سوننه‌ت

برای موسڵمانم خوای گه‌وره‌ زیاد له‌ نه‌وه‌ت جار له‌ قورئاندا باسی ئارامگرتنی كردووه‌، وه‌ پێغه‌مبه‌ری خواش له‌ ده‌یه‌ها فه‌رمووده‌ی خۆیدا باسی ئارامگرتنی كردووه‌، وه‌ هاوه‌ڵانی به‌ڕێز و تابیعیه‌كان و زانایانی پایه‌ به‌رز هه‌ریه‌كه‌یان به‌ جۆرێك له‌ جۆره‌كان ستایشی ڕه‌وشتی ئارامگرتنیان بۆ كردووین. خوێنه‌ری به‌ڕێز: ئه‌م په‌رتووكه‌ باسی ئارامگرتن له‌ قورئانی پیرۆز وفه‌رمووده‌ صه‌حیحه‌كاندا ده‌كات...

خۆشه‌ویستان لێره‌ وله‌وێ جارجاره‌ گوێمان له‌وه‌ ده‌بێت كه‌ هه‌ندێ كه‌س ناویان له‌خۆیان ناوه‌ (قورئانییه‌كان) كه‌ قورئان دوور و به‌ریه‌ له‌وان، هه‌روه‌ك چۆن ئه‌وانیش زۆر دوورن له‌قورئانی پیرۆز، ئه‌م زومره‌ قه‌لیله‌ بانگه‌شه‌ی ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن ئێمه‌ وه‌ك ئوممه‌تی ئیسلام ته‌نها قورئانمان به‌سه‌ سه‌رچاوه‌ی دین ودونیامان بێت... ده‌بێت بزانین ئه‌مانه‌ له‌هه‌موو چه‌رخ وسه‌رده‌مێكدا كۆمه‌ڵه‌ كه‌سێكی گومڕا وسه‌ر لێشێواو بوون كه‌ دین وئاینیان ته‌نها وته‌نها به‌عه‌قڵی خۆیان پێوانه‌ كردووه‌، واته‌ عه‌قلی خۆیان پیش خستووه‌ به‌سه‌ر قورئان وسوونه‌تدا

ئه‌م كتێبه‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێڕانی فه‌رمووده‌ هاوبه‌شه‌كانی بوخاری و موسلیم، واته‌ ئه‌و فه‌رموودانه‌ی ئه‌و دوو پێشه‌وا به‌ڕێزه‌، هه‌ردووكیان له‌ صه‌حیحه‌كانیان هێناویانه‌...شایانی باسه‌ ئه‌و فه‌رموودانه‌ی ئه‌و دوو پێشه‌وایه‌ هێناویانه‌ له‌ ریزی پێشه‌وه‌ی كتێبه‌كانی سووننه‌دان. تێبینی: له‌م كتێبه‌دا هەڵەیه‌ك هه‌یه‌ لە لاپەڕەی (3)دایە، ئه‌ویش له‌ لێکدانەوەی ئه‌م ئایەته‌ دایه‌: خوای گه‌وره‌ ده‌فه‌رموێت: {مَنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ وَمَنْ تَوَلَّى فَمَا أَرْسَلْنَاكَ عَلَيْهِمْ حَفِيظًا } [النساء: 80]. لێکدانەوەکە نوسراوە: (.....ئێمه تۆمان ناردوه بۆ پاراستنی ئه‌وان). بەڵام دروست ئەمەیە: ( ئێمه تۆمان نـەناردوه بۆ پاراستنی ئه‌وان). واتە لە جیاتی وشەی نەناردوە نوسراوە ناردوە، پێ ئەچێت هەڵەی چاپ بێت نەک ئەنقەست. خوای گەورە پاداشتی چاكه‌ی ئه‌و برایه‌ بدات كه‌وا ئه‌و هه‌ڵه‌یه‌ی ئاشكرا كردوه‌ و لە گوناهی هەموومان ببورێت بە گەورەی خۆی.

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێڕانی فه‌رموده‌كانی‌ به‌شی ڕۆژوو له‌ پوخته‌ی صه‌حیحی موسلیم به‌ زمانی كوردی.

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن ده‌سته‌ی به‌شی زمانی كوردی له‌ ماڵپه‌ڕی ئیسلام هاوس وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌ ئه‌مه‌یه‌:" ئایا له‌به‌ر قورئان واز له‌ فه‌رمووده‌كانى پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم ) بهێنین؟".

