هه‌موو بابه‌ته‌كان

پێغەمبەری ئیسلام موحەمەد -صلى اللە علیە وسلم-

ئەو بابەتانەى دەبێت منداڵی مسوڵمان بیزانێت

بیروباوهړى راسته قینه و دژهکانی

پایەی یەکەم شایەتمان

سوننەتەکانی پێغەمبەری خوا وزیکرە کانی رۆژانەی

گەوهەرى موسڵمان لە فەزڵ و گەورەيى بانگەوازى رێى خوادا ئەم كتێبە، باسى بابەتێك دەكات، پيشەى خۆشەويستترين و نزيكترين كەسانى لاى خوا بووە، خودى بابەتەكەش، شاڕێگەى نزيكبوونەوەيە لە خواى گەورە، ئەنجامەكەشى نزيككردنەوەى خەڵكە لە پەروەردگار، واتە سەراپاى بابەتەكە، بەجێگەياندنى فەرمانى خوا و خۆچواندنە بە كارو ئاكارى پێغەمبەران و دەستكەوتنى پاداشت و نزيكبوونەوەيە لە خوا.

یه‌كێك له‌ پایه‌ و بنه‌ماكانی بیروباوه‌ڕی ئیسلامی، ئه‌وه‌یه‌ پێویسته‌ له‌سه‌ر هه‌موو موسڵمانێك كه‌ هه‌ڵگری بیروباوه‌ڕێكی ڕاست ودروستی ئیسلامی بێت، پشتیوان وپاڵپشتی ئه‌هلی ئیسلام بێت، وپشتیش هه‌ڵبكات له‌وانه‌ی دوژمانه‌یه‌تی ده‌كه‌ن، یه‌كخواپه‌رستان وئه‌هلی ته‌وحید ودڵسۆزانی ئه‌م دینه‌ی خۆش بووێت وپشتگیریان بكات، له‌هه‌مان كاتیشدا بێباوه‌ڕان وهاوه‌ڵ بڕیارده‌رانی خۆش نه‌وێت وڕقی لێیان ببێته‌وه‌ ودژمنایه‌تیان بكات، ئا ئه‌مه‌ش ئه‌و میلله‌ت وئوممه‌ته‌یه‌ كه‌ خوای گه‌وره‌ له‌قورئانی پیرۆزدا مه‌دح وثه‌نای كردووه‌ وناوی لێ ناوه‌(میلله‌تی ئیبراهیم) وداوای لێكردووین شوێنی بكه‌وین

ئەی گرۆھی موسڵمانان: ئەوەی گومانی تێدا نیە لەلای ھەموو کەسێکی خاوەن ژیری ئەوەیە: لەپێش ئیسلام گەلانی پێشوو شەپۆلێکیان ڕووبەڕوو بویەوەو، سەرئەنجام ئەو شەپۆلە ڕێگای داخستنی نیشان دان، ئوممەتی پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم چاکترینی ئوممەتان و تایبەترین ئوممەتیشن بەئاڕاستەی فەرمانکردن بە چاکەو ڕێگری کردن لە خراپەو بانگەواز کردن بۆ خێرو چاکە، ئەمەش وەک پەیوەست بوون و پەیڕەوی کردنی پێشەواو پێغەمبەرەکەیان صلى الله عليه وسلم، کە لە ھۆکارەکانی کامەرانی و بەختەوەرییانە لە دونیاو دواڕۆژدا.

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی ( الفقه المسیر = فیقهی ئاسان) له په‌رتووكی نوێژ، ده‌روازه‌ی ده‌یه‌م: له‌ باره‌ی نوێژی هه‌ینیه‌وه‌، كه‌ ده‌سته‌ بژێرێك له‌ زانایان دایانناوه‌، ئه‌م ووتاره‌ باس ده‌ بابه‌تی په‌یوه‌ست به‌ نوێژ وڕۆژی هه‌ینی ده‌كات: بابه‌تی یه‌كه‌م: حوكمی نوێژی هه‌ینی و به‌ڵگه‌كانی‌، بابه‌تی دووه‌م: نوێژی هه‌ینی له‌سه‌ر كێ واجبه‌؟، بابه‌تی سێهه‌م: كاتی نوێژی هه‌ینی، بابه‌تی چواره‌م: ووتاری نوێژی هه‌ینی، بابه‌تی پێنجه‌م: سوننه‌ته‌كانی ووتاری نوێژی هه‌ینی، بابه‌تی شه‌شه‌م: ئه‌وه‌ كاره‌ی ئه‌نجامدانی له‌ كاتی ووتاری نوێژی هه‌ینیدا حه‌رامه‌، بابه‌تی حه‌وته‌م: به‌چی شتێك ده‌گه‌یت به‌ نوێژی هه‌ینیدا؟ بابه‌تی هه‌شته‌م: له‌باره‌ی نوێژی سوننه‌تی هه‌یینیه‌وه‌، بابه‌تی نۆیه‌م: چۆنیه‌تی ئه‌نجامدانی نوێژی هه‌ینی، بابه‌تی ده‌یه‌م: سوننه‌ته‌كانی ڕۆژی هه‌ینی.

