پوختەیەکی بەسوود بۆ کەسێک تازە مسوڵمان بووبێت

ئیسلام‬ پەیامێکی پوخت سەبارەت بە ئاینی ئیسلام بەو شێوەیەی لە قورئان وسونەتدا هاتووە‬‬‬‬‬

كتێبێکی گرنگە پێناسەیەکی پوختی ئاینی ئیسلامی لە خۆ گرتووە وڕوونکردنەوەى گرنگترین بنچینە وڕێنمایی وجوانییەکانى ئاینی ئیسلامی تێدایە لە قورئان وسونەتدا، وئەم کتێبە بۆ مسوڵمانان وبۆ نامسوڵمانانیش دەگونجێت بە زمانەکانیان لە هەموو کات وشوێنێک سەرەڕای جیاوازی حاڵ وبارودۆخ. (ئەم چاپە هەموو بەڵگەکانی قورئان وسونەتی تێدا باسکراوە)

راڤه‌ی ده‌قی وانه‌ گرنگه‌كان بۆ تێكرای ئوممه‌ت : كتێبێكه‌ به‌ زمانی كوردی (سۆرانی) دكتۆر هه‌یسه‌م سه‌رحان نوسیویه‌تی ، ئه‌ویش راڤه‌ی ده‌قی وانه‌ گرنگه‌كانه‌ بۆ تێكرای ئوممه‌ت له‌ نوسینی پێشه‌وا ئیبن باز – ره‌حمه‌تی خوای لێ بێت- تیایدا كۆمه‌ڵێك زانستی شه‌رعی كه‌ په‌یوه‌ستن به‌ ئه‌حكامه‌ فیقهی و عه‌قیده‌ و ره‌وشت له‌ خۆ ده‌گرێت كه‌ پێویسته‌ تێكرای ئوممه‌ت بیزانن . نوسه‌ر له‌ به‌رگێكی تازه‌و جوانه‌وه‌ ئاماده‌ی كردووه‌ له‌سه‌ر شێوه‌ی خشته‌ و دابه‌شكردنی بابه‌ته‌كان ، مه‌به‌ست و مانا‌ گشتییه‌كانی تێدا باسكردووه‌ ، وه‌ له‌ پاش هه‌موو به‌شێك كۆمه‌ڵێك‌ پرسیار و تاقیكردنه‌وه‌ی داناوه‌ ، هه‌موو ئه‌وانه‌ به‌ بێ كورتكردنه‌وه‌یه‌ك زیان به‌ بابه‌ته‌كه‌ بگه‌یه‌نێت و به‌ بێ درێژكردنه‌وه‌یه‌كی بێزاركه‌ر.

كورته‌یه‌كی به‌ سووده‌ له‌سه‌ر ژیاننامه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا و ره‌وشت و ئاكاره‌كانی : كتێبێكه‌ به‌ زمانی كوردی (سۆرانی) دكتۆر هه‌یسه‌م سه‌رحان نوسیویه‌تی ، كه‌ چه‌ند باسێكی كورت له‌ خۆ ده‌گرێت هه‌ركه‌سێك كه‌مترین هیممه‌تی هه‌بێت بۆ ناسینی پێغه‌مبه‌ره‌كه‌ی و ناسینی ژیاننامه‌ و ئاكاره‌كانی لێی بێ نیاز نییه‌ ، هه‌روه‌ها گرنگترین سیفاته‌ خولقه‌ت و ره‌وشته‌كانی تێدایه‌ ، وه‌ ناسینی خزمه‌ نزیك و ناسینی خێزانه‌كانی . نوسه‌ر له‌ به‌رگێكی تازه‌و جوانه‌وه‌ ئاماده‌ی كردووه‌ له‌سه‌ر شێوه‌ی خشته‌ و دابه‌شكردنی بابه‌ته‌كان ، وه‌ له‌ پاش هه‌موو به‌شێك كۆمه‌ڵێك‌ پرسیار و تاقیكردنه‌وه‌ی داناوه‌ ، هه‌موو ئه‌وانه‌ به‌ بێ كورتكردنه‌وه‌یه‌ك زیان به‌ بابه‌ته‌كه‌ بگه‌یه‌نێت و به‌ بێ درێژكردنه‌وه‌یه‌كی بێزاركه‌ر.

