هه‌موو بابه‌ته‌كان

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی ( الفقه المسیر = فیقهی ئاسان) له په‌رتووكی مامه‌ڵه‌كان، ده‌روازه‌ی بيست وسێهه‌م: له‌ باره‌ی به‌خشینه‌وه‌، كه‌‌ ده‌سته‌ بژیڕێك له‌ زانایان دایانناوه‌، له‌م ووتاره‌دا سێ بابه‌تی سه‌ره‌كی باسكراوه‌، بابه‌تی یه‌كه‌م: مانای به‌خشین وبه‌ڵگه‌كانی، بابه‌تی دووه‌م: مه‌رجه‌كانی به‌خشین، بابه‌تی سێهه‌م: هه‌ندێك حوكمی په‌یوه‌ست به‌ به‌خشین.

خوێنەری خۆشەویست: ئەم نامیلكەیەی لەبەر دەستتدایە، لە دوو بەش پێكهاتووە: بەشی یەكەم: بریتیە لەو بیدعانەی كە لە جومعەدا دەكرێن (بدع الجمعە) و زانای پایەبەرز (محمد ناصر الدین الألبانی) كۆی كردوونەتەوە، و بەشێكە لە كتێبی (الأجوبة النافعة عن أسئلة لجنة مسجد الجامعة)، بەڵام هەندێك لەو بیدعانەی شێخ ئەلبانی باسی كردوون لەكوردستاندا نین، بۆیە ئێمە تەنها ئەوانەمان وەرگێڕاوە كە لەكوردستاندا بوونیان هەیە (والله أعلم). بەشی دووەم: بریتیە لەو هەڵانەی كە لە جومعەدا دەكرێن، لە كتێبی ((تحذير الفضلاء مما يقع من المصلين من الأخطاء - شيخ مشهور))، وەرمان گرتووە و بەشێكی زۆرمان لێ‌ وەرگێڕاوە.

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن شێخ عبد العزیز بن باز (ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت)، وه‌ڵام دراوه‌ته‌وه‌، ئه‌مه‌ش ده‌قی پرسیاره‌كه‌یه‌ : " حوكمى هاوكارى و یارمه‌تیدانى یه‌كترى چیه‌ له‌ بانگه‌واز بۆ لاى خواى په‌روه‌ردگار، به‌تایبه‌تى هه‌ندێك كه‌س ده‌ڵێن: ئه‌مه‌ یه‌كێكه‌ له‌ داهێنراوه‌كانى سه‌رده‌م؟".

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی ( الفقه المسیر = فیقهی ئاسان) له په‌رتووكی نوێژ، ده‌روازه‌ی دووه‌م، كه‌ ده‌سته‌ بژێرێك له‌ زانایان دایانناوه‌، له‌م ووتاره‌ پێنج بابه‌تی سه‌ره‌كی باسكراوه‌، كه‌ بریتین له‌: بابه‌تی یه‌كه‌م: پێناسه‌ی بانگ وقامه‌ت وحوكمه‌كه‌یان، بابه‌تی دوه‌ه‌م : مه‌رجه‌كانی دروستی بانگ وقامه‌ت، بابه‌تی سێهه‌م: چه‌ند ئاكارێكی جوانی بانگده‌ر، بابه‌تی چواره‌م: چۆنیه‌تی بانگدان وقامه‌ت كردن، بابه‌تی پێنجه‌م: ئه‌و كه‌سه‌ی كه‌ گوێبیستی بانگ ده‌بێت چی ده‌ڵێت، وچی نزایه‌ك ده‌كات له‌پاش ته‌واو بوونی بانگه‌كه‌.

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی ( الفقه المسیر = فیقهی ئاسان) له په‌رتووكی نوێژ، ده‌روازه‌ی يه‌كه‌م: له‌ باره‌ی پێناسه‌ی نوێژ وفه‌زڵه‌كه‌ی، واجب بوونی پێج نوێژه‌كه‌وه‌یه‌، له‌م ووتاره‌دا باسی پێناسه‌ی نوێژ له‌ زمانه‌وانی و شه‌رعدا كراوه‌، له‌گه‌ڵ فه‌زڵه‌كه‌ی، هه‌روه‌ها به‌ڵگه‌كانی واجب بوونی نوێژ له‌ قورئان وسوننه‌ت و كۆده‌نگی زانایانیش باسكراوه‌ .

