌ی به‌خته‌وه‌ری دونیا و دواڕۆژ ببن .

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن ده‌سته‌ی به‌شی زمانی كوردی له‌ ماڵپه‌ڕی ئیسلام هاوس، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه: " حوكمی چوونه‌ لای ژن له‌ دواوه‌ چیه‌ ؟ ".

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن شێخ موحه‌مه‌د ساڵح المنجد، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه:" ژنه‌كه‌م هه‌ڵسوكه‌وتی له‌گه‌ڵمدا زۆر خراپه‌، ده‌نگم به‌سه‌ردا به‌رز ده‌كاته‌وه‌، وجێنوم پێی ده‌دات، هه‌ندێك جاریش لێم ده‌دات، له‌وه‌ش غه‌ریب تر ئه‌وه‌یه‌ پێم ده‌ڵێت : خۆشم ده‌وێت، به‌ڵام ئێستا داوای ( خلع ) جیابوونه‌وه‌م لێ ده‌كات _ به‌وه‌ی ده‌ست هه‌ڵده‌گرێت له‌ هه‌موو مافێكی خۆی و منیش ته‌ڵاقی بده‌م... ".

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن شێخ عبد الله بن عبدالرحمن ابن جبرين ره‌حمه‌تی خوای لێ بێت، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه: من ئافره‌تێكی به‌ ته‌مه‌ن و ده‌وڵه‌مه‌ندم، چه‌ند جارێك مه‌سئه‌له‌ی حه‌ج كردنم خستوه‌ته‌ به‌رده‌م پیاوه‌كه‌م، به‌ڵام به‌بێ هیچ هۆكارێك هه‌موو جارێك ڕه‌دی كردوه‌ته‌وه‌، منیش برایه‌كی گه‌وره‌م هه‌یه‌ و ده‌یه‌وێت حه‌ج بكات، ئایا من حه‌ج بكه‌م له‌گه‌ڵیدا ئه‌گه‌ر هاتوو پیاوه‌كه‌شم مۆڵه‌ت پێ نه‌دام، یان واز له‌ حه‌ج كردن بهێنم و گوێرایه‌ڵی پیاوه‌كه‌م بم وله‌شاره‌كه‌ی خۆم بمێنمه‌وه‌؟

ئه‌م وتاره‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی« تكريم المرأة في الإسلام »، دانه‌ره‌كه‌ی شێخ موحه‌مه‌د جه‌میل زینۆیه‌ ره‌حمه‌تی خوای لێ بێت، لاپه‌ڕه‌: 18، باسی چاره‌سه‌ری ئه‌و ژنه‌ی سه‌رپێچی پیاوه‌كه‌ی ده‌كات له‌ ڕوانگه‌ی قورئانی پیرۆزه‌وه‌، كه‌ خوای گه‌وره‌ چه‌ند چاره‌سه‌ریه‌كی یه‌ك له‌دوای یه‌كی به‌ شێوه‌ی پله‌به‌ندی بۆ ئه‌م مه‌سئه‌له‌یه‌ داناوه‌ كه‌ بریتیه‌ له‌م قوناغانه‌: یه‌كه‌م: ئامۆژگاری. دووه‌م: نه‌خه‌وتن وسه‌رجێی نه‌كردن له‌گه‌ڵیدا. سێهه‌م: لێدانێكی سووك. چواره‌م: دانانی لیژنه‌یه‌ك بۆ ئاشته‌وای كردن یان بۆ جیابوونه‌وه.

ئه‌م وتاره‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی« تكريم المرأة في الإسلام »، دانه‌ره‌كه‌ی شێخ موحه‌مه‌د جه‌میل زینۆیه‌ ره‌حمه‌تی خوای لێ بێت، لاپه‌ڕه‌: 16، باسی سه‌رپه‌رشتیاری پیاوان به‌سه‌ر ئافره‌تانه‌وه‌ ده‌كات، وه‌ده‌ڵێت: سه‌رپه‌رشتیاری پیاوان به‌سه‌ر ئافره‌تانه‌وه‌ بنه‌مایه‌كی ڕێكخه‌ره‌ كه‌ ئه‌ندازه‌گیری كۆمه‌ڵگه‌ وای ده‌خوازێت، سه‌قامگیری باری ژیانیش له‌ دونیادا په‌یوه‌سته‌ پێوه‌... ئه‌و چوار چێوه‌یه‌ی كه‌ سه‌رپه‌رشتیاریی پیاوان ده‌یگرێته‌وه‌، مانای ئه‌وه‌ نییه‌ كه‌سێتی و كه‌رامه‌ت و ڕێزی ئافره‌تان بڕوشێنێت و بیخاته‌ ژێر پرسیار، چونكه‌ خوای گه‌وره‌ نه‌یفه‌رمووه‌ : ( الرجال سادة على النساء ) پیاوان سه‌ید و گه‌وره‌ن و ئافره‌تانیش كۆیله‌ و به‌نده‌، به‌ڵكو زۆر له‌و ده‌سته‌واژه‌یه‌ ووردتری فه‌رمووه‌ كاتێك كه‌ ده‌فه‌رموێت : {الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاءِ} به‌و مانایه‌ی كه‌ پیاوان سه‌رپه‌رشتیارن به‌سه‌ر ژیان و گوزه‌رانیانه‌وه

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن لیژنه‌ی هه‌میشه‌یی بۆ لێكۆلینه‌وه‌ی زانستی و فه‌توا و بانگه‌واز و رێنمایی، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه: ئه‌گه‌ر هاتوو پیاو و ژنێك ڕێكه‌وتن له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی كۆتایی بهێنن به‌ مناڵ خستنه‌وه‌ له‌ نێوانیاندا، ئایا حوكمی ئه‌مه‌ چیه‌ ؟

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن شێخ موحه‌مه‌د صاڵح المنجد، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه: ئایا دروسته‌ پیاو خوشكه‌زای خێزانی خۆی ماره‌ بكات، ئه‌گه‌ر خێزانه‌كه‌ی خۆی له‌ژیاندا مابێت یان نه‌ ؟