وتاره‌كان

ئه‌م بابه‌ته‌ ته‌فسیری ئه‌و ئایه‌تانه‌یه‌ كه‌ ده‌رباره‌ی ( الابتداع ) هاتوون ‌له‌ قورئانی پیرۆزدا.

ئیمان هێنان به‌رۆژی دوایی یه‌كێكه ‌له‌پایه‌كانی ئیمان،وه‌ده‌قه‌كانی قورئان وسوننه‌ت به‌ڵگه‌ن له‌سه‌ر سه‌ركه‌وتووی ئه‌و كه‌سه‌ی ئیمانی پێیه‌و و كاری بۆ ده‌كات ، وه‌كافر بوونی ئه‌و كه‌سه‌ی ئیمانی پێی نییه‌. وه ئیمان هێنان به‌ڕۆژی دوایی‌بریتیه‌له‌ئیمان هێنان به‌و رۆژه‌ی كه‌تیایدا هه‌موو زینده‌وه‌ران زیندوو ده‌كرێنه‌وه‌بۆ گۆره‌پانی مه‌حشه‌ر كۆده‌كرێنه‌وه‌و حه‌ق و حیسابیان له‌گه‌لدا ده‌كرێت ئه‌وه‌ی باش بووه‌ له‌مرۆڤه‌كان بۆ به‌هه‌شت، وه‌ئه‌وه‌ی خراپ بووه‌بۆ دۆزه‌خ ده‌چێت .

ئیمان هێنان به‌پێغه‌مبه‌ران (علیهم الصلاة والسلام )واته‌: ئیمان هێنان به‌و كه‌سانه‌ی كه‌خوای په‌روه‌دگار وه‌حی بۆ كردن و كردوونی به‌نێردراوی خۆی بۆ هیدایه‌ت دانی خه‌ڵكی و ده‌ربازكردنیان له‌تاریكای كوفرو شیرك و گومڕایی بۆ ڕووناكی ئیمان و یه‌كخواپه‌رستی وهیدایه‌ت...

هه‌موو پێغه‌مبه‌رێك ـ علیهم الصلاة والسلام ـ كتێبێكی هه‌یه،وه ‌ده‌بێت موسڵمان ئیمان بهێنێ به‌و كتێبانه‌ی خوای گه‌وره‌ دایبه‌زاندووه‌ بۆ سه‌ر پێغه‌مبه‌ره‌كان ـ علیهم الصلاة والسلام ـ بۆ ئه‌وه‌ی هیدایه‌تی خه‌ڵكی پێ بده‌ن، وه‌ جیاوازی نا‌خه‌ینه ‌نێوان هیچ كامێكیان دا...

ده‌بێ ئيمان به‌وه‌ بهێنین كه‌وا مه‌لائیكه‌ت دروست كراوێكی خوای گه‌وره‌ن. له‌نور دروست كراون نه‌نێره و نه‌مێ یه‌ن ، وه‌نه‌ده‌خۆن ونه‌ده‌خۆنه‌وه . خوای گه‌وره ته‌نها دروستی كردوون بۆ جێ به‌جێ كردنی فه‌رمانه‌كانی خۆی...

له‌ئیسلامدا ئیمان هێنان ئه‌وه‌یه‌، ئیمان بهێنی به‌خوای گه‌وره‌و مه‌لائیكه‌ته‌كان و كتێبه‌ئاسمانیه‌كان و پێغه‌مبه‌ران و رۆژی دوایی و قه‌زا و قه‌ده‌ر به‌خێری و‌شه‌ڕی. وه‌ئیمان هێنان به‌هه‌موو ئه‌و شتانه‌ی ئه‌م شه‌ش بنچینه‌یه ‌ده‌یگرێته‌وه‌.

موسڵمانانی خۆشه‌ویست: گومانی تێدا نیه‌كه‌وا پاڕانه‌وه ‌وه‌كو چه‌ك وایه‌، وه‌هه‌ر كاتێك ئه‌و چه‌كه‌ ته‌واو بوو و هیچ كه‌م و كورتێكی تێیدا نه‌بوو و، ئه‌و ده‌ست و بازوه‌ی ئه‌و چه‌كه‌ی هه‌ڵگرتوه به‌هێز بوو و، هیج به‌ربه‌ستێك له‌پێشی نه‌بوو،‌ئه‌و كاته‌ئه‌و چه‌كه‌كاریگه‌ر ده‌بێت به‌سه‌ر دوژمندا.

