بابه‌ته‌كانی باوه‌ڕ

خوێنه‌ری به‌ڕێز: پێم خۆشه‌ ئه‌م بابه‌ته‌تان پێشكه‌ش بكه‌م ده‌رباره‌ی فه‌رمووده‌یه‌ك‌ له‌ فه‌رمووده‌كانی پێغه‌مبه‌ری خوا (صلی الله عليه وسلم) كه‌ ده‌فه‌رمووێت:( یارمه‌تی براكه‌ت بده‌ جا سته‌مكار بێت یا سته‌م لێكراو ) هیوادارم سوودی لێ وه‌رگرن.

ئه‌م ووتاره‌ له‌ژێر ناونیشانی (واجبه‌ ته‌وبه‌كردن له‌گوناهو دانه‌وه‌ی مافی خه‌ڵكی) ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی (لێكۆڵینه‌وه‌ وڕوونكردنه‌وه‌ی زۆرێك له‌بابه‌ته‌كانی حه‌ج وعومره‌ وزیاره‌ت)، كه‌ سه‌ماحه‌تی شێخ عبد العزیزی كوڕی عبد الله كوڕی باز دایناوه‌، له‌م ووتاره‌دا باسی چوار بابه‌ت كراوه‌ : بابه‌تی یه‌كه‌م : كه‌سابه‌ت وبه‌ده‌ستهێنانی ماڵی حه‌ڵاڵ بۆ حاجی وعومره‌كار . بابه‌تی دووه‌م : واجبه‌ حاجی بێناز بێت له‌خه‌ڵكی وچاوی له‌ده‌ستی كه‌س نه‌بێت ، بابه‌تی سێهه‌م : واجب بوونی ئیخلاص ودڵسۆزی بۆ خوای گه‌وره‌، چواره‌م : حه‌ج ئه‌و شتانه‌ی كه‌ پێویسته‌ حاجی پێش ئه‌نجامدانی حه‌جه‌كه‌ی بیانكات.

ئیفساد و خراپه‌كاری له‌سه‌ر زه‌ویدا كارێكی زۆر ترسناكه، پێویسته‌ خه‌ڵكی لێ ئاگادار بكرێته‌وه‌، له‌به‌ر ئه‌وه‌ی به‌‌ پێچه‌وانه‌ی بانگه‌وازی پێغه‌مبه‌رانه عليهم السلام، چونكه‌ ئه‌وان‌‌ هاتوون بۆ چاكسازی كردن له‌سه‌ر زه‌وی، وه‌ هاتوون بۆ ئه‌وه‌ی خێر وچاكه‌ بڵاوبكه‌نه‌وه‌ وخه‌ڵكی به‌خته‌وه‌ر بكه‌ن... وه‌ خراپه‌كاری زه‌ره‌ری گه‌وره‌ی هه‌یه‌ بۆ سه‌ر وڵات وبه‌نده‌كان، ته‌نانه‌ت بۆ سه‌ر ئاژه‌ڵه‌كانیش.

ووتارێكه‌ وه‌رگێڕراوه‌ له‌ په‌رتووكی (ڕێزی ئیسلام بۆ ئافره‌تان ) له‌ نووسینی شێخ محمد جه‌میل زینۆ، ناوه‌ڕۆكی ووتاره‌كه‌ش باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌‌ : ئاینی پیرۆزی ئیسلام كوشتنی ئافره‌ت ومناڵ و پیروپه‌ككه‌وته‌كانی له‌جه‌نگدا حه‌رام ویاساغ كردووه‌، كاتێك نه‌بێت ئه‌گه‌ر بێتو هاوشانی پیاوان به‌شداری جه‌نگ وكوشتار بكه‌ن

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی حه‌رام بوونی زوڵم وسته‌م ده‌كات به‌ پێی ئایه‌ت و فه‌رموده‌، وه‌ سته‌م كردنیش بریتیه‌ له‌ وازهێنان له‌ ئه‌نجامدانی واجبێك یان هه‌ستان به‌ جێبه‌جێكردنی حه‌رامێك.

هه‌ر كه‌سێك بانگی خه‌ڵكی بكات بۆ ڕێگای هیدایه‌ت، ئه‌وه‌ به‌ ئه‌ندازه‌ی پاداشتی ئه‌وانه‌ی كه‌ شوێنی ده‌كه‌ون پاداشتی ده‌ستده‌كه‌وێت، هیچ له‌پاداشتی ئه‌وان كه‌م ناكات، هه‌ر كه‌سێكیش بانگی خه‌ڵكی بكات بۆ گومڕایی، ئه‌وا تاوانی له‌سه‌ره‌ وه‌ك ئه‌وانه‌ی كه‌ شوێنی ده‌كه‌ون و هیچ له‌ تاوانی ئه‌وان كه‌م ناكات...

