باوه‌ڕ

كورته‌یه‌كی به‌ سووده‌ له‌سه‌ر ژیاننامه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا و ره‌وشت و ئاكاره‌كانی : كتێبێكه‌ به‌ زمانی كوردی (سۆرانی) دكتۆر هه‌یسه‌م سه‌رحان نوسیویه‌تی ، كه‌ چه‌ند باسێكی كورت له‌ خۆ ده‌گرێت هه‌ركه‌سێك كه‌مترین هیممه‌تی هه‌بێت بۆ ناسینی پێغه‌مبه‌ره‌كه‌ی و ناسینی ژیاننامه‌ و ئاكاره‌كانی لێی بێ نیاز نییه‌ ، هه‌روه‌ها گرنگترین سیفاته‌ خولقه‌ت و ره‌وشته‌كانی تێدایه‌ ، وه‌ ناسینی خزمه‌ نزیك و ناسینی خێزانه‌كانی . نوسه‌ر له‌ به‌رگێكی تازه‌و جوانه‌وه‌ ئاماده‌ی كردووه‌ له‌سه‌ر شێوه‌ی خشته‌ و دابه‌شكردنی بابه‌ته‌كان ، وه‌ له‌ پاش هه‌موو به‌شێك كۆمه‌ڵێك‌ پرسیار و تاقیكردنه‌وه‌ی داناوه‌ ، هه‌موو ئه‌وانه‌ به‌ بێ كورتكردنه‌وه‌یه‌ك زیان به‌ بابه‌ته‌كه‌ بگه‌یه‌نێت و به‌ بێ درێژكردنه‌وه‌یه‌كی بێزاركه‌ر.

پێغەمبەری ئیسلام موحەمەد -صلى اللە علیە وسلم-

باوەڕبوون بە قەدەر چوار بوار دەگرێتەوە: یەكەم: باوەڕبوون بەوەی كە خوای گەورە زانایە بە هەموو شتێك، بە گشتی و بە ووردیش، بە هەمیشەیی و هەتاهەتاییش، جا ئەمە لەوانەدا كە پەیوەندییان بە كردارەكانی خواوە هەبێت یان بە كردارەكانی بەندەكانیەوە هەبێت یەكسانن. دووەم: باوەڕبوون بەوەی كە خوای گەورە ئەو زانیارییانەی نووسیوەتەوە لە نێو كتێبی پارێزراودا (اللوح الـمحفوظ) سێ‌یەم: باوەڕبوون بەوەی كە هەموو ڕووداوەكان (ئەو شتانەی كە دەبن) ڕوونادەن و نابن ئیللا بە ویستی خوای گەورە نەبێت، جا چ ئەوە لەو شتانەدا بێت كە پەیوەندیان هەیە بە كرداری خواوە یان پەیوەندیان هەیە بە كرداری دروستكراوەكانەوە یەكسانن. چوارەم: باوەڕبوون بەوەی كە هەموو بونەوەر و ڕووداوەكان (ئەو شتانەی كە دەبن) دروستكراوی خوای گەورەن بە خوودی خۆیان و سیفەتەكانیان و جموجوڵیانیشەوە

ئه‌م ووتاره‌ بریتیه‌ له‌ وه‌ڵامدانه‌وه‌ی ئه‌و كه‌سانه‌ی كه‌ ناوی خۆیان ناوه‌ قورئانیه‌كان، كه‌ ڕه‌دی ئه‌وه‌ ده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ له‌رۆژی قیامه‌تدا شه‌فاعه‌ت بۆ هیچ كه‌سێك هه‌بێت، ئه‌ویش هه‌ندێك له‌ ئایه‌ته‌كانی قورئانی پیرۆز ده‌كه‌ن به‌ڵگه‌ بۆ قسه‌كانیان، به‌بێ ئه‌وه‌ی سه‌رنج بده‌نه‌ بوونی كۆمه‌ڵێك ئایه‌تی تر له‌ قورئانی پیرۆزدا كه‌ باس له‌وه‌ ده‌كه‌ن له‌ڕۆژی دواییدا شه‌فاعه‌ت به‌ ئیزن ومۆڵه‌تی خوای گه‌وره‌ بۆ كه‌سانێك هه‌یه‌ كه‌ په‌روه‌ردگار ڕه‌زامه‌ند بیت له‌سه‌ری .