له‌م سه‌رده‌مه ‌ئه‌هلی نیفاق زۆر بوون و مه‌ترسیان گه‌وره‌تر بووه‌، وه‌چه‌نها هۆكار به‌كار دێنن بۆ دژایه‌تی كردنی موسڵمانان، وه‌له‌م بابته‌تیشك ده‌خه‌ینه‌سه‌ر مه‌ترسی نیفاق و له‌گه‌ڵ رونكردنه‌وه‌ی جۆره‌كانی، وه‌باسی سیفه‌تی ئه‌هله‌كه‌ی ده‌كه‌ین و له‌گه‌ڵ ئاگاداركردنه‌وه‌ی موسڵمانان لێیان ...

له مفره‌داتی راغبی ئه‌صفه‌هانیدا ( سحر ) به‌دوو مانا هاتوه‌: یه‌كه‌م: به‌مانای فریودان و نیشانه‌دانانی شتی ناواقعی دوور له‌ڕاستی. دووه‌م: به‌مانای ڕاكێشانی شه‌یتانه‌كان به‌شێوازی تایبه‌ت و یارمه‌تی لێ وه‌ڕگرتنیان.

ڕۆژی هه‌ینی چاكترین و باشترین و پڕ فه‌زڵترین ڕۆژه‌كانی هه‌فته‌یه‌لای ئومه‌تی ئیسلام وه‌خۆر هه‌ڵنه‌هاتوه‌له‌سه‌ر ڕۆژێك باشتر بێت له‌ڕۆژی هه‌ینی ، هه‌ربۆیه‌په‌روه‌ردگار ئه‌م ڕۆژه‌ی تایبه‌ت كرد به‌ئومه‌تی ئیسلامه‌وه‌، ئه‌ویش دوای ئه‌وه‌ی كه‌ئومه‌ته‌كانی پێش ئیسلام گومڕاییان كرد، جوله‌كه‌كان گومڕابوون و رۆژی شه‌ممه‌یان كرده‌پیرۆزترین ڕۆژ لای خویان، هه‌روه‌ها گاوره‌كانیش به‌هۆی جیاوازی زۆری نێوان خۆیانه‌وه‌گومڕابوون و رۆژی یه‌ك شه‌ممه‌یان كرده‌پیرۆزترین ڕۆژه‌كانی هه‌فته‌، به‌ڵام به‌فه‌زڵی خواوه‌و حه‌مدو شوكر بۆی ڕۆژی ( جومعة‌) ی كرده‌چاكترین ڕۆژه‌كانی هه‌فته‌بۆ ئه‌م ئومه‌ته‌.

خۆشه‌ویستی پێغه‌مبه‌ر ( دروودی خودای له‌سه‌ر بێت ) یه‌كێكه‌ له ‌بنه‌ما گه‌وره‌و به‌ڕێزه‌كانی دینی ئیسلام و هه‌ركه‌سێكیش پێغه‌مبه‌ری له ‌خۆی و منداڵ و دایك و باوك و هه‌موو كه‌سێكی تر خۆشتر نه‌وێت ئیمانی ته‌واو نیه‌.

ئێمه‌ی موسڵمان پێویسته له‌سه‌رمان له‌پاش مافه‌كانی خوای گه‌وره‌، مافه‌كانی پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلى الله عليه وسلم)‌له‌پێش هه‌موو مافێك دانێین و ڕێز و حورمه‌تی بگرین و ئادابمان هه‌بێت به‌رامبه‌ری، وه‌به‌و شێوه‌یه‌سه‌ركه‌وتن به‌ده‌س ئه‌هێنین.

ئادابی‌ موسڵمان له‌گه‌ڵ خوای گه‌وره‌دا بریتیه‌ له‌ سوپاس كردنی خوای گه‌وره‌ له‌سه‌ر هه‌موو نیعمه‌ته‌كانی و به‌ڕاستی پشت ببه‌ستن پێی و شه‌رم لێ كردنی له‌ كاتی ئه‌نجامدانی تاواندا و بزانێت كه‌وا خوای گه‌وره‌ چاودێری ده‌كات.

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی ده‌ هه‌ڵوه‌شێنه‌ره‌كه‌ی ئیسلام ده‌كات كه‌ له‌ نوسینی شێخی عه‌لامه‌ عه‌بدولعه‌زیز كوری عه‌بدولله كوری باز ‌ ـ ره‌حمه‌تی خوای له‌سه‌ر بێت ـ .