ناوەرِۆكى ئەم كتێبە بەسوودە بریتى یە لە: پێشەكی دانەر مەبەست لە ئەم كتێبە سوودەكانی زانینی جوانی و چاكەكانی ئاینی ئیسلام جوانی و چاكەكانی ئاین شتێكی گشتىیه لە هەموو باسەكانی و بەڵگەكانیشدا باسكردنی چەند نموونەیەكی بەسوود لەسەر جوانی و چاكەكانی ئاین

ئه‌م په‌رتوكه‌ به‌ زمانی كوردیه‌( كرمانجی ) باسی زانستی ته‌وحید ده‌كات به‌ شێوه‌یه‌كی كورت و ئاسان، وه‌ گومانی تێدانیه‌ كه‌ بیروباوه‌ری ئیسلامی گرنگی خۆی هه‌یه‌ لای موسڵمانان، بۆیه‌ شاره‌زایوون ده‌رباره‌ی ئه‌و زانسته‌ له‌ پێشه‌وه‌ی زانسته‌كانی تره‌وه‌ دێت.

ئەمە چەند وتەیەكی كورت و پوختە سەبارەت بە روونكردنەوەی ئەوەی كە پێویستە تێكڕای ئوممەت بیزانن لە بارەی ئاینی ئیسلامەوە، ناوم لـێ‌ناوە: (الدروس الـمهمة لعامة الأمة/ وانە گرنگەكان بۆ تێكڕای موسڵمانان). [ناوەڕۆكی ئەم كتێبەیە بریتی یە لە: ] بەرنامە و پلانی (وانە گرنگەكان بۆ تێكڕای موسڵمانان) * وانەی یەكەم: سورەتی فاتیحە و سورەتە كورتەكان: * وانەی دووەم: پایەكانی ئیسلام: * وانەی سێ‌یەم: پایەكانی ئیمان: * وانەی چوارەم: بەشەكانی یەكخواپەرستی و بەشەكانی شیرك: * وانەی پێنجەم: چاكەكاری (الإحسان): * وانەی شەشەم: مەرجەكانی نوێژ (شروط الصلاة): * وانەی حەوتەم: پایەكانی نوێژ (أركان الصلاة): * وانەی هەشتەم: فەرزەكانی نوێژ (واجبات الصلاة): * وانەی نۆیەم: روونكردنەوەی (شایەتومان / تەحیات): * وانەی دەیەم: سوننەتەكانی نوێژ (سُنَنُ الصلاة): * وانەی یازدەیەم: هەڵوەشێنەرەوەكانی نوێژ (مبطلات الصلاة): * وانەی دوانزەیەم: مەرجەكانی دەستنوێژ (شروط الوُضوء): * وانەی سیانزەیەم: فەرزەكانی دەستنوێژ (فروض الوُضوء): * وانەی چواردەیەم: هەڵوەشێنەرەوەكانی دەستنوێژ (مبطلات الوُضوء): * وانەی پانزەیەم: خۆڕازاندنەوە بە ڕەوشتە شەرعییەكان بۆ هەموو موسڵمانێك: * وانەی شانزەیەم: خووگرتن بە ئاداب و ئاكار و خووە ئیسلامییەكان: * وانەی حەڤدەیەم: بەئاگابوون و بەئاگاهێنانەوە لە شیرك و جۆرەكانی تاوانەكان: * وانەی هەژدەیەم: ئامادەكردنی مردوو و نوێژ لەسەر كردن و ناشتنی:

په‌رتوكێكه‌: پێكهاتووه‌ له‌ گرنگترینی ئه‌و بابه‌تانه‌ی كه‌ موسڵمان له‌ژیانییدا پێویستی پێیه‌تی، له‌ قورئانی پیرۆز وته‌فسیر ولێكدانه‌وه‌ی قورئان وكۆمه‌ڵه‌ ئه‌حكامێك له‌ فیقه وبیروباوه‌ڕی ئیسلامی و كاروكرده‌وه‌ چاكه‌كان وهه‌ندێك شتی تر، خۆشه‌وستان ئه‌م په‌رتووكه‌ ده‌كرێت به‌دوو به‌شه‌وه‌: به‌شی یه‌كه‌م: پێكهاتووه‌ له‌ سێ جوزئی كۆتای قورئانی پیرۆز وته‌فسیره‌كه‌ی كه‌ له‌ كتێبی (زبدة التفسیر) شێخ محمد الاشقره‌وه‌ وه‌رگیراوه‌ . به‌شی دووه‌میش : پێكهاتووه‌ له‌كۆمه‌ڵه‌ ئه‌حكامێك كه‌ موسڵمان پێویستی پێی ده‌بێت له‌ بنه‌ماكانی بیروباوه‌ڕ كه‌ بریتیه‌ له‌ (49) چل ونۆ پرسیار و وه‌ڵام، له‌گه‌ڵ كرده‌وه‌كانی دڵ و گفتۆگۆیه‌كی هێمنانه‌ له‌سه‌ر یه‌كخواپه‌رستی، به‌شێكی تری بریتیه‌ له‌ ئه‌ركان وئه‌حكامه‌كانی ئیسلام وه‌ك ( شایه‌تومان و پاكوخاوێنی – الطهارة- و نوێژ و ڕۆژوو زه‌كات و حه‌ج) له‌گه‌ڵ چه‌ند فه‌وائد وسوودێكی جیا جیا له‌ ڕوقیه‌ی شه‌رعی و نزا وپاڕانه‌وه‌ و ئه‌ذكار و وویرده‌كانی به‌یانیان وئێواران و هه‌شتاودوو فه‌زیله‌ وحه‌فتا كاری خراپ كه‌ ڕێگریان لێكراوه‌ له‌ ئیسلامدا، كۆتاییه‌كه‌شی پێكهاتووه‌ له‌ گه‌شتی نه‌مری و هه‌تا هه‌تایی وچۆنیه‌تی ده‌ست نوێژگرتن ونوێژكردن به‌ وێنه‌وه‌.

خوێنه‌ری به‌ڕێز: ناوه‌ڕۆكی ئه‌م كتێبه‌ بریتی یه‌ له‌ هه‌ندێك زانیاری سه‌ره‌تایی زۆر گرنك سه‌باره‌ت به‌ ( بیروباوه‌ڕی ڕاستی ئیسلام: بیروباوه‌ڕی ئه‌هلی سوننه‌ و جه‌ماعه‌ )...

كتێبێكه‌ چه‌ند پرسیارێكی گرنگ له‌ خۆ ده‌گرێت ده‌رباره‌ی بیروباوه‌ڕ، دانه‌ڕ وه‌ڵامی داوه‌ته‌وه‌ به‌ به‌ڵگه‌ی قورئان و سوننه‌ت.

ئه‌م كتێبه‌ باسی بیروباوه‌ڕی ئه‌هلی سوننه‌و جه‌ماعه‌ ده‌كات، وه‌ ئه‌م بابه‌تانه‌ روون ده‌كاته‌وه‌:یه‌كتاپه‌رستی خوای گه‌وره‌ و ناوه‌كانی و سیفه‌تاكانی، هه‌روه‌ها باوه‌ڕ هێنان به‌ فریشته‌ و كتێبه‌كان و پێغه‌مبه‌ران و ڕۆژی دوایی و قه‌ده‌ر خێر و شه‌ڕی .

پێغەمبەری ئیسلام موحەمەد -صلى اللە علیە وسلم-

بیروباوهړى راسته قینه و دژهکانی

گەوهەرى موسڵمان لە فەزڵ و گەورەيى بانگەوازى رێى خوادا ئەم كتێبە، باسى بابەتێك دەكات، پيشەى خۆشەويستترين و نزيكترين كەسانى لاى خوا بووە، خودى بابەتەكەش، شاڕێگەى نزيكبوونەوەيە لە خواى گەورە، ئەنجامەكەشى نزيككردنەوەى خەڵكە لە پەروەردگار، واتە سەراپاى بابەتەكە، بەجێگەياندنى فەرمانى خوا و خۆچواندنە بە كارو ئاكارى پێغەمبەران و دەستكەوتنى پاداشت و نزيكبوونەوەيە لە خوا.