باوەڕبوون بە قەدەر چوار بوار دەگرێتەوە: یەكەم: باوەڕبوون بەوەی كە خوای گەورە زانایە بە هەموو شتێك، بە گشتی و بە ووردیش، بە هەمیشەیی و هەتاهەتاییش، جا ئەمە لەوانەدا كە پەیوەندییان بە كردارەكانی خواوە هەبێت یان بە كردارەكانی بەندەكانیەوە هەبێت یەكسانن. دووەم: باوەڕبوون بەوەی كە خوای گەورە ئەو زانیارییانەی نووسیوەتەوە لە نێو كتێبی پارێزراودا (اللوح الـمحفوظ) سێ‌یەم: باوەڕبوون بەوەی كە هەموو ڕووداوەكان (ئەو شتانەی كە دەبن) ڕوونادەن و نابن ئیللا بە ویستی خوای گەورە نەبێت، جا چ ئەوە لەو شتانەدا بێت كە پەیوەندیان هەیە بە كرداری خواوە یان پەیوەندیان هەیە بە كرداری دروستكراوەكانەوە یەكسانن. چوارەم: باوەڕبوون بەوەی كە هەموو بونەوەر و ڕووداوەكان (ئەو شتانەی كە دەبن) دروستكراوی خوای گەورەن بە خوودی خۆیان و سیفەتەكانیان و جموجوڵیانیشەوە

ئه‌م بابه‌ته‌ به‌ كورتی باسی ژیانی حاطیبی كوڕی ئه‌بی به‌لته‌عه‌ ڕه‌زای خوای لێبێت ده‌كات له‌گه‌ڵ باس كردنی په‌ند و وانه‌ له‌ چیرۆكی ژیانی.

لــــــەم ڕۆژگـــــــــارەدا تاقمێك پەیدابوون كـــە بە (القرآنيون) نــــــــــاو دەبرێن !! واتە: قورئانیەكان، بە ئارەزوو عەقڵی خۆیان تەفسیری قورئان دەكەن بەبێ‌ بەكارهێنانی سوننەتی (صحیح)ی پێغەمبەر صلى الله عليه وسلم بەڵكو تەنانەت سوننەت لای ئەوانە شوێن كەوتەی ئارەزووەكانیانە، ئەوەی گونجاوبێ‌ بۆیان وەری دەگرن و ئەوەی نەگونجێ‌ لە گەڵیاندا فریێ‌ی دەدەن و دەیخەنە پشتیانەوە !!!

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی ( الفقه المسیر = فیقهی ئاسان) له په‌رتووكی مامه‌ڵه‌كان، ده‌روازه‌ی بيست ويه‌كه‌م: له‌ باره‌ی وه‌فقه‌وه‌، كه‌‌ ده‌سته‌ بژیڕێك له‌ زانایان دایانناوه‌، له‌م ووتاره‌دا دوو بابه‌تی سه‌ره‌كی باسكراوه‌، بابه‌تی یه‌كه‌م: مانای وه‌قف و حوكمه‌كه‌ی، بابه‌تی دووه‌م: هه‌ندێك حوكمی په‌یوه‌ست به‌ وه‌قفه‌وه‌ .

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی ( الفقه المسیر = فیقهی ئاسان) له په‌رتووكی مامه‌ڵه‌كان، ده‌روازه‌ی بيست ويه‌كه‌م: له‌ باره‌ی ماڵ ومناڵی دۆزراوه‌وه‌، كه‌‌ ده‌سته‌ بژیڕێك له‌ زانایان دایانناوه‌، له‌م ووتاره‌دا چوار بابه‌تی سه‌ره‌كی باسكراوه‌، بابه‌تی یه‌كه‌م : مه‌به‌ست له‌ ماڵی دۆزراوه‌ و حوكمه‌كه‌ی، بابه‌تی دووه‌م: جۆره‌كانی ماڵی دۆزراوه‌، بابه‌تی سێهه‌م: هه‌ندێك حوكمی په‌یوه‌ست به‌ ماڵی دۆزراوه‌، بابه‌تی پێنجه‌م: له‌ باره‌ی مناڵی دۆزراوه‌وه‌ .