زیکر و ویردەکانی بەیانیان وئێواران

پوخته‌ی كتێبی هۆكاره‌ سوود به‌خشه‌كان بۆ ژیانێكی ئاسووده‌

پوختەی ئەو مافانەی کە فیترەت داوای کردووە: بڵاوکراوەیەکە وەرگێردراوەتە سەر زمانی کوردی ، شەیخی دکتۆر هەیسەم سەرحان کورتی کردووەتەوە لە کتێبی ( ئەو مافانەی فیترەت داوایان کردووە) لە نوسینی زانای پایەبەرز ئیبن عوسەیمین رەحمەتی خوای لێ بێت ، ئەویش کتێبێکی مەزنە دەربارەی روونکردنەوەی دادپەروەری شەریعەتی ئیسلامی لە رێگای رێکخستنی مافەکانەوە ، ئەویش بە گەورەترین و مەزنترین ماف دەستی پێکردووە کە ئەویش مافی خوای گەورەیە_ پاکی بێگەردی بۆ ئەو خوایە _ ، ئەمجار مافی دروستکراوەکانی ، وە گەورەترینیان مافی پێغەمبەری خوایە _صلی الله علیه و سلم _

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی ( الفقه المسیر = فیقهی ئاسان) له په‌رتووكی نوێژ، ده‌روازه‌ی پێنجه‌م: ، له‌ باره‌ی نوێژی به‌كۆمه‌ڵه‌وه‌‌، كه‌ ده‌سته‌ بژێرێك له‌ زانایان دایانناوه‌، له‌م ووتاره‌دا حه‌وت بابه‌ت باسكراوه‌: بابه‌تی یه‌كه‌م: فه‌زڵی نوێژی به‌كۆمه‌ڵ وحوكمه‌كه‌ی، بابه‌تی دووه‌م: ئه‌گه‌ر هاتوو كه‌سێك چووه‌ ناو مزگه‌وت ونوێژی خۆی كرد، ئایا واجبه‌ له‌سه‌ری ئه‌و نوێژه‌ی كه‌ ئه‌نجامیداوه‌ به‌ كۆمه‌ڵ بیكاته‌وه‌، بابه‌تی سێهه‌م: كه‌مترین ژماره‌ كه‌ نوێژی به‌كۆمه‌ڵی پێ گرێده‌درێت، بابه‌تی چواره‌م: به‌چی شتێك فریای نوێژی به‌كۆمه‌ڵ ده‌كه‌ویت، بابه‌تی پێنجه‌م: كێن ئه‌وانه‌ی بیانوی شه‌رعیان هه‌یه‌ له‌ نه‌كردنی نوێژی به‌كۆمه‌ڵ، بابه‌تی شه‌شه‌م: دووباره‌ كردنه‌وه‌ی نوێژی به‌كۆمه‌ڵ له‌ یه‌ك مزگه‌وتدا، بابه‌تی حه‌وته‌م: حوكمی نوێژ كاتێك قامه‌ت كرا بۆ نوێژێكی فه‌رز.

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی ( الفقه المسیر = فیقهی ئاسان ) له په‌رتووكی حه‌ج، ده‌روازه‌ی یه‌كه‌م : پێشه‌كیه‌كانی حه‌ج، له‌م ووتاره‌دا شه‌ش بابه‌تی سه‌ره‌كی باسكراوه‌، بابه‌تی یه‌كه‌م : پێناسه‌ی حه‌ج، بابه‌تی دووه‌م : حوكمی حه‌ج وفه‌زڵه‌كه‌ی، بابه‌تی سێهه‌م : ئایا حه‌ج له‌ ته‌مه‌ندا زیاتر له‌یه‌كجار واجبه‌ ؟ بابه‌تی چواره‌م : مه‌رجه‌كانی حه‌ج، بابه‌تی پێنجه‌م : حوكمی عومره‌ و به‌ڵگه‌كانی، بابه‌تی شه‌شه‌م : میقاته‌كانی حه‌ج وعومره‌ .

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ په‌رتووكی ( الفقه المسیر = فیقهی ئاسان ) له په‌رتووكی ڕۆژوو، ده‌روازه‌ی پێشه‌كیه‌كانی ڕۆژوو، كه‌ ده‌سته‌ بژیڕێك له‌ زانایان و مه‌شایخه‌كان دایانناوه‌، له‌م ووتاره‌دا : پێناسه‌ی ڕۆژوو كراوه‌ له‌ زمانه‌وانی و زاراوه‌ی شه‌رعدا، وه‌ باسی حوكمی ڕۆژووی مانگی ره‌مه‌زان وبه‌ڵگه‌كانی كراوه‌، له‌گه‌ڵ به‌ش و فه‌زڵ و مه‌رجه‌كانی واجب بوونی، هه‌روه‌ها باس له‌ چۆنیه‌تی ثابت بوون و ته‌واو بوونی مانگی ره‌مه‌زان كراوه‌، له‌ كۆتاییشه‌وه‌ باس له‌ كاتی نیه‌تێهنان بۆ ڕۆژووی مانگی ره‌مه‌زان و حوكمه‌كه‌ی كراوه‌ .