دوای ئه‌وه‌ی كه‌ خوای گه‌وره‌ ئاده‌می دروستكرد، تاكه‌ په‌یامێكی ڕه‌سه‌ن به‌درێژایی مێژوو كه‌ ئاڕاسته‌ی هه‌موو مرۆڤایه‌تی كراوه‌، ئه‌وه‌یه‌ كه‌ خوای گه‌وره‌ یه‌ك خوایه‌ و ده‌بێت هه‌ر ئه‌ویش بپه‌رسترێت، له‌م پێناوه‌شدا په‌روه‌ردگار سه‌رجه‌م پێغه‌مبه‌رانی وه‌ك ئاده‌م و نوح و ئیبراهیم و موسی و عیسی و موحه‌مه‌دی ڕه‌وانه‌ كردووه‌، بۆ ئه‌وه‌ی خه‌ڵكی بگه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ ڕێگای ڕاست و دروستی یه‌كخواپه‌رستی، ئه‌و خـــوایه‌ی كه‌ خالق و مه‌عبوده‌ و شایانی ئه‌وه‌یه‌ كه‌ به‌ته‌نها هه‌ر ئه‌و بپه‌رسترێت ..

په‌رتووكی ( سێ بنچینه‌كه‌ی بیروباوه‌ڕی ئیسلام وبه‌ڵگه‌كانی ) له‌ نووسینی شێخی ئیسلام موحه‌مه‌دی كوڕی عبد الوهابی ته‌میمیه ( ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت ) مه‌به‌ست له‌م سێ بنچینه‌یه‌ : به‌نده‌ په‌روه‌ردگار وئاین و پێغه‌مبه‌ره‌كه‌ی بناسێت ..

وه‌زاره‌تی كاروباروباری ئیسلامی وئه‌وقاف وبانگه‌واز وئیرشاد له‌ شانشینی عه‌ره‌بستانی سعودیه‌، باوه‌ڕی پته‌وی هه‌یه‌ به‌ گرنگی وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز بۆ گشت زمانه‌ گرنگه‌كانی جیهان، به‌ مه‌به‌ستی ئاسانكردنی تێگه‌یشتنی قورئان بۆ ئه‌و موسڵمانانه‌ی كه‌ به‌ غه‌یری زمانی عه‌ره‌بی قسه‌ ده‌كه‌ن. وه‌ك خزمه‌تێكیش بۆ ئه‌و برایانه‌مان كه‌ به‌ زمانی كوردی قسه‌ ده‌كه‌ن، كۆمه‌ڵگه‌ی مه‌لیك فه‌هد بۆ چاپكردنی قورئانی پیرۆز له‌ مه‌دینه‌ی منه‌وه‌ره‌، خۆشحاڵه‌ ئه‌م ته‌رجه‌مه‌ قورئانیه‌ به‌ زمانی كوردی پێشكه‌ش به‌ خوێنه‌ری به‌ڕێز بكات، كه‌ به‌ڕێز جه‌نابی مامۆستا مه‌لا موحه‌مه‌د مه‌لا صالح بامۆكی پێی هه‌ستاوه‌، وه‌ له‌لایه‌ن كۆمه‌ڵگه‌ی مه‌لیك فه‌هد بۆ چاپكردنی قورئانی پیرۆزیش هه‌ریه‌ك له‌ به‌ڕێزان: دكتۆر كه‌مال صادق یاسین له‌ك ومامۆستا ئومێد عمر چرۆستانی پێیداچونه‌ته‌وه‌.

خوێنه‌ری به‌رِێز : ناوه‌رِۆكی ئه‌م كتێبه‌ بریتى یه له‌ هه‌ندێك زانیاری سه‌ره‌تایی زۆر گرنگ سه‌باره‌ت به‌ (بیروباوه‌رِی رِاستی ئیسلام : بیروباوه‌رِی ئه‌هلی سوننه‌ و جه‌ماعه‌) كه‌ به‌ به‌ڵگه‌ی ئایه‌ته‌كانی قورئانی پیرۆز و فه‌رمووده‌ صه‌حیحه‌كانی پێغه‌مبه‌ری خوا (صلى الله عليه وسلم) پشترِاستكراونه‌ته‌وه‌...

پاراستنی ته‌نها خواپه‌رستی:ئه‌م نامانه‌و گشت ئه‌و كێشه‌ و ته‌نگه‌شانه كه‌ شێخ ابن باز ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت نوسیونی ، كه‌ په‌یوه‌ندن به‌ یه‌كتاپه‌رستی خوای گه‌وره‌ و واجب بوون له‌سه‌ر به‌نده‌كان، وه‌ ئاگادار كردنه‌وه‌ له‌ هاوه‌به‌شی په‌یدا كردنی گه‌وره‌ و بچوك...‌