وتاره‌كان

پشت به‌ستن به‌ خوای گه‌وره‌ په‌رستشی ڕاستگۆیان‌ وڕێگای دڵسۆزان وپێاوچاكانه‌‌، خوای گه‌وره‌ فه‌رمانی پێ كردوه‌ به‌ پێغه‌مبه‌ران و به‌نده‌ باوه‌ڕداره‌كانی.

ئه‌م وتاره‌ باسی سیفات و بیروباوه‌ڕی خواریجه‌كان ده‌كات له‌ ژێر ڕۆشنایی فه‌رموده‌كانی پێغه‌مبه‌ری خوا صلى الله عليه وسلم.

ته‌وبه‌كردن بریتیه‌ له‌ گه‌ڕانه‌وه‌یه‌كی ڕاسته‌قینه‌‌ له‌ گوناه‌و تاوان بۆ گوێڕایه‌ڵی وبه‌ندایه‌تی خوای گه‌وره‌. خۆشه‌ویستان ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له ئایه‌ت وفه‌رموده‌یه‌ك ‌ده‌رباره‌ی ته‌وبه‌كردن وگه‌ڕانه‌وه‌ بۆ لای خوای گه‌وره‌، له‌گه‌ڵ راڤه‌یه‌كی كورتی به‌سوود. ‌

سەرچاوەی تەشریع لە ئیسلامدا خوایە نەك مرۆڤ و هەموو مرۆڤەكان وەكو یەكن بەرامبەری، تەنانەت پێغەمبەریش (صلی الله علیه وسلم) كە گەیەنەری پەیامەكەیە، ملكه‌چی یاساكانی شه‌ریعه‌ت بووه‌. وه‌ یەكێك لە تایبەتمەندییەكانی حوكمی ئیسلامی سەروەری شه‌ریعه‌ت ویاساكانیه‌تی‌، بەڵام نەك بەناوی سەروەری یاساوە بەڵكو بەناوی سەروەری شەریعەوە كە حاكم و مەحكوم وەكو یەك ملكەچی فەرمانەكانی بوون.

خوای گه‌وره‌ له‌م ئایه‌ته‌دا جه‌خت له‌دوو خاڵ ده‌كاته‌وه‌ : یه‌كه‌میان : مرۆڤی باوه‌ڕدار ده‌بێت صاڵح و چاكه‌كار بێت وده‌روونی خۆی پاك بكاته‌وه‌ له‌تاوان وخراپه‌ وگوناهـ ، دووه‌میشیان ئه‌وه‌یه‌ : به‌وه‌وه‌ نه‌وه‌ستێت كه‌ خۆی چاكه‌كار بێت به‌ڵكو ده‌بێت ئه‌و چاكه‌یه‌شی بۆ خه‌ڵكی وكۆمه‌ڵگه‌كه‌شی بووێت ئه‌ویش به‌وه‌ی فه‌رمانیان پێ بكات به‌چاكه‌ وڕێگریان بكات له‌خراپه‌، هه‌ركاتێك ئه‌مه‌ی كرد ئه‌و كاته‌ خراپه‌ وگۆمڕایی كه‌سانی خراپه‌كار زیانی پێ ناگه‌یه‌نن .

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی فه‌زڵه‌كانی ڕۆژوو ده‌كات له‌ ژێر تیشكی فه‌رمووده‌كانی پێغه‌مبه‌ری خوا صلى الله عليه وسلم، وه‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی «مختصر الفقه الإسلامي».

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی فه‌زڵه‌كانی زه‌كات ده‌كات له‌ ژێر تیشكی ئایه‌ته‌كانی قورئانی پیرۆز وفه‌رمووده‌كانی پێغه‌مبه‌ری خوا صلى الله عليه وسلم، وه‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی «مختصر الفقه الإسلامي».