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی ( الفقه المسیر = فیقهی ئاسان) له په‌رتووكی مامه‌ڵه‌كان، بیسته‌م: له‌ باره‌ی جه‌عاله‌وه‌، كه‌‌ ده‌سته‌ بژیڕێك له‌ زانایان دایانناوه‌، له‌م ووتاره‌دا دوو بابه‌تی سه‌ره‌كی باسكراوه‌، بابه‌تی یه‌كه‌م: مانای جه‌عاله‌ و حوكمه‌كه‌ی، بابه‌تی دووه‌م: چه‌ند حوكمێكی په‌یوه‌ست به‌ جه‌عاله‌وه‌ .

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی ( الفقه المسیر = فیقهی ئاسان) له په‌رتووكی مامه‌ڵه‌كان، ده‌روازه‌ی نۆزده‌یه‌م: له‌ باره‌ی زیندوو كردنه‌وه‌ی زه‌وی مردووه‌ وه‌، كه‌‌ ده‌سته‌ بژیڕێك له‌ زانایان دایانناوه‌، له‌م ووتاره‌دا سێ بابه‌تی سه‌ره‌كی باسكراوه‌، بابه‌تی یه‌كه‌م : مه‌به‌ست له‌ زیندوو كردنه‌وه‌ی زه‌وی مردوو و حوكمه‌كه‌ی، بابه‌تی دووه‌م : مه‌رجه‌كانی زیندوو كردنه‌وه‌ی زه‌وی مردوو، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی پێ به‌ده‌ست دێت، بابه‌تی سێهه‌م : هه‌ندێك حوكمی په‌یوه‌ست به‌ زیندوو كردنه‌وه‌ی زه‌وی مردوو .

فه‌رموده‌كه‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات ئامۆژگارى ئایندارییه‌، ئه‌ویش بریتییه‌ له‌ دڵسۆزى و ڕاستگۆیى له‌شتێكدا به‌ئاڕاسته‌ى ئه‌نجامدانى به‌و شێوه‌یه‌ى په‌روه‌ردگار فه‌رزى كردوه‌، وه‌ ئاین ئامۆژگارییه‌ له‌سه‌رجه‌م ئه‌و ئه‌ركانه‌دا كه‌ په‌روه‌ردگار پێویستى كردون، هه‌روه‌ها وازهێنان له‌سه‌رجه‌م ئه‌و شتانه‌ى كه‌ یاساغ و حه‌رامى كردون، ئه‌مه‌ش شتێكى گشتگیره‌و په‌یوه‌ندى به‌ مافى خواو پێغه‌مبه‌رو قورئان و ئوممه‌ت و مافى گشتییه‌وه‌ هه‌یه‌.

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی ( الفقه المسیر = فیقهی ئاسان) له په‌رتووكی مامه‌ڵه‌كان، ده‌روازه‌ی هه‌ژده‌یه‌م: له‌ باره‌ی خواستن ( العاریة ) وه‌‌ ، كه‌‌ ده‌سته‌ بژیڕێك له‌ زانایان دایانناوه‌، له‌م ووتاره‌دا سێ بابه‌تی سه‌ره‌كی باسكراوه‌، بابه‌تی یه‌كه‌م: مانای خواستن ( العاریة ) وبه‌ڵگه‌ی دروستی ومه‌شروعیه‌تی، بابه‌تی دووه‌م: مه‌رجه‌كانی خواستن ( العاریة )، بابه‌تی سێهه‌م: هه‌ندێك حوكمی په‌یوه‌ست به‌ خواستن ( العاریة ) .

ئەم كتێبە بچووكە چەندین ڕێنمایی گرنگ و خێر و چاكەی گەورەی سەلمێنراو بە فەرموودە صەحیحەكان لە خۆ گرتووە، پێویسته‌ هه‌موو موسڵمانێك شاره‌زایی بێت و كاری پێ بكات له‌ ژیانی ڕۆژانه‌یدا بۆ ئه‌وه‌ی به‌خته‌وه‌ری دونیاو قیامه‌ت بێت.