ئه‌م وتاره‌ باسی عیسا علیه السلام ده‌كات له‌ ڕوانگه‌ی قورئانی پیرۆزه‌وه‌، وه‌ بابه‌تێكی زۆر گرنگه‌ له‌به‌ر ئه‌وه‌ی خه‌ڵكێك هه‌یه‌ وه‌كو نه‌صرانیه‌كان بروایان وایه‌ كه‌ خوای گه‌وره‌ ( الله ) لای ئه‌وان وه‌ك هه‌ندێك كه‌سیان ته‌صه‌وری ده‌كه‌ن بریتین له‌مانه‌ی خواره‌وه‌ : یه‌كه‌م : خوای باوك . دووه‌م : خوای كوڕ . سێهه‌م : خوای ڕۆحی پیرۆز . به‌ڵام له‌ پاش گوێگرتنی ئه‌م وتاره‌ ده‌رده‌كه‌وێت كه‌وا عیسا به‌نده‌یه‌كه‌ له‌ به‌نده‌كانی خوای گه‌وره‌.

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ ووتارێكی وه‌رگێرڕاو له‌ په‌رتووكی (ته‌نها په‌یامێك) له‌ نووسینی دكتۆر ناجی كوڕی ئیبراهیم العرفج، به‌ ناونیشانی : خوای تاك و ته‌نها ئه‌و خوایه‌یه‌ كه‌ (خالق) وپه‌رستراوه‌ . ئه‌م ووتاره‌ باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌ خوای گه‌وره‌ خالق هه‌موو گه‌ردوونه‌ وئه‌وه‌شی له‌گه‌ردووندایه‌ له‌ مرۆڤ وگیانله‌به‌رانیش، هه‌ر ئه‌و شایانی ئه‌وه‌یه‌ بپه‌رسترێت، كه‌ خاوه‌نی هه‌موو ناوه‌ جوان و پیرۆزه‌كانه‌، جگه‌ له‌ویش هه‌موو دروستكراوون و تیاچوون ..

ئه‌م بابه‌ته‌ به‌شێوه‌ی مه‌تویاته‌ به‌ كورتی باسی ئیمان و پایه‌كانی ده‌كات به‌ زمانی گرمانجی.

ئه‌م ووتاره‌ به‌شێكه‌ له‌ كتێبی سێ بنچینه‌ی بیروباوه‌ڕی شێخ محمدی كوڕی عبد الوهاب ( ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت ) به‌ ناونیشانی ( ناسینی ئاینی ئیسلام كه‌ مه‌به‌ست پیی : ته‌سلیم بوون به‌ خوای گه‌وره‌ و په‌وره‌دگار وپه‌رستنی به‌یه‌كخوای، و پابه‌ند بوون پێوه‌ی به‌ گوێڕایه‌ڵی كردنی، وخۆ به‌ری كردن ودوور كه‌وتنه‌وه‌ له‌ هاوه‌ڵ بڕیارده‌ران وشوینكه‌وتوانی . ئه‌مه‌ش سێ پله‌یه‌ : ئیسلام مه‌به‌ست پێی موسڵمان بوونه‌، له‌گه‌ڵ ئیمان وباوه‌ڕ هێنان، وه‌ هه‌روه‌ها ئیحسان وچاكه‌كاری، هه‌ر یه‌كێك له‌م پلانه‌ش پایه‌ و ڕوكنی خۆی هه‌یه‌ ..

ئه‌م ووتاره‌ به‌شێكه‌ له‌ كتێبی سێ بنچینه‌ی بیروباوه‌ڕی شێخ محمدی كوڕی عبد الوهاب ( ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت ) به‌ ناونیشانی ( ناسینی خوا ) كه‌ مه‌به‌ست پێی ناسینی خوایه‌ له‌ ڕێگای به‌ڵگه‌ و نیشانه‌كانه‌ ودروستكراوه‌كانیه‌وه، نمونه‌ی نیشانه‌كانیشی وه‌ك‌ شه‌و و ڕۆژ و خۆر مانگ، نمونه‌ی دروستكراوه‌كانیشی حه‌وت ئاسمان و زه‌ویه‌كه‌، وئه‌وه‌شی له‌ نێوانیاندایه‌ ..

ئه‌م بابه‌ته‌ به‌ كورتی له‌ ماوه‌ی چوار خوله‌ككدا باسی به‌ڵگه‌ی هه‌ست و ده‌ركی مرۆڤ له‌سه‌ر بوونی خوای گه‌وره‌ ده‌كات.

ئه‌م بابه‌ته‌ به‌ كورتی باسی به‌ڵگه‌ی عه‌قڵ و ژیری مرۆڤ له‌سه‌ر بوونی خوای گه‌وره‌ ده‌كات.

ئه‌م بابه‌ته‌ به‌ كورتی له‌ ماوه‌ی چوار خوله‌ككدا باسی بنه‌ماكانی ئیمان و باوه‌ڕ ده‌كات.