خۆشه‌ویستان ئه‌گه‌ر به‌ وودری سه‌رنجێكی ئایه‌ته‌ پیرۆزه‌كانی قورئان وسوننه‌تی پێشه‌وا و سه‌روه‌رمان محمد المصطفی بده‌ین، بۆمان ڕوون ده‌بێته‌وه‌ كه‌ ئاینی پیرۆزی ئیسلام ئاینی مافه‌كانی مرۆڤه‌ به‌هه‌موو واتاو ماناكانیه‌وه، چونكه‌ ده‌ق گه‌لێكی زۆرمان ده‌كه‌وێته‌ پێش چاو له‌و دوو سه‌رچاوه‌ به‌رز وپیرۆزه‌وه‌، كه‌ سه‌رجه‌میان داكۆكی له‌ته‌واوی ئه‌و مافانه‌ ده‌كه‌نه‌وه‌، هه‌ر له‌و ساته‌ی دڵۆپه‌ ئاوێكه‌ وده‌كه‌وێته‌ ناو سكی دایكیه‌وه‌، وپاشان ده‌بێته‌ كۆرپه‌له‌یه‌ك ودواتریش دێته‌ دونیاوه‌ وتا ئه‌و رۆژه‌شی ده‌نرێته‌ ناو گۆڕ و ژیانی دونیا به‌جێ ده‌هێڵێت . جا ئه‌م هه‌موو مافانه‌ی كه‌ خوا وپێغه‌مبه‌ره‌كه‌ی داویانه‌ به‌مرۆڤ چه‌ند بنه‌مایه‌كی سه‌ره‌كییان هه‌یه‌، كه‌ خۆیان له‌ چه‌ند بابه‌تێكی جیا جیادا ده‌بیننه‌وه‌، به‌یارمه‌تی خوای گه‌وره‌ هه‌ر جاره‌ ویه‌كیك له‌و بنه‌مانه‌ باس ده‌كه‌ین

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی فه‌زڵه‌كانی ده‌ست نوێژ ده‌كات له‌ ژێر تیشكی فه‌رمووده‌كانی پێغه‌مبه‌ری خوا صلى الله عليه وسلم، وه‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی «مختصر الفقه الإسلامي».

خوشك وبرایانی به‌رێزم زۆر جار لێره‌ وله‌وێ گوێ بیستی ئه‌وه‌ ده‌بین كه‌ فڵان كه‌س یان فیسار كه‌س خه‌وی به‌پێغه‌مبه‌ره‌وه‌ ( صلی الله علیه وسلم) بینیوه‌، یان لێمان ده‌پرسن ئایا خه‌و بینین به‌پێغه‌مبه‌ره‌وه‌ ( صلی الله علیه وسلم) چی ده‌گه‌یه‌نێت؟ بۆ وه‌ڵامی ئه‌م پرسیارانه‌، له‌ بابه‌تی ئه‌م جاره‌ماندا به‌یارمه‌تی خوای گه‌وره‌ هه‌وڵده‌ده‌ین شیكاری ئه‌م مه‌سئه‌له‌یه‌ بكه‌ین . فه‌رمووده‌كانی پێغه‌مبه‌ر ( صلی الله علیه وسلم) به‌ڵگه‌یه‌ له‌سه‌ر ئیمكانیه‌تی بینینی پێغه‌مبه‌ر ( صلی الله علیه وسلم) له‌خه‌ودا، وه‌ هه‌ركه‌سێك له‌خه‌ودا ئه‌و ببینێت ئه‌وه‌ به‌ڕاستی بینیویه‌تی .

خۆشه‌ویستان ئازادی غه‌ریزه‌یه‌كه‌ خوای گه‌وره‌ له‌فیتره‌تی مرۆڤه‌كاندا چاندویه‌تی وهیچ كه‌س ناتوانێت ئینكاری ئه‌م ڕاسته‌ی بكات، به‌تایبه‌تی تر پاش هه‌ڵهاتنی خۆری ئیسلام وڕه‌وانه‌كردنی پێغه‌مبه‌ری خۆشه‌یستمان، ئه‌م ڕاستیه‌ش زۆر به‌ڕوونی له‌ووته‌ به‌ناوبانگه‌كه‌ی عومه‌ری كوڕی خه‌تابدا (خوای لێ ڕازی بێت) زۆر به‌ڕوونی ده‌رده‌كه‌وێت كه‌ فه‌رموویه‌تی : « متی استعبدتم الناس وقد ولدتهم أمهاتهم أحرارا» ئه‌وه‌ چ كاتێك ئێوه‌ خه‌ڵكتان كرد به‌كۆیله‌ له‌كاتێكدائه‌وان به‌ئازادی له‌دایك بوون .

وتارێكه‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی «مختصر الفقه الإسلامي»، وه‌ تایبه‌ته‌ به‌: فه‌زڵی ئیخلاص ونیازی چاك..

یه‌كێك له‌و‌ به‌ڵا گه‌ورانه‌ی كه‌وا ئوممه‌تی ئیسلامی توشی بووه‌، بریتیه‌ له‌ به‌ڵای دڵ ڕه‌ق بوون. بۆیه‌ خۆشحاڵین كه‌وا له‌م‌ بابه‌ته‌ باسی هۆكاری دڵ ڕه‌ق بوون بكه‌یه‌ن پاشان بزانین چاره‌سه‌ری ئه‌م نه‌خۆشیه‌ چیه‌.