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی ( الفقه المسیر = فیقهی ئاسان) له په‌رتووكی مامه‌ڵه‌كان، ده‌روازه‌ی حه‌ڤده‌هه‌م: له‌ باره‌ی پێشبڕكێوه‌ ، كه‌‌ ده‌سته‌ بژیڕێك له‌ زانایان دایانناوه‌، له‌م ووتاره‌دا سێ بابه‌تی سه‌ره‌كی باسكراوه‌، بابه‌تی یه‌كه‌م: مانای پێشبڕكێ و حوكمه‌كه‌ی، بابه‌تی دووه‌م: چه‌ند حوكمێكی په‌یوه‌ست به‌ پێشبڕكێ، بابه‌تی سێهه‌م: مه‌رجه‌كانی بریتی وه‌رگرتن له‌ پێشبڕكێدا .

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی ( الفقه المسیر = فیقهی ئاسان) له په‌رتووكی مامه‌ڵه‌كان، ده‌روازه‌ی شازده‌یه‌م: له‌ باره‌ی صوڵح وڕێكوتنه‌وه‌یه‌، كه‌‌ ده‌سته‌ بژیڕێك له‌ زانایان دایانناوه‌، له‌م ووتاره‌دا سێ بابه‌تی سه‌ره‌كی باسكراوه‌، بابه‌تی یه‌كه‌م: مانا ومه‌به‌ستی صوڵح وڕێكه‌وتن‌ وبه‌ڵگه‌ی مه‌شروعیه‌ت ودروستی، بابه‌تی دووه‌م: جۆره‌كانی صوڵح وڕێكه‌وتن به‌شێوه‌یه‌كی گشتی، بابه‌تی سێهه‌م: چه‌ند حوكمێكی په‌یوه‌ست به‌ صوڵح وڕێكه‌وتن .

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی ( الفقه المسیر = فیقهی ئاسان) له په‌رتووكی مامه‌ڵه‌كان، ده‌روازه‌ی پازده‌یه‌م: له‌ باره‌ی ده‌ستبه‌سه‌راگرتن وداگیركردنه‌وه، كه‌‌ ده‌سته‌ بژیڕێك له‌ زانایان دایانناوه‌، له‌م ووتاره‌دا دوو بابه‌تی سه‌ره‌كی باسكراوه‌، بابه‌تی یه‌كه‌م : پێناسه‌ وحوكمی ده‌ستبه‌سه‌راگرتن وداگیركردن، بابه‌تی دووه‌م : چه‌ند حوكمێكی په‌یوه‌ست به‌ ده‌ستبه‌سه‌راگرتن وداگیركردن .

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی ( الفقه المسیر = فیقهی ئاسان) له په‌رتووكی مامه‌ڵه‌كان، ده‌روازه‌ی چوارده‌یه‌م : له‌ باره‌ی سپارده‌ وفه‌وتاوه‌كانه‌وه‌، كه‌‌ ده‌سته‌ بژیڕێك له‌ زانایان دایانناوه‌، له‌م ووتاره‌دا چوار بابه‌تی سه‌ره‌كی باسكراوه‌، بابه‌تی یه‌كه‌م : پێناسه‌ی ( سپارده‌ = الودیعة ) وبه‌ڵگه‌ی مه‌شروعیه‌تی، بابه‌تی دووه‌م : مه‌رجه‌كانی دروستی سپارده‌، بابه‌تی سێهه‌م : چه‌ند حوكمێكی په‌یوه‌ست به‌ سپارده‌، بابه‌تی چواره‌م : له‌باره‌ی فه‌وتاوه‌كانه‌وه‌ .

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی ( الفقه المسیر = فیقهی ئاسان) له په‌رتووكی مامه‌ڵه‌كان، ده‌روازه‌ی سيازده‌یه‌م: له‌ باره‌ی شوفعه‌ ودراوسێیه‌تیه‌وه‌یه‌، كه‌‌ ده‌سته‌ بژیڕێك له‌ زانایان دایانناوه‌، له‌م ووتاره‌دا چوار بابه‌تی سه‌ره‌كی باسكراوه‌، بابه‌تی یه‌كه‌م: مانا ومه‌به‌ستی شوفعه‌ وبه‌ڵگه‌ی مه‌شروعیه‌ت ودروستی، بابه‌تی دووه‌م: ئه‌حكامه‌كانی په‌یوه‌ست به‌ شوفعه‌، بابه‌تی سێهه‌م: چه‌ند حوكمێكی دراوسێیه‌تی، بابه‌تی چواره‌م: له‌باره‌ی ڕێگاكانه‌وه‌.