به‌ پشتیوانى خواى په‌روه‌ردگار له‌م كورته‌ باسه‌دا هه‌وڵده‌درێت هه‌ندێك له‌و فه‌رموودانه‌ بخرێته‌ رِوو كه‌ سه‌باره‌ت به‌ چاكه‌ى مانگى موحه‌رِه‌م هاتوون ، و پاشان هه‌ندێك له‌و حوكمانه‌ى كه‌ لێیانه‌وه‌ وه‌رده‌گیرێت ، و به‌دواى ئه‌وه‌شدا ئاماژه‌ دان به‌ هه‌ندێك له‌و بیدعانه‌ى كه‌ له‌م مانگه‌دا بڵاوبوونه‌ته‌وه‌ ، به‌ هۆى ده‌مارگیرى و نه‌زانینه‌وه‌ به‌ ناو موسڵمانادا...

ئه‌م بابه‌ته‌ ده‌رباره‌ی ( ١٠٠ ) فه‌رموده‌یه‌ له‌ فه‌رمووده‌ لاوازه‌كان كه‌ به‌به‌رده‌وام له‌سه‌ر زمانی خه‌ڵك ده‌وترێته‌وه‌...

ئه‌م بابه‌ته‌ باسكردنی چه‌نده‌ها فه‌رمووده‌ی لاواز وهه‌ڵبه‌ستراوه‌ به‌ده‌م پێغه‌مبه‌ری خواوه‌ صلى الله عليه وسلم سه‌باره‌ت به‌ مانگی ره‌مه‌زانی پیرۆز كه‌ خراونه‌ته‌ ناو ئاینی موسڵمانانه‌وه وه‌ به‌ فه‌رموده‌ی پێغه‌مبه‌ری خۆشه‌ویستمانی ئه‌زانن وكرداری پێ ده‌كه‌ن...‌

شه‌رحی ( نزهة النظر )، دانه‌ره‌كه‌ی ( الحافظ ابن حجر العسقلاني )، مامۆستا عه‌بدولله‌تیف هه‌ستاوه‌ به‌رونكردنه‌وه‌ی له‌ زنجیره‌ وانه‌ێكدا به‌ زمانی كوردی به‌ شێوه‌یه‌كی پوخت و ئاسان.

ئه‌مه‌ بابه‌ته‌ ده‌قى(چلینه‌ى قورئانی)(الاربعون القرانیه‌) یه‌، دانه‌ر خوا بیپارێزێت چل فه‌رمووده‌ى صه‌حیحى پێغه‌مبه‌رى خوا (صلى الله عليه وسلم) هێناوه‌ سه‌باره‌ت به‌ فه‌زڵ و گه‌وره‌یی قورئان و حوكم و ئادابه‌كانى تایبه‌ت به‌ قورئانى پیرۆز. هه‌وڵی داوه‌ ئه‌و فه‌رموودانه‌ بێنێت كه‌ ده‌ربڕینه‌كانى له‌ یه‌كه‌وه‌ نزیكن ودورودرێژ نین وزۆر روونن، بۆ ئه‌وه‌ى هه‌م بۆ له‌به‌ركردن ئاسان بێت و هه‌م خوێنه‌ریش پێی سوودمه‌ند بێت و كار به‌و فه‌رمودانه‌ بكات. وه‌ ئه‌م په‌رتو‌كه‌ له‌م به‌ندانه‌ پێك دێت: به‌ندی یه‌كه‌م: ئه‌و فه‌رمودانه‌ی ده‌رباره‌ی فه‌زڵی خوێندنی قورئان هاتوون. به‌ندی دووه‌م: باسی ئاداب وئه‌حكامه‌كان. به‌ندی سێهه‌م: ئه‌و فه‌رمودانه‌ی هاتوون ده‌رباره‌ی فه‌زڵی له‌به‌ركردنی قورئانی پیرۆز وپاداشتی خاوه‌نه‌كه‌ی. به‌ندی چواره‌م: باسی هاندان له‌سه‌ر په‌یماندان به‌ قورئان وپێداچونه‌وه‌ی. به‌ندی پێنجه‌م: ئه‌و فه‌رمودانه‌ی هاتوه‌ ده‌رباره‌ی ده‌نگ خۆش كردن به‌ خوێندنه‌وه‌ی قورئان. به‌ندی شه‌شه‌م: ئه‌و فه‌رمودانه‌ی هاتوه‌ ده‌رباره‌ی ئیخلاص بوونی كار بۆ خوای گه‌وره‌. به‌ندی حه‌وته‌م: فه‌زڵی هه‌ندێ له‌ سوره‌ته‌كانی قورئان.

دانه‌ری ئه‌م كتێبه‌ باسی ئیمامی بوخاری و سه‌حیحه‌كه‌ی ده‌كات، ئه‌ویش به‌باسكردنی ژیانی ئیمام بوخاری ـ ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت ـ، پاشان به‌ پێناسه‌كردنی سه‌حیحی بوخاری وشروحه‌كانی وهه‌وڵ وجهودی زانایانی ئیسلام له‌سه‌ری...