له‌م كورته‌ ووتاره‌دا‌ مامۆستا عه‌لی خوا بیپارێزێت به‌ كورتی باسی ناسینی خوای گه‌وره‌ ده‌كات.

ئه‌م وتاره‌ باسی ئه‌م خاڵانه‌ ده‌كات: 1-پێناسه‌ی شه‌فاعه‌ت. 2- مه‌رجه‌كانی شه‌فاعه‌تی وه‌رگیراو. 3- شه‌فاعه‌تی گه‌وره‌. 4- جۆره‌كانی تری شه‌فاعه‌ت. 5- كێ داوای شه‌فاعه‌ت ده‌كات له‌ ڕۆژی قیامه‌تدا. 6- هۆكاری ده‌ست كه‌وتنی شه‌فاعه‌تی پیغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم.

ئەوەی گرنگ‌و مەبەستی ئێمەیە لەم نامیلكەیەدا بریتییە لەو ماف‌و پێویستیانەی كە لەسەر شانی ئێمەیە بەرامبەر بە پێغەمبەری خۆشەویست(صلى الله علیه وسلم) ئەنجامی بدەین. چونكە گرنگ شوێن پێ‌ هەڵگرتن‌و بەدووكەوتنە, نەك ناسین و خۆشەویستی سەرزارەكیو بەس، وه‌ هه‌ندێ له‌و مافانه‌: 1-باوه‌ڕ بوون به‌ په‌یامه‌كه‌ی. 2- گویڕایه‌ڵی وشوێنكه‌وتنی. 3-خوشویستنی زیاتر له‌ خوشویستنی نه‌فس وباوك ومنداڵ. 4-رێزلێنانی. 5-بڵاوكردنه‌وه‌ی بانگه‌وازه‌كه‌ی.

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ باس كردنی ژیان وموعجیزه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا ئیبراهیم علیه السلام كه‌ خوای گه‌وره‌ رزگاری كرد له‌ پاش ئه‌وه‌ی خرایه‌‌ ناو ئاگر.

(مونكیر) و (نه‌كیر)‌ دوو فریشته‌ن وخوای گه‌وره‌ ڕایسپاردوون به‌پرسیاركردن له‌مردووه‌كان له‌ناو گۆڕه‌كانیاندا، لێره‌دا به‌درێژی باس له‌وه‌ ده‌كه‌ین كه‌ باوه‌ڕبوون به‌و پرسیارانه‌ی ئه‌و دوو فریشته‌یه‌‌ له‌مردووه‌كانی ده‌كه‌ن وئه‌و ڕووداوانه‌ی كه‌ دێت به‌سه‌ریان له‌ناوگۆڕدا به‌شێكه‌ له‌باوه‌ڕ بوون به‌خۆشی وناڕه‌حه‌تیه‌كانی ناوگۆڕ .

هیچ كۆمه‌ڵێك ناژێت به‌ زانست وبیروباوه‌ڕێكی ڕاسته‌قینه‌ وكرده‌وه‌ی چاكه‌ وگوێڕایه‌ڵی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم وشوێنكه‌وتنی قورئان وسوننه‌ت نه‌بێت، بۆیه‌ ڕه‌وا نیه‌ بۆ زانایان وبانگخوازان وكۆمه‌ڵه‌ ئیسلامیه‌كان له‌م ڕاستیانه‌ لابده‌ن وشوێنی ڕێچكه‌ی جوله‌كه‌ وگاوره‌كان بكه‌ون.

ئه‌م بابه‌ته‌ وتارێكی زۆر به‌ سوودی مامۆستا ڕه‌مه‌زان شكور ه‌، باسی مافی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم ده‌كات، پێویسته‌ هه‌موو موسڵمانێك گوێی لێ بگرێت بۆ ئه‌وه‌ی به‌ جوانترین شێوه‌ مافه‌كانی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم بدات.

باوه‌ڕ به‌خۆشی وخۆشگوزه‌رانی كه‌سانی باوه‌ڕدار له‌ناوگۆڕ، وسزا وناخۆشی بۆ ئه‌و كه‌سانه‌یان كه‌ شایسته‌ی ئه‌مه‌ن له‌گوناهباران و سه‌ر‌پێچی كه‌ران وكه‌سانی خراپ، یه‌كێكه‌ له‌ بنه‌ماكانی ئیمان وباوه‌ڕ، كه‌ ده‌قه‌كانی قورئان وسووننه‌ت به‌ڵگه‌ن له‌سه‌ری.