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی ( الفقه المسیر = فیقهی ئاسان) له په‌رتووكی نوێژ، ده‌روازه‌ی چواره‌م : ، مه‌رجه‌كانی نوێژ وڕوكنه‌كانی، له‌گه‌ڵ به‌ڵگه‌كانی، وه‌ حوكمی ئه‌و كه‌سه‌ی نوێژ ناكات ، كه‌ ده‌سته‌ بژێرێك له‌ زانایان دایانناوه‌، له‌م ووتاره‌دا نۆ بابه‌ت باسكراوه‌، به‌م شێوه‌یه‌ : بابه‌تی یه‌كه‌م: ژماره‌ی نوێژه‌ فه‌رزه‌كان، بابه‌تی دووه‌م: نوێژ له‌سه‌ر كی واجبه‌؟ بابه‌تی سێهه‌م: مه‌رجه‌كانی نوێژ، بابه‌تی چواره‌م: ڕوكنه‌كانی نوێژ، بابه‌تی پێنجه‌م: واجباته‌كانی نوێژ، بابه‌تی شه‌شه‌م: سوننه‌ته‌كانی نوێژ، بابه‌تی حه‌وته‌م: ئه‌و شتانه‌ی نوێژ به‌تال ده‌كه‌نه‌وه‌، بابه‌تی هه‌شته‌م: ئه‌و شتانه‌ی مه‌كروهن له‌ناو نوێژدا، بابه‌تی نۆیه‌م: حوكمی كه‌سی نوێژ نه‌كه‌ر .

ئةمة ضةند بةشيَكة سةبارةت بة رِوونكردنةوةي جؤرةكاني بيدعة و قةدةغةكردني لة شةرعدا ئه‌م بابه‌ته‌ چه‌ند به‌شێكه‌ سه‌باره‌ت به‌ پێناسه‌ی بیدعه‌ له‌ زمانی عه‌ره‌بی وشه‌رعدا، هه‌روه‌ها روونكردنه‌وه‌ی جۆره‌كانی بیدعه‌ وقه‌ده‌غه‌كردنی له‌ شه‌رعدا، وه‌ له‌ كۆتاییدا باسی مێژوی سه‌رهه‌ڵدانی بیدعه‌ی كردوه‌ له‌ ژیانی موسڵماناندا وله‌گه‌ڵ هۆكاره‌كانی و چۆنیه‌تی مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ كه‌سی بیده‌عه‌چیدا.

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی ( الفقه المسیر = فیقهی ئاسان) له په‌رتووكی نوێژ، ده‌روازه‌ی يه‌كه‌م: له‌ باره‌ی پێناسه‌ی نوێژ وفه‌زڵه‌كه‌ی، واجب بوونی پێج نوێژه‌كه‌وه‌یه‌، له‌م ووتاره‌دا باسی پێناسه‌ی نوێژ له‌ زمانه‌وانی و شه‌رعدا كراوه‌، له‌گه‌ڵ فه‌زڵه‌كه‌ی، هه‌روه‌ها به‌ڵگه‌كانی واجب بوونی نوێژ له‌ قورئان وسوننه‌ت و كۆده‌نگی زانایانیش باسكراوه‌ .

باوەڕبوون بە قەدەر چوار بوار دەگرێتەوە: یەكەم: باوەڕبوون بەوەی كە خوای گەورە زانایە بە هەموو شتێك، بە گشتی و بە ووردیش، بە هەمیشەیی و هەتاهەتاییش، جا ئەمە لەوانەدا كە پەیوەندییان بە كردارەكانی خواوە هەبێت یان بە كردارەكانی بەندەكانیەوە هەبێت یەكسانن. دووەم: باوەڕبوون بەوەی كە خوای گەورە ئەو زانیارییانەی نووسیوەتەوە لە نێو كتێبی پارێزراودا (اللوح الـمحفوظ) سێ‌یەم: باوەڕبوون بەوەی كە هەموو ڕووداوەكان (ئەو شتانەی كە دەبن) ڕوونادەن و نابن ئیللا بە ویستی خوای گەورە نەبێت، جا چ ئەوە لەو شتانەدا بێت كە پەیوەندیان هەیە بە كرداری خواوە یان پەیوەندیان هەیە بە كرداری دروستكراوەكانەوە یەكسانن. چوارەم: باوەڕبوون بەوەی كە هەموو بونەوەر و ڕووداوەكان (ئەو شتانەی كە دەبن) دروستكراوی خوای گەورەن بە خوودی خۆیان و سیفەتەكانیان و جموجوڵیانیشەوە