خوای گه‌وره زۆر له ‌هیچ كه‌سێك ناكات له‌سه‌ر باوه‌ڕ بێت یان له‌سه‌ر كوفر وبێباوه‌ڕی بێت، به‌ڵكو به‌و په‌ڕی سه‌ربه‌ستیه‌وه‌ مرۆڤه‌كانی سه‌ربه‌ست وسه‌ر پشك كردووه‌ له‌هه‌ڵبژاردنی ئیمان و كوفردا، ئه‌وانه‌یان باوه‌ڕ هه‌ڵده‌بژێرن پاداشتیان به‌به‌هشت ده‌داته‌وه‌ و ئه‌وانه‌شان كوفر هه‌ڵده‌بژێرن پاداشتیان به‌ سزای دۆزه‌خ ده‌داته‌وه‌.

زه‌كات سێیه‌م كۆڵه‌گه‌ و پایه‌ى گرنگى ئیسلامه‌، كه‌به‌بێ ئه‌و بیناى ئیسلام ناتوانرێ بنیات بنرێ...

جادوو كارێكی نائاساییه‌ وله‌توانای هه‌موو كه‌سێكدا نیه‌، جگه‌ له‌وانه‌ی كه‌ خاوه‌ن نه‌فسێكی به‌تكارن وبه‌جادوو كردن ڕاستیه‌كان له‌به‌رچاو خه‌ڵك ئه‌گۆڕن وچاوبه‌ستیان لێ ده‌كه‌ن وه‌به‌فیكر وهۆشیان یاری ده‌كه‌ن هه‌ندێك جاریش تووشی زه‌ره‌ر وزیان ودوژمنایه‌تی و‌لێك دوورخستنه‌وه‌ وجیابوونه‌وه‌یان ده‌كه‌ن.

خۆشه‌ویستان نیشانه‌ گه‌وره‌كانی ڕۆژی دوایی ئه‌و نیشانانه‌ن كه‌ ئه‌گه‌ر ده‌ركه‌وتن خێرا به‌دوایاندا ڕۆژی دوایی دێت، ئه‌وانیش (ده‌) نیشانه‌ن، تائێستا هیچیان ده‌رنه‌كه‌وتون. ئه‌م بابه‌ته بریتیه‌ له‌‌ باس كردنی فیتنه‌ی ده‌ركه‌وتنی ده‌جال.

سه‌رچاوه‌ی هه‌موو كارێكی خراپه‌ له‌مانه‌وه‌ سه‌ر هه‌ڵده‌دات: خۆبه‌گه‌وره‌زانی و سه‌رشۆری و سوكی. سه‌رچاوه‌ی هه‌موو كارێكی چاكه‌ش له‌مانه‌وه‌ سه‌ر هه‌ڵده‌دات: له‌ خوا ترسان و وره‌به‌رزیه‌وه‌یه‌. ئه‌م بابه‌ته‌ وتارێكه‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی ( ئاوێته‌ی دڵ)، دانه‌ره‌كه‌ی ئیبن قه‌یم ئه‌لجۆزیه ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت.‌

ناو وصیفاته‌كانی خوای گه‌وره‌ ئه‌وانه‌ی له‌قورئان و سوننه‌تدا ثابت بوون یه‌كجار زۆرن و كتێب وپه‌رتووك و دانراوی زۆری لسه‌ر نووسراوه‌ و زانایانیش زۆرێكیان لێی ژماردووه‌، ئێمه‌ش لێره‌دا هه‌ندێكیان وه‌ك نموونه نه‌ك هه‌ر ئه‌وه‌نده‌بن ‌ باس ده‌كه‌ین.

خوێندكار وزانستخواز ده‌بێت پاككردنه‌وه‌ی ده‌روون _ النفس _ پێش ڕه‌وشته‌ خراپ وبه‌ده‌كان بخات وخۆی دوور بخاته‌وه‌ لێیان چونكه‌ زانیاری عیباده‌تی دڵه‌. مامۆستاش دیسان ئه‌ركی خۆی هه‌یه : له‌وانه‌ به‌زه‌ی وسۆزه‌ بۆ خوێندكاران وسه‌یركردنیان وه‌ك منداڵی خۆی وداوای پاداشت له‌ خوێندكار نه‌كات.