خوێنی موسڵمان حەرامە تەنها بە سێ شت نەبێت: كەسێك كەسێكی كوشت دەبێت بكوژرێتەوە, وە پیاوێك كە ژنی هێنابێت و ئافرەتێك شوی كردبێت زینا و داوێن پیسی بكەن, وە كەسێك لە ئیسلام پاشگەز دەبێتەوە (مرتد). ئەو نەفسەش كە خوای گەورە حەرامی كردووە بكوژرێت كەسێكی موسڵمانە, هەروەها كافرێكی بێ باوەڕ كە بە عەهد و پەیمان هاتبێتە ناو موسڵمانانەوە نابێت دەست درێژی بۆ بكرێت, یان كەسێك بە زمەتەوە هاتبێت و دڵنیا بێت.

مه‌به‌ست له‌ كوشتنی ( كه‌س ) لێره‌دا: كه‌سێكی بێ تاوانه‌ له‌ موسوڵمانان وه‌یان (ذمي) یه‌كان كه‌ غه‌یره‌ موسوڵمانن وله‌ وڵاتی ئیسلامیدا ماونه‌ته‌وه‌ وپه‌نادراون، وه‌یان ئه‌وانه‌ی كه‌ هاوپه‌یمانن له‌گه‌ڵ ده‌وڵه‌تی ئسلامیدا.

خۆشه‌ویستان لێره‌ وله‌وێ ڕۆژانه‌ له‌ ده‌زگاكانی ڕاگه‌یاندنه‌وه‌ گوێمان لێ ده‌بێت له‌ فڵان گوند وله‌ فڵان شارو شارۆچكه‌ گه‌نجێك، لاوێك، مێرد منداڵێك، خۆی خنكاندووه‌، یان ئافره‌تێك خۆی سووتاندووه‌، یان به‌ فیشه‌كێك كۆتایی به‌ژیانی خۆی هێناوه‌، ئه‌م دیارده‌ مه‌ترسیه‌ی كه‌ ڕووی له‌كۆمه‌ڵگای كوردی كردووه‌ ڕۆژ به‌ڕۆژ ڕووی له‌هه‌ڵكشانه‌ وپێویسته‌ له‌سه‌ر به‌رپرسان و خه‌مخۆرانی ئه‌م گه‌ل وووڵاته‌ بیرێك له‌هۆكاره‌كانی ئه‌م دیارده‌ مه‌ترسیه‌ بكه‌نه‌وه‌ وپاشانیش به‌هه‌موو لایه‌كیانه‌وه‌ چاره‌سه‌ری گونجاوی بۆ دابنێن.

ژ دره‌وێ بڕه‌ڤن ! ژ به‌ر کو دره‌و وان تشتا شاش دکه‌ت یێن هزر ل سه‌ر دهێته‌ کرن ، زێده‌باری ڤان تشتا ژی ل ده‌ڤ مروڤان شاش دکه‌ت ، ژ به‌ر کو دره‌و تشته‌کێ هه‌یی لا دده‌ت ، تشتێ نه‌ هه‌یی په‌یدا دکه‌ت ، حه‌قی باتل باتلی حه‌ق دکه‌ت ، شه‌ری خێر خێرێ دکه‌ته‌ شه‌ڕ ، ژ به‌ر هندێ دره‌و وه‌کو سزایه‌کی هزر و زانینا خودانی شاش دکه‌ت. ئه‌م بابه‌ته‌ وتارێكه‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی (ئاوێته‌ی دڵ) ، دانه‌ره‌كه‌ی ئیبن قه‌یم ئه‌لجۆزیه ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت.

ئه‌م بابه‌ته‌ باس له‌ سزای دزیكردن ده‌كات له‌ ڕوانگه‌ی قورئان وسوننه‌ته‌وه‌.

قۆپی كردن دیارده‌یه‌كی ترسناكه‌ وڕه‌وشتێكی خراپه‌، وه‌ ئه‌وه‌ی قۆپێ ده‌كات له‌ كاتی تاقیكردنه‌وه‌كاندا ئه‌وه‌ چەن تاوانێك ئه‌نجام ده‌دات كە شیرینەكەیان لەوى تر تاڵترە و باشەكەشیان لەوانى تر خراپترە: له‌وانه‌: ( هاوەڵ بڕیاردەران لە كردەوەتدا، دزیكردن، درۆكردن، وه‌رگرتنی خوى دوڕوەكان، خواردنی ماڵى خەڵكى بە باطل.

ئاینی پیرۆزی ئیسلام هه‌وڵی داوه‌ ژیانی مرۆڤ بپارێزێت، وه‌ تۆڵه‌ی توندی دانه‌وه‌ بۆ ئه‌و كه‌سه‌ی كه‌وا خوێنی مرۆڤ حه‌ڵاڵ وڕه‌وا ده‌كات به‌ ناهه‌ق.