فه‌رموده‌كه‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات ئامۆژگارى ئایندارییه‌، ئه‌ویش بریتییه‌ له‌ دڵسۆزى و ڕاستگۆیى له‌شتێكدا به‌ئاڕاسته‌ى ئه‌نجامدانى به‌و شێوه‌یه‌ى په‌روه‌ردگار فه‌رزى كردوه‌، وه‌ ئاین ئامۆژگارییه‌ له‌سه‌رجه‌م ئه‌و ئه‌ركانه‌دا كه‌ په‌روه‌ردگار پێویستى كردون، هه‌روه‌ها وازهێنان له‌سه‌رجه‌م ئه‌و شتانه‌ى كه‌ یاساغ و حه‌رامى كردون، ئه‌مه‌ش شتێكى گشتگیره‌و په‌یوه‌ندى به‌ مافى خواو پێغه‌مبه‌رو قورئان و ئوممه‌ت و مافى گشتییه‌وه‌ هه‌یه‌.

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ 21 وانه‌ ده‌رباره‌ی روونكردنه‌وه‌ی كتێبی القواعد المثلى في صفات الله وأسمائه الحسنی كه‌ دانه‌ره‌كه‌ی زانای پایه‌به‌ر شێخ موحه‌مه‌د ساڵح ئه‌لعوثه‌یمینه‌ ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت، مامۆستا خه‌لیل ئه‌حمه‌د خوا بیپارێزێت هه‌ستاوه‌ به‌ رونكردنه‌وه‌ی به‌ زمانی كوردی به‌ شێوه‌یه‌كی ئاسان وپوخت.

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی حه‌یز ده‌كات له‌ كتێبی ڕێبازی په‌یڕه‌وكاران و روونكردنه‌وه‌ی فقهی ئایین كه‌ دانه‌ره‌كه‌ی شێخ عبد الرحمن بن ناصر السعدی یه‌..

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی ئه‌و شتانه‌ی كه‌ خۆشوشتن واجب ده‌كات وچۆنیه‌تی خۆشوشتن ده‌كات له‌ كتێبی ڕێبازی په‌یڕه‌وكاران و روونكردنه‌وه‌ی فقهی ئایین كه‌ دانه‌ره‌كه‌ی شێخ عبد الرحمن بن ناصر السعدی یه..

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی ئه‌و شتانه‌ی كه‌ ده‌ست نوێژ هه‌ڵده‌وه‌شێننه‌وه‌ ده‌كات له‌ كتێبی ڕێبازی په‌یڕه‌وكاران و روونكردنه‌وه‌ی فقهی ئایین كه‌ دانه‌ره‌كه‌ی شێخ عبد الرحمن بن ناصر السعدی یه‌..

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی چۆنیه‌تی ده‌ست نوێژگرتن ده‌كات له‌ كتێبی ڕێبازی په‌یڕه‌وكاران و روونكردنه‌وه‌ی فقهی ئایین كه‌ دانه‌ره‌كه‌ی شێخ عبد الرحمن بن ناصر السعدی یه‌.. ده‌ست نوێژگرتن ئه‌وه‌یه‌ كه‌وا كه‌سێك نیازی ئه‌وه‌ی هه‌بێت(حدث) له‌سه‌ر خۆی لابدات، یاخود بۆ نوێژكردن ده‌ست نوێژ بگرێت، یاخود بۆ هاوشێوه‌ی ئه‌مانه‌.

ئه‌م ووتاره‌ بریتیه‌ له‌ وه‌ڵامدانه‌وه‌ی ئه‌و كه‌سانه‌ی كه‌ ناوی خۆیان ناوه‌ قورئانیه‌كان، كه‌ ڕه‌دی ئه‌وه‌ ده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ له‌رۆژی قیامه‌تدا شه‌فاعه‌ت بۆ هیچ كه‌سێك هه‌بێت، ئه‌ویش هه‌ندێك له‌ ئایه‌ته‌كانی قورئانی پیرۆز ده‌كه‌ن به‌ڵگه‌ بۆ قسه‌كانیان، به‌بێ ئه‌وه‌ی سه‌رنج بده‌نه‌ بوونی كۆمه‌ڵێك ئایه‌تی تر له‌ قورئانی پیرۆزدا كه‌ باس له‌وه‌ ده‌كه‌ن له‌ڕۆژی دواییدا شه‌فاعه‌ت به‌ ئیزن ومۆڵه‌تی خوای گه‌وره‌ بۆ كه‌سانێك هه‌یه‌ كه‌ په‌روه‌ردگار ڕه‌زامه‌ند بیت له‌سه‌ری .