ئاماده‌كردنی: یاسین ئه‌حمه‌د زه‌نگه‌نه‌ ئه‌وانه‌ی ئه‌مڕۆ هه‌ر جۆره‌ تاوان و لادانێك ئه‌نجام ده‌ده‌ن ئه‌وا به‌رگی تاوانی یه‌كێك له‌نه‌ته‌وه‌كانی پێشوو ده‌پۆشن و هه‌مان زنجیره‌ تاوانی گه‌لانی پێشین چه‌ندباره‌ ده‌كه‌نه‌وه‌... له‌ ده‌ره‌نجامه‌كانی گوناهو تاوان له‌ژیاندا: 1- بێبه‌ش بوون له‌زانست و زانیاری (حرمان العلم )... 2- بێبه‌ش بوون له‌رزق و ڕۆزی... 3- كاروباره‌كانی قورس و گران ده‌بێت... 4- تاریكییه‌ك ده‌بینێته‌وه‌ له‌دڵ و دورونیدا ،هه‌ستی پێ‌ ده‌كات وه‌ك چۆن هه‌ست به‌تاریكی شه‌وی تار ده‌كات... خوێنه‌ری به‌ڕێز ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ دوو به‌ش به‌ هیوای سوود لێوه‌رگرتنی...

موسڵمانانی خۆشه‌ویست پێشه‌كی ده‌بێت ئه‌وه‌ بزانین كه‌وا هه‌رکه‌سێک سه‌رپێچی خواو پێغه‌مبه‌ره‌که‌ی بکات و سنوره‌کانی(خوا) ببه‌زێنێت، خوای گه‌وره‌ ده‌یخاته‌ ئاگرێکه‌وه‌ هه‌میشه‌ ده‌مێنێته‌وه‌ تیایدا، وه‌ سزایه‌کی ڕیسواکه‌ری بۆ هه‌یه‌. ئه‌م وتاره‌ باسی ئه‌م خاڵانه‌ ده‌كات: ١- حوكمی زیناكردن له‌ قورئان سوننه‌ت. ٢- زیناكردن به‌ چی جێگیر ده‌بێت. ٣- سزای زیاناكردن له‌ دونیا ودواڕۆژدا. ٤- ئه‌و هۆكارانه‌ی كه‌ یارمه‌تیده‌رن بۆ دوور كه‌وتنه‌وه‌ ووازهێنان له‌ زیناكردن.

به‌ پێنوسی: احسان برهان الدین زۆر له‌ خه‌ڵكى چاوپۆشى له‌ خۆیان ده‌كه‌ن بۆ ئه‌نجامدانى هه‌ندێك گوناه كه‌ به‌ بچووكى ده‌زانن، خوێیشى له‌ رِاستیدا كاریگه‌رى له‌سه‌ر بنه‌ماكانى ئیسلام هه‌یه‌، بۆ نموونه‌ قوتابیه‌كى زانست كتێبێك له‌هاوه‌ڵێكى ده‌خوازیت و نایگێرِێته‌وه‌، یان به‌ ئه‌نقه‌ست له‌ كاتى نانخواردندا سه‌ردانى كه‌سێك ده‌كات بۆ ئه‌وه‌ى به‌شدارى نانخواردنه‌كه‌ى بكات، یان بوار به‌خۆدان بۆ سووكایه‌تى كردن وجنێودان به‌ ناحه‌زو دوژمن وبه‌كه‌م ته‌ماشاكردنى و گوناهى له‌و شێوه‌.

زۆرێك لە خەڵكی ئەم زەمانە ڕێز لە خوای مەزن ناگرن، بە شەو و ڕۆژ بە جۆرەها تاوان و سەرپێچی ڕوبەڕوی خوای مەزن دەوەستنەوە، تەنانەت هەندێكیان زۆر بە كەم تەماشای تاوان دەكات، هەندێك خراپە هەر بە تاوان نازانێت...

چه‌ند كاروكرده‌وه‌یه‌كی حه‌سه‌ن وچاكه‌ هه‌یه‌ له‌فه‌رمووده‌ سه‌حیحه‌كاندا ده‌ست نیشان كراون كه‌ ده‌بن به‌هۆی كه‌فاره‌ت و سڕینه‌وه‌ی تاوان و گوناهه‌كانی به‌‌نی ئاده‌م،خوای گه‌وره‌ یارمه‌تیده‌رمان بێت ئاماژه‌ به‌ژماره‌یه‌ك له‌و كرده‌وه‌ چاكانه‌ ده‌كه‌ین...

ئه‌گه‌ر مرۆڤی ئیماندار که‌وته‌تاوانه‌وه‌، خوای گه‌وره‌کۆمه‌ڵێك ده‌رگای ڕه‌حمه‌ت و به‌زه‌ی خۆی کردۆته‌وه‌بۆ لاچونی ئه‌و تاوانانه‌ی که‌تێی که‌وتوون ئه‌گه‌ر وازی لێ بێنن و له‌خوا بترسن.